장음표시 사용
581쪽
uenit. Siquidem corpus fit tale aliquid,dij niturque secundum formam , atque idem illi cotingit per animam. Quod cum sit ita,quod e thlinc essentia animae, si namque dicatur sorma,sapienter dicitur esse secundum rationem pars compositi non ipsum totum. Quare tan dem anima non est corpus, sicut nonnullis ex sermone videbatur.Quod si obiicerent aduersarii,quoniam experimur,quod non nisi simi. te cognoscit aliud simile, anima autem considerat corpora, quae sequitur, quod sit corpus saltem subtile: immixtumque licet composi . tum. Respondemus,quod haec ratio nihili est, Quoniam omnis cognitio fit a quodam age- te.Et qualibet sensio atque eruditio est, quae .piam passio Porro simile non patitur a smili. Nec enim albedo una patitur ab alia,sed a disissimilis,qualis est nigredo aut color alius. Ite sentiendo non si similis sensibili, alioquin
oculus videndo albedinem fieret albus,unde sentiens atque ita etiam sciens non potiuntura simili,sed recipi ut persectionem a rebus ip-ss Quare non necesse est, ob id . quod anima cognoscit corpora,quod etiam sit corpus. Amplius ad rationem, quae prius et , quod cum Mnima fiat commixtione corporum indivisibilium,videtur esse corpus pariter, Respondemus id non sequi, quandoquidem anima non si ex ipsis corporibus commixtis,ut sui parti
bus,neque a commixtiooe ut agente, sed tantum fit in commixtione, idest hora commixtionis,proueniens ab extrinseco autore. Prς-terea,erratur asserendo animam esse corpus,
quatenus sequitur ipsam,quae tam nobilis est, fore longe ignobiliorem. Siquidem qualitas
essentialis est sorma, corpus autem est materia quadamtenus,huiusmodi aute forma certe nobilior tali materia,quae est auctilis: diminutili ue, resolubilis,& mutabilis,sed &alterabilis forma autem substantialis permanet in statu suo eade inuariata immutataque a principio existentiae apparentis in materia ad finem.Adhuc autem ii insistatur rationi iam ctae, quod anima eii corpus, quia cognoscit corpora;Respondemus hic etiam retorquendo,quod si hoc foret cum non cognosceret. corpora, quare nesciret multa alia, no autem ita est, siquidem intelligit plura incorporea, Iamque probatum ante, quod cognoscit cor pora per aliam rationem, quam corporalit iis . item si anima solet corpus compositum ex corporibus, a quo natura agente alio filii ita
coposita, impossibile proculdubio namq;est
aliquid esse causam suimet efiectricem, ali quin foret prius,& posterius se ipso, causaque item siciens corpus est aliena a corpore, qualis prima est nobilissima, omnium, nullaq, in hoc orbe est nobilior anima, quapropter ani
ma est illa,quae agit corpora, quod cum fit,igitur ipsa non existit corpus. Quod anima non es figura,neque complexio -- poris. Cap. XIIII.
Ab plius eum dictum est a nonullis,quod
anima est figura corporis,sequitur,quod pliares animae formentur in uno animali. Siquidem illi insunt plura membra . Quorum unumquodque habet figuram propriam disserentem a figura alterius . Et si ab aliis alle tu tur,quod anima sit complexio, pariter contingit,quod in uno animali existant animae mutitae, hoc autem est falsuin, quoniam singulum membrum pariter sortitum est coplexionem peculiarem diuersam a complexione alterius. Si uero ad id euitandum aliter dicatur, quod anima quidem est complexio,non aure meminbrorum sigillatim, sed totius corporis,ad hoc succedit, quod quado corpus ipsum deficiat,
rediens ad errorem ac ignorantia, & vice uersa, nos autem contrarium euentu experimur . videlicet, quod corpus labitur in desectum, animus constat superstes incolumis . Immo evirato, infirmatostue corpore,animus rob ratur,ideoque conspicimus animos decreputorum , & leniorum este perspicaciores acti uioresque,quorum tamen euidenter corpora
sunt imbecilliora. Quod anima non est simulacryn expresium a materia: ,quodq; iterum non es compus. cap. XV
FIrte autem ponet aliqui, quod anima est
simulachrum a materia expressiam. Quod si contingat, liciuius id esse falsum .Quoniam materia profecto nequit formare essentiam a. nimae, neque anima potes h vllatenus profluere ab essentia materiae . Ac proculdubio, qui ponit materiam emittere substantiam animi, quam prius in seipsa continueritus constituit quoque omnia corpora esse naturaliter an mala , quod est praeter quamlibet natura corporalitatis, & materiae, quam impossibile est non esse potentiam receptiuam alterius perfectionis, qualis non est nisi forma,haec enim existit lumen seu aistus potentiae rei compositae translatae ab uno compositionis statu ad alterum. Iterum autem anima non est corpuscquoniam impossibile est corpus simplex, uel,
mixtum esse firmum, Equidem omne tale, est natuta dissolubile,ac reuersite in materiam, ex qua una,composita constant omnia corpora , quatenus sunt corpor Ac ut si omnia corpora sorent inanimata perirent corrumpere Lutqtie,in nihilum reaacha, ita etiam si anima ret
582쪽
ret corpus aliquid, quale opinati sunt,quia
dam, omnes animae pariter deficerent. Praeterea anima non semper Obsequitur naturae corporis ac materiae , immo illis aduersatur renititurque, id autem apparet,quo niam anima, te secto uno corpore generat riuit,teconuellendo formam unam in matea iam,alioquin cessaret generatio successiua aliam fingendoque, Quare anima neq; est corpus:neque materiae corporis simulachtu. Ad. huc, cu uniuersus mundus positus sit esse corpus unum animarum,si anima quoque ponatur esse corporea, nomine tantum ipse orbis
erit animatus,re autem amouebitur ab eo, a
nima.Namque si foret ita. cum omne corpus si resolubile, ac ob id corruptibile, anima tam lis naturae corporeae erit etiam resolubilis corruptibilisque Quare uniuersus mundus deficiet corruptione, incaepitque generatione , quod est fallum, ut pluries probatum. Quod anima non est corpus, subtile net; crassum uniuersaliterque nullius generis.
OVonam modo enimuero contigit ani. mam esse corpus 3 Quandoquidem liv. ius generis, quodlibet,sive Gallum, siue existat subtile,ut verbi gratia, ignis, quo nialium corpus est subtilius,neque fluxibilius,dein aerdiliolubile,&quamquam ignis,& aer, sit cor
pus fluidum celeriter, ac rarum , nihilominus est compositum Quare nequaquam conuenitani inpira esse alterum tale corpus, ac lato malis dedecet animamexistere corpus defectum: ignobile,quale est crassum. Siquidem anima cum sit dignitate prior omni corpore, Vt causa tanto magis supra natuta corporis dens erit.Rursus uniuetialiter, quodcumq; compus tum dentum, tum etiam aenite sit, estvnum, neque tamen ex se, sed per animam ipsam , qua nam ratione , corpus situ unum
ex se,cum natura sua sit dilsolubile. Vnde si anima non uniret, ct contineret in vilitate il-iud, lisse pararetur, dispergereturque, idcirco quali nam peracto continget animam esseeorpusculum igne uin, vel aereum,quando, ut
dictum, id est dispersite, Quod autem non est
ex se unum neque potest se unitum contine te , tanto minus uniet continebitque aliud,
qualiter igitur pol sibile siti Quod ignis sit anima nec habeat rationem plOptietatemue ani-mq. Praeteream nudus.corporeus factus est,no
contin sente,neque a casu, sed a uerbo spirit li4ntellectivo, subtilissimae incorporalitatis,& si immi ina sterii, Atque anima intellectualis et , quae ab illo uetbo uim acceptam huic mundo postea infundit,ae sicut corpora apud nos vitia durant firma, donec anima illis in- est,quando autem antina ab eisdem recelsetit
moriuntur, corrumpunturqtie, sic uniuersum
corporeum , quatenus perseuerat in eo se Pes,quoque constans manet Quod si autem aetnima ab eodem separaretur, desineret: neque pessisteret in statu suo ullatenus. Atque huius quod oporteat,ante corpus generaliter quodlibet simplex vel mixtum, esse animam quan dam, & testes sunt ipsi corporalitatis animae, dein positores, veritate coacti, reque ipsa impulsi,sed postea veritatem peruertentes asset uetuat animam elle spiritum igneum, liance nimuero posuerunt animae epitheticam ratio nem, quia peri pexerunt. quod non contingit potentiam nobilc,qualis est anima, esse igne inferiorem, ac conopinati sunt, quod impossibile si animam elle absq; conceptaculo qno'
dam in quo constat . Quare ex iis suppositis collegerunt animam esse spiritum igneu senssatum aereum maxime, quoniam unum tale
corpus est omnium subtilissimum alterii lec ido., Porro iis opinatoribus cosequens erat ad consessionem primam dicere,corpus quidem seruati conceptaculum, seu contentorium in quo sit , sed animam elle tale illius contento
rium, non uice uersa, corpus animae, perque
animam consistere corpus, siquidem ea est causi corporis,causa autem sibi suapte essenii aliis ficit, neque indiget ad existendum causato; sed enim id uete indiget causa ad existedum , persistendumque.
Qiuod anima non est piritus stinereus, rursusque quod non est corpus generaliter . Cap. XVII. AMplius veteres alii consulti de anima, quidnam sit, cum respondissent, quod est corpus, neque postea tueri possent, quod si
eontermina cuipiam noto corpori, conat Me scenitere,quod praedixerant, procedentesque ulterius posuerunt animam quidem ellia cor
pus sed aliud a manifestis,qtiale sit achivu valde.nominaruntque spiritum , errauerunt,au
tem i quialem spiritus est alienus ab anima,cadicamus, omnes spiritus alios, qui sui plures, non esse animas. Quod si illi respondeant , quod anima est spiritus potentia alterius animae, Quaerimus, quaenam si h c potentaa,an videlicet sit corpus, quodpiam , aut sit qualitas in corpore, & si primum detur, sequitur, quod anima non 9t spiritus, qui est potentia talis,iuxta rationespi ius excogitatas,Quod si ponat ut secundum cum qualitas sit predicinium,atque id non est materia, cum omne predicatum sit in subiecto corpore,anima igitur existet
583쪽
existet naturae alteris, qua corporalis, Ad cuius confirmationem russus asserimus imposesbile fore, ut anima sit corpus qualecunq; , si-uo crassuna, siue tenue dicatur, aliunde modo probantes, Atque ita,quoniam Omne corpus est,aut calidum,aut frigidum : nigrum aut album, mediumve Et s eorpus si calidum, tantum calefacit, si uero frigidum tantum frige- facit. At si fuerit, leue leuiat, si graue grauat,si uero exillat nigrum,nigrat Siquidem album, albat. Nec enim frigidi calefacere, nec calidistigidate , Atque ita omne corpus se habet. quod quatenus est corpus, non agit nisi unuo pus,Ex altera ueto parte experimur,an mam exercere uarias operationes: quapropter hinc
discimus, essentia animae est alia a substatia corporea. Atq; ob haec nemo illud p5t ificiari. Quod uirtutes insunt intellectui agenti, o Deo , o quo modo. ii P. X V ID. niam anima in hoc orbe infimo ins- gnitur quibusdam uirtutibus, mundus
quoque intellectualis non caret talibus,verbi gratia rectitudine ac iustitia . Et eis nim quotiescunque libet inquiruntur huius-n odi virtutes, quare nihil ambiguum, quodno insit alicui alteri substantiae, Alioquin , cur anima optaret rem impossibilem & quae teret nunquam inuentile in ,desideraretq; habitam, cum autem alii inexiit int, intellectui agenti; certe sublimioti nobiliorique in exiliunt, qui eas immittit animae seipsum conte planti Suspendit autem influxum auersum ab ea ad sensum conuersa. unde anima superstes relinquiatur in statu uili ac humili, ille intellectus porro semper seruat haec insignia,quoniam nun quam discedit a speculatu autoris primi, Nec enim aliquid interrumpit, cum sit proximus,
verbo eius . Neque vero tantum semper insunt eidem huius generis virtutes, quinimo summa cum rectitudine insunt,nec enim de
fectum patiuntur , cum ab ipso autore princi-Pe Immediate proueniant. Quado intellectus agens item illas susceptas, ipse dein exprimit iuxta modum quo insula sunt. In primaria autem essentia sunt adhuc excelsioris speciei hae virtutes, quoniam illa est earum effectrix. Neque uero illi insunt in instrumento, sed vi autori. Neque insunt ut alteri, immo, ne que dicuntur inesse , nisi quia ab eo effluunt ut essectus,& id fit incessanter-
Qualis Deus sit, quique sit ordo entium secum
dum nobilitatem , O conservatio
AVtor primus,neque quiescit, neq; transisertur. Siquidem est supra motum, &quiete, utpote essectot motus,& quietis. Sed enim est ellentia,ex qua emanant reliquae eL
sentiae,& dignitates in infinitum absque dila tione , & incellanter, Ac ob id proprie est seressentia. Inest quoque sigillis entibus, iuxta
capacitate uniuscuiusq; speciei. Format enim eorum essentias secundum Ionditione oportunam . Siquidem intellectiis agens accepit
essentiam nobiliorem , quam anima ration
lis, Atq; hqc quam caelestis .ista aute quam corpora mutabilia.Quoniam quanto productum fuerit distantius, perque plura intermedia , tanto erit ellentiae acceptae ignobilioris. Autor enim uero primarius existit immotus inessentia, nec est propriae perpetuus, neque te porarius . neque locatus. Immo perpetuitas: tempus:& locus, existiit, persistuntque abeo.
Et sicut centrum circuli existit in seipso lineae
autem ductae ab eo ad cireumferentiam quaeipla cum punctis existunt in eo. Itaquoque eL sentiae intellectibiles, & sensibiles cunctae firmantur, & consistunt in agente primo, a quo Pendent,ad quod reuertuntur, ac quod appe tunt . Atque nos redimus ad illud, ut lines a circumserentia ad centrum. Et si quaerat quisequam quali nam modo essentiae permanet in autore primoλSiquide sorma permanet in materia,& materia in forma rque accides in substantia. Respondemus,quod permanens in altitero est bimodum, uoddam enim sic permanet,ut serma in materia, & accidens in Q lecto,subiectumque in forme naturali. Quoddam vero permanet in altero,vet in agente,verbi gratia lux in lucente,dc radius in radiante, Atq; ita reliquae ellentiae limplices, permanet in eiseiente. idcirco intellectus agens permanet in autore primo , de in hoc eodem anima rationalis, peripliam medium intellectum. Anima uero sensitiva hominis,permanet primo in corpore: secundo in intellectu agente etiam, per intellectum tamen possibilem. Anima item rationalis habet ius in animam uegetatricem,sicut in alias naturas.
Lusio proposita , σνnde prouenit humana
ignorantia, ac rursus, quod animus, i tellectus, o Deus, non sunt corpora', O quo modo sit
Si quae rat aliquis, qui si futurus status no .
ster postremus Quando, ut nuper di-
584쪽
ctum est, nos homines simus secundum animum,ab autore omnium essentia prima, Neq; in sint dignitates ipsius animi, nobis auersis ab eodem Autore primo: ac intellectu agente ;possibilique.Siquidemplures hominum sunt,
qui carentes semper iis uirtutibus ignorantea , negantque auditas, Putantes esse uanitates commentitias, fictiliasque. Respondemus quod nobis ignorantia nostri, rerumque aliarum, prouenit ex eo quod non ducimur nisi sensu ad discedum. Unde explorantes sciendi gratia,dicimus hoc experimur, illud uero no, Neque seponimus cogitatione, sed ex ea colligimus disciplinam. Et putantes no S experinios omnia, asserimus nihil elle quod non cadat sub sensum . Quapropter hinc coacti non ponimus intellectum tum possibilem tum
gentem, neque autorem primum, neque alias
similes essentias. Et s de huiusmodi rebus cmquisitus sit homini aliquis habitus persuas
rius, putatur quod sit scienti licet falso, co iungit enim ipsas sensui,asseueratq; animum, intellectum agentem: Autoremque primum, esse corporeos.virtutes quidem igitur seruantur ab animo, hic ab intellectu agente,is vero ab essentia primatis effectrice. Atque animus profecto non est corpus, sed causa corporis, intellectus agens quoque essentiaque princeps non sunt corpora, quoniam non cadunt sub sensum . Quonam modo enim sint corporar& nos declinantes ad sensum,per eum non percipimus animum, neque illius uirtutes, Siquidem nos quandoque auersi a sensu conuersique ad animum, profecto cognoscimiis aliquid quod nunquam sensimus, verbi gratia , amicitiam,inimicitiamve aliquorundam aliudue . Ac pariter etiam quoties licet sensui omnino incumbimus, non tamen per eum comprendimus animum eiusque dignitates, sed tunc solum quando sensus retulerit iudicium ad animum, atque ipse animus pertulerit ad intellectum agentem . Nec enim aliter possumus sensu aliquatenus percipere animu, quamuis aciem sensus in eum primo uerterimus.Sic namq; potentia animet non sentit,nisi iudicium a sensu primo translatum, per me dium animum ad intellectum agentem, ab
hoc primo & tranquillo, uice uersa fit rei tum ad animum , ab animoque ad sensum. quale recipit pro capacitate, Refert namque intellectus agens iudicium animo, nisi sit rei altioris, atque clarius quam ipsi animo conueniat, ac ita etiam animus sensui, si hoc non excedat uim sensus. Siquidem sensus denique non cognoscit uere aliquid per animum, nisi illud praeiudicet intellectus agens, supra antimum ipsum.
Quomodo Deus: intellectus: animusque intellia Iuntur a nobis. Cap. XXI.
QVisquis velit speculari animum, & intel
lectum agentem: essentiamq; primam, en ctricem animi, ac intellectus, omniumq;
reliquorum entium, sed et sensus ad essentia que suam reuersus, interius in ipso enixe consistat, atque ita percipiet id quod sensus attin gere nequeunt,ut qui percepimus uocem letificam, intentus illi avertit auditum ab omni alio sono .sic enim robustior uere sentit , eam, & reliqui sensus pariter unguli intenti, unico sensibili sincere comprendunt illud. Sic igitur cupientem sentire animum : intellectumque,& ellentiam primam, portet, lepos to auditu exteriore,uti intellectivo, interiori que,& tunc audiet harmoniam sublimem:sinceran Villustremque, & mirandam, & hilaritatem citra satietatem, Immo subinde magis, a-Gnoscetque, quod harmonia sensibilis corporalisque est similitudo illius supernae, Quapropter contemplatus homo illas essentias nobiles supernas, huiusmodi harmoniae, pro facultate didicit autorem excelsum creasse ola alia,per imitationes absolutas in seipso existeres,sormatas quales etiam dein inseruit intellectui post se primo, medioq; inter se ipsum,& creaturas cum uniuet salitate intellectuali insigni ac psecta,Et pura quidem,sed tamen tagurata compressaq; quales adhuc alias imitationes in animo speculatur, ut formas intellectuales,aemulas illarum uniuersalium intellectui agenti concreatatu. Atq; ita ubi homo cognouit animi essentiam, abstractione successiua procedens, peruenit ad autoris primi sorma ab ol qualitate sesbili ac terminato littoq; uniuersali immune, unam ex illis quibus animus insignitus est,quae est radix omnis formae spiritalis, ac corporetis abstractae, Idcirco. qd diximus, animus seper optat ut intellectus ges sibi infundat uniuersalia costaaquae accepta,de in animus immittit nauarae ac fit forma materialis mundi caelestis, Atque haec rursus est causa sormarum particularium e materi liumque, inuidi generabilis, corruptibilisque, quales sunt minus illustres ac pulchrae, Alterantur enim mutaturque propter dominium materiae, in eas. Caelestes vero effectrices sunt elariores,insignioresque ac sublimiores, neq; enim resoluuntur, luntque penitus intran mutabilis, ob statim in materiam dominium,
fixionemq; eiusdem, sub illis. Supta illas sunt essentiae illae, quae suscipiunt sermas supremae puritatis: claritatisq; & pulchritudinis,& quae
Omnium , contentrices : admirandae ac sublimes . Neque narratione exprimi , neque ab ania
585쪽
ab animo nostro, ob imaginationem, concipi . Siquidem sunt causae harum formaru euidentium: cogitabiliumque apud nos existentium .Res autem in causa proculdubio est nobiliori & insignior,quam in seipsa causata: Sic etiam formae in animo sunt clariores excelsoresque,quam in caelis, propter depurationem ipsarum a materiis naturalibus,&quonia suerunt causae earum. Et rursus sermae ipsae in intellectit agente uniuersaliores, insitaeque sunt honorabiliores,quam in animo, & duplici de causa,quam in mundo inferiori a nobis neq; intellectu, neque cogitatu perceptibiles. Ea propter,Vt praedictum, animus noster iugiter desiderat immissionem huiusmodi sermarum ab intellectu agente ob eius celsitudinem ecsentiae, quatenus is creatus est, ut primum simulachrum expressum, insiguitumque autoritate influxus in animum, ac ita quoq; animus supra naturam, propter primum assiduumque receptum influentiae ab intellectu agente, ac in mundum caelestem transmissae, quam deserunt ad nos in hunc orbem generationis, &corruptionis planetae , per suorum motuum varietatem,diuersamque inter se distantiam, containimque radiis nostrum . illorum, enim Iineae variantur in terra habitabili una cu sormis propris insignibus: simulacrisque mirabilibus imprimendis,quibus tanquam sundamine communis fulgentiae conueniunt inter se, & stellae erraticae differunt ab aliis,ac in eo statu in quo pariter non aliae terrestres formae,
Quod formae terrestres sunt sub ratione nobiliore in orbe supremo, quam caelesti,ac soliιtio quaestionis propos .
SI cut sermae terrestres sunt in orbe caelesti, sic in superno: sed adhuc sub specie nobi-hoterpulchriore, illustrioreque,non alterabiles, neque enim crassae. neque turbidae, uerum in summa puritate:ac dignitate,& lumine unde nemo potest has intelligere neque cogit re , iuxta eum statum in quo ibi, quamquam
vere & proprie,existunt,nisi secunaum, quod
reuelatae fuerint, ad essentiam ueram, nam , quod earum nos non promouentiat hic ob dominum materiae in nos,quod sit propter unionem animae rationalis cum sensuali, & huius cum vegetatrice, istiusque etiam cum corpore alterabili, ac pleno qualitatibus minimis, impuris,& turbulentis. At cum animus noster dissolutus ab iis impedimentis mundatus sit, apte alcendet ad verum statum sermarum illustrium coniungeturq; animae, & intellectui uniuersali, cum prius susceperit particularia in orbe generationis, magis minutique, neque tamen abscissa uniuersali tate , Quonia haec est essentialis alae rationalis hominis, unde puer discernit honestum ab inhonesto, ut rationatrice de illis colloquens, noxiumque ab innoxio,discernit enim benefactorem a malefactore per sensum . Quare iam patuit quod diximus , quoniam autor supremus,creauit hunc orbem, ut exemplar idoneum silet excellentis sapientiae,administrationisque & artis, eique
imposuit sormas nobiliores mirabilioresque quam sensbiles, quae sunt illarum simulacra , nobisque indicia,quaedam . Et insignivit nos exaltatos intellectu possibili, ad huiusmodi solmas supremas penetrandum, atque ubi agnouit talem intellectum esse formam animae sensualis,ut visum oculi,huiusmodi corpus mi tum delectram nobis tribuit, animumque no strum dilectu in eo collocauit, ad constituendum unam substantiam discernentem sensibili de intellectibilia, bonumque ac malu pem sector secundum liberum arbitrium: & experimentum : explorationemque utriusq;. Alio.
quin enim homo, si non ei adesset huiusmodi
corpus, neque anima rationalis uniretur se sitiuae. non vere discerneret essentiam boni aemali, sed tamen, ut auditus talia prolata non explorata. Idcirco noster animus,quatenus ac
fixus est huic corpori, appositisque sensibus, quibus coactus seruit, cognoscit entia utriusq; orbis persectusq; ob id dominatur rebus cunctis huius mudi. A quo digressias speculabitur veritatem illius superni, existetque immortalis: selix: Dominusque orbis, qualis status est beatitudo magna, & absoluta animis hum
586쪽
plura entia , cum si Ensvnum in uariatum .
sa omnium aliorum cre torum, neque existat in ali
quo eorum,nec est aliquid umile illis , Est aute causa
omnium aliorum entium creatorum, quatenus sunt.
Siquidem omnia talia plocedunt ab illo. Vnde potius essentiae huiusmodi rerum existunt firmiter in eo,ad illudque reuertuntur ipsum quoque existit ellentia absoluta, utpote causia uera causatum,creaturaque princeps. Quod si quaerat quispiam , quonam modo contingit creaturas alias plures Suarias fieri, ab hocvno simplici inuatificato implurificatoq; Respon. demus id esse, quoniam tale ens unum abso
lutum continet uere omnes alias creaturas,
quando ipsum creatum est ab Autore, haud post aliud praeexistens creatum, idcirco etiam est illi proximum: quare intuetur ipsum Autorem primarium, Atque ex consequenti habet actionem etiam illi proximam, atque ita emanarunt ab hoc Ente uno absoluto, omnes aliae creaturae, quatenus ipsae non existunt ecsentiae pariter absolutς.Dico autem rursus breuiter quod non fiunt talia plura ab eo nisi secundum quod cognoscit omnia illa specula
tioni obuia . Quapropter emanarui ab ipso , ut prius in eodem sata, Autor igitur ens primarium. Idem quod uerbum, creauit mente,seu intellectum agentem, proximum, Ab hac mente postea fluxerunt omnes aliae creaturae mundi, tum superioris, tum inserioris. . ia i a e a Cur intellectus agens est perfectus ct impar Deo,item cur Deus est suprenisperfectuseae quo modo fit rerum ordinata producito. cap. 2.ΕNs unum absolutum, existit persectum de
ourum: mundus autem sensibilis imperstactus: impurusque. Utpote productus ab eo , Fuit autem intellectus agens, quod est ipsumens unum absolutu,perfectus ac purus. Quoniam creatum est ens unicum, ab ipso ente unico uero, quale est supremum persectione, Siquidem hoc non indiget aliquo alio, nec enim consequitur quicquam ab eo. Immo propter summam persectionem eius ae sunficientiam , potentiamque S maiestatem unitatis , creatum fuit nouiter ab eodem liud. Quamuis autem huiusmodi ens su- te me persectum , quia primarium , creatoc aliud persectum, uidelicet intellectum agentem , tamen impossibile est , quod ens secundarium creatum , si par illi primario. Siquidim creatum semper,deficit , neque ullatenus existit in pari gradu, quali eius Autor ; est nihilominus persectum in gradu suo, perficiensque aliud succedaneum, quoniamens unum uerum, Quod est supreme persectum creando illud respexit sese ipsum mei, habens obuiam speculationi propriae esseniatiam tuam ueram,luce sapientiae plenissimam. Intellectus agens autem creando intuetur verbum Autoris proximum, Intellectum agentem speculatur ficiendo,anima uniuers lis formatrix, materque omnium sermarum , Animam
587쪽
Animam uniuersale despicit natura, effectrix
formarum particularium in materia. Ens n que unu in uerum creauit primo , intellectum agentem , utpote essentiam proximam uerbo
proprio, atque is intellectus est ens primum receptinum immediatum agenti primario, Qui dein non producit aliquid, quin prius intueatur Autorem suum unum, a quo etiam determinatur unus unitate, licet partiti . S quidem ablua hili, non tamen numeraria,sed neque unitate firma,quoniam intellectas ages speculatur plura, ac etiam sensibilia,qualia nimus, cui unitas absoluta adhuc deest, quoniam considerat plura abstrahedo. Ens unum autem, uere est causa tantum unius. At unum unitate numeri ut trinarii imparis binarii paris, est compositum, idcirco posuimus ensvnum ab lolutum existere supra animum, atque elle opus Dei proximum.Atque ita huius intellectus t peculatio, est ipsamet uoluntas &essentia ei uidem, ac propter proximitatem cum Deo suam, potest sormare aliquid persectiusFiliudque imperfectuis ob istamque inq-qMalitatem litatus, pluralitatem conleque nintem, quam producit non nisi essentia entis unius absoluti,ut dictum, Autori primo proximi.
cur intellectus agens producit intellectibilia aesensibilia, σ quomodo sit perpetuitas
eiusque appetitus prouenit. Caput III. Us unum absolutum,essicit omnia intellectibilia mundi superni, & lentibilia subi
Moris, propter assiduum influentiae receptum, qualis persectio unmilla illi est infinita, nec enim habet repugnantiam. Sed transmissa subinde ab intellectu agente in causatum succedens, nequaquam imitatur lucem illam s cram & bonitatem diuinam interminatam, proptereaque huiusmodi causatum recipiens non est proximum uerbo Amoris influentiae.
Quare intellectus agens tral mittitvim finita , Per quam tamen adhuc potest consequi camiato proprio uotum perpetuitatis. Siquidem opus proximum huic intellectui, est incorruptibile omnino,essentiaeq; ob id potenter perdurabilis , unde piovenit constantia & fimbias mundi utriusque. Sic enim anima umue salis perpetuitatem optatam seritat, per huiusmodi potentiam immisiam ab intellectu agente,&propterea quod ille est Deo proximus, ualidam. Animet autem tali.n5 deest appetitus prouehens ad Deum, quoniam ad hunc producitur ab intellectu agete,pet influxum ill minationis, instinctionisque finitum, tame ne stupefiat ac turbetur . extendaturue recipiendo illum, qui intellectus suit promotus ad proprium quoque desiderium, ab Autore pi
mo,in quo fixi perstuendo obliuiscuntur a bo mundi utriusque. in fluxum enimuero ab
intellectu i ito ad desiderium spiritale excutandum,&consequenduin impossibile est, i
fundi creatur per motum cogitabilem essentialiter, Siquidem in Euiusmodi motu ad ns bulas tenebrasque crassas proclivante malo ria, praedominata est essentiae animae. vis influxus autem promouet ad uotum , quando tras. set ex uno statu ad alium, adeo quod per eum motus cogitabilis in materia, fit insensibile, ut spermatis in radice mentulae . cur caelam m9uetursa fuis formis, O cur
yecies rerum inter se constituit, subiectis& ordinatae secundum gradus, disserui per
ω as. Siquidem sorinae continent substantiam,secundum quietem cogitabilem,perquacessant motus seruanturque sigurae positus, Sine illa enim fiet motus cogitabilis commiscens formas inter se,unde sequetur corruptio reo de ignoratio. Quia igitur huiusmodi motus cogitabilis cellauit in caelis, imae cogit biles illis aptatae sunt euidenter, de productae firmiter manseriint. Motus quoque circularis si orum perpetuatus est, quandoquidem et substantiae ipsae cadestes, sem per seruites m tum invariabilem, incellabilemq; texerui, ut impressiones peracla seruentur adhuc per vim tes earum ita transsuis: vique sormae perm neant , quia ipsae sunt uniuersalia composit
rum.Talium autem si uariantur motus, unum tur Impressiones. Quare etiam pereunt cop
sta generata per illas,& sic desinet generatio,
Quando autem subinde perseueran t alterationes, de frequenter fiunt succedaneae gener tiones & eorruptiones, & operatione uniue
saliae desiderio pari. genua insigniuntur cin loribus spiritalibus.Corruptibilia & enim co-tinent partes '. quibus dominantur alterati nes naturales uariae, quae sunt cauta gener tionum ac corruptionum, per quo etiam n
tura imitatur,ordinem inudi spiritalis, atque anima redit circulariter ad illum,ut attingens autorem suum, suscipiat influxum verbi eius
Quod omne corpus, estparticeps boni diuini, O quomodo Deus est unus. caput V.
Nulli corporis generi immo speciei, sed
nec indiuiduo,deest omnino bonu,diuinum. Neque enim inest permanentia absque illo.
588쪽
illo . Siquidem intellectus princeps seruat vinniuscuiusque ellentiam conuenientem, neq; obliuiscitur eiusdem unico momento. Atque hoc sine auxilio alieno, quoniam est autor omnium causarum.Neque vero unitas numeralis est causa eius, neq; ipse numeratur ullatenus.
Essentia namque illius, non admittit aliquam diuisionem, qualis conuenit omnibus particularibus,quae sunt duplicis modi Quoddam est vescum sub una specie ut,verbi gratia, lol: l na: terra: aqua: aer: ignis,quorum singulum
est unicum elsentia, specie, & loco, ni queat dici omnis terra est unica, & sic de reliquis, Quoddam aliud particulare est sub una specie . plurificatum, ut pluuiae, coruscationes, & s- milia, utque aliae stestae ab erraticis, & deniq;
omnia particularia compositorum generatorum, sicut mineralium: platarum: animalium, Et numerus cuius specie cc positae sunt, exempli gratia duo: tria: quatuor: sex:Entia siquidem duplicantur, diuidunturque, donec peγtransis naturalia, & priusquam attingas finem spiritalium. Inuenis nanque duplicari semper
habita,quo utque peruenias ad intellectu creatorem formarum unum absolutum,quem deprendes, esse talem, unitate diuisibili in plura contenta,& insita. Nam dum duplicatur contractione ab autore suo successiva,& negatio ne ab excelsa eius unitate, quando etenIm a scenderis ad ipsum autorem, inuenies illu esse unum absolutissimum, transgrellium omnino numerum . Nec enim diuiditur per imaginationem , sicut ens creatum, neque multitiplicatur habitu sormarum exemplarium, atq; existit unum separatum ab omni numero naturali,& spiritali. Cuius unitas non apprenditur nisi abstractione a signo simulacroq; pr prio, quod est opus eius exprellum, ut ab age te perse o.Qui autem opinatur, quod autor primus est unus, quoniam non est duo, neq; tria, nec aliter numeratum aliquid ,incidit errorem maximum.Siquis enim consideret huius opinionis significationem , autor ita unus
numeraret, etiam caeteros numeros succedentes. Falsum est. quod autor supremus numeret seipsum, aut quicquam aliud. Siquidem si numeraret se ipsum mei, ret unus unitate numerali,& si numeraret aliud, fieret par nuri dupli aut tripli. Quare ellet pars eius media aut tertia. Autor igitur supremus est unus unitate abstractissima, intelligiturque esse unus
non ex eo tantum, quia non numeretur aliqua specie numeri, sed quoniam non adiungitur ei aliquid ultraneum ipsi essentiet, existit. Quod abstractus ab omni pluralitate,multiplicationemque numerali qualitercunque
Qualis exsat feries creatura m. p. X I. AVtor primarius unus, creauit ens unum: statuitque illud seruare substantias e
rentes formis apud nos: Quare nequimus a prendere earum ellentias. Dein per ipsum ad creauit sermo primas habetes ellentias, absq; materiis, quamuis cogitatiua non precognoscat eas exemplo,citra materiam.Postea uero
adhuc procreauit substantias naturaliter o natas usque ad postremam generabilem. Intellectiis igitur,post autorem, primus est principiti cuiuslibet entis alterius creati existen': ubique seruat illa omnia. Atque uniuersalis anima est principium omnis formae spiritalis,&corporalis,existens ipsa quoque forma ni data a materia, susticiens'; in se ob influxum acceptum omnia speculari. Opus eius, quod
est natura, apparet sermatum in materia naturali . Postremo existunt artificia similia Gomatis naturalibus, quatenus constant ex eis.
Siquidem artifex facturus aliquid , indiget materia formata , ex qua faciat illud, qu modo enim posset sulpendere figuram artis in materia sine forma e Aut forma sine male Iia. Hoc enim est impossibile.Vt, uerbi gratia figulus figuraturus ollam aut fictile aliud u
sculum, pr considerans commiscet terram,Scoptando operi,dein fingit ollam iptam pro facultate. Postea etiam coquit ad durandam ea, neque ambigitur, quod tutum sit materia ollae,sic aute aer,& ignis. Ars igitur sic se habet. Anima vero uniuersalis nacta est potestatem faeiedi sotinam in materia simplici, ac in sor- mi naturaliter. Non enim contingit eam facere formas, aliter, quam in huiusmodi materia simplici precreata. Intellectus agens pariter cum si opus proximum autori primario, spe culando eum, habet potestatem persectam,nouancti animam uniuersalem. Siquidem per essentiam nobilem imitatricem diuinae producit animam rationalem a Deo tamen exor a.
Quoniam impossibile est, quod intellectus
speculando nouet aliquid,quin s miletur sormae Optimae autoris conspecti, cui est proximus, Et per huiusmodi speculationem essentia unius creati denudatur a specie insita alterius.SiquIdem autor primus, constituit intel lectum agentem scire principium omnium a liorum entium creatorum, illorumque ei Ieseruatorem,abstraxit a communione serm Tum uariatum , Formauit quoque anima uni
uersalem, statuitqullam sere caulam omnium formarum spiritalium: ac corporalium, Et abstraxit ab unione materiae, ut assimilaretur creaturae principali, Indidit tamen illi desiderium
589쪽
derium assiduum sermandi materiam antiquam n sermem, ut perpetuo reciperet eius
influxum. Deinde vero creauit caelum, ac ter
ram,& quaecumque ex generibus speciebus,& indiuiduis;vi sunt materiae sermatae, & sorm materiae, quae sunt inter sarmam,& male
riam,vique iam probatum, sunt principia co- positorum,non compositae ip .
Quomodo intellectus Mens si a Deo b intellectiι agente, ima Ab anima n tura. Cap. VII. AVtor princeps est ens unum,uerum,Vni late,qua diximus. Dein autem proptet maximam immediatamque propinquitatem intellectus agentis cum uerbo autoris sui,i se etiam intellectus est essentia abloluta, una unitate absoluta, ab essentia una unitate absolutissima. Siquidem haec essentia contem plando unitatem suam absolutissimam,& veram, sermauit intellectum agentem , & se mando huiusmodi creaturam primam, contemplatus est unitatem ipsam propriam,Qua propter intellectus factus est absolutus , &creatura princeps. Cui adhuc ipsum ens v-niam,vere infundit vires plurimas, & maximas, ob quas habet potentiam seruandi alias
substantias creatas . Quoniam etiam creatus est ab eodemente uno uero , ut essentia imi mole, absolute, ac dein ipse procreauit inimam immotam , Quae cum fuerit causata ab intellectu creato, non fecit opus immotum
aequaliter , sed totum mobile, quod simula, crum dicitur, Ideoq; alterabile& insimum.
Nec enim motus cadit in rem aeter IIam, ii . .
quin opus,seret melius operatione, quod est absurdum valde. Anima enim uero Actuta Hi
quaauam adhuc saciens talia, agat aliquatenus bona: sunt tamen haec ignobilia compa. lachrum mouetur deorsum, qualia sunt sen sibilia ,& naturalia , verbi gratia elementa i& Plantae atque animalia . Ac inter huiusmo, di substantias ita pernumeratas, nulla poste rior existit sine priore. Pendet enim ab ea, sic namque generabilia pendent ad anima humana. Siquidem haec expanditur in omnes substantias inferiores, ut plantas quarum na
tura existit opus eius, ut ad quas descendit figuras imprelIura secundum desiderii imp tum, progrediens usque ad particularia, &ignobilia Anima igitur, quatenus est simulacrum intellectus agentis,non auertitur ab in- tui u in eum, aliter tamen auersa descendit ab
illo bono principali creato donee attingit infimum, & ob ici relinquitur etiam ab eo. Et
gnobilia comparata ad entia superna mundi intellectualis.Anima autem operatur haec, obsequendo appetitus senstiui uoluptatibus, Apud quem partis cularia sunt bona ut pote illi contermina. Sirimile enim letatur ex suci simili. Penes vero in tellectibilia maiora excelsaque talia infima,& minuta sunt ignobilia. auod anima constituit gradus rerum, quodque
cap. V MI A Nima quaquam secit naturaliassiensibilia. xque simul contermina, eo stituat illorum singulis gradus proprios, secundum rationem reciam , qgare tamen non potest transferrerem unam a grada stato ad alterius, Ac licet omnia natur lia facta sint bona,& in ordinem digesta tamen eorum series est infra ordinem intellectibilium supernorum, & nobilium, qualia impossibile est eadere tub desectum, cum sint recta semper. Siquidem profluunt ab Autore principe, inferioris autε ordinis entia patiuntur defectum , quoniam producta sunt ab opere intellectus agentis,uiae licet anima, Cuius pars uegetatrix, ut plantaria, est ignobilior,Siquidem ignoraminor, quare descendit donee insit corpori cuidam minimo, di vili , Pars vero, quae inest bruto, est nobiliot ueg lay ua, quoniam est sensualis,Pars autem quae inest homini, est adhue honorabilior senstiua tam tuo bonstratissima, cum sit cogitatiua , de 'xotellectiva visque eius sensualis est assinis i tellectualx, sic etiam uis progressiua. Vtraque
enim directione intellectus utetur . Porro a nimae plantariae virtus maxima, subsidet ni radicibus . Cui in argumentum, quod inciso ramuscillo uerticali vel ramo brachiali , ne- aquam arbor arescit, exciss autem radiciabus moritur. Quod si quispiam hic quaerat
an ipsa anima plantae,excisis radicibus, separari eorrnmpatur dicitur, quod redit ad regi nem propriam, quet est in orbe intellectuali, aqua nunquam amplius recedet, sic etiam quando corrumpitur in bruto quaepiam anum a sensualis, peruenit ad mundum intellectualem. Siquide intellectus est receptorium animae, a quo nunquam deinde abibit, alioquin anima non foret alicubi . Quod si detur igitur erit sursum ac deorsum , &ubilibet citra diuisonem, Neque uero dissunditur utens uniuersum, alioquin occuparet omnia
loca. Neque item anima ascendens peruenit ad supremum orbis intellectualis , ledenim subsistit inconfinio utrisque mundi, ut se stantia
590쪽
stantia sese media inter sensuales, &intellectuales. Ac rursus si libeat, cito facilius de sic det ab illo orbe superiore, in huc inferiorem, quam ascendat ab hoc ad illum. Intellectus gens autem, & anima, caeteraeque substantiae intellectibiles, perpetuae, idcirco no corrumpuntur, quoniam fuerunt creatae ab autore primario, absque pluribus medius. Naturalia autem & sensibilia alterantur,corrumpuntur que, quia sunt sacta a pluribus intercausis causatis,videlicet intellectu, & anima'. Quorum tamen naturalium quaedam sunt longeviora, quam alia, atque hoc secundum distantiam maiorem minoremue ab autore primario: &secundum numerum plurem paucioremque intermularum. Cuius enim media sunt pauciora, est longaeuius , cuius plura,est breuius Atque unum etiam scitu est oportunum , quod naturalia omnia sunt inter se quadam pendentia, unius ab altero,ordinataequorum quando corrumpitur posterius, reuertitur ad proximum prius , donec perueniat ad caelos et deinde ad animam uniuersalem,Postea ad i tellectu agentem, inquo omnes alis cre/turae existunt, quique existit in autore principe , qui est verbum creans, ad quod omnia tandem reuertuntur , sicut pluries repet luimus,
Ab illo enim creata sunt, in illoq; persistunt. SCHOLION IUSSU EIUSDEM APPOSITVM.
cap.6.Vult intellectum agentem creatum ,foreprincipium, aliorumque creatorem, struatoremque quod est falsum . cap.7. expresse uult animam causatamfuisse ab intellectu ereato, oe quod generabilia producat tur ab anima humana.