장음표시 사용
81쪽
FRANC. WATRI C. ZORO A STET Cori τὰρ θέλγοντις αει Mi me ἀ- Quando animas mulcentes, semper a sitim
Κλυθι πυρος φωνίαν. abducunt. Ergo ex limbus terrae exilium terrestres canes Numquam uerum corpus mortali homini monitrantes. operare circa Hecaticum turbinem. Nomina barbara, numquam mutaueris
Sunt enim nomina apud singulos a Deo data Potentiam in saetis ineffabilem habentia. Quando.videris forma linei, sacrum ignem. Collucentem saltatim totius per prosundum mundi. Audi ignis uocem . T E Λ Ο Σ. Η ' lia . M i
82쪽
IN UNIUERSIT A TE, AN SIT ALM D RUMUM
Attonuin lumine , & Dei ipsius numine, nos ducente , ad patrem luminum ascendi inus. Sed pater lu
minum is, an rerum ali tum etiam sit pater, non
dum factuin est manifestum . Itaque rem hanc Philosophice , aggrediamur, &peri equamur. Anaxagoras sane, dormientibus reliquis de Ionia philosophis, de matellas tantum volutantibus, primus omnium, mentem quandam primam vidit, materijs cunctis praesidentem. Sed ea quid viarium in illas exerceret videre oblitus, obdo miji& ipse,& in materias quasdam alias,pra inceps est deuolutus. Eius sententiam Aristotea aes est secutus. Et quod ille pronunciauit tantum, rationibus probare est annixus. Elia nempe , mentem quandam inter entia primam . sed quoniam ut ille nesciret, quid operas ei daret in res, eam in summo coeli vertice ociosam sedere iussis. Vt ibi uti bo. num appeteretur, & ad se coelorum sit bstantias motrices inuitaret. De reliquis nihil ageret. Plato supra mentem hanc sese extulit, & in quoddam unum, quod & bonum appellat, rerum omnium originem, Fc conseruationem,& reditum contudit. Tribus methodis ad id inueniendum, & comprobandum usus. Prima rei negationes in Parmenide. Secunda per solis analogiam in Repub. Tertia in legibus,per motum. Aristoteles motum tantum sumpsiton suo primo motore inueniendo. Sed eum inuertit, de peruertit, de de verissima methodo, secit salsissimam. Quid enim filsius hoc sundamento λ Omnia quae mouentur, ab alio mouentur. Hac enim sal sitate pro principio posta, quae nam potuit esse consecutionum veritas λ Per quas tamen,& motum caesi,& ipsum coelum, & ipsum deinnique mundum,aeterna esse deduxit. Qitet salsitas, non Aristotelem solum tenuit, sed vilvetissima, & inter veras praecipua Theologis quibusdam, si Deo placet, etiam nostris, placuit, & ad demonstrandiim Deum esse est retenta. Nos vero & via motus, sed veriore, de aliis utemur, ad vestigandum, non quidem primi coeli motorem primum qui tamen ita via nobis occurret sed primum statorem ; de Primum rerum omnium constitutorem . In Zeam ergo ingrediamur,&dicamus. Entium , necesse est , alia elle in motu, alia esse immota. Eorum quae in motu sunt, necesse est , vel ab alio moueri , vel a se
ipsis. Haec Graeci αυτοκίνητα, se mouentia , illa ἔτερακὶν τα , alimota, ut ita dicam, nomi
naucrunt. Haec plenior , & verior est distinctio. In tria partita membra, alim bilium, si mouentium, & immobilium. Se cundum quae , tria substantiarum genera necesse est , in uniuersitate reperiri. Cor- porum nimirum, quae semper sunt ali mobilia. Nam & si, quid mouere, aut agere videantur, viribus incorporeis, quae in eis latent, agunt. Quae vero immobilia sunt, contraria ratione , incorporea esse est ne-eesse. Media quae se mouentia appellamus, neeesse quoque est, in uniuersitate esse, ne ad extrema saltus fiat per vacuum. Et se usque sint participia . Quae nimirum, &stent, & moueantur . Et dum stant, Se in uentur, dc te moueant,& alia;& moueant
83쪽
alia& stare faciant. Hec diuisio scina esto. Sed illa ἐσιν,κίν arae , ali mobilia , si moueri debent aliquo egent, quod illa moueat. At hoc , quidnam este Non id quod tantum est alimobile. Nam moueret quoque. Neque id, quod est immotum. Oporteret enim ipsum moueri prius, ut illud moueret. At immotum sui natura est. Igitur .s τοῦκι τον alimobile, ab alio moueri debet, non ab alio mouebitur, quam a se mouente , & a se moto. Hoc enim solum de propositis relinquitur: quod τοκινων est appellatum .
Hoc autem c pus esse nequit. Moueretur enim tantum, non etiam molieret. Necelle ergo est, hoc mouens sui natura extra corpus elle, & per se elle, & ex se stare. Et in seipso substare: Et se mouere primo aliam
uere secundo . Hunc motum motorem, nos
cum Platone,& Platonicis, in cassim Peripato Leclamante. Animas vo aus. Quae se ipsi; quidem primo monent, a se primo mouentur ; Secundo deinde opere , corporibus,uibus praeliant, largiuntur, ut se mouere vi- eantur . Quis enim non videt,animalia per se moueri r Ab anima nimirum mouetur animatum corpus. Cadauer idem tactuin, non mouetur .: Anima ergo id corpus mouet,ipsa se ipsam mouet,ut illud moueat. Ait Peripatus. Puer a pomo, bruta a gramine motiςntur. Ergo ab alio mouentur. Sic de elementa, sic& eorum partes, sic&ccelum, a bono ut fine proposito cuique, motiones cien x luas. Quis hanc serat philosophiam,quae contra leges suas, de genere uno causae essicientis, in aliud cause finalis genus, tam facile in re tanta trλnseat,& tam grande aequivocum committat λ Peistent in eodem causis genere,quid necessario sequatur,animaduertent. Non mouetur puer ad psimum; non bruttura ad gramen, nisi eorum anima, in se desiderium, po- mi, graminis prius excitet. Id nimium est euidens. Socrates enirn, ad pomum non mouetur,aut quis alius puero sapientiur,aut grauior, quia anima eius, id pomi desiderium non excitauit. Ani ρ ergo pueri, de se desiderium id, profert in se. Eo ipsa prius mouetur. Et motu sui,corpus pueri secum mouet. Motus hi omnes, ab essiciente eos antina sunt. Principium ergo horum motuum, non aliud quam anima est. Idem de elementorum, &de coeli motu, si mouetur, erit dicendum . quatenus ipsa per se ipsa,vii corpora sunt, potestatem se se mouendi nullam habent. De quibus suo loco amplius . Nunc tantum ostendendum , corpora omnia, non a se, sed 1b alio moueris Natura, vel Anima. Hanc autem priucipium esse corporalium moti
Corpora enim vel natura,vel vi mouentur. Si
natura, a natura, mota ab anima mouetur. A
qua anima, clarescet postea. Si vi mouentur ab Anima itidem per corpus suum , corpus aliud unum pluraue, vel impelluntur, vel trahuntur,vel vehuntur, vel proijciuntur. Sive id per animata, siue per inanima fiat instrumenta, sen Per ab anima, motus eius principium pendet. principium ergo motus corporei omnis , anima est procul dubio . Ab alio
ergo corpora mouentur omnia. Anima vero non ab alto,sed mouetur a se ipsa. Se ipsam ergo mouens prius, per se ipsem mouet corpora . Natura vero, inter animam & corpora, media: motus principium est dicta. Si ab anima nascatur, & animae sit aliquid, ut ostende.
tur,ab anima moueatur & ipla est necelle. Si vero corpora a Natura:Natura ab anima mouentur,necessse quoque est, naturam corporibus esse priorem, & potenta orem . Animam vero, ut natura & corporibus este, & anteii Drem,& potentiorem. Supra naturam ergo esta nima, natura est supra corpora. Et vitaqile
est, suo gradu, corporibus de prior , & antiquior. Atque hinc sequitur nec ellario. Si coeli
molientur,vela natura prox ime,vel ab anima, natura mediante, eos moueri. Non autem
ab intellectibus, aut intelligentiis. Est enim id etiam impossibile. Quia coeli corpora sunt
trine dimensa, intellectus vcro incorporei sunt omnino. Contrarij ergo sunt. Contraria autem inter sequngi nequeunt, nili prius contemperentur. At quae contemperatio in incorporeis, cum coi potum sit propria. Ergo prismus ille hinni coeli motor, anima suetit, &non intellectus e Et multo minus,est lunamus Deus. Quo superius nihil este voluit Arist teles. Et tamen sibi contradicens, quaedam alia supia cci tum posuit,qus vitam optimam. ct si is cientissinani agitarent, non in tempore sed in aeuo. Quid ergo, prima illa, primi coeli moti ix anima, Primum illud quod qua
rimus & rerum summus apex et ite In hunc modum contemplemur. Animπ calefies , quae lumen,& calorem circumferendo,mundum hunc ornatum reddunt,ratione ne aliqua utunturean s me rati
ne agunt Si sine ratione, nihil pulchrum in rebus erit, nihil ordinatum. At de in coelis pulchri Iudo ingens, & in terris. Et illic ci
cuiliis lucis ordinatissimus. Et in elementis temporum vicissitudines suos habent,& certos terminos . Ergo ratione agunt. Con. trariorum enim essectilia in , contrariae sunt caulae, dc eorumdem eaedem; S similium similes . Si ratione illae animae agunt, rationem igitur liabent. Et eam quide non accidentaria quia no accςdit,nec recedit; sedperenne.Ergo
84쪽
essentialem. At omnis ratio ab intellectu est. Intellemini ergo hae animae habent. Si hoc, vel a se ipsis,& essentialem habent, vel ab alia mente participatum. Si ellentialem dicamus , necesse fuerit, talem, omnem animani esse. At sunt quaedam animae a mentes,aliae irrationa les.Ergo Mens in animabus, no est essentialis sed participatione.Si hoe,ergo a superiore Mente alia,quae suo esse, cessientialiter sit, Mens, & intellectus . Duplex ergo est intellectus,in anima participatus. Alius per se,ipsa mei per se Mens, sue intellectus . Haec enim duo nomina,rem unam nobis significant. Et quia omnem motum ab anima, ut a proprio principio esse, est demonstratum , Mens haec per se iuperior erit, ut anima, sic motu omni . Etit ergo immota.At quia Mens sui natura intelligit: qui vero intelligit,necesse est,ut prius uar. superior, & antelior erit vita. Et quia omne quod vivit necelle est prius esse, ante. rior vita, erit ens, Sc essentia. Et quia ens, esseno potest nisi sit unum, quod essentiam unia
mecessario anterius ente, erit unum. Et quia unum esse non potest,nisi per unitatem,qiram habet .vnitas anterior erit,quam unum enti essentiale. Et quia omnis unitas per unum est, quod si simpliciter unum, Ne unum tantum,&non aliud quam unum, hoc unum anterius etiam est unitate. Igitur ante omnia quae diximus,le supra omnia, hoe tale unum est, quod tantum unum est ,& non aliud quam unum. Hoc autem unum, a se ipso non videlut sactu. Fuisset enim, antequam fieret. Neque a non uno, siue a multitudine est sactum , cuius irsum est origo.Ita enim effectus anterior quam causa fuisset .Ergo ante,& supra hoc unum,nihil est. Ergo hoc unum , primum est omnium, de ante omnia dc supra omnia. Nimirum ante unitates, ante unum quod est in entibus, ante entia, ante vitas,supra Mentes. supra primum motorem illum,animam primi cinii motrice. supra naturam, supra corpora omnia, de si suppa,etiam ante Ergo ante omnia rerum genera. Ergo omnium entium primum, atque si premum. Ergo motus via, melior, de verior Aristotelica, supra primum suum motorem, dcante eum, rerum gradus sex sunt adinventi Mens,Vita, Essentia. Vnum essentiale,Vnitas, Unum primum.
Sed de via alia idem moliamur,ut Aristote licae , de eorum qui eum in hac re sunt secuti doctrinae salsitas appareat. Et rerum veritas
Quaecumque sunt, vel ita unum sunt , ut nullam in se habeant multitudinem. vel ita sunt multitudo, ut in se nihil omnivo habeatvnu. vel de unum sunt, de multa simul,vel necv num sunt, nec multa. Necessaria haec est diuisio. Singula eius membra contemplemupseparatim. Si neque unum sunt, nec multa; neque inter ea venient , quae dicuntur esse. Ergottia reliqua speculemur.
Ac primo ponamus singula entia ita esse
multa seuti quidam veterum videntur voluis le) ut nihil in eis sit unum. Horum multo
tum, singulum vel aliquid est , vel nihil est. Si
nihil est, neque multa esse potest. Si multa erugo est, aliquid est. At si hoc multum tantum est, infinities erit infinitum. Nam singulum,' quod est multa tantum, & multa erit, dc ex multis eonstitutum . Ex his multis quodvis, quia unum non est,erit multa.Ex secundis his multis unumqtiodque multa erit quoque. Atque ita per singula, semper multa in infinitum abibimus. Et ex his infinitis quod eum que seminas, redibit in idipsum. Atque ita in finita lixe multitudo, infinities euadet infini ta. Nam Sc horum quaeque pars,erit talis. Et multitudo nullibi sitietur, sublata ab ea unius
natura. Et sequetur, entium nullum vel esse:
vel inueniri, ve i cognosci posse. Et praeterea eum singulum sit infinitum, eo infinito, aliud
infinitum erit maius. Et quod minus est infinitum, respectu maioris infiniti, erit finitum. Atque ita, idem de finitum erit, de infinitum. Haec autem omnia, impossibilium omnium sunt maxima. Secuta autem sunt ex eo, quodentia singula multa tantum, de sine ullo uno essent. Non est ergo id concedendum enatia lingula, esse multa , sine ulla in se uni
E contra, si singula eritia, unum tantum sunt, squod itidem veterum quidam docuere 2 ablurda alia sequentur non minora. Nam si singula unum tantum sunt, nullum
in rebus erit totum: nullae ibitus erunt parates. Totum enim omne, pluribus una, constat partibus .: Et putes cuiuscumque totius, non una sunt, sed multae. Neque ullum enserit, quod principium habeat, de medium, Se finem. Nam si quid haec habeat, partibile in ea est. Quod autem vel partiri potest,uel partitur, in multa non una, partitionem suscipit. Si haec ergo in natura siti rerum,ut verὸ, sunt,
entia non erunt unum tantum sine multitudine ulla.Ergo cum singulum entium, neque multa sine ullo uno esse possit. neque singulum , unum tantum esse queat; necesse est, entia singula ,δc unum esse, de multa. Quae
erat reliqua diuisonis necessariae pars. Sed si
ita concludamus,necesse iterum est, unum id
uod in singulis est,aut particeps esse multituinis; aut multitudinem participem esse illius unius; ant utrumq; utriusq;,aut neutrum neutrius . Si neutrum neutrius , eadem
85쪽
quae prius, seqirentur impossibilia.Ergo necesse est, vel unum esse particeps multitudinis. vel multitudinem esse unius participem . vel
utrumq; uti iusq;. At qnid prohibet hoc elle eQuod si sit, nec elle iterum est, esse naturam quandam tertiam,quae neque unum sit,neque multa. Nam millis inter 1 e virisque causam huius nullionis prae existere aliam, est necesse Quae S uni multitudinem coniungat, & mul titudini unum. Omne enim millum,aut con temperatum, mistionis, & contemperationis caulam praehabet, si casu no est facta. Est enim haec generatio noua quaedam. Generatio aute innis est, a genitrice causa. Sed inmistione hac,neq; id unum quod eam ingreditur multitudinis internae causa est. neque multitudo causa est eius unius Itaque necelle est,tertium quid e fle,ante ipsam mistionem,&ante mi-sta. quod eam iniistionem utriusque esticiat. Nam cum mista inter se veluti sint oppositarneque alterum appetit alterum. Neque per se
in mi isticanem coeunt.Ergo alio indiget,quod ea commisceat. At, quid hoc aliud erit λ Si ditatur casus. ueniet tempus aliquando,quo sese ab initicem separent. Et seortum fiat unum, seorsum mult itudo . Atque impossibilia illa
m xςdibunt omnia. Quid enim prohibet,
casu in idem milium coierunt,ut quandoque casu eodem separentur e At neque seipsa in eam mistionem coniecerunt.Quando quidem neque unum multitudinis illius causa est; neq; multitudo,unius. Causa ergo minionis huius, potentior, & prior,quae nam sueritὸ Sane, vel unum suit,vel non unum.Si dicatur fuisse unum,eaedem recurrent absurditates. Eadem quoque, si dicatur esse multitudo.
Atq; ita in infinitum abierit inquisitio. Sisten. dum ergo alicubi . Sed in quo nam sistetur In eo ne uno, quod cum multitudine in singu
lis entibus est coniunctum e& quod alterum est mistorum' vel in alio uno, quod ab illo sit seiunctum & quod multitudini non sitius cluni Z in hoc sane, quod unum sit tantummo do de unum simpliciter; & aliud nil quam x num .Et hoc, elle mistionis illius causun. Qii nustio,cum in omnibus,& lingulis silentibus.& per eam sint entia omnia: unum hoc luperius,&abea separatum,&simplex, mistionis eius est causa. Si mistionis , ellentiae quoque
singulorum entium esse causam, necetiario est dicendum. Et si singulorum, etiam omnium. Vnum ergo,quod unum tantum est,& non est non unum, entium,& rerum omnium, & totius universitatis est causa.Hoc aut unum non est corpus.quod sui natura,& unu est, & multa. Non natura, quae circa corpora diuiditur, ct cum eis,& unum,& multa est. Non anima,
quia in se ipsa habet multitudinem.Non intellectus, qui itidem multitudinem patitur,qui ct intellectus,& intellectio est simul, & intelligibile.Non vita,est; quia motio interna quaedam est,& in essentia.Non ens, quia, & unum, est & ens est. No unitas,quia multae sunt entiuvnitates: tot nimirum , quot & entia . Ergo unum hoc,quod tantum unum est,& non etiaaliud, primum inter entia omnia est. Igitu diuersa hac,a motu methodo ; & via a mota
alia veriore, quam fuit Aristotelica; in entibus esse aliquid primum comperimus. Et hoc priamum, non corpus non naturam , no animam, non intellectum, non vitam,non ellentiam, non unum in essentia, non unitatem esse , certissimis adinventinus rationibus. Et hoc primum unum tantum, & non aliud esse quam viiii,certo nunc scimus. Quod,quia non aliud, qu ira unum est , ab aliis omnibus est segregatum: neque aliis ullis,uel connumeratur , uel
86쪽
mum omnium es Ie inuenimus;quod ante res omnes,
supraq; res omnes a rebus omnibus est separatum,
quid nam est Aut quid naagit. Hoc prius, peraga mus. Ex eo sorte, illud quoque innotescet. Quid nam ergo unum hoc, magno labore, &perquisitum,& inuentum,agitρ vel enim agit aliquid, vel agit nihil. Si nihil agit,id sit, vel quia agere non potest; vel quia nescit agere: vel quia agere non vult.Si dicatur agere, non posse, id accidet, uel quia sit impotens, uel quia impediatur. Si impotens est, viribus caret. od his caret, neque est omnino.Omne enim quod est, vires habet aliquas. Si impeditur,debilius est, impediente. At hoc impedies vel superius toto est, net ei est aequale, vel est
in serius. Si isti peritas est uno, unum iam non erit primum. Atque ita,omnis nobis peribit, ante actus labor, & rationes, quae creditae sunt neces lai iae, sutiles etiadent omnes.Vel hae certe, sua stant firmitate ,&vere, nihil est superius,aut prius uno Si vero quale esse dicatur, hoc impediens, iam neque ita,unum erit primum. Cur enim uniam, potius primum sit', quam quod est ei aequale. Aut cur non viri ininque aeque erit primum Si hoc,non unum, sed duo erunt prima. At unum esse primum iam est demonstratum. Ergo nihil ei erit,aeque primum. Eit ergo eo inserius, quod ipsum agere impedit. At quo modo, inserius magis polleat superiore ZHoc contra rerum est natura. Si vero agere nesciat: iam peius est entibus omnibus, etiam infimis inanimatis. Quae,salin
tem naturae scientia, ducuntur ad suum opus peragendi un.Sin autem agere non vult, id fit,
vel quia dedignatur, & est arrogans . vel quia ei non expedit, quoniam fieret in agendo de . bile vel quia octo frui mallit,& est iners. Qui
omnia ingentem in eo arguunt imperfecti nem. Et praeter id, iam non amplius unum est,
sed est haec alia quoque . Atque ita concludi.tur . Si unum nihil agit,nihil ei cum rebus esse; nihil rebus cum eo. Et labor noster, in eo inquirendo , frustra est exhantlarus. Si vero agit aliquid quid nam agit λNecesse est, ipsum, vel unum quippiam agere, uel plura. Si plura, ea vel pauca, vel pleraque, vel omnia. Si dicamus unum latum aliquid agere: & non etiam plura; id iam uel quia nequeat, ei accide huel quia nesciat,vel quia nolit. Atque ideo priora illa redibunt omnia. Si vero plura agat ,& ea pauca, ita quoque redeunt priora. si pleraque
tantum,& non omnia, itidem redibunt illa.Si vero omnia agat, certe,& pleraque, dc pauca, & plura,& unum quoque aget. Securius ergo, ut tot absurda susiantur, & sugentur, ipsum, omnia agere,est fatendum. At quae na omnia Haec ne quae interris, vel& quq in aquis, & quae in aere fiunt ρ Nam si
quae in terris solum, & non & haec alia, redibunt priora omnia. An uero, & coelestia agit Nam si non & haec redibunt illa omnia. Si de haec,an & supercoelestiaὶ mentalia illa, uitalia, essentialia,unialiaq; Na si no Jc haec, redibunt illa omnia. Omnia ergo agit, rerum omnem uniuersitatem dacit. Facit ne, aut secit Si sa-cit, cur non, & secit λ Nam si non & hoc,redibunt illa omnia. Si uero secit,cur non Λ facit Nam si non & hoc,redibut illa omnia. Igitur,& omnia iam olim secit, de in pretiantia sicit;& Dcietati suturum.Nam si non & hoc, redibunt illa omnia. Vnum ergo, quod unum tantum esse comperimus, & no aliud quam unum, de primum
entium omnium; rerum uniuersitatem cum
87쪽
ctam de secit de facit,& est fictum. At hoc dicere, ipsum unum, principium rerum esse, est dicere. Se fuisse principium ab initio, de sui
Bone Deus. Quδ nos rationes detulere 3 de quidem necessariae. At eit ne reuera, aliquod re tu principium vel res ipse per se,& suere antea,& nunc sunt, resuturae sunt etiam posteae Hoc uidetur in primis elle quaerendum:& exactissime perquirendum; ne in tanta rerum varietate, in tata pulchritudine, in tanta luce, oculos habe mus,& c ci tamen ambulemus. Hoc ergo In. quisitionis tantae, initium esto.
Rerum uniuei litatis, vel fuit aliquod principium, uel suit nullum. Si nullum dicamus fuisse rerum principium , falsum suerit, quod inter initia , uniuersae huius nostiae quam condimus philosophiae,audenter satis pronu-ciauimus. A principio ei Ie omnia. Atque ita, ictu uno,uniuersus nciter corruet labor. Id ne fiat, philosophando, ita succurramus. Pi incipium absolute, id elle dicimus, ante
quod nihil est, in quo,de a quo, de post quod
omnia sunt. tum in rerum uniuertitate rotarium in uniuersitatis singulis generibus. Ite iua ale principium uniuersitatis, uel fuit aliquod, vel fuit nullum . Si dicatur suisse nullu, neq; primum in ea erit ullum. Si nullum suit primum, neq; fuerit secundum, neq; tertium, neq;aliud deinceps.Vel sorte primum,&principium, non sunt idem. Hoc ergo prius quaerendum,an haec duo idem sint omninoὶ an vero sint inter se diuersa 3 An uero etiam,& diuersa sint,&idem idem lane, quo piimum alia tantum antecedit. Principium, de antecedit,&essicit. Atq; ita, Pt imum, ordinem solum respi cit. Pi incipuim,& ordinem,& essicientiam. Ergo sub principi j nomine,&antecedentia, quae
primi est:& essicientiam, quς principii est pio
x pria, comprehendamus in disputando. His ita proposuis,& expositis, iterum qua
In rebus, principium ne aliquod suerit, a quores ipsae primo, atq; ordine sint essectaee An uero tale principium suit nullum & res omnes, ex se,& per se ipsas,ab initio constiterunt,&adhuc eo nitam Si dicatur rerum uniuersitas, ex se, de per se ab initio constitisse,ptincipium sane habuit nullum. Ne cellaria enim haae esti diuisio. Res omnes vel a se sunt, uel ab alio. Necessaria Se haec inde ducta argumentatio. Sed res a se suere,& a se sunt,ergo neq; suere, neq; sunt ab alio. Ergo omni principio, de caruere,& carent. Hoc ergo disquiren4um. An reuera, re S& entia omnia a se suete, de nullo alio, ut essent, eguere
Res & entia, necessiario, ut finita sunt, aut
infinita. Cum finitum dico,& essentia, & viribus, &actionibus finitum esse intelligo. Itide&infinitum,& ellentia, de viribus, &actioni. bus esse infinitum. Locum enim non habuerit horum trium comistio, fi dicatur, res essentia finitas esse , viribus vero infinitas: aut finitas viribus actioniblis esse infinitas.Neque aliter. Res essetia esse infinitas, vii ibus de actionibus este finitas. Neq; viribus infinitas, actionibus esse finitas. Ex priore illo membro, Aristotelica illa mundi corruit aeternitas. Quae corpus finitum cani, viribus natura sua finitis, actione motus, facit infinitam , sed nos ad rem n stram. Res &entia necessario, vel de essentia,
de vitibus, de actione sunt finita. vel his tribus omnibus sunt infinita. Si infinita dicantur, de res singulae de mundi corpus uniuersum, infinita et lint. Et totum ex infinitis partibus, singulis erit infinitum . Quod utrumque Aristoteles idem profligauit. dc rationes nostrae a te cedente libro prostigarum id ipsi im , & r
tio alia etiam nunc profligat. Sequeretur namque partem aliam,pars alia, ut est maior, essentiam infinitiorem, maius coelum, quam terra,
esse quoq; infinitius. & naudus, qui est totum partibus singulis, quae infinitae suppomin tu uia sit maior, esset quoq; vel infinitior, vel ngulis partibus aequalis,&musca aequalis esset mundo , quia de ipsa est infinita. At hoc ridiculum . illud absurdum,quia infinitum, non est alio infinito maius .Et praeter has absurditates hae aliae consequerentur, quod totum esset pallibus suis singulis aequale, & quδd totum
parte una non ellet maius. Namq si singule in-hnitae sunt. infinito autem nihil maius: omnes de inter se,de cum suo toto .etunt quales.Quq omnia impossibilia, tequentur ex ea positi ne,res omnes esse infinitas. Res ergo non sunt infinit . Sunt igitur finit . Si finitae, de essentia, de viribus,& actionibus sunt finit . At nullumens finitum,a se iplo et , aut a se elle potest. Ratio id probat validissima. Achio enim omnis a viribus venit: Vires ab essentia, hae omnes finit . si ergo res a se ellent, per propriam essent actionem, ergo actionem prius haberent,quaestentiam. & essent prius,quam essentiam acquirerent. Quod contra rerum ordinem est. Et virium, de actionum, essentia ipsa est princinium,de fons. Ergo neq; vires, neq; actiones
vllia se sunt, sed ab essentia, & a principio
quaeq; proprio,eoq; finito. At essentiae rerum, cum finitet sint omnes: a se ne ipsis potuerunt esse λ Non potuerunt. Eς namq; duplices sunt aetern ς , de corruptibiles . De secundis his ste , nemo dubitat, ex se, dc a se non esse. sed ab aliis, & esse,& viuere, de pendere, &conseruari , & etiam corrumpi. Priores , qu et aeternae putantur, elementa tota sunt,
88쪽
in testes orbes c estia sidera, mundus una uersus. Haec an a selint: an ta haec ab alio, ita per quia e Pergamus. Si horum partes corruptibiles sim; totum ne quoque facient corruptibile Phlemento tuni equidem paries omnes sseparatami sunt corruptibiles: Quod nemo negat, ct inductici probat. Ergo elementa per paries singulas lunt corruptibilia. Ergo es to-xa per omnes partes corruptioni sunt subie idque tui natura. Ergo sui narura elementa non sunt aeterna. Si aeterna sui natura non
sunt; neque etiam a te sunt. Ergo sunt in alio. Ergo a principio. At elementa, mundi partes sunt, interpi incipales: desunt torruptibilia, cur ergo non& mundum in corruptionem secum trahent,si quando in coriulmonem irisa ruant λ Nam ii ne elementis undus , quomodo amplius erit munit usὶ Aut quo modo magna parte perdita impellectus factus, persectus amplius et it λ Quae conditio ei tribuitur propia; istima. Si dicatur, elementa non iri cor Iupza, atque ideo ne lite mundum iti comi p- tum: id sane praeter naturam est, ac violentu. Violentum autem, nullum perpetuum. Natura enim tua corruptioni sunt obni xia. Atque tantumdem est, dicere, elementa sunt natura sua corruptibilia, non tamen corrumpentur: ac si dicamus. Ignis natura sua est calidus,nuAquam tame est, aut suit,aut erit, calidus. Aqua natura sua humida est, numquam tamen ii
me iacit. Ergo si elementa corruptum no is eunt, id non sitae natutae, sed potentioris cause est munus. principis illius a qua pendentadea qua suerunt. Igitur & mundus, ii corruptibili naud partia eius parte,corruptioni ipse non datur, id non suae naturae, sed munera principis,a quo est,& suit,&a quo pendet,est tribue dum. Ergo per se corruptibilis mundus, a se non es hiate non suit; a se non erit Si totus a se non est quomodo cceli, quae partes eius sunt a se suere Si neque totus, neque partes a se
sunt, igitur, sunt ab alio, igitur a principio. Si
quis dicat, coeli aeterne durant, astra aeterne lucent, ergo a se sunt.Id urgeamus.Si partes coeli, astra, naicuntur,& intereunt, terna sui na tura nequaquam sunt. At intereunt, & nascuntur. quod experientia pluries ostendit,& nos suo dimonstrabimus loco S c i partes sunt. Ergo & totum cum partibus, interitui est obnoxiuiti. Et si aeterno durat: id alterius est mi nus : non naturae suae. Ratio alia.Coeli & astra, corpora sunt, essentia,& mole finita viribusq; Gitis; actionibus quoque finitis necessario erunt. Ergo aeternitatem,quae ins nita est, a se non habebunt. Si non a se, ergo ab alio. Si ab alio actionem motus aeternam habent, ab alio
Xoq; vires habebunt at oras. si & vires abio, etiam essentiam ab alio aeternam habet. Igitur,& ellentiam, de vires & rctiones, si aeternae erunt, ab alio habebunt. Ergo S ellentiam sinpliciter & reliqua simplieiter habebunt ab alio. Non enim aetet ita ab alio, a se vero smpliciter erunt. Sunt enim corpora. Corpora Omnia sunt trine dimens a. trinum omne, tiliabus finitur, ergo corpora sunt finita, & essentiatri finitam habent. Ergo & vitibus & actionibus, lunt.& erum finitis. Ergo non aeternis, Si no aeternis. ergo corruptibilibus. Ergo non
a te. Ergo ab alio Ad haec, Corpo ra sun t. Co pus lari natura nihil agit, ut est antecedente libro ostensum.Si nihil agunt, neq; se ipsa a gut. Si se ipse rion agunt; neq; se ipsa egerunt. Et ad haec, u te ipsa egissent, suillent ante qua essent. Ergo non a se fuere. Ergo ab alio fuere. Si ab alio, ergo a principio. Ergo orincipita aliquod
rerum fuit, corporearum.& corporum viiiii et
sitatis. Quod caput erat, alterius partis nostr ς quaestionis. Hoc ipsum, quoniam maxime reserat ad hanc philosophiae nostrae partem stabilienda, quae reliquae totius, est primum ac princeps 1 undamentu, alia ite methodo confirmemus. Rerum uniuersitas si ibstantiis constat, Se accidentibus. Accidentia, neq; a se sent, neq; petia stare,aut esta possitnt. Substariis enim opus habent, e quibus & nascantur: de eis innitan tur. in quibus, & sini, &stent. & eis accidant, re accedant,& ab eis iterum recedant. Accidotia ergo in uniuerso, dc in uniuerium omnia, tot numero,& tani illustria, ese esse non potuerunt: Per se stare nequeunt.
Attii bstantiae qui dicuntur duplices videntur a philosophis omnibus cognosci, dc concedi. Corporei quas cernimus, & incorporeae
quas non cernimus. De corporeis primum.
Corpora ingentia, immensiq; illa coelestia molibus suis, e se esse,in se, & per se stare posise sorte videantur. Quo enim alio, tantae moles indigeant, i innitanture aut a quo sustineantur Elementa, putauit quispiam,& centro uniuers, circa quod sunt, egere, ut sint, & accelis ipse circundantibus contineri.& sustineri Esto. igitur,elementa a se non sunt,a se non pendent. Alienis viribus, & ope,egent, ut sint, centro scilicet, & cci lis. At inter coelos, qui minores sunt, a maioribbus continentur, & sustinenti ir. Vnum inter eos maximum,alios quidem continet, ac se te sustinet, ipsum ab alio maiore nullo continetur, iec sustinetur. Forte tamen ab inferio. ribus,& se minoribus, coelis & elementis, vsque ad centrum dispositis, sustinetur. Si id detur, non a se sustinebitur, neque pes se stabit. Ergo neque a se est. Ergo neque a se suit ab initio .Ergo ab alio fuit. Atque ita principium habuit, a quo est essectum.
89쪽
FRANC. PATRIC. PANARCHLAS. LIB. II.
' Sihaee ita sint: &vt rationibus sunt probata, ira concedantur, iam omnis cessat princi- -uaestio,&inquisitio. Sed si contetionumio non concedanturi, e se ne ideo, Gelum
primum suit 3 Per se ne stat e Si per se stat. Ne se fuit, no ab alio suit. neque principiti habuit.
Si a se fuisse, latio c5uincat, principium etiam nultu habuisse covicerit. In id ergo incumba mus. An e se saerit, gnoscamus. Idque in primis cose illa philosopliantiu ommu corpus e Ds: statuamus. Corpus in qua non artificiale,nomathematicum, quae cogitationis, qnς manuum nostrarum dicunt esse opera, leti corpus naturale. Hoc autem Phy si coi u probatissimi, longitudine, latitudine, profunditate, atque antitypia constare deiunierunt Haec vero quatuor quo nam ordine, a natura disponunturqNullo alio, quam quo sunt a nobis recensita. Resistentia ergo haec, & ami typia, ut corpus perficiat naturale, tribus illis, ut se praecedant opus habet. Illis ergo eget. Ergo antitypia noa se, noe se corpus naturale conficit. Sed nec profunditas in opus exit, nisi duo reliqua antecedit & latitudo, longitudine opus habet, ut se praecedat, Ergo logitudo sola, ese esse posse videatur, quia ab alijs no pendeat. At sola ipsaeorpus naturale non constituit. de per se solauantitas est. Qualitas vero accidens est Acci. ens subiecto indiget. Ergo & longitudo est non est: de vi corpus coficiat naturale, allustribus eget. Ergo harum quatuor retu, nullae, e se, aut a se, aut per se sunt. Ergo neque cor pus ex eis constans, e se, aut a se, aut per se vel
est, vel esse potest. Sed di alia adem probe
v. Corpus naturale, vel totum est, vel non estrorum. Si totu non est, pars totius aliqua est. Si pars est, toto suo eget,ut pars sit, ac etiam visit. Ergo corpus, qua pars est,non e se,aut a se, sed a toto est. Sin autem corpus totum sit . totum autem partibus constat, partibus ergo visit, indiget. Igitur est,& a se non est. Aliter. Corpus naturale omne, sensibile est. lensibile omne, senilibus est subiecti im. atque ita vel color, vel sonus, vel odor, vel sapor, vel tactilis qualitas est. Atque ita qualitas, seu quantitas sub sensibili comuni, sensibile facit omne cor. pus naturale. At qualitas ct quacitas accidentia sunt. Accidentia subiecto egent. Ergo corpus naturale, tua sensibile est, subiecto eget ut sensibile sit. Ergo a se non est iensibile. At si biectum hoc, sorte pes se suerit, & a se. Si n,
dum maneat, corpus naturale non constituet.
Quod si constituere debet, aliud acquirat est ne celle, quod se a vocavere, cum qua iumcta subiecto, corpus naturale constituetur. subiectum ergo hoc, sorma indiset ad corporis, consti tutionem. Et forma itidem subiecto indiget,ut ex utrisque corpus constetur. Ergo corpus tot rebus indigum, e se,& a se esse, nec Potuit, nec potest. Si a se, neque sunt corpora neque constant per se, necessarium iam eri ea ab alio esse, & ab alio pendere. Quae res, cum tot rationibus verissima sit demon strata, verissime concludetur, corpus omne ab alio, essentiam suam habere,sicuti & motu ab alio habere est antea probatum. Quod si id corpo-xibus omnibus neces lario euenit. Primu quo que coelum, ut corpus naturale est, non e se, non a se, non per se fuit, sed ab alio. De quo, singulae supra rationes, necti eadem pollunt methodo ridemqtie concludent Ergo c um, essentiam suam, a se non habet. bi non ellen. tiam neque vircs, neque actiones a se habebit. Ergo haec tria omnia ab alio. Quod Je Aristo. Teles, non soluin credidit, sed etiam modo suo probare est conatus. Motorem quemdam illi assignans: a quo perpetuo motu movere tur. Motus autem hic eius actio est. Si ergo amotore actionem habet, vires quoque habet ab eodem. Si vires, etiam essentiam. Et quia numini coeli, dicit, inferiorum esse vitam. Vita vero actio eli,& viribus agituta inferiora corpora, si per coeli motu vivunt, per eundem, de Ailiere poterunt,& esse. ergo inseriora,a cPlo sunt. Sed quoniam supra extimam primi
coeli lationem, quaedam, optimam, lusticientissima, agitant vitam. a quibus aliorum esse, Te vivere, ipse pendere animat: ab eis, dc ccc lo, & elementis, & mistis Omnibus suo testimonio, pendet & esse, deessentia, de vivere &vita. Ergo neque coelum a se est, neque elementa , neque corpora alia ulla, Ergo ab alio sunt corpora Omnia. Ergo & mundus uniuersus ab alio est. Igitur a principio. Ergo princi. pium aliquod uniuersitatis corporum suit. Ergo de corporeorum. Sed principium corporum, eis pro zimum, naturam appellamus. Natura haec ab animest; anima a mente; mesa vita vita ab ente . ens ab unitate , unitas ab uno,uti suis ostendetur locis. Haec autem instavnum hoc primum, substantiae sunt incorporeae. Ergo neque corporeae, neque incorporeae substantiae a se sunt, sed ab alio. nempe ab uno primo. Ergo suisse,& esse uniuersitatis rerum aliquod principium inuenimus, de fit millimis rationibus confirmauimus. Id scilicet unum, quod anxia indagatione,anteced ie libro sumus assecuti.
90쪽
AN PLVR 'UNO, PRINCIPIA ESSE QUEANT
Vestioni huic occasionem veterum dedere multi. Napraeter materialia relum principia, Chaos, Holam Omerias, Atomos, ignes, aquas, aeres, infinita,materias informes plura essicie.
eia principia, eaque varia posuerunt. Thales Deum , Pythagoras unum S duitatem . Parmenides unum,Sc ens. Empedoeses,sphaerum, Litem, Amicitiam. Democritus Mentem,&mundi animam. Anaxagoras Mentem. Stoici spiritum. ignem Deum,dedistinxisse viden. tur; & videri possunt non distinxisse. His n. tum adiunxere, Epicurus casum addidit . que Aristoteles non omnino respuit, sed priora alia, eaq; multa posuit principia . Inseriorum
horum praeter materiam primam,sormam,&priuationem.Et tertium naturam. nam quidem, non satis claro explicatu, uniuersalem videtur de senisse, Principium motus,dcquietis, coelestibus,& elementalibus communem; quam tamen dum explicat, ad particulares mistorum materiam, & sermam videtur reminxisse. His casum quoque adiungit.Supra has naturas, inam uniuersalem illam, nulli bi vel ipse,vel sui declararuntὶ coelestem motum e sificiens prnicipium generationum, dc corruptionum inferiorum omnium elle statuit. Que
etiam, vitam eorum esse alleuerat. Motuum vero coelestium variorum, varia incorporea
principia esse docet, tot scilicet numero,quot coelorum sunt orbes. Quot autem ij sint,Astrologis relinquens inquirendum; ipse determinare non est ausus. Motores autem hosce o bium, αρχας principia quoque nominauit . Horum principem esse ait, eum qui primum mouet orbem, primumque ideo appellauit motorem, quem & Deum.& intellectum nominat. Et quamuis hunc & primum,& supremum dicat esse principium; attamen alibi nosibi constans, supra extimam, uti diximus lationem, alia esse statuit, quae tamen non nomi
nat, vitam viventia beatam. Oθεν τοῖς ς ε ηρτητυ τοῖς μὲν ἀκριβες ρον, ταῖς δ λαυαοτερον , τοτε μεαι, κου το ζῆ,.
is v nde etiam a iis dependet, aliis clarius, Mis,lijs obscurius, ipsum esse,& ipsum vivere. Si ab his dependet, aliorum & elle,& viu uere,cul dubium,haec aliorum entium ,& vi. uentium esse principia. At de his non uti de uno,sed uti de pluribus toto eo loco est locu tus.Itaque ex Aristotelis sententia prima principia,& plura sunt,&aequalia.Omnibus enim eadem tribuit attributa, in his verbis.
, , Quamobrem, neque in loco ea quae ibi n is ta sunt, neque tempus ea facit senescere.,, neque est vilius ulla mutatio eorum, quae is supra extimam ordinata sunt lationem. - sed inalterata, de impassibilia optimam hata bentia uitam,& sufficientissima in deguntis tota sempiternitate. Si ergo omnia quae ibi sunt,aeque, nec in loco sunt, nec senescun , nec mutantur mutatione ulla,& sunt Ordinata,& non alterantur,nee patiuntur, & vitam aeque degunt optimam,&susticientissimam , & tota aeternitate Omnia. quis non videt omnia esse aequalia ρ Qui-