장음표시 사용
161쪽
i et Den. onstratio Existentia habuit elii nulla fuisset pissenti Nisi Ita.
que antecedenter simus certi, rem nullam
posse esse liberam , 'di libertatem natura sua implicare contradictionem quod res non ita se habere supra satis ostendimus
mera praestientia utpote naturam rerum
ne levissime immutans . quae commodissime cum summa libertate convenire iudicamus, quanta sit difficultas comprehenden di modum huius praecognitionis. Nam si ibertas sit possibilis, mera actionis liberae praevisio antequam in actum eliciatur, aut priusquam fiat respectu scilicet praesentis quaestionis nihil disteri a flmplisi ejusdem actionis cognitione, iam in actum productae: ambae enim hae. cognitiones certitudinem implicantes, quae sine ulla praecognitione aeque esset stabilis & immutabilis. ' i' II. 'Quae cum ita se habet manifesta res: est, hanc certitudinem eventu nullo pro sus modo implicare necessitatem. Nam si fatalista modo supposuerit novimus uti que illum id negare hac vice saltem nobiscum , homini inesse saeuitatem se movendi & motum incipiendi, hoc est libere,
agendi, supponat quoque si videbitur, istas actios
162쪽
atque attributorum Dei. t 3 actiones praecognita omnino i in plissibiles , nonne adhuc suppositione ista nihil obstante, eodem plane esses certitudo eventus parte rei, , in omnibus hominis actioni. hus . non secus ac sim eas posuisset quam maxime fatales & necessarias. E. gr. po namus hominem interno principio motus liberratis nullo arimo cogente impulsu, aliquam actionem hodie agere, ponamus ad haec esse plane impossibile ut heri praecognita esse potuissent. Nonne Oihilo segnius. respectu eventus eadem fuisset certitudo ei. e. libertate istius hominis non obstante , non aeque sullset certa iveritas, hanc actionem hodie esse eventu perficiendam, quan tumuis praevisu impossibilis)quum iam ceditum est eam esse perfectam ex hisce fit. miteri concludimus , praescientiam praeter certitudinem eventus, nullam aliam impli
Natura libertatis quemadmodum spera mus satis perspicue explicata probata, licet inferamus ex dictis, nos commodis sime hoc loco satisfacere quaestioni apud antiquos celebri . neque minoris momensi, ποθεν--λων vetando origo mis. Cum liber.
163쪽
Iibertas eterum tum bene tum male age di , potentiam naturalem denotet. Et tura rerum finitarum imperfecta, id committens ut valde sit possibile, fore ut actu. male agendo sua libertate abutuntur. Et eum etiam respectu pulehritudinis & salutis universae & eommunis boni, & ad Dei impientiam magis probandam, .um plane n cesse est variae dentur creaturae, aliae aliis dignitate & naturae nobilitate perfectiores, inde sequitur mali possibilitas, etiamsi creator in se bonus 6c infinite optimus. Ut paucis rem expediamus, quiequid nomine insigniri solet aut est malum imperfectionis, desectus puta facultatis alicujus
naturalis, aut excellentiae, quibus nonnululae aliae creaturae gaudere videntur; aut malum naturale ut dolor, mors& his similia, aut denique malum morale ut ublium cuiusvis generis horum primum proprie loquendo, non est malum: omnis mnim facultas aut perfectio quibus ulla crediturae est praedita, utpote Dei donam plane liberum, quod nullo ex debitosed pro adibitrio suo, cum illis comminicat non secus quam .exis uam ipsam, inde paxet
164쪽
as e attributorin Dei. 34ς manifesto, desectum alicuius facultatis aut persectionis quae ad huius vel Mius creaturae naturam nunquam pertinuit, non proprius illis potest haberi malum, quam illis fuisset non existentia, posito eas nondum esse creatas. Secundum mali genus, quod vocamus naturale; aut, ex priore necessario est consequens. Quemadmodum mors creaturae nulla immortalitate praeditae, &hoc sensu non magis malum quam alterum supra memoratum, aut in genere alio ho'no aequipollenti aut majore praeponderatur. seuei amictiones & arunae honorum , &tum re vera non est malum ἔ, aut denique. iupplicii aut poenae habet rationem, & ita consequens est necessarium mali tertii generis , put moralis, quod omnino ab ab su libertatis oritur, quam Deus creaturis
suis propter alios fines sputa) ad maiorem perfectionem, dc totius creationis pulchriorem ordinem impertiit Deus , illi tamen contra intentionem divinam & praeceptum eo temere sunt abusi, in suum detrimen tum Sperversionem, quod ad universi pera lactionem valde erat necessarium, & hos
165쪽
minima minutione honitatis infinitae Delopt. Max. qui omnia & creavit & dirigit. . XI. Causis suprema o Author omnimis rerum, necessario debet esse infinite sapiens.
Haec propositio ex aliis 'superius probatis necessario sequitur , quapropter neque Opus est ut huic multum inhaereamus. Cum fidentius nihil est aut clarius, quam quod Ens infinitum, omni praesens & intelligens omnia persecte noscat quae existunt, & quod ille qui unus est per se existens & aeternus,& omnium retum Author, &a quo potentiae omnes derivantur & uependent, comtinuo etiam' scite' debeat & possibilitatem Omnem rerum futurarum, & quid quoquo respectu commodius 6 sapientius agendum,& utpote omnipotens nunquam veniet impediendus aut prohibendus quo minus ericiat id quod aptissime agendum esse iudi cat. Hinc sequitur quod omne effectum causae supremae debeae esse infinitae sapientiae pro- , ductum. Sed speciatim e Causa suprema utpote infinita , ubique sit praesens necesso est: & quia est intelligentia vel mens infinita, quocunque ergo ea ipsa causa suprema praesens est, di ibidem est sua cognitio , quae R
166쪽
tu, existentia 'est insepartibilis, ideoque gehise deberi esse infinita quoque t ubicumque adsit sua infinita scientia, 'omnia' heri in coespectu plene dc perfecte, ut 'illius aciem refugiat plane nihil, neresse este inclutiit efiini sua infinita ptaeIentia , &.cidicumdat onmi, di visu persipicacissimo in e
sentiam rei cui usque penetret, lino recessus quosque magis abditos & creaturarum rutionalium intentiones, cogitationes quasque secretas, obvias habet & perspectas. Ad c, cum non solummodo omnia illi sinu cognita, sed etiam ab eo plane dependentia , ut 6t essentiam iacultatesque omnes illi acceptas 4eserant. Abunde ergo constat, sicut ille omnia novit quae existunt, ita vari modo omnia possibilia seiat necesse est: quippe qui cum unus ex se existens, omnia .hus & singulis facultates quibus praedita sint donaverit Manifestum est. illum istas facultates a sese derivatas habere plene e
gnitas , ut optime intelligat quid quaquir
sarunt producendi sit capax atque uno i tuitu mentis infinitae omnes quasque eon positiones, divisiohes, mutationes, circum stantias & retunt, dependentias, relatione .
167쪽
aluntatorum Dei. dextre & docte sit explicatum, in utheisini aeternum opprobrium S confusionem. Hoc unum notandum vesim , quo magis inqui' ritur in rerum naturam, experimentis, ob servationibus praeticis detur opera , imo quo mundus labentibus seculis vel aetatis sit profectior ; eo magis indies magisque veritas huius argumenti elucescit quoaelare innuit veritati esse stetum. Si Gale nus multa ante secuta , Potuerit tot signa certa vestigia alicuius mentis, omnia in corporis humani structura intendentis δέ mire disiponentis , ut suo tempore suerit coactus admirari sapientiam sui Authoris . in quam non admirationis exstasin raptus fuisset & quid non admirabundus dixisset, si in Anatomia, rebus naturalibus novissi-- ma inventa vidisset, eirculationem puta sanguinis, admirabilem & aeeuratissimam cerebri & cordis structuram . glandium de valvorum pene innumerabilium ad secerisnendos & promovendos succos varios in corpore, praeter Venas, arterias, vasaque alia bene multa tempore prorsus incognita, sed felleioribus his temporibus detecta, ut serviant scopis& finibus sapientissimis a conm
168쪽
yso Demonstratioditore sibi destinato propositis di M' ea Amgumenta Epicuri & asseclarum contra existentiam summiNuminis a diaetabus,in con
structione & dispositione universi deprompta, iis temporibus dum philo phia naturalis in suis incunabulis & fasciis adhue infans videbantur maiori longe porti hinmani generis inconsequentia dc inaptissima. Hisce diebus Atheos prosecto magnopere
pudere dehet cum experientia melius edocti, vel inviti videant, istos quos somnia-hant desectus 8c errores in dispositione rerum , admodum sacere in conservationem& utilitatem universi i Et ne nimius sim: Si M. Tullius Cicero ex cognitione Astr nomiae manea satis δέ imperfecta, ita ceritior esset corpora coelestia mota esse&disposita a mente aliqua intelligentissima, ut non dubitaret dicere: eos qui contrarium assirmarent, vecordes esse & ineptos. - . rerum ergo admirabilem ordinem inerribbilemque constamtiam, ex qua c-ervasisese fatis omnium omnis oritur , qui vacare mole put i, is ine mentisi expers Mndus es. De natura Deorum. Quid quae
s dixisset, si in Astronomia novissimas in.
169쪽
. atque attributorum Dei. . III ventiones cognovisset Immensam mundi magnitudinem iiilius patiis magnitudinem intelligimus, quae inquisitionibusti observationibus nostris obvia) quae tanto mundum. tum temporis cognitum, facile superat, quanto mundus ipse secundum illorum systema , superabat Sphaeram Archimedis 2 Exquisita planetarum omnium .in suis motibus, sine Epicylis, stationibus, retrogradationibus, aut ulla alia deviatio. ne aut confusione qualicunque t Incredu hilis aliqua atque delicatissima primariae velocitatis & directionis in animali motu Planetarum accommodulo, iuxta cum distantia a centro & versus idem gravitatio Θstupenda, quoque proportio diurni motus
terrae. aliarumque planetarum circa sua cen- ara, ad distinctionem diei dc noctis , si Ista incondita totius coeli cilleumrotatione, . b. antiquis, Astronomis necessario posita. Huc egregi* .vecta nobilissimi .Pillilme. reseruntur e Pianetarum densita. δes fere μnt, ψ rata es diametrorum apis parenxium applicata ad diametros'e F.,
170쪽
parentιum. Cosiora it i tur Deus Plane
gas in diseri ae riis a sese, ut quiliber
, progradu densatis, calore sosis majore vel minore fruatur, Neuton. Princip. Lib. 3. Prop. 8. ita ut Planetae suae soli viciniores. ne quicquam a nimio calore, neque aliae quae ab eo sunt longinquiores a nimio frigore patiantur iniurias': sed unaquaeque tanta temperatura ad suos usus gaudens, quanta ipsa terra ad nostros usus gaudere experimur 3 ordo insuper, numerus & usus mul tarum lunarum ut ita eas non temere appellem ) Antiquis proisius incognitarum, sed nostris diebus telescoporum beneficio distincte satis circa planetas suas proprias movere percipiuntur, quarum motus imbene sunt cognitae, ut earum Eclypsis eam exacte quam Eclypsis lunaris nostra, ad calculum possint reduci & praedici possit. Admirabilis denique regularitas motus ninstri lunaris eirea suum etentrum linei in mense eiusque eodem spatio temporis circa terram motuS, cum tanta exactitudinis constantia, ut hoc modo eadem plane faeies sine ulla notabili differentia terrae perpetuo fit obversa E Quid inquam diceret i le