Petri Pomponatii ... Opera. De naturalium effectuum admirandorum causis, seu de incantationibus liber. Item de fato Libero arbitrio Prædestinatione Providentia Dei, libri 5. In quibus difficillima capita & quæstiones theologicæ & philosophicæ ex sana

1061쪽

de Ra. Lib. b. . Praedestro ri 9 1ne: conabor tamen pro uiribus ad opa posita respondere . Quod si respon. 1iones non satisfacient, propter hoc tamen iiqn est a Fide dissentientum. No- ister enim intellectus non potest in tam ardua penetrare . quare sussiciat reuela tio A icriptura Canonica, quae errare non potest : 5 fortassis, quod alii dant vel dabunt responsiones meliores,qui penitus susticient. Ego enim aliqua u 'di, quae tortassis sunt pro remonsione 'haru ni dubitationum. Nam formaliter,aeς argumenta non uidi alicubi . Vera quoniam talia mihi non satisfaciunt,ec Rint mihi admodis obscura,ideo no cm raui nessi reserre,nel refellere. Acced

mus igitur ad responsione: dc dico pris no Ad nihil imperfectis debet Deo attri hui, neq; aliqua psectio a Deo remoue. ri debet: IUonia quis istorum dato,non esset sume persedius.Si nam aliquid im-

Deo attribueretur,non esset scin

me perfectus. Nam summu no amittit secum remissiqne 5c cotrarium. Si etia liqua perse stio deesset, non omnem. Pςrsecti0nsna haberet, ut de se notu est.

1062쪽

retri Pomponat' ' Deum autem habere voluntatem interminata,& poste habere aliquod uel le,quod non habet ritet aliquod perde re,quod habet, est Deum ponere summe imperfectum dc negare ipsum Deu lesse. Nam quod aliquis sit indeterminitus de ali quo fiendo, hoc intelligi n npotest,nili ex ali quo defectu,ut puta in

non bene consitituerit. uel non bene ina

telligat fiendum, vel expectet aliquod, luci aliud huiusmodi, quod Deo reptio 'gnat. Simili ter, quod istud,quod habet possit amittere,uel quod non habet a quirere,non est ab potentialitate, ec carentia, quae imperfeci ionem dicunt. Quare apud me impossibile est,Deum

habere volutatem indeterminatam, via de Deus ab aeterno omnia determin -

uerit inem possibile est, quod Deus ab laeterno omnia non determinauerit. de omnia determinare,consequitur hecessario naturam Dei: sicut sapientia, bonitas, & sic de si usis, contiquun, tur Dei naturam. Dico tamen, quod quamuis necessarium sit, Deum ab terno omnia determinasse,ec omnia dei termina-

1063쪽

terminata consequi na turam suam: sic

tamen determinasse,non est necessaria, here naturam suam consequitur, quoa sic declaratur: quoniam proprie deteris minatio non respicit actionem ad Intra lubit ensin illa est*oluntaria,sed ad Ex ixa tatti'.Nihil autem,quod est ad E tra,facit ad persectionem diuinam.qua re siue uniuersum sit, siue non sit, nihil diuinam perfectionem . Vnde ne addit, nes minuit diuinς persectioni. Vnde pro persectione diuina no est ne cessarium uniuersiim esse: nem si sit viii uersum diuinae persectioni auditur:neo

que si auferatur uniuersum, eius perseis cito tollitur. quare indisterens est uniis uersum ad perrectionem diuinam,iae phonum,nem malum est,nisi ut subiacet voluntati diuinae. Unde quanquam ne, cessarium sit uniuersum elle, uel non es foenulla tamen pars de per se est neces

saria. Quo fit,cum nihil sit,uel non sit,

'nisi ex determinatione diuina, necesset est, determinasse unam illarum partis Sed non fuit necessarium ad istam, uel

1064쪽

, s retri Pommmis . . um beneplacitum: hecat quaerendae' aliqua ratio, cininagis tuam Φ illam dei erminauerit,nisi quoniam sic suae volu

'iati placuit: sicut etiam in multis acii voluntatis humanae est uider i.

istis istitur sic acceptis ad obiecta Bondetur. sum aus ritur, an Deu, de ii cess Gogit adlactra huic dicitur,quὀd n6 a 4 ut , ut patet pes antedicta, sed tan ' tim ex prssuppositione: quoniam G determinauit:& stant. determin sic secessarium est agere. 5 cum ineris 'aroebatur, an ili a determinatio sit iuu 'icinarias' Huic dicitur, quod non Et cum postea inserebatur, est i iis' cntsegetis,quare indete minata dicitur,quὀd ista determinati ' inbia deo dicitur contingens,quoniam

sinit non esse uel qu0niam p.tuit no

De nam aeternaliter fuit, & aeaetetnaliter erit. Quare hel 'icuri et potuit nec, poterit non ei δ' S ed pro tanto dicitur contingens, quo: niam non repugnat qppositio talis de erutinationis Unde s determinas

1065쪽

set mundum fore, nullum est conueni Cns. Secus autem est de sapientia boni rate;&sic dereliquis, Si enim Deus noesset sapiens,nem bonus neque intellia gens, non esset Deus, nem aggregaret amnem perfectionem: ait si non esset uniuersumaapn minus esset Deus. Ve/luti etiam fuit, antequa uniuersum crea

ret: ante tamen quam uniuersuincre

etet, erat sapiens bonus & huiusmodi. fortastis autem re non in nueniret, quod ex quo determinatio intelligitur procedere a uoluntate diuina intelligucietur ergo ut causa determinationis ipse voluntas:causa autem intelis ii prs

' Unde pro illo pi Iori naturae non tim conuenit Deum intelligere ut haben- tem voluntatem indeterminatam: sed quoniam ex parte rei uoluntas nun α suam potest esse indeterminata,et ipset a nullo accipit istam determinationem,

sed a se quod de nullo agente creato dici potest: quoniam tota essentia rei in ste& in operari dependet a creatore,

ideo hoc nullam arguit impersectione in D -

1066쪽

sponsionem post et hibere unam Melle, qadid nunquam habuit:quoniam uel reian illo priori est indeterminata , ecpostea sit determinatus , quare igit nitere non potest ede indeterminatus, re postea determinatus Huic dicituet, istasea impos,ibile,& ptimum est vi rirn : q ronitam si denoa uellet, cum ab te tito istus non habui realiter Hataretur:&non solum secundum nostrutitelligere e. non sieautem est in pigno. nan quam enim Deus ea indeterm i a tua secundam rem. N im veluti homops, aliqu3 priori intelligitur ut antimal la non ut rationale sezadam rem tar non potest esse animal, re nem rationale. Ita es Dras potest intelligi, ut in aliaq ao indeterminatus, non tamen iecuarium rem p o test esse indeterm inatas.' Vad Z dc per haec ad secundam dubita tionem respondetur, cum quaeritur Deus possit aliquid facete quod ab ae.

1067쪽

quod non . Et cum dicitur, Theologi communiter dicunt oppolstum, dico; cuod dictum uerorum Theoloporum bene intellectum est uerum. Intelligere enim quantum est ex potentia Dei nocointellecta determinatioe, ec haec nos concedimus.Nihil enim repugnatdiuixae potentis, si Deus alios faceret mundos uel plures,quod communiter dici. tur de po tentia absoluta: sed coin tesse. dia determinatione nequaquamquod communiter dici selet de potentia ordinaria, quae vera o realis est potentia. Illa autem absoluta potentia est quaedanon repugnantia,ut dictum est. Unde

oc per lasc patere potest ad ea qus addu

cebantur per Aristotelem, quod Deus . non potuit incipere mundum. Ad pilismum dicitur,qudd Deus contingenter agit,id cst,non repugnat ipsum ho ag re, tamen de necessitate agit ex prssum rosita determinatione. An vero deterin minatio sit cotingens uel necessaria,diacium est supra. Ad secundum,concedia

tur, quod actio mundrest aduentitia a Deo:

. . .

1068쪽

Deo: neque aliquid releuat Deo: sices non factio aliquid diminuit a perfectione Dei, imo dicere oppositum est insa. nia,scilicet quod necessario procedat a Deo: sic enim Deus non posset esse ex se perfectiis. Quod si dicatur,tunc De ius non esset bonus in actu,quoniam in actu non communicaret suam bonit tem. Bonum enim in actu est commio nicare in actu,dico,quod bonum crea/tum non est actu bonum,nisi actu communicet extra se: quoniam tenetur ad hoc,5c alio indiget: bonisin autem inricreatum nullo indiget, oc nemini teneatur.Quare sufficit communicatio trib,

persenis. Ad alia vero quae adducebantur,uidelicet, si potest uelle fc nolle es, set indeterminatus: &sic cu habet uel le potest nolle,mutaretur, esset in potentia,dico,quod Deus no icitur albi quod posse uelle nolle re de fisacto sit indeterminatus: ne itae ilia hahens uelle potest habere nolle: neq; Detis potest aliquid de nόuo velle,sed potato apud me sic intelligitur, quod qua ni parte cotradictionis data ah tu

te,non

1069쪽

te non repugnat uolutati diuinae, di de potentia absoluta, sed r pugnat de potentia ordinaria. Unde secundum reni Deus nihil potest uelle uel nolle de nouo. Scio aliquos uiros doctissimos to. here oppositum: mihi tame uidetur ini

possibile aliter esse. Unde ills distinctiq nes de sensu composito ei aiuiso mihi

videntur inuolutiones di ludi puerorsu 'ihil tamea temere affirmo. 3

caput quintum,in quo ponitur communis opinio dui Pi dolis uisne,quidsi propter quidsit, er quomodo sit. . .

Vub, an Deus contingenter agati

&si agit , quomodo agit, restat modo uidere secudum propositum de Praedestitiatione. Nam quanquam,u luti dictu est,reud alios nulla prorsus fiat mentio de Praedestinatione,in secuta dum Christi nos consideratio de Prara dest coniunsa est cosiderationi de Fata to. Nam ut uidebitu Prs destinatio noest sine*uidentia Dei prouidentia agi

ponitur in dissilitionede Fato .

1070쪽

retri Pomponat' Quare consideratio de Praedestina itione cosiderationi de Fato annexa est

Vt igii intelligat, ud sit Pi sdestinatio

scire oportet, ut communiter dicitur a

Theologis, sc prscipue a ditio Thoma in prima parte Summe m qiis stione 3. per multos articulos utiod se inii timeris aliis locis repetitur ab eo,videlicet.

Deus uolens ostendere siue manifestare suam persectionem,cum creatora quari non possit creator i,nec runa creatura potest mostrare creatoris persectio hem: ideo Deus diuersas creaturas creauit, ut magis sita persectio in ostraretur. Quare multa fecit incorrim tibilia, ut angelos, ec corpora coeleuia: oc mul a corruptibilia, ut quς sunt sublunaria anter autem ista corruptibilia prscipia iiii est homo, in quem ora corporalia ordia nauit. Homini aut Deus duos dedit si

nes,unum naturalem, aliuni uero supra naturalem.Naturalis autem sinis hominis est Dei inie lectio, qus per natu alia habet sotest Supernam ratis aut est eiusdem Dei intellectio. Sed longe ex, cellentior prima ad quam perueniri no