Petri Pomponatii ... Opera. De naturalium effectuum admirandorum causis, seu de incantationibus liber. Item de fato Libero arbitrio Prædestinatione Providentia Dei, libri 5. In quibus difficillima capita & quæstiones theologicæ & philosophicæ ex sana

1071쪽

potest, nisi per supernaturalia, &pDei

gratiam sechindum particularem influxum. Quemadmodum autem in uni/uerso non debet esse tantum Una crea

tura,qus perseetionem Dei manifester, sed multae debent esse creaturae: ita in natura humana non tantum debet esse unus modus manifestandi Dei persea ctionem. Unde secundum aliqua reperta in hominibuet manifestatur misericoraedia eius secundum aliquam iustitiam. yt puta, cum miseretur peccatoris poris nitetis manifestatur misericordia, cum punit peccatorem non poenitetem, manifestatur eius iustitia. quo fit, quod cualiquibus det gloriam, aliquibus uero

miteriam , quae omnia ostendant eius honitatem. Aliquos igitur tollit, ec dein sinat in gloriam, eis gratiam conferendo Ex se nanam ad gloriam moueri nopossit,cum finis illae excedat uires naturae. Nam ueluti sagitta ex se non potestire in terminum erςsignatum a sagitta-te,ideo dirigitur a sagittante,dc mittitur . in prefixum terminum: sic pariter ho/mo,cu se non possit tendere ad bea, RR titudiis

1072쪽

9 4 Petri Pompomis' ' titudinem stipernaturalem,ideos adiLlam tedere d ebet,oportet ab aliquo mitti . Quare nihil aliud est prςdestinatio, nisi missio aeterias uoltintatis humans creaturs ad ipsam beatitudinem: oc in hoc monstratur persecta Dei uiritis ecdilectio ad hominem: quoniam autem habet 8c iusticiam sec dum quam dolinquentes puniuntur. non punitur autem quod non peccat,ideo Deus relina quit multos peccare, ut eis sua reluceat iusticia . Sicuti igitur prςdestinatio est missio creaturς, Ut ei det gloriam, isa reprobatio est dimissio Sc derelictio crear Urs,ut ex eius peccato eum puniat, ecdiuina iustitia appareat. quod totum uidetur dici per Apostolum ad Rom s.dicentem:Volens Deus ostendere iram et

vindictam iusticie,& notam facere potentiam suam, sustinuit in multa patientia uasa irae apta in interitum . ut ostenαderet diuitias gloriae suae uasa miseric'rdiae,quae praeparauit in gloria, oc a. Titia. In magna domo non solum sunt umita aurea N argentea, sed etiam lignea

1073쪽

dam in contumeliam. Dicit idem douus Thomas,quὀd praedestinatio est a dilua in Deo. Uassiua autem,quae nihil aliud est,quam executio actius praedosinationis in prςdestinato. Additur retertio, cum Deus intra dicitam aliquos praedestinet, aliqsuer5 reprobet hoc autem esse non potest absque electione renuitione) ideo praedestinatio praesupponit electionem: verum cum bo/num eligitur malum renuitur. Voluistas autem Dei causat bonum: rcnuitio vero malum.ldeo primo Deus praedeossinatum amat, postea eligit: reproαhatum uero non vult, & postea renuit. quod econtrario accidit in nobis . nam

frius eligimus, ec postea deligimus:

quoniam uolsitas nostra non causat bonum. Quare bonum ele'ioni praesupponitur, delectio electioni Dicit requarto,qQod causa praedestinationis in uniuersali, quo ad effectum, nulla potest esse ex par te nostra, sed ut sic p rsdesinationis causa est diuina bonitas, in particulari: tamen quoad essecthim di/cere possumus,quod prior est causa,po

1074쪽

Petri Pomponatis sterioris in genere causis in aterialis , reposterior causa prioris in genere causarnnalis . Ueluti dicamus, quod Deus preordinauit sedaturui alicus gloria ex meritis, & prs ordinauit se alicui datu- 'rum gratiam, ut mereretur gloriam. Dicit sc quinto, Prs destinationem de neta cessitate imponere, ut esse stus inestabiliter siue de necessitate ueniat: ex quo sextum inserri potest, quod numerus Prsdestinatorum non ta tum est certus formaliter,uerum dic materialiter,sic

supposito, exempli cratia) quod siluierunt mille, Deus certe scit ec infallibili . ter, quod non erunt ne* plures neque pauciores: oc non tantum quod exunt mille determinate, sed quod erunt So- crates,& Plato:ec sic de reliquis, i ad

mille, qxianquam nos in uia secundum ueriorem sententiam nesciamus istum numerum, ne Θ qui sunt uel futuri sunt ' determinate. Σeptimo oc ultimo dicit.

quod in ipsa Praedestinatione duo sunt consideranda, scilicet ipsa Prsdcstina tio & effectus: ec quantum ad primum, ipsa praeordinatio diuina precibus sanctorum

1075쪽

ctorum iuuari non potest: effectus aut diuinis prsordinatio is sanctoru praecis bus iuuari potest, &aliis bonis operiα us: quoniam prouidentia eius cuiusprsdemnatio est pars, no subtrahit caulas secundas, sed sic prouidet effectus, ut oc ordo causarum secundarum sub iciatur. Sicut igitur nunc prouidentur naturales effectus, ut etiam causs naturales ad illos naturales effectus ordinatur,sine quibus illi effectus non prouonirenti ita predestinattir a Deo alicuius salus, ut etiam sub ordine Prsdestinationis cadat, quicquid homi 'esym Det ad salutem, uel orationes propris,

uel aliorum,uel alia bona,vel quicquid huiusmodi, sine quibus aliquis salute

non consequitur. Unde prsdestinatis conandum est ad bonum operandum uel orandum: A per huitis modi prsd stinationis estectus certitudinaliter im-Plinur: Ppter quod dicitur secunda Pet.

Primo: batagite, Ut per bona opera ceratam uocationem 5c electionem faciatis

Haec sunt, quς sub compendio de Prs. destinatione dicuntur a diuo Thoma,

1076쪽

Petri Pomponat imo quasi communiter ab omnibus sic tenetur . quare quoniam specie est at asciarior,& communior,ideo eius sententiam apponere uolui. Fol lassis enim,si uniuscuiusque dicta velIem recenserR lastidium generaretur. caput sextum, in quo mouentur q*edam dubitationesisversus dies opita

FErcelebre diuulgatum' est, prora

cipue apud homines diui Dominici, diuum Thoera m habuisse a Redeptore multis ueraciter audientibus, ecnon Phantastice, omnia quae per eum Thomam scripta sunt, quae attinent ad

Theologiam,velissima esse oc recte declarata. Q rod si uerum est, nihil est, quod in dictis his de Praedestinatione dubite. Na quanc j mihi falsa oc imposisibilia esse . ideantur,imo deceptionesct illusiones potius qua enodationes: tamen, ut inquit Plato,impium est,dijsec eoru filijs non credere,etsi impossibilia uideantur dicere: ec iuxta Apostoli sententi

1077쪽

sententiam, oportet captiuare mentem nostram in obsequium Christi.Uerum, siue hoc quod de eo fertur, veru sit, aut non uerum, adducam tamen in

nonnulla quς mihi in his dietis a Thoama magnam dubitatione ingerunt: i erom multos eis do strinae imitatores fore i nam innumeri sere sunt uiri clari uia

mi in ea secta qui mihi has dubitatio

nes enodabunt, metem , meam omignorantia purgabunt: nam intellecismo bi sint ignorantia error. Prima itam dubitatio est de illo, in quo)ab ipso et comuniter ab altis dicitur,in uniuerso oportere esse diuersa, di praecipue in genere humano,ut magis Dei manifestetur . Na si tatu essent nullu esset peccatu in hominib. non Iulperent misericordia 5c iustitia in Deo. Gaeritur igit, niiquid uniuersitas creaturaru adaequatur uirtuti oc potentis' diuins sic Q creaturς manifestent t oti potentiam Dei, aut non manifestent Priomu lecudu positione non uidet dici psse:qnia creaturaru uniuersitas finita est

Dei a ut potentia ocli laetioisinit unti

1078쪽

yσα Petri Pompotitatibi Qxiod igitur opus est litisericordia iustitia: quandoquide propter eius additionem non completur manifestatio diuine potetie Minus enim est, quaretis toti liniuerso adderetur granum sinapis . Qtiare sicin his existentibus, qugnunc existula non persecte manifeuari. it ir diuina potentia: ita etiam si non es/ient misericordia dc iustitia,neque plusnel minus manifestaretur cGplete diritona potentia, sid occonfirmatur: quonniam mirum est, cum Deus sit infiniis persectionis, Θc infiniis perfectionis esse stum 5c intensiue 5c extensiue Deus potest facere,qua sit totum uniuersiim, saltem syncathegorematice intelligenado infinitum, quod Deus tam infimam perfectionem ad sui manifestationemisecerit. Quod si dicat,quod ex his quae Deus secit, ostenditur eius infinita pera sectio, ut de mudi creatione dicitur ab ipso Thoma, quoniam creatio non PO-test esse nisi a potentia infinita di impii

iustificatio,&de multis at is, quesionugum esset enarrare. Quare sic operanado manifestatur eius potentia infinita. Certe

1079쪽

Certe haec responsio uidetur seipsam interim cre: quoniam sic dicendo non oporteretiatum multiplicare creaturas ec perfectiones: quoniam sola creatio enim ostentat infinitam perfectionem Dei. Infinito autem non datur maius:quare non minus manifes statur Dei potentia in creando pulicem quam in creando totum uniuersum:si αquidem in creando pulicem ostenditur infinitas Dei. Vnde, ut existimo, Peri pateticis no placuit ponere Deum esse infiniti uigoris: quoniam non esset rae tio.quare prster hoc uniuersum non essent infinita alia uniuersa oc non posset assignare perfectissimam creaturam,et

multa alia qus Philosophis Peripateti

repugnant. Vnde plusquam uolun/tarie uidetur esse dictum, H ultra hoc vis niuersum in infinitu perfectius potest Deus facere. Quod tafrnen pro sui in nifestatione secit hoc uniuersum. Nam veluti deductum est, ec si fuisset unum uniuersum in duplo perfectius magis manifestasset: ec sic ulterius ascendenodo. sic hoc uniuersum sussicit ad mari

1080쪽

Peripompo id nissestandum eius infinitatem, suffecis lat etiam Sc creatio unius pulicis, oc imstificatio impii,oc sic de reliquis. Secunda dubitatio est, quoniam dicitur, cum Deus uoluerit suam iustitiam ct misericordiam manifestare, fuit necesse permittere peccata multa fieri, sctot sacrilegia oc scelera , qualia conspi/

cimus,

Verum istud die uni non minorem impietate uidetur sapere dictis Stoico rum,qui ponunt, peccata esse per Dei impulsionem, imo longe deterior uidetur ista positio opinione Stoicorum Sinam*Ueus uult misericordiam ec iustitiam, tum ista fieri non possint abso peccato nam sunt media essentialia ipsa peccata ad iustitiam 5 iisericordi am,ut dicebatur,x olens finem de nea cessitate uult ea qus sunt ad finem, si fi in is ille intelligathir non posse est e abstillis med s. quo fit, ut proculdubio Detis velit peccata esse, sed volens peccatum peccat, quare Deus peccabit: ecsic argumentu aduersus Stoicos et sussa inore. Amplius,delinquentes sint absterno