Petri Pomponatii ... Opera. De naturalium effectuum admirandorum causis, seu de incantationibus liber. Item de fato Libero arbitrio Prædestinatione Providentia Dei, libri 5. In quibus difficillima capita & quæstiones theologicæ & philosophicæ ex sana

발행: 1567년

분량: 1133페이지

출처: archive.org

분류: 철학

141쪽

quantum admodum cognoscendi seu acquirendi eam.& de hoc loquitur Au gustinus in s. de Ciuitate Dei, ut patet inspicienti eius uerba:& hanc prohibetθeciebus ιιι duodecim tabuis Romanorum, o rec te L. cor μ. Publicae bene ordinatae eam . nant ab hominibus. dico tamen quod quanquam prima ars sit in se scientia,in phil ita

tellectius persectio, & consequenter in L sit bona, esto etiam quod eta inuoc/ub Hentisone daemonum ab homine aliquo a rquisita non foret,sed per alliquem alium modum honestum, decet tamen R ex, pedit in repub: bene ordinata ut tales homines interdicantuq oc ars ipsa ex tot to exterminetur, non quidem per se,sed per accidens. Si enim naec esset thntum peculatiua,fortassis non esset sic expe lienda:Uerum est factitia,factiva alitem

non est bona nisi conlucta sit appetitui recto & rationi coformi, modό viis arti bus quasi semper homines abuttitur. aliqui enim per has artes uolui haberi D 3, quod est maximum peccatum. Aliqui*ut his titur ad amores illicitos, ad rapi. nas, ad abprius, caetera nefa'da,q

142쪽

- ' peditu Pomponatius

re ut existimo, Iura bona 8c respub. taales artes non admittunt. Quod si dica tur,ubi unus homo uel plures eam debite haberet, & appetitum rectum habeαrent,tales homines non essent interdicedi,dico ad hoc, quod si esset boni, ca noabuterentur,& ad bona opera ea Utereo tun tamen dico quod alios non deberet docere,nem in scriptis relinquere: quouniam maior hominum pars est cupidita Levilat dedita . Unde Legislatores respici iii ιν entes quod si in pluribus, Jc non quod rarenter contingit,condunt leges sectindum quod in pluribus conterre queant, re non secundum quod casualiter. Un-d e dicebat Galenus quod si quis homo

cognosceret herba educentem sangω-nem, iste homo esset interficiendus, ne obira io, alio s doceret. quod si dicat,pariter nubia scientia esici bona, imo nulla fere res nisi ipsa uirtus,quoniam omnibus scie t ijs & artibus contingit abuti, exceptis uirtutibus: qtionia ipsis non possumus abuti, quoniam no sunt uirtutes nisi ut sunt regula is per appetitum rectum, ut d citur sexto hthicoru: Uerum artibus o scien-

143쪽

ia Incantationibus. π

test ordinare Theologia, quae est scietiara principalissima,ad lucru uel ad inane gloriam,vel aliquid aliud uitiu: 8c sinii liter cotingit in Rhetorica ec in caeteris, ut dicitur primo Rhetorices ad Theo -ω qectem .Huic quidem dicitur quod adducitur uerum esse,at latissimam essem militudinem:cxtera nan* non sunt a

modum perniciosa. Nam aut sunt spoculativae:quae per se non ordinantur ad opus. uel li sunt factivae, earum usus est nec nrius, oc earum abusus est manifestior. quare abutetes melius puniri pose sunt,ueluti est medicina, quae est nece saria,S uoluntarie peccantes rigide puα λη Ρωniri possunt. at in hac arte net usus est mare Etes' necessarius,nem abusus patens:operan tur enim ut in pluribus insensibiliter quare ratio no militat. Et ad illud quod iniungebatur,videlicet quod isti praeca tatores non essent prohibendi, cum nishil mali in eis esse uideatur, quandoquidem haec ad causas naturales reducan tu patet quod quamuis hoc contingat

maxime in duobus primis modis, hoc

tamen

144쪽

ν, Petrus pomponalia tamenestra reter: uerum ut in pluribiis uia fiunt cu superstitione: quare lex coasiderans,quod iri pluribus contingit, mitiuersaliter interdicit. Unde existimo

quod si manifestum esset legi de aliquibus,quod peritia haberet exsilidio uela bonis angelis, oc essent bonae uoluntatis, tales non prohiberentur a legibus: Veluti non est interdictum Regib. Gallorum de cura dis strophulis: quoniam existimatum est hoc fieri per bonos anhelos, aut esse donum datum a Deo uela natura, sicut creditur a philosophis de

Spillis es Marsis. Existimatur enim hoc esse Re bus illis datuni a Deo propter bene gesta eorum in ecclesia, quia soli . dicti uini Reges Christianissimi. Tertia

iis autem modus non uidetur posse fi

riabs' superstitione: quandoquidem

oportet tales esse credulos, fide magna presstates uerbis oc chara cteribus, ut reis sert etia cociliator disteretia Vnde ita

re bono ex toto interdiculur. Et quoniadicto est primu modii seri secudum a tatem oc scientia,ideo de secundo hic residuum est etiam dicendum: dicSita quis' quod

145쪽

iis dicuntationibus od secundus modus no potest reduci in scientiam:qi oniam de proprietati, hus insequentibus non secunda totam Oeciem, d naturam indiuidui,non potest inquit A verrois s. oc s.collectaneorum haberi scientia. Nam quanqua de

Socrate sciri posset esse sensibile & disciplinabile qua homo-5c quonia haec

proprietas insequit forma,tamen quod abhorreatallium,non est scibile nili ex perimento. Unde idem Averrois diciet ibidem,quod ars medicinae multotiens deficitpropter istas proprietates occULtas:aliqui enim homines ex assumptio ne enematis mortui stant, aliqui re casasia,cum tamen secundum artem tuerint ista exhibita: unde non efficitur periocta scientia ipsa medicina.Cum ita in se cudus modus sit ex proprietate indiuite duali,ideo no potest cadere in scietianuno etia tertius modus, ut satis noni estiquo nia no operatur uis imaginas tales effectus, nisi sit homo dispositus adtaa paucissimi reperiuntur tales mutitas enim debent habere conditiones, sicut Conciliator in hoc loco citato

dici

146쪽

dicit, quae simul raro coeunt in unum

Uerum de his haberi potest quaedam peritia oc cognitio in uniuersali tantum et no in particulari,utpote quod aliqui homines hoc faciunt ex proprietate acquisita ex principiis generationis :uerum similiter non est sciolle qui sunt hi,qualisue fit talis dispositio sicut nullus humanus iniqllectus cciret determinate dico re,quare Iacobus Fortiuiensis & Hora. tius Flaccus tantum alliu abhorrebant: Sed tantum sciunt dicere hoc fuisse ex proprietate occulta idem dicatur de tertio,quoniam non est sylloetizabile quis est ille,qui habet imaginatiuam taliter disposita,ut possit ex imaginatione corare Erysipelas: sed tamen dicimusmone uniuersali hoc fieri ex uehementia imaginatius: quare Galenus 6. Messi Simp iure bono Chariachiru&Bama

chiu derisit, ipsiscpDioscoridem prstulit,qui non incantationibus oc uerbis supcruitiosis,ueluti illi,tradidit medicina,

sed per propria processit, secudu quod

potest ei Ie ani scientia:illi uero cadem re non possuiu sub arte ueluti di mi est.

147쪽

se dictum sit ad sexta dubitationem, Adseptima Ad septima dicitur esse negandii quod ibi illatu est, uidelicet legem Christi ocMosis ruere datis modis illis: quoniami quanqua aliaua quae reseruntur esse faα . .

cia tam in historia legis Mosis quam le- gis Christi, superficialiter reduci possutin causam naturalem,tamen multa sunt

quae minime in tale causam reduci pose sunt: ueluti est de resurrectione Lazari quatriduani oc iam laetentis: de caeco anatiuitate,illuminato: de saturarioe tori mille homina ex quinque panibus M. . duobus piscibus: de claudo a natiuitata ite restituto pcr Petrum Sc Ioannem: de scaturitione fontis ex solo uerbo : ec sic ide infinitis alijs,quorum nullum potest creduci in causam naturalem,nein immediate suisse factum per aliquam re crea tam: dicitur ulterius ex lententia diui Thomae in articulo quaestionis de mi- raculis: nihil inconuenire duos effectus p esse eiusdem speciei, quoru unus est factus ex miraculo, alter uero est factus iper causas naturales. Nam ut ipse refert

secundum Augustinum super Genesi, F serpens

148쪽

- - serpentes lassici a magis Pharaonis facts

fuerunt per causas naturaIes, cxprocuratione daemonum:facti autem a Moy-

cisti fueriant factLoratione mosis interceu

L - dente, diinna uirtute,quanquam sese M 7 ' pentes omnes illi essent similes. Quare R' re si is reperiuntur facta in utrissique te gibus, quae etiam in causam naturalem reduci possunt: asserentibus tamen legi thus illa esseneia ex miraculo, firmiteri tenendum est illa filisse uera miracula. . quod uero aliqua talia sint mirarista, ali qua itero eiusdem speciei non sint, suse ficit Ecclesiae catholaeae authoritas quae t spiritu ianctore uerbo Dei regulatu iuxta illud Saluatoris,ero uobistam usQue ad consummationem seculi. Nem Plinius secundus in secundo libro nata gratis historiae cap. i. audiendusin. qui Moseni magicum di uirum ueneficum' rassirmat: minusque Suetonius Traquillas res sciendus est, qui in libro de Caesaribus in uita eronis scribit . AD susti supplicias Christiani, genus nouae ac maleticae superstitionis hominu. Nil aq*id aure ex omnibus ibi adductis ,

149쪽

de Incantationssui sat aliqua repeririqtiae naturaliter eici

seri possiit multa sunt que sic, & multa hus no:qtis dili es inqui litor per se ip/iunciliter potest discernere,qd si us eii

in eade dubitatione ulterius inserret, uotis hontines no sanatur miraculo edo uehemeti imaginatione re cosidera fioe infirmi habita de medico, uel ex assatio huiusmodi,etia per atijni alia natoru modoru: ad hςc cosimilitet dici du est, qua* hoc multoties cotin Ut,rio tameri sempermeluti in sgritudinibus in curabilibus secunda se, uel propter inodu unaturaliter seri no ponet. quod fg itudo Het sanabilis, quaates fuerat casu, recitati et uisi e diuo Augustino,ut ipse refert in multis capitulis a.de Ciuitare Dei:et breuite quicquid habit' tueriti miraculo ab Ecclesia,i . iud sui nitet credendum est miraci illi: oc

quod non habetur, etiami teneatur non miraeulum: non enim aliquid ab eccleis asa catholica Des determinatur nisi sit , x uerbo Dei es spiritu ficto dirioci Ad octauani dubitationern colim liter dicitur sicuti ad septinaam, ut/F α delicet '

150쪽

Pet Pomponatim.

delicet quod quamuis oc illae figuratio

nes in cordibus ex fixa imaginatione sigurari possint, di talia stigmata in tali diis partibus generari ut legitur de beato Francisco,tamen si ecclesia Dei dete ν. minatistas acta fuisse miraculo, sic firmiter tenendum est propter causam stiri perius adductam, ista tame naturaliter seri, uidentur de possibilibus remotis ualde: quoniam quod laetus in utero taliter stigmatizetur,no uidetur esse quia

mirum ex materia obediente,quoniani

in tum tenella est δε facile impressibi lis. Ueru in in istis casibus est in dispositione ualde inobedienti et cotraria,quare,prima responso est melior oc magis sta miti . pia Ad nonam autem respondetur, ec primo ad illud quod dic

iur de uerbis A carminibus o c. quod Vomm er Uoces primo sc per se non in v bo' μη Autent nisi auditu, per accidens tamen ira 'secundatio mirabiles este ictus habet' ' producere, & praecipue mentes huma tim tractu immutare. Plutarchus enim in uita . . sith Uemosthenis dicit, orationi potestate 3 i p ' omnia perfici oc mitigati cernunturn ibique

SEARCH

MENU NAVIGATION