Petri Pomponatii ... Opera. De naturalium effectuum admirandorum causis, seu de incantationibus liber. Item de fato Libero arbitrio Prædestinatione Providentia Dei, libri 5. In quibus difficillima capita & quæstiones theologicæ & philosophicæ ex sana

451쪽

eni si omnia determinata sunt uetitii itis nihil casulieri.Et in s. taphy. struit hac opinionem de Fato,ut inibi uidere perlongii processum. Auehoi, Pu pin locis hic citatis Arist uelis diacta commendado,idem semit. bc in os Comm. a. Physicorum in fine C i. ducitasermo aute dicens quod omnia sunt necessaria niuius destin f in Molaphy. Boetius quom in Com. librii ril rmenias,& in .de C solationes: de asserit,et omnes sere Aristotelis intA 'pretes. Verom quonia rut in procem iodiximus)multam mihi inserunt dubitationem hin modi dicta, ideo quaq; parte, in qua nihil continget di

hilare,dubitationetii ponam: non mi

. rius, re quomodo mihi uiti tur ratio' ales Peripateticoruposse solui: no quidem ut dixi)studio alios docendi, sed magis ut at 3 doceant me Quare in stibsequemibus capituli , in quibus aduersiis Smicos Alexander angumentatur, tria faciam . Primo ponam capitulum Allexandris immatim. Deliade argume tabor contra eius dicta. Tertio reipo

452쪽

t debo ad obiecta scia.&sic facta. inhia capitulo tam primo secundum agmὶ

diar. Alexander iiitiacsua argument tione uuli casualia Bc fortuna no habe. re determinatam causarii, necr esse perstintenta. Contra hoc multipliciter i.

Ouut Primo siqnludue quo potestha heri perseeta Gentia tanquam deho Qui neci ata Bi,habet causam perstec drisimilitata:casualia fortuita sunt huiusmodi, rivhabriat cytisini pes sydeliraminata audir ere lilarum est pit se not riuonia scirem te est, cum ea usam opin inur

stotelas ipse in ..de Getieratisie animί sum capite disputat aduersus Democritum de causi m0strorum, eum* iiii pugnat,di ponit ueras causas monitro ium. Albertus inuom ea te s. tra statu, Mibria.sui Physicoitim,disiisse dat caua sani monstrorum. Uerum ec hoc ratio sene probatur. Quoniam si sumantur

omnes cause es us casualis, sempes

453쪽

es de necessitate si ponantur,ponitur et essectus:sunt causae per se Bc determina W,emo quilibet esse Bis casualis habet eausta determinatam re per s cum caetera patean minor manitestatur. Sumpta nam 3 inuentione thesauri a sodiente terram, ut faciat sepulchrum: ex qu quan* effossio terrae n0n semper inducat hae effectum, qui est inuenire e. Auriim: tamen si in tali terra udi auis alia essetaurum ibi abstoditum lampet sic hodies ibi toram, inueniret Theia rum:& hoc est,quoniam ibi non sume hantur omnes cauis inuentionis The Drhhic verὀ sumsitur . quare si toturi uimatur ec non pata, inuetio Thesau, n habet causam per se re determinata.& neuti dicitur de hoc essectu cassiali, sera dicitur de quocun p. quare omnis erinus habet causam per sedc determi-n ta. Cofirmatur, illud quod caditsub arte εc scientia,habet causam per se,ut etiam ab aduersat ijs conceditur:sed inuetio Thesauri cadit stibarte ec scientia: Albertus namet in , libro suorum mi neralium cap tidicii, Magicam esse scietiam.

454쪽

siain, ecipia docet thesauros inuenire. Amplius monstra a peritis Astrologis Iraedicimtur. Hoc autem esse non pos- et: nisi haberentcausani in syderibus. ergo idem quod prius. Praeterea quod monstrisntper se intenta, &habeant

causam per si ex hoc apparere pote' quoniam discurrenti per historias, n talia apparent,quin magna subtatuas iam quareno minus Aristot in libro de Animalibus, aliquando talia appellatosterua,aliquando portenta,aliquando monstra,aliquando prodigia, uesutidcalii nuncupant. At ut refert August. capite s. a librideciuitateDes1 afoli mines monstra appellant: quia aliquid

si nificando demonstiano, ostem in

ollendendo: ec portenta a portendem

do,id est,muira praeostendendo, re prodigia, quod porro dicant, id est; sin i micant idem ec August cap. 8.i Llitae ciuitate Dei,5 s. cap. al. eiusdem de

civitate Uehuult esse per seintera, &ad fine producta. Quareex omnibus colligitur,quod dicta ab Alexandro no cor tinent ueritatem. Praeterea casualia re da Brtui.

455쪽

i osse ii editi ero natura es. re 'utriri casus.higo casus inreditu . se ergo per se iiit dis quod fit pei causastaliis Ouodsi dicatur sui iudetur die,

456쪽

ie Aristoti in σ. Metaphy. comunite inpositores ibu quod una quaein causieatus,per se aliquid imedit: quod tamein unum coeant illae causae quae casuri inducunt,non habent causa m, ut Arist. ibi de stiente querente aquas obuiate. satronibus, a quibus interficitur, exeplificat. Orte istud non uidetur satis sace/ :primo si natura dedit ut possit intersi . ci.5c apposuit interfictinum ergo uir que intendi. s. tam intersectina quam interficimidum. Sed hoc fieri no potest, nisi causae etiarn simul coeant. ergo non intendit alas causas c0ire. nam es.sectus intendi non potest, nisi intendatur oc causa. quare ridicula omnino uis detur es e huiusmodi responsio. Fortasti aduersus hoc dieium Alex. multo asia adduci possent, quae non minorei' ambiguitatem inferrent: sed pro nunq; ac suis ciant quantum ad secundum

deo ad tertium descendamus, uidelicet a responsionem argu nroium Ne dicandri. Mihi itam uidetur ouod sustine

: in unari ,

457쪽

re ut in paucioribus, ta .ren possunt impediriamo 5c de facto in pauciorib. smi ped lentur: aliter enim potentia illa fuisset ociosa. essectus itaque a tali causa procieniens icin pluribus nullo ino do dicitur casualis: quoniam 8c si talii

eausa non semper inducat talEquoniam tamen ut in pluribus inducii ideo dieitur esse determinata, licet no eqmodo Ec tame uelut causa semper idem, agens, effectus est siquo modo scibili; licet no ea certitudine qua esseetiis seni

per prouem entes,sciuntur. Sumpto a item effectu procedete a tali causa ut iis paucioribus,hic effectus compararipe test ad causam illam agentem, quae ut sapluribus producit oppositionem talis effectius: A sic iste coparatus ta/li cauis, dicitur esse praeter intentii t. i, agentis,cum bonum intendat: uel satia non est de prima interstione, sed secuis daria: ec quonia sic rarenter talis cauc egit, non est notum de illo effeeiu, qua, do euenter, ne pabsolute pro nunci iri possit.Quanquam enim vortassus sei,

458쪽

inii multa nobis talia posse euenire, ex quo tame rarissime sunt, no scimus quomodo re quando.quare illud sie scire in uniueri li,nsi debes conum erati Perscia entia, secus autem est de Aiactibus u nientibus ut in pluribus. Nam & si non sint ita certis ueluti ij qui sunt semper, illii tame Eertitudini appropinquat. Si autem effectus iste comparethir ad O. mites causas, utpote ad impedientes ecdeteri linarites di deterinthatas sic cera

Hest semper aenisessarius scibilis,dili het causam per se, uel causas intenderi uis talarii effectum: neque ut sic dicetur esse o lis . Quis enim miraretur a dubitaret, siquando Socrates inridit per viam; & nn igna tegula cadat supii

queu licui hoc est dubitabile. quo fit ut friceti 1 eapitis situ casualis,& sit per se; filio disi e tamen ad diuersa: nani absoluti, bibesa a ad incessim per uiam, ea

silalii est: cbniuncta tamen elim tegilla

descendent est per se. quaqua nul/Iuiri' e per se intederet talem effectu niuel saltem orimo, quod tamen has duas Cc a causa,

459쪽

364 Petri Pompo 'causas coniunxit, per se intendit talem

effectum.unde fit ut respectu cauta par 'ticularis oc inferioris, dicatur non per se intentum 6c causale: ec respectu si perioris oc uniuersalis, sit per in intentii

Oc non causale. uelati est ut in exemplo fommuni de rege mittente duosinu cos per eandem uiam, quorum nulliusci t de alio:hoc enim in ordine. ad iiij rnicos, est casuale:in ordine uerMdre gem,est per se intentum. Sicitam stati te placito Stoicorum possint seruari casus es fortuna.cum itam sic Alex. argumenta tur, Nullum quod habet caulam determinatam ec per se, est casuale: se Wmne quod fit iner Stoicos) habet caii sam determinatam per se: Quare ocA d maiorem dicitur,quod quate .us habet causam determinatam, ruri io modo est casuale. Nullus enim dic ret, quod si itauia ex alto cadat supra

caput nudum Caliae,& fregerit,hoc eis se a casu: quandoquidem uoc semper sic euenit, si causae coniunctae accipiam tur.Si autem effectus ille ad una latum causam coparet, bene dicimus esse a ca

460쪽

B quonia unaquaeque de per se est in

determinata, 5c casus est causa indeterammata.Proueuit igitur deceetio, quoniam existimat essectum cauialem non habere nisi unam causam . 6c fieri secudum unum modum causandi tantum, cum multos tamen habeat. quare Ac casualis bc non casualis dici potest. Si aut tem inferatur,est casualis,ergo non erathecessarium ipsum fieri patet no se qui secundum positionem . nam ideo n0' dicitur casualis,quia possit no esse natara,ec secudum AristotelEnecesseeinc sualia esse, aliter natura ociose suilletooperata:sed ideo dicitur casualis,quia coparatus ad tale causam est in pauciorib. di oportet determinationem fieri,quao uis necessaria sit illa deteriminatio.Nes etiam sequitur, talis esse iis fit a causa ineuitabili 5c a se ergo no ςst a casu. Idem,secundu utruio moesi causandi fieribotest Quod aut adducebatur de des Πόne Stoicoris,nos illa desesione mini,

dacatiis casualdo ponim illa uti paues. orib esse costinctam illi effectui, qui ea Cc 3 iualis