Petri Pomponatii ... Opera. De naturalium effectuum admirandorum causis, seu de incantationibus liber. Item de fato Libero arbitrio Prædestinatione Providentia Dei, libri 5. In quibus difficillima capita & quæstiones theologicæ & philosophicæ ex sana

541쪽

mo dicitur,respondeant sic argumentat es: unde quod boni uti lurinatim inruperantur, deridentur, exulant, trucia dantur,.onculcanthirre exterminatur: mali uero sunt secundum oppositas diathositiohes. Aut enim Deus gubernat. aut non gubernat. Quare Epic rus,ut refert Cicero in sine lib. de Natura deorum,credidit non esse Deum oc si est, iis sta non prouidere cutiententiae mihi

ipse Cicero in illo libro 5c in secundo lihro de Diuinatione astipulari uideturi Vndeoc Augustin. in s de ciuitate Des dicit de Cicerone: Dum Cicero uult facere nos libetos, facit sal rilegos . Sed huic serie dicit, Delis guberna ct quaquam boni in hoc mundo patiatur ma Ia 5c niali bona iii futuro tamen seculo erutit econtra. Quare illa mala quae pa. tiutur in hoc seculo. sunt pro maiori bono in futuro ipsis bonis, malis econtra oce te istud secundum leges est optim ὁ dictum,mininae tamen secundum Phi, Iosephos: quandoquidem istud futura seculum non est demonstrabile aliqua ratione.Sed bene creditur,quod est pro

542쪽

monstrationibus mouentur. Amplius aridemus multos malos male se babere

in hoeseculo, εc multos bonos econtra quomodo ista dicta stabunt e quodecnrmatur.Nam ab istis quaeritur, aliquis nascetur ex sceleratissimis parentibus. semperis inter sceleratos uersatus,adeo quod nunquam uidit aliquem viis bo-Mum, cur iste debet puniri in futuro se eulo,cum semper hic mala sit passus, neque uidetur quomodo ad boni otuit conuerti. Propterea,nonne per se sic di centes,Deus posset omnes bonos fac re sine alis a dissicultate. Igitur magna uidetur este ipsius Dei iniquitas 5 inui dentia,cum hoc non faciat.quod si dieitur deo non facit: quoniam cuncta suaviter ec ordinate disponit,unde unum-suod 3 liberum relinquit, dat potea

uatem bene agendi ec male age humde maius meritum & demeritu prou niunt.Certe hic sermo uidetur elle difficilis ex plurib. Primo quidd quid dicemus de hi js,qui non habent uirum ratio

543쪽

eonstitini ametes di infiniis, qui ex re ionibus impedimetis uariis, uel ti s uni complexiones, infinitaj occurarentia, usum rationis impedientia quae narrari non possunt. Quomodo igitur illi possunt bene agere dc male agere ca riuant tantum anima bestiali.& ii intellecti ,aut impossibile est, aut dissicile

bene uti: ueluti in extrema pauperia e

consi ituti quin furentur,uel maxime pni ad iram, quin excandescanti oc sic iaiingulis. Secundo,quoniam quemada modum uisum est,quomodo etiam isti qui habent usum rationis eum possinthene Ac non bene aequaliter eligere, unde fit determinatio: cum non agant nisi mota, quomodo igitur ipsi agunt: Amplius & tertio nonne melius esset φ nes homines esse bonos sine Aliqua macula quam tot esse malos: quamuis tot malis existentibus sunt aliqui clariores, quam si omnes essent boni,eerte ex mille millibus nere unus reperitur ho anus,aliis existentidus malis. Quare longe mestus esset omnes essὶ bono, qua M paucos.cus Deus positi hoc tacere

544쪽

petri fonalper positionem, Multo omnes horis. nes bonos fieri . ergo omnes homine debere ni esse boni. oc certe nulla Vide. tiar de his rationabilis causa nisi quam nati ira tiniue si exigit hoc , ut si tho mi nes uniuscuius o sortis,bon malup superes,ditiites potentes,in potete domini serui, ec sic de reliquis hoc exi sente fato, cuius argumentia est, quod

semper sic fuit,semper sic erit: qua e n. que aliter esse potest. Unde redeui id ad illud de quo divi essimus. quae igitur

suus attribuatur; quando non apparet pisticulare extrinsecum mouens uolssi late ad actione bona iii, sed creditur ex se fecisse,ec laus non attribuatu ubi apα paret hoc est ex natura rei sic exposcetitate. Etia suo modo dicatur de uituperio, quanquam 5c extendendo laudis ecuitu pern nomen etia attribuutdijs, bestiis rebus inanimatis Laudamus em dobs,laudamus aliqua animalia,ui perά- in us et aliqua: laudamus aliqua uina,

aliqua uituperamus,& sic de relios. Ad qua ritim cu dicebatur, quonia in his

perationibus hullus alaribi fato iiii pse

545쪽

' depaul. Q. arb. lib.L tales egerit oper3tiones , dicetibus excandescit Unde si quis, eraempli gratia, hostes debellauerit, molestes et, si hoc diis attribuatur uel fato consimiliter de medico aliquo curanici lare Democritus, apud HippocratEς questiis est de arte medica. Nam si in armi moriunturinoeascribunt media i . conantur. attribuunt diis: cum aliquod sinistia occiauit praetervolunt 'ud Murit hoc seis', ut suam famam citendat non ex ipsa re huic dicitur istis quod sitit assumptum non est uniuersaliteruerum: quoniam Stoici ZOlaiidehioc uperium oc omnes operatioties ii duersaliter lato alti ibuunt: quod aetamultoties,inrino apud plures alitesti r lyoc est, extra naturam rei, neque

inconuenit:qubniam in quanipli, nimia i birimi errant in opinionibus, re indictionibus suis Hoc etiam est fatale sic exposcentibus ita tura ec ordine uni uuersi:quandoquidem ec omni tempone sic cospiciatur. Ad quintum etiam euisi dicebatur, hoc placitum omnem prouidenti inab ipsis diis amesiae: quari i a nita

546쪽

nim esset deorum prouidentia,ovati

quidem non attribuunt secundum siu/ignitatem,uerum ex causis praecurretatibus.Hoc argumetum non minus ditiscultatem inieri sic argumentantibuncuam huic quod appellant placitum. 7 i enim Deus non tribuit nisi sectauri sui dignitatem,cui tribuiti unde igitur

est quod aliqui nascatur in locis bonis; ut Italia,Graecia Hispania: aliqui M. Gin locis pessimis uix habitabilibus rutfiunt Aethiope,.s Ithae,5c homines bestiales peiores i pus seris: immo al, qui sunt,qui ad humanitate reduci nori possunt: aliqui etiam nasculinu Reges imperatore Principes, diuites sorie, pulchri aliqui in oppositum, discurra,

que sic arguens per uniuersum,& uide iat diuersitatem existentem in mundo: ec uidebit maiorem partem bonis affluentem hoc non ex se habere, sed ex eri trinseco,ec in malis similiter Quo sit,ut Cicero resert de deorum Natura. proapter hoc aliquos Deum non esse existimasse: sinam*estet,curaret re pubera

narciliata, Verum qua potest ista

547쪽

Dbernatio, cum omnia uideantur esse peruersa.Aliqui uero propter mecqua . quam concesserunt Deum esse: uiri

tamen haec inseriora non curare allirmauerunt, ueluti Epicurus, di qui eum soquuti sunt. Aliqui autem dixerunt De. lim haec curare: uerum quoniam dimitiait homines in sua potestate, ideo tot mmmmoda dc inordinata in uniuerso conspicimus. sed exsuperioribus hoe videtur esse impugnatum ab illis tribus rationibus superius adductis, uid licet quod minor pars homina habet usum rationis, ne pilli qui habent,mouent nas moti quare ibi uideas. unde sit,si Deaum ponimus, ec ab ipso cuncta moueri amrmam',ideo sic aliquos imperat res a natura racit, aliquos diuites. disielle reliquis dispositionibus dicontraiti se his,non ex meritis,sed ex ipso sato,ec ex natura uniuersuic disponente: igente . Neque enim ali er esset unia. uersum. Vnde non aufertur Deipr tridentia, imo maxime augetur*extortitur: quadoquide adola cocurra ossatioue aria oppositian secietoso

548쪽

m,m ponit taberum arbitriasne talis

caeteriori o Dei prouidentia. Unde ais 'guinciatum militat magis aduersus eos quam aduersus Stoicos. Ad sextum ain. Gria,cum Θ-rebatur, quomodo credem aeos est. colerulos, si deos colere ex fato denegata est quomodo igitur credet colendos es certe 8 ipsi habet κonsimilem diffruitatenis ti citini he te, Dium, credunt deo . eslecbleiiclos,& tamen oppe ita opeia lti,cu furatur,viasphemat:&sie de siti gulis . o ludicatur eis no delimata est poste cblere, sed non cistunt ex sta,

mala uolivitate. V. 'in eisdem torna iis utendum est, quibus prius usi sumus,ui delicet quomodo possunt uellemon colere, cum existimant, inelius ecta colere quam nbia colere; repeta, ea quae dicta sunt. Vnde dicendum ea nihil hoc incoiiuenit, quod aliqui cre dunt deos letidos &nbh cqlunt,nos possimi colere fato adium impediente: multi enim e periuntur iit seipsis quod credunt aliqua esse bonao tamen non

fissiuntprosequi. Vnde diicitur de -

549쪽

deris est, vis. eryrogvb L dea postst ratione Auorem uincere nopoterat. Friistra Medea repugnanS,nes scio quis Deus obstat ait: Multi quo me oscillit furta, ct meretri ces eue man, uri aliquod huiusmodi: & tame nopos luntresisto e dolent. quodno possunt resiste e. Quare dicitur de antante: iurata toties redituru me adlinisna n ouam.cuni bene iuratri: pes timeri min

tur, artem diuinatoriam penitus: tolli,

nulliu nam cp est roficiti, non quid.hi in malis:quandoquide euitari nesi pessint .nes ii lictiones, diminuti ipsos sic opponentes ' es pqnder si se nuntiationes malo rum ideo a diis aistas esse hominibus, ut ea mala evitare

minini debeatit. cur igitur si dii ipsin picthoe faciti possent neec ipsi

m eos ab illis malis remouere sine tali praenuistia j qne aut non Si non non iis secunduli eos dii sunt.Si possunt cur sine talibus prsnui lationibu non remouent. Vanum enim uidetur,sid ipsi s in talia mala noli incidere.

550쪽

44t Petripo Ona ham admonent eos ec ponunt sine monitioe aliqua hoc lacere,ec sic ipsos admonere. solemus enim admonere liquos, cum per nos ipsos non possin mus, credimus alio modo fossi qpbsse iacere:quod si per nos ipsos be Reticere possumus,ec non facimus,inoe pamur, nam nos eos a tali malo praese uitantes sine aliqua admonitione magis laudamur : Magis enim certi sumus de

suo bono. Admonendo enesm dubii sui

mus an obtemperabit admonitioni: 't. operando certi sumus: bonum autem

certum praeeligitur bono dubio. Simili ter arguitur dnono prenuntiato:quo tisam aut Deus poteri sine praenuntia tiόn aut non potest.& consimilit er P dedatur ut de malo, cum hoc quod eti

argumetum ipsorum retorquetur, qu niam bonum praenunciatum est minus persectum. Amplius si praenunciatitur mala a diis, ut euitentur. unde est quod homines sic timentes de talibus mono iis omni cura,studio θc diligentia sua et amicorum omnia procurant,ut euiten tut talia in la, tamen quanto maSis