장음표시 사용
731쪽
Socratem peccaturum, quomodo 'gsetur Socrates potest se a peccato cauere dicunt esse necessitatem consequentiae non consequetis,quod utinam tam bone intelligeretur qua bene inuoluitur, videntur potius esse illus ohes responsiones: 'quia si nulla dictarum oespinionum. videtur satisfacere, nullus
modus restat nisi dicere omnia fato; inetiitabiliter fieri: ideo per syllogismudiuisiuii necessariu est coliteri ola fatore ineuitabili ordine diuitas Muidentiae gubernari,nilail bibonis esse, quod fato non impellatur. Aduersus hanc opiis nionem multa adduxit Alexa der, de se hus in volumine primo huius libri .issum est: ideo nunc non est opus ea repetere Sed volumus nunc videre de illis quatuor rationibus, quae in primo capite huius secudi voluminis adduximus aduersus hanc opinionem.nam sic magis veritas apparere poterit. Prima itam dissicultas, meo uidere maxime omni fest: quoniam ex ista videtur quod euitari non possumus, quin Deus omniuriis vitiorues
732쪽
vitiorum lames patens sentinat aereuera primo aspectu haecopinio uid tur maxime improbabilis propter hac rationem, verum aute perspicient non minus hoc uidetur sequi ad omnemo pinionem assirmatamDeum omnium prouidentiam habere, ueluti quarta quinta opinio uolunt,& maxime quin ta. quonia asserit Deu no tanta in uni uersali uerum oc in particulari,cuncto.
rum solicitudine habere. In primis is,
tur considerare oportet inaequalitatem
existentem in rebus uniuersi, oc primo in ipsis intelligentiis, cum ut comuni ter existimatur, iid sint duae intelligetis eiusdem perfectionis,uerum una est ab tera imperfectior,et una subditur alteri. Consimile etiam est in corporibus co testibus,ut est oculo uidere. Unuenim continetur ab altero, oc quasi inferius a superiori rapitur. descendamus posica ad sublunaria, uidebimus quatuor elometa disparia imperfectione oc uirtute deinde accedems ad mixta imperfecta, postea ad inanimata perfecta i deinde
Od plantas, deindςad uilissim anima,
733쪽
dent.L1- cypnedos It , etialis Gnec veniamus ad naturam humanam, quae inter subIunaria: θc comunia ter tenetur, est persectissima, ut se diis curreti per omnia uidebitur quod nonis reperire duas species,quaecunt sintillae quae sint eiusdem perte 'ionis. Q 'istiiripitur, an diuina prouidentia tic facies,iustitia an iustitiam seruer.
Vnde igitur est.dicet aliquis, quod prioina intelligentia est ita persecta es clinis
ctis aliis dominatur: vltima uero est talabieela Actam infima, in illo genere ς' Si enim cucta ex nihilo sunt, siue de nouo siue ab sterno,quid plus fecit prima intelligetia Deo Φ ultim ac similiter qusecerunt plus superlunaria Φ subluna.ria,ut illa sint sterna,hsc uero corruptione obnoxia inter sublunaria quid plus fecit homo quam reliqua,ut homo cuia 'ctis dorninare reliqua uero essent subiectae θί sic de reliquis sitio modo dica/tur.5c profecto nisi uelimus incidere in errorem, quem quida Ortheni ascripserunt, scilicet quod omnia a principio e.
rant aeutralia,& ex peccato nata est tanta diuersitas secudum diuerstatem pec catorum,
734쪽
catorum, quod ridiculosiim est, π' 'tet dicere hoc prouenire ex natura uni uersi, & non ex Dei iniustitia: imo ma os ex Dei iustitia.Cu em uniuersum imniuersas persectiones contineat, ex natura est, ut latas habeat diuersitate, quod si in aliquo particulari, oc in se cosiderato non uideatur esse iustom, si ta men consideretur in ordine ad uniuerasu uidetur esse iustit, ueluti & in unqanimali uidetur esse iustu. ut intestin, recipiat seces,e sint cloac' omnium aliorum membrorum, quaeseces ad ipsa transivit ant: cum tame utile sit hoc scintestinis N alijs m ebris nisi eth intesti. Da seces reciperent, no essent intestin . ordo igitur uniuersa exigit tantam diuertitarem nulla existente iniustitia uel enormitate in Dei prouidentia: quare aliquod dominans re aliquod dominatum aliquod aeternum,aliquod cachica est, oc sic de caeteris diuersitatibus,qu's enumerare prolixum oc isdiosum esset. Vberius consideremus in uniuers' ali Ud,in quo magna uidetur esse ituricia,
735쪽
comimpi inaniixta, ec mixta inanim ta corrumpi in plantas, 5c ex plantis nu triri animali a, & unum animal esse ordi natum in escam alterius animalis, ec ta i dem omnia infra hominem ordinati in ipsum hominem: & quod crudelissima uidetur,an .al innocens sit esca animalis nocentis: homo quo p ingratissima uidetur animali uiri, qui cum longo misnisterio usus fuciit bobus, cu amplius animal inno ens factum est inutile proministerio, homo ipsum deuorat, osa in i y coterit,i aliq instrumeto coria dilaniat oc sic dς singulis. haec tamenta
uni ex na tura sic QIdinante,ne y tamen Detu&animalia iiusta appellata suisti videamus etiam in uniuerso Unum alterum, quod certe intente consideranti non uidetur esse nisi Iurus deorum, ue luti est ludus pilae apyd homilles. Videmus em, quod Sol continue oritur ii mane,5c in sero occidit, & sic continuere terat: ignis aerem corrumpit,modo
aer ipsum ignem, quas ultus, ex sic suc
cessiua uicii situdihe elementa corrum
Puntur in mixta , bc denuo mixta uice uera
736쪽
petri diripstu' uersa in elemeta. Est enim perinde acu quis ex multis lapidib. construeret do intim,qua c6structa, corrumperet eam re ex ea faceret lapides:4iterato exta, pidibus domum construeret, deinde e am destrueret:&sic successive &oerpEtua uicissitudine . Nonne etiam ludia . deorum uidetur,quod tanto ingenio ottot adminiculis generet hominem. Est enim admipiculum organorum acqunitissim ρ homo, distatim facto homine aliquando corrumpat.Nonne enimiis ut similis Archite stos qui multa opeia 5c impensa construxisset aliqi'd palatium pulcherrimit in nullo deficies,&statim confecto palatio erueret ipsun none hoc aIcriberetur insaniae architeacti.Non minus 5 intelligibile uidetur, an sit ludus an insania,an insipietia,hominem perducere ad sumum culme, Ac quando primum lilia enattigerit ipsum eiicere, & in prosundum demittere. &insanita possenr adduci,quae aut insania aut crudelitatem, aut ludum, aut aliud simile in Deo arguere uidentur, quae tamen omnia saluantur: quoniam sic exia
737쪽
unitiersi natura Quare si uniuersiuri bonum est,omnia haec uidetur esse boum. Unde si quis di humanam naturam cotisiderauerit, uidebit talia dicenda in natura humana, quae di in uniuerse dicunturillumana enim natura est quod dam uniuersum . Cum enim mediu sit inter aeterna di corruptibilia θc gener bilia, utramin naturam debet contineare. Vnde debent esse aliqui homines ueluti dij, quales videmus Prophetas viros optimos, no quidem simpliciter, sed secudum quod sustinet fragilitas renatura humana. : aliqui velut animalia
innocentia, aliqui velut serpetes, aliqui Velut tigres, aliqui uelut leones, aliqui velut vulpes, aliqui ut lapides ec de ungulis hoc igitur exigit natura humana, neque propter hoc desectus aliquis est Deo ascribendus, sicut net in ipso uniuerse quan* tata uideatur esse diuersi ras in ipso uniuerso. Quod igitur dicebatur, Deum esse iniustum, crudelem, imitem, & sic de reliquis, dicitur mini/me illud se qui quoniam quod talia sint in uniuerso,nono ea; desectu Dei,sed est ex
738쪽
pedilromportiti' est ex natura uniuersi sic exigente.Din imus tamen aliquod animal esse crude
linaliquod mite, disimiliter de homine: quoniam unus homo est periectior, ecim perfectior altero, ec sic de ipsis an malibus . V nde si Deus demonstretur
esse misericors vel crudelis,quoniam talas operatiGes dat hominibus, cum ista etiam reperiantur suo modo in animalibus, ec no est dubium etiam apud alios illa dari ex natura . Deus igitur didere tur cludelis,qubnia dedit lupo,ut oueanimal inocentissima deuoraret:& iut ligna cobureret. Vnde si a misericordia etcrudesitate itelligacius cilectu misericordic*crudeli tatis sic concede da est hs ene in Deo:si ueho intelligamustelas passiones esse in Deo,ut in subie, M sic ista 'nt a Dco relegata imo im possibilia: qtua si Alex.dicebat opini
nem Stoicorum reducere actias huma inos in quendam ludum deorum, ne pipse Alex. secundum suam opin ionciis
ab hoc incommodo euadet. Verum ad
hoc aliquis oc subtiliter dicet, hanc re sponsionem minime procedere. de illa
739쪽
den ciue.'. b. 9praedest.lib. II enim inaequali tate quae est in uniuerso, uerum clicitur sic a respondentibus: sed de illa quae inipsis hominib. reperitur, ueritatem no tenet Pro quo scire opora tet,in hominil, reperiri defectum α uirtutem extendendo nome uirtutis ex natura, uel ex fotiuna: ex natura quidem, utpote.qd sit magnus uel paruus,sortis uel debilis, iracundus uel mitis, miseria cors uel crudelis , ut etiam reperitur in bestijs, quarurii aliquae ex natura sunt piae. aliquae uero ex natura sunt cruderiles. defectus autem dc uirtutes ex fortuna sunt, ut aliquis nascatur nobilis uerie 'bilis,diues uel pauper, dc sic de reliquis modo tales defectus θc tales uirtutes sint ex Deo na tura,hecν argutiistariquem desectum in Deo. . non enita eoquod Deus dederit seoni crudeli 'tem terribilem,imo 5c Socrati,si sequitur ex principio natiuitatis eo attri/suimus cr udelitatem . Sunt uero delea eius 8c uirtutes, quae sunt ipsius uolun talis,& consistunt in elesione,quae no
740쪽
ctionis sius secundum defectum, sius
iacundum uirtutem dicitur esse boni uel malum mon bonitate uel malitia . turali in quibus nulla est culpa, uel ritum in his,in quibus lis e reperiuntur: sed honitate uel malitia morali quae laudem-uituperium meretur, oc quibus
debentur poena dc praemium. Gare si
Deus esset horum causa effectiva,ut seigunt Stoici,Deus diceretur malus mali
mandus, quod horrorem inducit,neda in dicendo,sed in cogitando. Quare militudo non fuit conueniens Verum quanqlia primo aspectu haec impugnatio indeatuFrocedere ulterius in cons derando, no uidetur efficax: quoniam Ut etiam superius aIiqualiter tactu est. illi qui exelectione uel bene uel male o Perantur,hoc habent exDeo. Nam iiqluntas est mouens secundum instrumexale, quod modo sic uel sic mouetur. niam sic a principali mouetur. quod μgitur bene uel male se habeat,hoc niam bene uel male sic principalis diris,git; quod di experimetuo corrobatur l