장음표시 사용
771쪽
dent. ἴ-.9 Praedeshn.uL M,& nio, sin eade in causa. Unde fisivi simul intereant,vestiti dirimus. Superlim autem, quae diei, sunt,uidelicet haec inferiora fato 5 a corporibus coelestita . uniuersaliter regulari testantur:quoniaconsiderando omnia irrationabilia, flant insta Lunain tue animata sint siue inanima ta, videmus diis magnam esse diuersitatem sectaedum diuersitates plagarum conuenientiam. In diuersia enim plagis , aut non eadem specie g tierant nutu generantur,maxime diauersificantur, aut in qualitate aut in qualitate, aut in utris . livi videmus antimalia natiiram ciuitatibus vasdediuersilcari ab es aliae nimiunius in ruribus. re montana diuersificati a planis. Noli
ininus oc consimiles diuersitates inspii. ciuntur in rationabilibus, non tantumlino ad cCrpus,veru quo ad mores. NaGallii ii iuris , sicilicet in motibus et na
libus disposition . differunt a Gernianis,ct lintrab utris η, scilicet Gallis ec Germanis;S in tantum homines versificantur in figura,quantitate& Co ibis io moribus, ut non uideantur esse Ax eiusdem
772쪽
eiusdetri speciei: imo ne*eiusdemneris proximi. Aliqui enim uesctinxur carnibus crudis,aliqui coetis,aliqui ut rigres, aliqui ut serpentes, aliqui adeo timidi, ut muresdi cuniculi,qus diuersitates referri non possunt, nisi in causas cocleites. Videmus* aliquos ita procliues ad furta, ut quamuis tero ampliu fuerint suspensi,& fere strangulati,ct ex aliqua fortuna euaserint, tame demum illo fato moriuntur, ct de infinitis constmilibus narrant historiae.Uidemus qua 'que aetates diuersilicari secundem niuei. 1itatem siderum, ut aliquando dicata partas aurea: quonia senigna sidera ti,n dominantur,oc sic declinando ad ars ream, quoniam minus bona sidera d minantur:deinde uis ad serream, re it
rum renouarlauream, argenteam es
rream, secundum uicissitudinem ec ' mora infinitum. nequee isti mandum est,ut ignauum vulgus existi mat, quod, quando homines sint boni Hel mali,ideo regnant boni uel mali fluxus nam superiora ab inferioribu non gubernantur :sed inferiora a supe
773쪽
' iliamus, qubmam maligna sunt side a ideo incires:& non,quoniam mavli mores maligna sunt sidera: Na N hoc
triparticularib. imiuersaliter uidentus. Annis enim existentibus intemperatis
omitia sunt intemperata, unde cibi intPerati, quia quanta sisti hes male dia' spoliqntur&pro uita di pr6 moribus. idEhecessarib ec ineuitabiliter proinuehi si bella, mestalitates,diluuia per
giam A per aquarn,quia iterum renouatur mundus: 5c non tantum Stoici dicimi hoc, uerum & Peripatetici de ne-
cinitate titentur hoc Apud entia, Aristotciem non tantum ciuitates,maria et flumina renouatur,erum 8c b6mines, ec eorum opiniones . Secundum enim eius sententiam i nfinities fuerunt eaede
opinio es,& infinities ienouata est Philosephia, unaquae jars : quia cui csit semper 5 nerte, habet causam laenon potest eue alia, * reuolutio corporum coelestium . quia su eluti diximus ex opinione Arist uidetur, quod ineuitabile sit ipsiim fatum, quanquam, ueluti diximus, uide tur Arist. hahere inuis M a ceri
774쪽
DE FATO LIBER tertius.cquiprimunt, in quoporaturintrauis in
T N primis Dobus volumiuibus vi. I sum est de Fato & Libero arbitri se indum dispositionem 5 humanam in- squisitione': in seqtientibus uero inten idimidi de ipsis loqui secundum traditionem Euangelicam,qus non ex homini 'eisin. Spiritu sane o proeectit, di nam' volumus loqui de Fato oa umentariones naturales, nulla mihi via videtur certa esse. Quare ad Dei sapientiam re nendum est, quae nos fromitsi nos reddit,&ab omni purgate rore. Ne' eis consentio qui viam fidei cum Hriltotele conuenire credunt. ianinara uidetur,lias uias incompassi viles esse. tenet enim AristoteIe Deas den
775쪽
σs4 Pomponatis de necessitate agerc,5 omnia secunda speciem,quae sunt esse necesiaria: mo velim dscitim est in prioribi Iibris hoc non uidetur posse stare cum Libeto aris himo. nam actus Liberi arbitrii neque necessarii surit secundum indiuiduun eque secundum specieis: qtiandoquide Liberum arbitrium humanumi climda; a se omnem necessitate. Habet quoque Arist. alterum principium,quod li/bertati uoluta talis aperte repugnatistimat enim, qu9dira ina eodem modo
se habente no possuns pr*uenire dium si effectus. Q hiare ex hoc ercis in .uiti Deo de nouo non posse proueniren inlationem mel motWm, quicqui PQn tur: quoniam si n*n producitus de n0
Vel aliquid ali*d aliter se haber qua' prius se habuit: quqniam si omnia eo
dem modo se haberent,ut privsse habebant,sicuti prius non suit motus, ita n 6qUe n Unc. verum hoc repugnat libertati uoluntatis. Si enim hoc esset necessarium, tunc quod a Volutate procederer, de ii ccessitate prς cederet: vc luti satis dedu-
776쪽
dedux mus In primo libro aduersus Alexadrum: quia stante libertate uoluntatis, net Deus de necessitate agit, neque necessarium est diuersas effectus esse a diuersis causis. Verum ipsa uolun tas,Vel quaecunm potentia sit ilIa,a nul- lo alio determinata indiffereter potest in actus oppositos. Vnde quicun* vult libertatem voluntatis saluare, habet illa duo pricipia Aristotelis negare. Sup - posito igitur, quod Deus contingenter agat ad extra, oc aliqua potentia praci- se eodem modo se habens,possit inditi ferenter in duo opposita, quae necessauria sunt pro Libero a rbitrio, in hoc tem tio libro tria intendimus indagare. Priamum est, quae sit ista potentia, quae tanutam dignitatem habet, an est una de uirtutibus naturalibus non animatis, an virtus nutritiua, an sensitiva, an intellectiva: & si intellectiva. an appetititia, an cognoscitiua,an motitia. Secundo cum eligere praesipponat cognitioem elisibilium nunquid diraesen ta tis vir tuti electius,quaecuri ut illa,duobus et t. gibilibus aequaliter mouentibus, an sit
777쪽
inpotestate virtutis electituae murini Neligere alteri, & sic uisum magis in ea at quam alterum, an eadem uirtus steri stiva positi eligere,quod min9 mouet, re minus videt ir bonurn Vnde in paucis absoluatur,quaestioest,an elactis i. Me uolgias possunt habris ac ius oppoαstos intella 'pi, sicquod ratio dimide uno,&uόI tas de opposito inim mihi uidetin. quod consistat dissi/cuItas Liberi arbitrii, non reserend0 ad diuinam prouidenttiam,sed considerii do Liberum arbitrium in se Deinde tertio uidebimus de diuina prouidelia, es secundum se &in ordine ad Liberu ar, hirrium,&sson pati tintur,quoi do.
O V tum igitur sit de quaestio pri
778쪽
bundi existimentur,cerid est, quod tanta dignitas nou attribuitur, inisi uirtutii 'benti intellectum. Nullum eniiminanimatum uel irrationabile siue non imtelli 'tuum potest huiusmodi tam exaequetis dignitatis esse particeps.Quod quanquam in mo&intelligentiis ponatur Liberum arbitriau,maxime a Chriuianis: nostra tamen intentio praesens, mincipalius uertitur circa humanu arabitrium,quod deuolutate in aliam, neodum desperatam, veru in Sc priori contrariam uertitur. C inmunis igitur opinio est,quod cum in parte intelle tua, sue rationali duae ponantur potentiae, quarum una est cognoscens, ec dicitur intellectus, altera non cognoscens, is appetens,quae dicitur voluntas. Et dicit ulterius, quod uere& sormaliter lime ras cς,nsistit in voluntate. A ntecedenter puteun & administrative cosistit in ipsi intellectu,quandoquide uoluntas non possit ferri in incognitum,ut 3. Ethico rum dicitur. Quare dia it Augustinus, quod in uita amare possumus, incognita ncquaquam sicitas p secundum hos.
779쪽
duabus pol tiis, perfieitur Libitrui.
arbitrium,intellem scilicet oc uolunta. te: sed intellestu tanquam subseruiente
Mol rati, oc uoluntate tanquam uerdos principaliter domina. Uerum cinii quaeritur,quod ex quale sit ministeriurii ' hoc intellectus ad uoluntatem uarie et diuerse a diuersis exponitur. sunt taliae
rationabiliores oc magis usitati tres md di aliqui enim dicunt intellectum subisseruire in hoc opere ipsi uoluntati, quoniam estemuembuet ip*m uoluntate, sed ipsi uoluntati affert Adsit agydum. Intellectus, quod se habet ueluti comsiliarius ad Regem, Nilolutas se habet ad intellectum Ueluti Rex ad consiliarium. Consilia rius enim Regi ostendit, i d eripediat agere: non tamen Rex de n eisitate elegit,quod per consultorem fuerit conclusium. Verum in m po
testates Iaeligere, qua partem sibi pla cuerit. V.de c. siderans haec positio, quod si uoluntas santum passita se ha heat ad uelle,nulla ubi libertas relinquitur.Libertas nam 3 in agendo consistere uidetur, ec non in patiedo, ideo actu uolendi
780쪽
Volendi posuit effexstitie procedere a
voluntate. Tertia autem uia ab utris partibus discrepat, partim conuenit. vult enim ste tertius modus loquendi intellectum solum concurrere acti
uel Blum obiectum, quod est in in teste umech selum uoluntatem,sed vis rum p paxtialiter, sic quod obiectum p uoluntas producant simul uolitione v. nolitionem. erum uoluntate prinQpaliter tanquam dantem substantiam iitionis re actus obiectum uero, taninam secudarium &dans sipecifi t --nem actus' qualitatem. Conuenit tur cum prima,m quatituri ponit obi ctum agere,et hoc duab, de causis Priam , 'uoniam nψnuidetur, quod esse ministerium ipsius intellectus,uelobi cti ad ipsam uoluntatem diecunda, quoniam voluntas nisi sit determinata per ipsum obiectum,non magis causariret in se uolitionem huius,* cuiusculis
'ue alterius ueluti intellectus, nisi sit i.
formatus determinata specie, nongis producit intellectionem unius qua ηlterius.Discrepat autem a prima,quo niam