장음표시 사용
861쪽
o Petri pompotitati j Quare dicamus de his actibus humonis, qui nunc sunt uel facti sunt: Sc neu mini dubius quod insequendo hane opinionem,qua uerissimam credimus, oportet dicere,quod sic: εc unansmes orianes confitenturi dicere* oppositum est haeresis manifesta,ec aperte destruit dictam opinionem . Uerum apud me iamaximam habet disticultatem, quam
maxime desiderarem a me remoueri.
Nam actus humanus elicitus, utpote volitionis uel nolitionis dependet, notantum ab essentia animςweius PQt tia,quae est uoluntas,sed a determinanis te uol untatem ipsam. non enim uolitio huius uel illius obiecti producitur a uoluntate nisi determinetur ipsa uoluntas ad unum oppositorum: quandoquidecum sit in potentia contradictionis ad duo opposita. Si debet agere simul, trum iu non agit,sed unum tantum dea terminate. quare oportet ipsam deteraminari . Quod si ista de necessitate roquiruntur adesse uolitionis, requirunis tur & ad eius cognitionem. Non po
test igitur sciri uolitio nisi oc uolitionis
862쪽
cauta sciantur. Si igitur Deus cognoscit uolitionem,cognoscit Sc illa tria, c. Essentiam animae, potentia qus est uoluntas,ic determinationem.Uerum potentia ecessentia sunt effectus Dei: quare illa duo sciuntur a Deo scientia practica siue factiva, determinatio autem
ut di ctum est in prioribus) est ab ipsa
voluntate. Nam determinationis alia causa non est quaerenda, nisi quoniam uoluntas. Quare uolitio re nolitio sua sunt,unde per ipsas meretur l audem ecvituperium: S consequenter poenam re praemium. Cum igitur talis determinationis Deus non sit causa,necpcausa talis actus, Pomodo igitur talis actuet a Deo cognoici potest quonia, ut est c5munis sententia Physicorum oc Theologorum,qui cocedunt Deum cognoscere extra se,dictitur illa a Deo cognosci,quorum Deus est causa.Ciam igitur . tales operationes Ac determinationes
nostrae sint oc non Det,igitur talia Deo cognoscere non potest: quadoquidem talium non sit causia. Sed huic fortassis dicitur, imo ο determinatio
863쪽
peti di Ionis uoluntatis Deus est causa, sed uniuersalis.Nullus enim effectus subterfugit causalitatem Dei, sed istud magna pud me habet dissicultate: quonia Deisus es'uel totalis causa huius effectus,et talis determinationis,uestantum partialis. Si primu detur: tuc cum actus Liberi arbitrii magis attribuitur agenti qua patieti, cu Deus sit totalis causa talis determinationis ec actus,actus ille non erit uoluntatis,sed erit Dei Ac sic uelle ocnolle non erut nostra sed Dei. Qitare lihertas aufertur ab ipsa uolutitate. Si uero detur,quod ista sunt Dei Sc uoluntatis, aut igitur Deus regulat volutatem& dirigit ipsam, ueluti, imo oc magis
quam carpentator securem : quoniam etsi securis in hoc opere non moueatur
nisi mota, habet tamen ex dispositio Ene, quod sic uel sic faciat, ut puta quod bene incidat uel male incidat, uel aliis quam alia dispositionem se tenente ex parte ferri, aut quod serrum sit bonu m, vel malum, re acuties sit bona uel matala,quae non se tenent ex parte carpentata
tar iune F sunt in eius Potestate. Voluntas
864쪽
Iuntas quo ad substatiam totum habet a Deo,unde nihil est,quod sibi imputo
tur ex parte suae substantiae: quoniam Deus lac fecit ipsam uolutatem-eam sic mouet: quare totum debet attribui
ipsi Deo.Unde si s possibile securis hariberet materia sia,utpote, quod esset ferrea, oc sistura θc motum ab ipso carpetatore,nihil remaneret i securi, qd i opere imputaretur securi, sed totu carpentatoria. Cum ital motus sit a Deo,& essetia uoluntatis ipsius Dei erit. Quare Liborum arbitriu,siue operationes ascriptae Libero arbitrio no erut nostrs,sed L ei Si aut detur, qduoluntas moueat De :um, oc ipsum regulet: quid stultius minimis dici poteri Amplius,quoniam
habet qdqugritur. prius em na tura erit actio uolutatis Φ Dei: Zc cu prius non dependeat,ut sita posteriori, neque sit causa posterioris Deus, ergo non erit causa talis primae motionis auolutate: sed actus uoluntatis dependet a tali prima motione, ut manifestum est. Non
igitur cognosci potest talis actus, nus cognoKatur talis prima causalitas. Aut illin
865쪽
44 Petri Pomponatis Aut igitur talis causalitas non cogno scitur a Deo, aut aliquid cognoscitisu a Deo extra ipsum, cuius ipse Deus non est causa Horum utrumuis in conuenia
ens est , ergo illud dici non potest Sed ad haec fortassis dicitur, quod Deus est causa talis determinationis: quoniam quod uoluntas possit determinare hoc habet a Deo: sed quod ab alio lia. hetur est estectus illius, a quo habetur. Quare determinationis Deus est cauasa. Uerum sermo iste sephisticus est:tantum enim probat, quod potestatem determinandi habet a Deo: sed non, quod aetum. Quod si etiam actum habe et a Deo, aAus non esset noster, sed Deila Unde perinde est, ut praetor in ciuitate habens a Rege, quod possit suspende,
re, ec non suspendere . Acqualis autem detorminatio est ut ipsius praetoris, ut notum est Praeterea cum uoluntas producit nol itionem,a ut est ab qua ratio aαctitia tioluntatis, quae non est Dei aut nulla. Si nulla tota actio est a Deo. Si aliqua: illius Deus non est causa. iacia recam Deus non cognoscit, si nihil ex
866쪽
de Fut. Lib. b. ei Prae 'Io. lli. di sti a a Deo cognoscitur, cuius ipse non sit causa. Amplius, peccatum est ipsius uoluntatis, ec nullo modo Dei: quoniaam Deus non potest esse causa peccati. Aut igitur peccatum a Deo cognoscit.
tur, aut non . Secundum dari non potest secundum positionem,ergo peccatum a Deo cognoscitur: sed peccatum causam habet, cuius Deus non est causa aliquod igitur extra connoscitur,cusius Deus non est causa. Sed huic sorte dicitur, quod peccatum non habet causam efficientem,sed deficientem, qtIae a Deo cognoscitur : quoniam defectus cognoscitur per actum. Et sic Deus cognoscit causam pecca ti,quanquam Veiis non sit causa peccati. Unde propositio, Q iicud Deus extra se cognoscit illius Deus est causa,intelligitur,est ei causa,aut est causa eius,per quod Deus cognoscit causam illius. Sed cotra,quoniam Deus non potest scire Socratem peccare nisi Socrates peccet. Pro hac igitur cognitione Dei Socratem, est necessarium,peccare. Hoc ergo,qd est Socrate peccare, si necessarium csteste pro
867쪽
hac Des scientia,aut lilitur est neees artitam esse, quoniam est effectus scientiae Dei,aut causa scietis Dei. Altero enim modo nccessarium est intelligi. Si igitur necessariu est esse, tanqua effectus coseques sua causam:Deus igitur erit causa peccati, sic stabit Stoicorti opinio. Si crgo erit laquam causa, quod igitur Socrates peccet est causa,aa Deus scit Socrate peccaturu. Undere Origenes sum
per Epist.Pauli ad Rom. scriptit: non qDiam Deus prescit, Socrate peccaturis, ideo peccabit Socrates :veru in quanta Socrates peccabit, Deus scit Socratem peccaturum. Sed ad hoc fortassis aliquis dicerct,Deum esse causam uolitionis uel nolitionis:quoniam uoluntas iis
Psa est causia utrius i ,ueluti dictu est su perius: determinatio F uoluntatis nishil aliud est quam ipsa uoluntas. quid enim aliud esse potest No enim aliud quod sit in intellectu:quoniam sic uouiuntas cogeretur ab intellectu. ne pMd extrinsiecum eadem ratione.Si quid Mero est, quod sit inuoluntate, di non
stipsa uoluntas, illudnQΠpotest esse, .
868쪽
bist aliquod uoluntari tim,oc stabit similis dissicultas, quomodo uoli Insas fui edeterminata ad tale uoltriatarium. Quare illa determinatio est idem, quod ipsi a uoluntas . Cum igitur Deus sit causa UOl.intatis, quoniam potentias habe αmus ab agente: quod igitur introduxit animam saumanam,induxit oc potenti qm nolitivam. Quare cum talis potoniatia sit causa actus, Ocus igitur est causa actus:& sic Deus potest cognoscere, iamo de Beto actum cognoscit: quoniacognoscit causam scilicet uolim talenti Cognoscit alitem uoluntatem, ql Ioniis: am est causa uoluntatis :& cc non proincedit ratio. Uerum quanquam responsio cum ratione ista adducta, sit ualde efficax 5 disticilis apud me solutionis non tamen cum prioribus dieiis ui idetur posse stare: quoniam si ideo De iis est causa a elus uoluntatis, quoniam est: causa potentiae& determinationis, quoniam determinatio est idem quod 'iioluntas , Ut deductum cst: manisseste tunc ineuitabile est, quin Deus sit cauta peccati, quoniam erit causa determi DD a nati om
869쪽
48 Petri Pomponati nationis peccati 5c potentis.Nam utro hi par est ratio, ut patet. Amplius,no plus erit in nobis uelle quam intelligoire ante omnem actum uolunta tis, imo
quam quod lapis existes sursum,& de imissus natura sua cadat deorsum: quo iniam iste casus est a grauitate, per qua inclinatur admotum deorsu' : quam grauitatem ec inclinationem totam habet a generante.Cum itaque totus actyuolunta tis consimiliter se habet ad poritentiam uolitivam, quoniam tota uolistio uel nolitio sit totalitera potesta uoα litiua, di millo alio, quae tota dependet re habet esse a creante oc conseruante, veluti igitur descensus in lapide attria huitur generanti: ita& uolitio creantipotentiam uolitivam. Amplius,sequeis retur quod actus antequam produceretur,non plus esset contingens,quam ubi est productus dum modo saluetur inesse uoluntas ipsa,quod est impossibile manifestum apud opinionem negante fatum: quanquam illud a Stoicis necessarium sit dici, ueluti apertum es . illa/tum deducitur: quoniam si ante actum uolunta
870쪽
uoluntata s,actus est in contingentia ecpost actum non est in contingetia, hoc erit, quoniam causa pio ductitia actus in aliquo potest impediri. Sed supponitur, quod uoluntas quoad potentiam remaneat illaesa. nam si est immaterialis Ut ponit positio,non potest dcsinere es se saltem ex potentia ordinaria. Ergo causa uolitionis nullo modo potest impediri. Ex quo igitur causa certa est, ocimpediri non potest. Ideo este 'us est certim de suo euentu, quanquam actu non lit. Ueluti eclipsis futura,est ita ccita,quando actu non est, sicut quando actu est: quoniaim sua causa impediri nopotest. Quod si dicatur,licet potentia non sit impedibilis, quoad esse,quonianecessarium est ipsam esse: tamen impe, dibilis est secudum determinationem, quando ipsa uoluntas non exhi in acta nisi sedeterminet. 8c quoniam potest determinare & no determinare se ad alteram partem contradictionis,ideo ante actu productionis est in contingenaetia,quod non potest esse,ubi est producta. Ueru in tua uidentur uerba stinem