장음표시 사용
181쪽
Quaest. III. aera qui bona fide aecepit aliquid ab aut βο
Reis. I. Haeres, qui bona fide aliquid ab authore ma-Iae fidei accepit, nunquam potest illam praescribe νe . Est communis sententia , ex instit. de usucapion. S lib. II. 3. de divers tempor. praescrip t. ibi : sttitim haeres in ius
omne defunctι Itiecedit, igno ante sua destincta vitia non exeludis. Quia haeres in jure censetur una persona cum defuncto , succeditque uti in omnia jura, ita etiam in es obligationes reales , & onera : unde quum deiuvetus ob iniustitiam contraxerit obligationem rem malae fide posse stam restituendi, haeres in hac obligatione succedat. Item vitia possessonum a majoνibtis eontrari aper- Aurant . oe iue sarem auaboris iti etilpa comitaιυν lib. II. Cod. de acquirend. & retin. posΩResp. a. Qui rem bona fide ab authore malae fidei accepit alio titulo, quam haereditatis , puta donationis , em- P ionis, legati, &c. potest eam praescribere tempore ordinario . Est communis sententia ex l. s. g. de div. temp. praescr. Excipiuntur duo casus: Primus, si res .sit immo-
uilis, R ille, contra quem praescribitur, ignoret eam ab alio possideri: tunc enim ad praescribendum requiruntur triginta anni , ex Authent. Mala idei , Cod. praescript Iongi temp. Secundus, fi res illa sit furtiva, vel vi pos- essa ; nam non potest tune praeseribi spatio decem , vel viginti annorum, sustitit. da uiue v. Sed iuxta multos potest spatio triginta annorum , ex l. Sicut, Cod. deprα-
fmpr. ariginta, vel quadraginta annorum.
Quaest. IV. An res omnes praescribi possint Reis. MAlta praescribi non possunt, scilicet homo liber, res sacrae, R religiosae, ut calices, templa, coeme teria, &c. ius decimarum percipiendarum a inico , rc Spublicis usibus delimatae , ut forum, pons, via publica, c. limites provinciarum, episcopatuum , R parochiarum, si de illis constat ; res populi; immunitas ab iis, quae quis ut subditus debet Principi, ut sunt tributa , obedientia, Sc. quamdiu scilicet manet subjectio ; nam subditus potest praescribere immunitatem , per quam desinat este subditus: ad quod requiruntur quadraginta, vel quinquaginta anni cum titulo, & sine titulo tempus immemoriale. Nulla tamen potest praescribi exemptuo a jurisdictione spirituali Summi Pontificis, quia Christus a solute voluit omnes Christianos illi, ut Uieario suo , RE Gesiae capiti viabili, semper subjectos esse in spiritu
182쪽
Quaest. I. Uid es usu, Re p. Usus duplex est, nempe iuris, &Usus iuris; de quo solo agunt Iurissae, est ius. seu potestas legitima utendi tantum re aliena, salva eius substantia. Ulus facti est actualis usus legitimus, vel etiam ius utendi re aliena. quae ipso usu
consumatur, sed revocabile ad nutum concedentis: tale
est ius, quod habent Religiosi utendi vestibus, ac alimentis. & caeteris rebus sibi concessis. Quaest. II. Ad quid tenetur uarius 3 Reis. Tenetur I. rem, cuius habet usum , integram diligenter conservare prpprietario et nam non habet jus ea utendi, nisi salva eius iubstantia. a. Non ei licet percipere fructum distinctum ab ipso usu concesso ; quia solus M sus ei conceditur: imo nec potest usum sibi coneessum alteri donare , locam , vendere, quia non habet ius utendi uisi ad suum usum.
Quaest. III. Quis est uifructus
Reis. Est ius utendi ἔ A fruendi re aliena, salva eius
substantia i l. I. b. di r. Unde est ius non solum uia tendi re alia . sed etiam omnem eius fructum percipiendi. Porro usus est allumptio rei ad aliquid, ut equi ad equitandum; fructus vero est id, quod provenit ex
re, ut agnus, vel lana ex ove.
Hinc usu fructuarius potest omnem fructum rei, & utilitatem percipere . v. gr. in fundo , quidquid in eo nascitur, ut foenum, segetes , lapides, metalla, arenae, &c. quae crescunt in fundo. Item proventus venationum, auis cupiorum, &c. fructus alborum et in animalibus vero foetus, lanam, lac, &c. In -wlWis caeduis potest se gerere ut paterfaemilias , caedendo quotannis certam portionem ς non potest tamen arbores grandiores nisi Ualde vetustas, R fere inutiles. neque frugiferas cadere. Non fit autem dominus fructuum, nisi postquam eos percepit; potest etiam omnem utilitatem usus fructus, R usum iuris vendere, locare, vel donare manente apud ipsum usu fructu . quem non potest alteri donare, aut vendere, sine consensu proprietarii. Quaest. IV. Ad qti id senatur tis ructuaritis
tenetur I. uti re, cujus habet usum fructum, ccut bonus paterfamilias utitur re sua, Quam sibi. & posteris conservare cupit. Unde non potest arbores non caeduas caedere, agrum deteriorem etiam negligentia sua facere, teneturque de damnis sua culpa proprietario illatis. a. Sthabeat usum fructum pecorum, tenetur in locum capitum demortuorum, vel .inutii tum alia capita e foetu sulisti
183쪽
igo Tractatres de Iustitia, s Iura. tuere , quae substituta eaedunt in dominium proprietari
similiter tenetur loco vitium, vel arborum demortu rum, alias serere, non tamen loco deiectarum vi tempe- satis . 3. Rem domino suo integram diligenter conservare : Unde tenetur pro illius conservatione sumptus moderatos facere : sic tenetur ast modi eas refectiones domus , ut integra permaneat, non tamen ad magnos sumptus ianuibus efficiatur melior. q. Tenetur praestare sumptus ad ructuum perceptionem necessarios , R solvere tributae, quae pro re frugifera debentur.
. Quaest. V. or quortiplex es fervitus Resp. I. Servitus active sumpta est jus , quod quis ba-het in re aliena. ut sibi serviat, id est, ut in ea Mi quid fiat, vel non fiat in suum commodum. Passive sumpta, est subiectio, seu obligatio rei abiense, ut aliquid in ea fiat, vel nou fiat in commodum alterius, salva rei substantia.
Reis. a Servitus generatim duplex est , realis, & pe
sonalis. Realis est ea, quae a re immediate debetur alteri rei, ut si ager tuus serviat meo, quatenus ager meus dat mihi ius transeundi per tuum. Misonrulis est ea, qua res obligatur personae, vel contra. Servitus realis alia est urbana, quae debetur praedio urbano; alia rustica , Suae rustico. Praedium autem urbanum dicit e omne aedificium habitandi causa confectum , sive in urbe, sive in villa, L hortus amoenitatis causa ei annexus. Rusticum veris sunt ager, vinea, PIRIum, pecorum stabulum a domo
Servitutes urbanae sunt, ut lignum m tuum parietem mittatur, ut stillicidium in tuas aedes, vel aream tuam
recipiatur, ut murus altius non attollatur, ut fenestra in muro non aperiatur. Servitutes rusticae nominatast , sunti Ier, actus, via, aquaeductus. Iter est ius, quo Pedes, vel eques potest commeare per fundum alienum , non tamen ducere jumentum, aut vehiculum. Actus est ius iumentum , & armenta ducendi per piaedium alterius. Via continet in is iter, ia actum. Aqua ductus est ius aquam ducendi per fundunt alienum. In nomiaatae' vero sunt tu aquam Eauyiendi, pecora adaquandi, pascendi, calcis quendae, arenae fodiendae:
I. Dosi dissio a Ita est facti, quae est actus possisseresi, ab - strahendo an iuste, an injuste ; ti alia iuris. POL
sessio facti , quis ordinarie inteIligitur nomine possessi nis,. definitur rei vprehensio, vel detentio, corporis, 3 nimi, k iuris ad mimiculo. Dicitur x. aprehen ἀν, Veido suras a quia uel primum fit, k tunc est apprebaensio ,
quae est insepti pollassionis ; vel iam facta est, A sun G
184쪽
in detentio, quae est continuatio possessionis. 2. Rek, qum voce intelligo cum Lemo non solum res corporales . sed etiam incorporeas, ut sunt census, beneficium, & simi lia, quae a Theologis dicuntur possideri, a iurisperitis vero quasi possideri. 3. Corporis adminiculo: quia ut rex aliqua possideatur, debet apprehendi aliquo aetu corpor Ii , v. gr. manibus, pedibus, oculis, vel simili modo , in se, uel in alio, in quo contineri censeatur. q. A n mit quia rex debet apprehendi animo illam possidendi tanquam suam . S. Iuris , id est iure non resistente, seu impediente: nam ad possessionem requiritur, ut jus, seu Leges non impediant, ne detentio rei censeatur possessio ejus. Hi ne detentio rei sacrae facta a laico nequidem est possessio facti, iure id impediente. Contra fur acquirit possessionem facti respectu rei furtivae profanae, quia ius non impedit. ne detentio talis rei lassiciat ad posses
6. Possessio iuris est ius in sinendi rei tanquam suae , non prohibitae possideri. Dicitur I . Ius, per quod di fleri a possessione facti , quae est ipsa occupatio, vel detentio , ex qua ius oritur, si justa est: quod si non sit iusta, non
oritur ex ea ius in conscientia. a In Mendi rei , hoc est rem pacifice detinendi, & juris remediis, interdum etiam armis tuendi adversus perturbantes. 3. Tamquam fuae ;nam si quis insistat rei nomine alterius, non est vera polia
sessio. Hiae tutor non possidet bona pupilli, sed pupil- Ius possidet per tutorem, quia tutor non retinet illa bona ut sua, sed nomine pupilli. II. Possesso dividitur in naturalem, R et vilem. Ponsessio naturalis est ea, qua res possessa corpore, & animo retinetur ut sua, dum scilicet quis eorporaliter insiliit detentioni rei tanquam suae: quod facit, qui rei in suo conspectu positae ita vicinus est, ut ei continuo adesse possit. Civilis est, qua res corpore, & animo apprehensa retinetur solo animo; fie possidet res suas is, qui abest, quandiu habet animum eas retinendi. Hic additur tertia species possessionis , ..quae civilissima dicitur, R est ea, quae sola dispositione Legis acquiritur abique omni corporis, & animi adminiculo, etiam ab in Icio : sie haeres parvulus possidet haereditatem defuncti sine ullo apprehensionis actu, di cognitione.
185쪽
a mandatis vitae ambu Iaυ erit, nec fecerit quicquam rmsinum , vita vivet , ω non morietur, oec. Et Iac. so Eeee mmees operariorum , qua fraudata vi a vobis , eIamae , ω elamor eorum in aures Domini Iabaoth introia vir. I. Ex reg. 4. Iur. in 6. Peccatum non dimittitur .
nisi νesituatur ablatum. Idem habet S. August. epist. ssia te fertur in cap. Si res I4. quaest. o. ibi et Si res aliena , propter quam peccatum es , quum redaei po11t , non rediaditur , non agitur poenitentia , sed fingitur. Si autem
veraester agitu ν, non remittitur peecatum, nisi restiua
rur ablatam , sed ut dixi, quum res tui potes . 3. Quia, qui non restituit , quum potest , non habet rationabilem causam disserendi , voluntarie nocet , R facit iniuriam proximo: nam eum privat possessione, & usu rei suae, uel debitae, R violat ius , quod habet . ut rem illam nunc possideat. At iniuria quaelibet prohibita est Lege di. in anaturali, praesertim hac generali: seuod tibi non vis se νi alteri ne feteris i Suum euique reddendum. Quod procedit . sive res sit debit ob iniuriam , sive ex contractu iusto, quum sit utrobique eadem ratio , & creditor habeat jus strictum possidendi rem Dei sibi ex contractu debitam.
Hoc autem praeceptum. divinum naturale est primario negativum , R secunda o affirmativum. Nam primario vetat ne retineatur alienum, vel alteri debitum , invito rationabiliter domino, R ideo praecipit actum restituendi. Praeceptum de rectitution. facienda , quamvis seeundum formam sit GFrmativum , implicat tamen in se negat Lvum praeeeptum, quo profibemur rem aIterius detinere . ait S. Tho m. quaeli. 6B. art. 8. ad x Quare obligat semis per pro se inper 2 nam semper illicitum est retinere rem alienam , domino rationabilitet invito . Praeterea omissio restitutionis est virtualiter aeceptio rei alienae eontinuata, invito domino 3 ideoque furtum continuatum contra praeceptum negativum , Non sertum facies . Uride Concit. gener. Later. IV. cap. 39. ait : Nommultum interesse . praesertim i voad pericu Ium animα ,
detinere f. te, ac invadere aIienum. Et a Conc. Trideo t. se T. 21. cap. 1 . Qui decimas non solvunI, res alienas invadere dicuntur.
Hinc mortaliter peceat, qui notabiliter tempore omittit restitutionem , vel solutionem integram , quam potest facere ; vel etiam brevi tempore omittit, si inde creditor damnum grave patiatur. Quia tunc graviter laedit ius alterius, nec excusatur, eo quod imposuerit haeredibus suisoli ligationem restituenti quum hanc ipse nunc habeat R implere teneatur. Adde quod saepe haeredes non restituant, ideoque periculum sit ne omittatur restitutio Ouiaut zm non potest restituere , debet habere voluntatem satatem implicitam restituendi , quum primum facultas r sit tuendi aderit , k mora em diligentiam adhibere ad hanc facultatem comparandam : qui enim tenetur ad
finem simul tenetur ad media ad eum necessaria. Qui
186쪽
Tracta itis de Ius ilia, s Iuro . . 383
vero non potest totum restituere, tenetur statim restibue re , ac solvere partem . quam potest , quum circa tuam
Re p. I. Qui non restituit , vel debita non solvi I . quum potest & debet, actu peccat toto tempore , quo id omittit. Quia omissio restitutionis , ves solutionis debitae, toto eo tempore, quo fieri potest. est iniuriosa proximo: nam per illam continue laeditur ius , quod habet polliadendi rem suam, vel sibi debitam, di ea utendi ; & talis omissio est suffcienter voluntaria, quum omittens pol sit, R debeat restituere, di ad hanc obligationem ad veristere. Tunc enim si non restituit, habet voluntatem continuam saltem interpretativam detinendi rem alienam , vel alteri debitam ; quae voluntas permanet moraliter , quamdiu non refractatur , vel interrumpitur i sicut qui alium iniuste eoniicit in careetem, R ibi relinquit, continue peccat. quia continue laedat ius proximi . I*itur, qui non restituit ouum potest, peecat actu lingulis momentis , non quidem singulis novum peccatu Maddendo, sed prius actu continuando . Quod quo plus durat, eo fit bravius ratione maioris liberae durationis , et etiam maioris nocumenti, quod inde domino evenit, nisi tale peccatum detentionis tuterrumpatur , A multi
Resp. 2. Iniquus detentor rei alienae , via alteri debitae, novum peccatum admittit, A sic multiplicat numero peccata iniustae detentionis. I. Quoties nabet voluntatem e X pressam non restituendi; nam quilibet eiusmodi
actus est peccatum, & nihil est exterius , in quo illi a.
eius uniantur, k eontinuentur ad netendUm unum moraliter actum . a. Quoties interrumpit illud peccatum actuale detentionis, ti postea advertit, vel advertere pOtest, ac debet ad obligationem restituendi. k tamen non restituit . quum potest; quia toties omεssio restitutionis est ei saItem interpretative voluntaria , L nova culpa . Interrumpitur autem moraliter per contritionem , vel Propositum restituendi, per impotentiam restituendi , perso mirum , vel longam distractionem , aut occupationem circa alias res a nam tune volitio non restituendi non durat virtualiter earum numero.
Ex dictis sequitur iniquum detentorem teneri explic ore in confessione. I. Totum tempus, quo su a culpa non
restituit, vel non solvit , ut intelligatur gravitas Pecca ti, di quantum fieri potest multitudo amium internorum, vel continuatio aequivalens multis actibus internis. a. Numerum volitionum non restituendi, seu quoties adis misit novum peecatum detentionis ι nam tot sunt Peccata Mumero distincta . 3. Quoties interim occasionem restituendi habuerit, L neglexerit, ut intelligatur multitudo actumia, seu omissionum exteriorum. 4. An dominus
187쪽
18s Tractatus de Iustiis, S Iure.
ex illa detentione tristitiam magnam , vel grave damnum passiis sit , ut intelligatur tota malitia fletentionum. Sed quid si rite utor titatur re aliena Refp r. si domino perinde sit, utarisne re fila , an
eam apud te detineas otiosam, non magis peccas utendo, quam retinendo solum. Quod st dominiis longe ferret aegrius usum , quam otiosam detentionem, eo quod res usu atteratur, vel periculo exponatur, tunc gravius' peccasula ejus rei, quam nuda detentione: nam plus est caeteris paribus iiti re aliena, quam eam nude detinere in Uliato domino, ac proinde major est injuria. Si res apud te facta sit deterior, ita ut prudenter judices dominum eam non amplius velle, sed potius pretium eius L non peccasea utendo, aut eam deliruendo, quia hoc non facis invito domino. Peccas tamen ejus pretium non restituendo, quum primum potes.
CAPUT III. De radice obligationis restituendi .
Quaest. I. TI me oritu ν obligatio resiluend. 33 Reis. Ex quatuor capitibus, scdicet, s. Ex iniusta aeceptione . qua intelligitur injusta & culp bilis rei alienae ablatio, retentio. vel damnificatio , eκ cap illi. definiti r. ibi : Si eulpa tua datum es, da muremve I injtiria irrogata, feti aliis irνogantibus opem tulini, aut haee imperitia tua, sive negligentia evenerunt, tu sfuper his IarisDeere te πονtes. Nam ius per injuriam aufersi nequit r ergo in eo, cujus res ablata , vel de-- structa est, semper manet ius ad illam habendam, vel eis ius pretiam , quod est res requivalenter, a O proinde manet in altero obligatio restituendi. x. Ex re accepta , id est, ex re aliena in se , vel aequi valenti extante apud alium fine huius tulpa : nam toeupierari non debet ILquis eum aIterius , Utiria, vel jactura, reg. iuri q8. in 6. Praeterea dum res est aliena , eo ipso subest iuri alterius, qui inde minus habet, dum ea caret, quam habere deberet. 3. Ex contrinu explicito , seu quasi contractu in assiimptione officii , seu muneris e nam quidquid fit contra pactum , vel officium ad aliorum comis modum spectans , est contra iustitiam commutativam , ideoque obligat ad restitutionem . 4. Ex Lege positiva ,
R justa sententia . De his duobus ultimis alibi ut tuiti
Reis. Non oritur extra contractum , ti ossicium. Qui
mi , cap a. de conlin. a. Quia , qui damnum sime uJ-
188쪽
Tractatus de IUrsia, θ' Iure. I 8 lo peccato extra contramim , ti ossicium intulit, ex nullo capite tenetur restituere : non ratione injuriae, quum non peccaverit e neque ratione rei acceptae . aut contra in
eius , vel legis, vel sententiae , quum nihil horum extet. 3. In hoc casu damnum non illatum fuit damniti cato rationabiliter invito : nemo enim potest velle rationabiliter , ut quis sibi non inferat damnum etiam tum . quum de eo inferendo non coqitat, & in voluntarie, ac necessario infert: nam non potest rationabiliter velle id, quod tunc impossibile est Praeterea qui damnum sine ullo peccato extra contractum, & ossicium intulit, se habet instar possessoris bonae fidei , qui non tenetur restituere miri alienam, quam bona fiἐe eonsumpsit , si eae ea non sit factus ditior.
Dixi extra eontractum , quia Leges imponunt contrahentibus onus restituendi damnum secutum ex culpa me
re iuridi ea, & contrahens hoc ipso quod contrahit , illud onus tacite in se suseipit. quum velit R debeat contrahere secundum Leges. Oclare, quamvis damnum non sit illatum domino rationabiliter invito, tunc tamen inisdemnitas ei debetur ex pacto . seu contractu explicito. ,
vel implicito: sicut debetur, quum res perit casu fortui isto , nisi praecesserit pactum eum praestandi. Quaest. III. An oriat tir Obligatio restitiendi ex damnnseatione υeniali Re ρ. I. Ex damnificatione , ti furto veniali ob parvitatem materiae oritur obligatio restituendi sub veniali . Quia non restituendo injuste privatur dominus possessione , & usu rei suae, vel sibi aebitae , suffetentis ad materiam iniustitiae venialis, quae tolli debet. Res . a. Ex damnificatione gravi quoad materiam, sed
veniali ob defeetum aduertentiae , oritur obligatio resti tuendi. Quia tunc committitur vera culta , R iniuria . licet levis: at omnis iniuria ex natura rei, ideoque iure naturali, resarciri debet. ex cap. ulti m. de injur. cit. Non videtur tamen esse obligatio restituendi totum damnum citra contractum , aut ossi elum: quia iniuria venialis, ac imperfecta non debet citra contractum , aut quasi contractum , tantam obligationem parere , quantum injuria gravis, & perfecte voluntaria. Et quia tunc damnum leviter peccanti, leviter est imputabile : Ergo non tenetur totum compensare. Dei ode quum ea restitutio sit poena , seu onus jure naturali culpae correspondens, debet asse culpae proporticinatum . Sunt tamen qui docent, tantum posse esse damnum , u pars illius, correspondens culpae Meniali , sit adhuc gravis momenti, ideoque sub . debeat, quia a Iloqui retineretur res nota bilis debita invito domino, quod est mortale. Caeterum in praxi quando damnum grave est , censeri ordinarie debet intervenisse culpam mortalem. Nam cui notat Leuius generaliter in operibus externis periculos s. citra subitaneam passionem vehementem , raro con
189쪽
182 Fractatu, de Iumtia, s Itire.
tingit advertentia imperfecta : scilicet opera illa pericu-ιum suum stati in , ti facile ingerunt , mentemque ad
sui considerationem excitant. Praeterea ad mortale sum-cit confusa cognitio periculi , vel obligationis dilige alius advertendi, quae facile haberi potest . Quare in da-hio an culpa fit mortalis , an venialis . tot uin damnum
resarciri debet, praesertim quum in dubio potior sit conditio innocentis. Quaest. IV. Ao oriatur obligatio resiluendi ex damus
, , NOTA . Culpa duplex distinguitur , theologiea, & iuridiea .
is seu ei vitis . Culpa theologi ea e R peecatum imputabile . five moris is tale , sive veniale ἔ culpa inridica est omissio diligentiae debitasse ad e gnoscendum , vel cavendum , vel faetendum . vel Provide in ,, dum . ex qua sequitur damnum , sive illa omisio fit Necatum . M sive non . De hae sola hic agitur et & triplex est . lata , levis... & levissima. Culpa lata est omissio diligentiae . quam passim iuri rebus eiusmodi propriis adhibere solent homines diligentes eiusdem, , conditiosis . Levis est omissio diligentiae, quam adhibere soleat ., diligentiores eiusdem conditionis . I evissima. est omissio dii genisse tiae . quam soli diligentissimi . & prudentissimi adhibent. Ut si , quis, verbi gratia, librnm sibi eommodatum relinquat ante m. M stium clomus . & amittatur, tune censetur amisisse per euioam, , latam * si reliqa in cubi euio sto. non obserat ostin . erit cul- ,. pa levis; si ostium obseravit, sed non advertit an esset bene o se feratum , est levissima.
Rei p. I. Ex communi sententia, extra officium, L contractum non oritur obligatio restituendi damni secuti exculpa levi, L levissima . Quia citra eontraitiam. & onficium, nemo tenetur maiorem diligentiam adhibere in suis operibus, ne alteri noceat, quam in similibus casibus adhibere solent homines eiusdem eonditionis diliSeutes, ac prudentes et nemo enim tenetur esse diligentior,
di prudentior caeteris hominibus diligentibus, & prude libus eiusdem eonditionis, nisi ad id speei aliter se obligarat. Constat tamen, inquit Lessus, esse obligationem restituendi damnum secutum ex culea lata , nisi constet illam esse prorsus ineulpabilem: quia quisque ex iustitia tenetur, ne alteri noceat, adhibere in actionibus suis eam diligentiam , quam adhibere solent in ejusmodi actionibus diligentes, ac prudentes ; nam quisque ius habet , ne sine iusta ea via , & authoritate sibi inferatur damnum : er*o si non adhibet, non facit id, ad quod tenetur ex iustitia, ti sic damnum inde secutum censetur ei voluntarium, di merito imputatur, ac proinde illud tenetur resarcire.
Rebis. a. Per se loquendo nemo tenetur in conscientia ad restitutionem propter culpam leum , vel levissimam in officio, vel arte commissam , sed tantum propter la-t m. communis, aut fere eommtinis sententia . Quia nemo tenetur in ossicio , vel professione sua adhibere M -
190쪽
εpm diligentiam , L providentiam , quam soleant ad tibε diligentes, & prudentes ejusdem professonis; nam
nec Eravius onus quis vult sibi Imponere , dum omelum suisse io t.vel artem exercet nec Reipub. plus ab ipso exigat.
Hinc' advocatus . v. gr. qui hona fide praestitu id . quod di gentes, ti periti advocati in similibus causis praestare solent non tenetur ad restitutionem , si causa ea dat , eo
quod non praestirerit id . quod praes stilli . Idem die de Iudice , Magistratu, Medico, Architecto . 'Dixi per se Io uendor nam si quis profiteatur se dilu.ontiorem & p ritiorem aliis, aut diligentissimum , Astam , qci ta es quaerunt, ad' se pertrahat c re tenetur
adh4bere majorem , aut etiam maximam diligentiam . iamrudentiam uuia id pro sit, A ad id se obligavit la
vel artem exercent . censeretur levis in allis privatis .
Unde illi daei pos uni teneri de eulpa levi comparate alalios, qui non tenentur ex offcio, vel pacto a Vbeant majorem diligentiam adhibere , quam si nihil comis modi perciperent. vel non eX om rota ren I. Reis et . Oui praebet consilium in rebus ad suum omiscium , vel arterri pertinentibus, tenetur ad re 'tutioil Iratione eulpae lata . oma ex o 'cio tenetur in confit in dando adhibere eam diIigentiam, ti prudentiam, quam adhibere solent in similibus casibus homines diligentes ejusdem professionis. Ergo si non adhibet, peccat ntra iustitiam : ideoque tenetur ad restitutionem damni e Thac culpa secuti. Item tenetur ratione Ignorantiae qui Rialis ex ossicio tenebatur hoc scire, & in responso vitaruerrorem, ex quo damnum semium est : unde merito cenissetur eausa iniusta damni secuti. Et utrumque patet ex
Non tenetur tamen ad restitutionem , qui consu,tus perit bona fide dumtaxat opinionem suam diceno HAIibi videri, vel suadendo, ut alter faciat ti a fori Iori, si indicet se dubitare. Nam tunc si alter sequatur . suae imprudentiae damnum adscribere debet , modo . non nabeatur a consulente steritio , ac prudentior , qua revera sit. Imo si des eonsilium in rebus, quae ad tuum incium non spectant , A quarum Parum peritus es , malter sciens tuam imperitiam, consilium tuum sequatur nori teneris de damno inde secuto ; nam damnum Illyasibi imputare debet, ti scienti , ae uolenti non ne an ,uria . Si tamen agitur de damno tertii, ut si madeas a teri contractum iniustum , vel ut non restituat peccas grλ- viter in re gravi. di teneris illi tertio: nam illi tertio, Mi P