장음표시 사용
191쪽
rgo Tractatus de Insilia , oe Jure.
quidem invito damnum infers tuo malo consilio . Nec obstat, quod veritatem in culpate ignorares ; quia nihilo minus imprudenter agi S ; nemo enim nisi imprudentermiscet se consiliis dandis in rebus , quas non intelligitti scieas , ac volens exponit se periculo errandi cum damno tertii, quod proinde ei sum cienter est voluntarium meritoque imputatur. lia fere Lessius . 'Porro hae e regula iuris in 6. Nu IIus ex consilio. dumis Modo fraudu Ientum non fuerit, oblis sitir; intelligitur solum de eo, qui bona fide dat consiluim in rebus ad suum ossicium non pertinentibus, & qui ratione sui muneris aut status peritiam uon profitetur. Uel nomine fraudis intelligitur culpa lata, quae ei aequiparatur in jure . Quaest. U. Ex qua culpa iurii a in conιraciibus criatur obligatio restituendi γReis. ain Si contractus cedat in utilitatem soli ut accipientis , ut in commodato , accipiens tenetur ad restitutionem , si res aliena pereat , vel deterior fiat exculpa etiam levi. & levissima : sed non tenetur , si fecit is, quod diligentissimi, ac prudentissimi in simili re
propria conservanda facere solent . Constat ex l. 18. I. commori ti in instit. lib. 3. tit. 13. R ex c. I. de comm.
Ratio dispositionis juris est , quia aequitas naturalis postulat, ut is, qui gratis utitur re alterius in suam tantum utilitatem , maximam diligentiam adhibeat ne pereat, vel deterior fiat. Excipitur precarium , in quo accipiens tenetur solum ex dolo , vel culpa lata , l. 3ου. I. de precario : eo quod res
concessa precario potest a domino quovis tempore revoca Ti, non Rutem res cammodata: quare aequum est , ut qui accepit precarium, non teneatur de tanta culpa.Rαρ. a. Si contractus sit utilis utrique contrahenti ut contractus pignoris, locati, A conducti, uterque tenetvir ad restitutionem clam ni secuti ex culpa lata , & levi , non autem levissima, ex l. I. g. commod. & l. a I. de res.sur. Ratio est, quia quum res aliena alicui conceditur in ejus utilitatem , aequitas postulat, ut eam valbe diligenister custodiat i non tamen ad tantam diligentiam teneatur, quantam si in sui tantum utilitatem accepisset. Quare ad nihil tenetur, si fecerit, quod diligentiores faciunt v. simili re propria conservanda. Hinc artifices, qui laborant in re aliena ob stipendium, si domestici, quibus incumbit ex ossicio cura custodiendae rei domo Ilicae , tenentur resarcire damnum ex culpa etiam levi secutum. Qui tamen conductus est ad transportandam columnam , vel alias res fragiles, tenetur de culpa levissiana respectu illarum rerum , l. 23. g. locat. Quia nempe talis negligentia in ejusmodi rebus non cenietur leuissima , sed major propter summam diligentiam , quam ii lae res ex natura sua exigunt . De Lugo, oe alii. Reyp. 3. Si contractus cedat in utilitatem solius dantis.
ut in deposito, accipiens tenetur solum ad restitutionem
192쪽
de νω. R instit. lib. 3. tit. II. nam aequitas postulat, ut
qui habet rem alienam in commodum solius domini , non teneatur ad majorem diligentiam, & custodiam , quam passim adhibere solent in rebus suis homines , quisum nullum commodum inde percipiat.1 Hinc si depositum pereat apud te sine tua culpa lata , non teneris illud restituere, nisi in his ea si bus . I. Si adsit pactum de majori, vel maxima custodia adhibenda , vel etiam de eam fortuito praestando, ex l. I. I. deposit.
Contractus enim Legem ex conυentione accipiti ut . ibid.
a. si in culpa fuisti tecum deserendo depositnm in locum Periculosum, vel fuisti in mora non reddendo, quum potuisti, R debuisti, teneris ad restitutionem , quantam cum isque custodiam adhibueris , ex variis iuribus , A c. ult. de deposit. ibi : Pacto eulpa, vel mora praecedentiabus , ramus etiam fortuitus impia: ais r . 3. Si accepissi ercedem pro deposito custodiendo , ex eo Gem e. Tunc enim teneras de culpa levi : quia contractus depositi eedit in tuam, & domini utilitatem, transitque in locatio nem operae ad illud custodiendum . 4. Si te ipsum ad depositi custodiam offeras petenti diligentissimum custodem, tunc teneris de eulpa levissima , l. I. ff. de deposit. quia tunc censeris custodiam diligentissimam promittere.
O . In praedictis Legibus depositarius dicitur obligari
Reis. In jure lata culpa dolo aequiparatur Lege 32. . depos & Leg. 116. f. de verbor. obligat. ibi: Magna Negligentia culpa es magna , culpa dolus es . Quare quum Leges de eernant dolum solum praestandum esse, non culpam, eulpae nomine levis , & levissima intelligitur , R sub nomine doli comprehend: tur culpa lata. Quum autem statuunt in contractibus culpam esse praestandam , per culpa in intelligitur aliquando levis, aliquando levi sima , pro subjecta materia . Res p. q. Est obligatio in conscientia resarciendi secundum has Leges ante sententiam Judicis , damnum secutum sine peccato, sed ex culpa mere iuridica in contra iactibus. Ita Covarr. Navarν. Molin. Vasque et , Lusus dicens esse communiorem , .s a ii . Prob. uia qui ex contractu .rem alterius accipit, obligat se saltem imp Iici te ad dam servandam eum onere per Leges anne Xo , A ad praestandam curam, ac diligentiam, quam Leges prae scribunt ; quum praesertim hae Leges fundentur in natu rati aequitate, & sanc aetae sint propter bonum commune , ut contractus faelle ineantur ; L ad excitandam curam , ac diligentiam circa res alienas . Neque enim fundantur in praesumptione culpae mortalis; nam v. gr. in culpa levi iasma non potest forum externum praesumere peccatum mortale, ut notat Vasque E , ti tamen c. unico de com -- inodato dicitur simpliciter: Quum gratia fui quia σomm . dat um accepit, de Ievissima etiam culpa tenetur . Undo
193쪽
i s Tractatus de JUitia, or Itire.
alienum. Deinde possessio bona fide inchoata est ratio su D fieiens ad rem sba retinendam , donec probetur esse ali nam: quia in paνi ea a potior es conditio possidentis , Teg. 63. iur. in 6. Posse r autem quum dubitare incipit, tenetur diligenter exquirere veritatem e qua diligenter investigata , si perseveret dubium , potest iuxta multos determinate 'ει prudenter judicare se posse rem, ut suam Tetinere; eo quod in tali dubio melior est conditio possiclentis. Sed fine tali iudicio non potest rem illam retiis mere: nam fi dubitans 3n res sit sua , simul dubitet, angueat sibi eam retinere, non continuat possessionem bona fide , t. 32. I. de Dor. cap.
Hinc I. Leges ei viles statuentes praescriptionem triginista , εc quadraginta annorum procedere etiam eum mala fide , abrogatae sunt jure canonico, ut patet ex Conc. L xe ran. cit. L cap. s. de praeferipi. a. Si creditor certo tempore non exigat a te debitum ,
aieet possea ei denegetur actio in iudicio, non tamen praeis seri bis contra illum , fi noris debitum ; sed teneris solve- Te totum debitum : nam habes conscientiam debiti, quodetua sponte teneris solvere, δι sic cares bona fide ad pra scribendum Si quis tamen in vincibiliter ignoret de brutum , vel prudemer putet solutum fuisse. potest illi a Praescribere spatio triginta annorum cum ill x bona fide
, NOTA. Ignorantia iuris saltem elari etiam inculpata . ex comin. , muni sententia im dii praescriptionem saltem ordinariam et ut fi , acceperis aliquid a pupillo sine tutoris aut horitate , ignorans ino,, vincibiliter eam requiri. non postribis. Meus de ignorantia , facti invineibili ut si ignores eum estis pupillum , currit Pra is striptio et ex L a. s. re oris , ω facti ignori ibi P Iiaris lano- , rana iam tu ac pio e nera ur pras a. facti vero ignoraneiam se prodesse e Jap. De iguorantia in vineihili iuris dubii contro vertitur. Imo iuxta multos invincibilis ignorantia iuris elati se non obest praescriptioni trigi uta . vel quadraginta annorum ἐν quia ,, iura loquontur de praescriptione ordinaria . quae tribus . vel e ,, tem , vel viginti annis expletur. quum ill R sola . inquit Lemus, - cognita sit iure digestorum. unde iura eitata desumpta sunt .
3. Requiritur titulus eoi oratus, sive apparens, qui scita I ieet putetur probabiliter verus, lieet sit falsus . ut quum intervenit causa de se apta ad transferendum dominium, uer. 8r donatio, venditio, die sed ex latente aliqua causa fuit invalida .. Constat ex utroque iure. Ex cap. UD-εapio ; Cod. do usu cap. , A cap. II. de praescrip t. ibi :stium in praeferiptione rerum Eeraestas earum , bona μdes , o susur ritu us c supple apparens exigantur . Nam sine titulo non potuit elle bona fides initio possissisionis. Ad praeseriptionem tamen longissimi temporis , nempe triginta, vel quadraginta annorum , praesumitur titulus praecessiste, quia difficilius probatur, qua ratione inchoata sit possessio tam longo tempore durans, nisi juris praesumptio si contra praescribenIem ..
194쪽
Dixi, eoloratur, nam titulus verus, seu validus sume es ne praescriptione, ad transferendum dominium sectata traditione. Quare quum in Ie g. citat. requiritur titulus verus , R in c. cit. jusus , utraque hae voce intelligitur causa de se apta ad transferendum dominium, quamvis re ipsa sit invalida ob aliquem defectum oceultum . . Requiritur possessio cum bona fide continuata per totum tempus lege definitum, quod tempus disersum ea
pro diversitate rerum praescribendarum . Nam ex communi sententia , res mobiles possessione triennali eum tituis Io praescribuntur. Insit. da Uueat. Sed sine titulo re quiruntur triginta anni; quia res immobiles contra privatum praescribuntur triginta annis sine titulo : ergo i
dem censeri debet de mobilibus , quum nil aliud de hixsatutum sit absente titulo. Ad praescribenda bona immobilia contra Eeclesiam Romanam requiruntur centum anni, contra alem Ecclesiam, vel hospitale, vel monasterium, vel stias causas
quadraginta anni, ex Authentica, Quas actiones, cap. deSS. Ecclesiis. Ad praescribenda vero immobilia privato rum cum titulo , requiruntur decem an iri inter praesentes, ti viginti inter absentes, Institue. de uiuesp. Sine titulo requiruntur triginta anni, ut colligitur . ex l. DCod. de praeferit t. triginta , vet quadragi ut a mimorum Via ex capit. 3. de praescν t. ubi dicitur res praescribi possessione Iriginta annorum, nul a facta mentione tituli. Si autem dominus fuit partim praesens, partim absens, tot
anni sunt abiiciendi, quot abniit, ex Authentica asca
F, eod. de praescrip t. long. tempoν. ita ut duo anni ah- lentiae computentur Iantum pro uno anno praesentiae . Unde si praesens fueris octo annis, & postea in alieno territorio habites , ut res immobilis praescribatur contra te, requiruntur adhuc quatuor anni. Res autem quaslibet minoris non praescribatur nisi triginta annis. Dixi, sina titulo, supple , qui probetur: nam tun z pre sumitur praecessisse. Quare ad praescribendum requiritur titulus coloratus, vel qui probetur, ve, qui praesum AlazPraecessisse. . . ., NOTA. 1. Praesentes hiet dicuntur ii , qui in eodem territ iC ..is licet aon in ea tam civitate , habitant; absentes . qui in di ve, iis, , territoriis. I. In hac materia tempus bieve dicitur . quod cari minus decennio . . Longum est spatium decem annorum later, . praesentes . di viginti inter absentes. Longissimum triginta . ver , quadraginta annorum . Immemoriale vero cuius in illi non extat, , memoria etiam apud seniores. 3. Bona mobilia sunt res corpura rates , qu- ioeo mo ri Patruat . ut animalia . vestes, peeunt, is Re. Ad haee revocantur debita . & actiones . si ae ex rebus mo- ω, bilibu eompetunt . Lmmobilia sunt . quae loco moveri no a pol. sunt, ut d rimas, fundus &e. Ad quae reducuntur res incorp- - , eae , ut iura . servitutem. census , ns fructus , beneflcia; ite is.. debita, A Rcticines. qum ea rebus immobili bos competanta
. . liaque iura ad illa spectantia .
195쪽
Resp. I. Haeres, qui bona fide aliquid ab autnore ma-Iae fidei accepit, nunquam potest illam praescribere. En communis sententia , ex instit. de usucapion. Alib. II. de divers tempor. praescrip t. ibi: sttium haeres ιn 1 tis omne defunctι jDecedit, ignorante Itia defuncis vltra non axeludis. Quia haeres in jure censetur una persona cum defuncto , succeditque uti in omnia jura . ita etiam in O- Innes obligationes reales , & onera : unde quum desunctus ob iniustitiam contraxerit obligationem rem nisi a fide possedam restituendi, haeres in hac obligatione iuccedit. Item vitia possesionum a maioribus eontraeta perdurant , ct iti ecles avem aut horis sti eulpa com Ixaι tirri ιIUω M. Cod. de acquirend. R retin. Poss. . . Resp. a. Qui rem bona fide ab authore malae fidei accepit alio titulo. quam haereditatis , puta donationis, emptionis . Iegati, &c. potest eam praescribere tempore ordinario. Est communis sententia ex l. s. g. de διτ. temp. praeferi Excipiuntur duo casus: Primus, si res sic immo
bilis, R ille, contra quem praescribitur, ignoret ea n alio possideri: tunc enim ad praescribendum requiruntutriginta anni , ex Authent. Malae fidei , Cod. PIN ripi Iongi temp. Secundus, si res illa sit furtiva, vel vi pφ-sessa ; nam non potest tunc praescribi sp tio ' iab, viginti annorum, justiti α da titu cap. Sed iuxta potest spatio triginta annorum , ex l. Sscut , Coa. sepicopi. Arintnta, vel quadraginta annorum. Quaest. IV. An res omnes praescrινι post ut . .
Resp. Multa praescribi nota possunt, scilicet homo ber, res sacrae, R religiosae, uv calices, templa, C -- teria. Rc. ius de camarum percipiendarum a inico , respublieis usibus destinatae, ut forum, pons, via publica,tic. limites provinciarum, episco ea tuum , ti parocmarum si de illis constat ; res populi; immunitas ab ias, num quis ut subditu S d bet Principi. ut sunt tribuix obedientia , &c. quamdiu scilicet manet subiectio , nam subditus potest praescribere immunitatem , per quam Geu nat este subditus: ad quod requiruntur quadraginta, vel quinquat inta anni cum titulo. & sine titulo tempus imis memoriale. Nulla tamen potest praescribi exemptio a Iurisdictione spirituali Summi Pontificis, quia Christus au solute voluit omnes Christianos illi, ut Uica moEcclesiae caput vi bili, semper subiectos esse in spiritu
196쪽
facti. Usus iuris; de quo solo agunt Iuristae, est ius. seu potestas legitima utendi tantum re aliena, salva eius substantia. Ulus facti est actualis usus Iegitimus, vel etiam ius utendi re aliena. quae ipso usu consumatur, sed revocabile ad nutum concedentis: tale est jus, quod habent Religiosi utendi vestibus, ac alimentis. & caeteris rebus sibi concessis. Quaest. II. Ad quid tenetur ustiarius Resp. Tenetur I. rem, cuius habet usum , integram diligenter conservare pQ prietario et nam non habet jus ea utendi, nisi salva ejus lubstantia. a. Non ei licet percipere fluctum distinctum ab ipso usu concessis quia solus usus ei conceditur: imo nec potest usum sibi coneessum alteri donare, locare, vendere, quia non hλbet jus utendi uisi ad suum usum. Quaest. III. Quia eli uos fructus Reis. Est ius utendi ἔ R fruendi re aliena, salva ejus substantia. l. I. β. d r. Unde est ius non solum uia tendi re aliena, sed etiam omnem eius fructum percipiendi . . Porro usus est astu inplici rei ad aliquid, ut equi ad equitandum; fructus vero est id, quod provenit ex
re, ut agnus, vel lana ex ove. Hinc usu fructuarius potest omnem fructum rei, di utilitatem percipere, U. gr. in fundo, quidquid in eo nascitur, ut foenum, segetes, lapides, me talia, arenae, Ac. quae crescunt in fundo. Item proventus uenationum, auis cupiorum, &e. fructus arbor uin et in animalibus vero Re- Ius, lanam', lac, M. In sylvis caeduis potest se gerere ut paterfamilias , caedendo quotannis certam portionem . non potest tamen arbores grandiores nisi valde Uetustas, R fere inutiles. neque frugiferas caedere. Non fit autem dominus fructuum, nisi postquam eos percepit; potest etiam omnem utilitatem usus fructus, 1c usum iuris vendere, Iocare, vel donare manente apud ipsum usu fructu , quem non potest alteri donare, aut vendere, sine consensu proprietarii.
tenetur I. uti re, cujus habet usum fructum, sicut bonus paterfamilias utitur re sua, quam sibi. ti posteris conservare cUit. Unde non pote H arbores non caeduas caedere, agrum deteriorem etiam negligentia sua facere, teneturque de damnis sua culpa proprie Iario diatis. a. Sthabeat usum fructum pecorum, tenetur in locum carui una demortuorum, vel inuti Ilum, alia capita e foetu subsit H 6 trie-
197쪽
18o Tractatres de Iussilia, s Iura. tuere , quae substituta eaedunt in dominium proprietarii
similiter tenetur loco vitium , vel arborum demortu rum, alias serere, non tamen loco deiectarum vi tempestatis . 3. Rem domino suo integram diligenter conservare : Unde tenetur pro illius conservatione sumptus mode ratos facere : sic tenetur ast modicas refectiones domus , ut integra permaneat, non tamen ad magnos sumptus . quibus efficiatur melior. 4. Tenetur praestare sumptus ad fructuum perceptionem necessarios , di solvere tributa,
quae pro re frugifera debentur. Quaest. V. oe quortip Iax es fervitus λααρ. I. Servitus active sumpta est jus , quod quis ba-het in re aliena, ut si hi serviat, id est, ut in ea Mi quid fiat, i vel non fiat in suum commodum. Passive sumpta , est subiectio, seu obligatio rei alienae, ut aliquid in ea fiat, vel non fiat in commodum alter rus, salva rei subsantia.
Reis. a Servitus generatim duplex est , realis, & pe
sonalis. Realis est ea, quae a re immediate debetur alteri rei, ut si ager tuus serviat meo, quatenus ager meus dat mihi ius transeundi per tuum. Personalis est ea, qua res obligatur personae, vel contra. Servitus realis alia est urbana, quae debetur praedio urbano; alia rustica , 'uae rustico . Praedium autem urbanum dicitur omne aedificium
habitandi causa confectum, sive in urbe, sive in villa,
L hortus amoenitatis causa ei annexus. Rusticum veris sunt ager, vinea, praIum, pecorum stabulum a domo sejunctum . Servitutes urbanae sunt, ut lixmim m tuum parietem mittatur, ut stillicidium in tuas aedes, vel aream tuam recipiatur, ut murus altius non attollatur, ux fenestrae In muro non aperiatur. Servitutes rusticae nominatast , sunt
iter, actus, via, a quaeductus. Iter est ius, quo Pedes , vel eques potest commeare per fundum alienum , non tamen ducere jumentum, aut vehiculum. Actus est jus jumentum , ia armenta ducendi per praedium alterius . Via continet in is iter, ia actum. Aqua ductus est ius aquam ducendi per fundum alienum. In nominatae' vero sunt junaquam nauyiendi, pecora adaquandi , pascendi, salsis c quendae, arenae fodiendae.
I. Dossessio a Ita es facti, quae est actus posscser di, ab
a strahendo an iuste, an iniuste ; ia alia suris. Pota sessio facti, quis ordinarie rnteIligitur nomine possesso nis, definitur rea apprehensio, vel detentio, corporis, a sumi . R iuris adminiculo. Dicitur I. apreheu 3σ , veIdetensis a quia uel primum fit, k tunc est apprehen Iio .
quae est inceptio possessionis ; vel jam facta usi, M tunc
198쪽
Tractatus de Iuctilia, o Iure . ist
censionis actu, di cognatione.
199쪽
De injuriis, & necessaria restitutione in genere is
De injuria, seu injustitia in gegere.
Quaest. I. eli iniuria ΤReIp. Est voluntaria vio Iatio. iurIs ali ni. Sicut enim per actum iustitiae ius suum alteri tribuitur; ita per actum iniustitiae hoc jus
violatur. Porro iniuria censetur gravis, ideoque mortalis , quando per se- apta est parere tristitiam magnam, seu dissicile sedabilem, aut aversionem animi dissicile impedibilem , spectata communi hominum conditione , ac d j spositione naturali, communiter parit. Nam talis iniuria graviter repugnat iustitiae fini, qui est pax, tranquillitas , mutuus amor per conservationem aequalitatis, ti jurium. Quaest. II. nu sine violentia potes fieri injuria 3 Resp. I. Fit iniuria consentienti ex dolo. vi. vel me- in iniuste incusso ; quia talis non cedit moraliter iuri suo, saltem lassicienter, ad tollendam iniuriam. Nam cessio iuris tollens iniuriam , debet esse omnino voluntaria,ti expers omnis iniustae coactionis. ae deceptionis: in iuria enim non potest parere ullum ius iniurianti , R nemo debet commodum ex sua iniquitate reportare. Hinc, qui ad vitam servandam dat peeuniani latroni ; patitur iniuriam , licet uelit eam dare, quia in illam dationem non consentit, nisi per vim injustam: idem dic de conia sentiente per te tantiam, ut si quis solvat centum, putans se ea debete, patitur iniuriam, si quinquaginta tantum debeat; ria' nori vult dare centum si non debeat. Reis. 2. Fit etiam Uiuria consentienti, quoties consensus est moraliter nul Ius, ut patet. Sic fit injuria solventi usuras , vel tretium Iusso maius merce Rc. quia conia sensus in ista eIt nullus, quum studere impost bili. Nam dans vult ista dare tantum, tanquam pretium, non auistem gratis, sed impqssibile est illorum esse pretium : mutuum enim est essentialiter gratuitum , & pretium est ensentialiter quid aequale mercia ergo excessus pretii non est pretium. Resp. 3. Quo ad iura abdicabi Ita, consentienti. omnino voluntarie non fit injuria, ex res. juris 23. in 6. Selent ν, ω consentienti non fit injuria. Quia eo ipso quod sponte consentit cedit emcaciter istis iuribus: ideoque actio non est contra ius, sed secundum ius alteri ebo. cessum. Sicque nulla est viol tio juris, nec proinde m-
200쪽
Tractatio de Iussitia, er Jure. HyR p. 4. Quoad iura in abdicabilia consentienti fit vera
injuria. Prob. I. ex cap. 36 de fenient. excommvn. ubi Inno. eent. III. ait, pereumonem clerici ad satisfactionem alicuius offensae iuxta morem patriae, triginta circiter fustium percussionibus corpus suum ultro subiicentis , esse iniuriosani. licet non sit violenta, quum ille ea non noraram in favorem eleriti ordiu.ati , quam in faυorem ordinis clericalis fuerit eromulgatus . a Quia ius in abdicabile est illud, cui efficaciter cedere non potest Dominus: ergo quum tunc consili sus sit inefficax ad tollendum jus, quod habet consentiens, ne fiat illa actio, revera manet totum ius illud, ae proinde talis actio ess vere injuriosa , utpote contra ius alterius permanens. 3. Innocentius XI. damnavit hane p)opositionem et Copula cum constigata consentiente marito non es adulterium ; adeoque fusseit i eonfessione dicere se esse fornicatum. Quippe jus mariti est in abdicabile, quum ex natura matrimonii jus copulae sit essentialiter coniugibus affxum. Maritus tant en con sentiens censetur condonare injuriae reparationem.
CAPUT II De nartira, necessitate νesisutionis . Quaest. I. Uid es Vesiturio Ressit. Est rei alienae reddit Io, vel damni illat, compensatio , debita ex iustitia adaequalitatem ; vel etiam rei alteri dehitae solutio. Nam de ea fie sumpta hic agetur. Unde est actus iustitiae commutativae, quae versatur circa aequalitatem rei ad rem, e X S. Thom. a. a. quaest. 62. art. I. Dissert a satisfactione sive late, sive stricte sumpta. Nam satisfactio late sumpta est quid generalius & complectitur tum restitutionem . tum etiam quamlibet reparationem , & subitionem poenae pro offensa alteri illata: satisfactio vero sumpta stricte est inhonorationis, ac contumeliae illatae re Pa ratio, R sc spectat personam. At restitutio est rei alienae redditio, ve I damni compensatio, vel debiti solutio A spectat res , non personas ; nec semper supponit injuriam, ut satisfactio; nam v. g. qui depositum reddit , vere restituit, lieet nullam injuriam intulerit. Quae tamen de restitutione dicentur, applicari debent satisfactioni late sumptae, & reparationi famae, honoris & aliorum bonorum , quum fit eadem ratio , ac regula pro bis omnibus . Quaest. Il. An restititio actualis neeessaria sit ad Ialu tem nee Flate praerepti Resso Amrm. Nisi impotentia excuset . vel adsit iusta causa differendi. Constat I. ex Rom. 13. Reddite omnibus debita . . Nemini quidquam debeatis, nisi tit invicem di- Iigatis. Et Ezech. 33. Si fecerit iudieium , jussie iam, er p/gnus rectit verit ille inimus, rapi nam quo reddide it ,