장음표시 사용
391쪽
Tractatus de contractibus. ex facto aliquo licito, ver. gr. , absentis negcttiorum steissione, haereditatis aditione, vel ex acceptione ossicii , aut muneris absque ulla expressa pactione : qualem obl 1 Rationem in se recipiunt Princeps, Magistratus, Pr latus, Tutor, Negotiorum ginor , Medicus, Advocatus , Administrator, Artifex, dic. Qui enim ossiciumas aliorum commodum spectans suscipit, eo ipso se n-hligat ad procurandum honum - alterius, in euius grais iam exercetur, & saepe alter obligatur vieissim erga il- Ium vi legis, aut consuetudinis, aut pacti saltem impliciti. Istae conventiones tacitae vocantur quasi contractus, eorumque vim habent. in ordine ad obligandum ex tuis
stitia . a. In nominatum, L innominatum, Contractus nominatus est, qui nomen proprium habet, ut emptio, locallio, Ac. In nominatus est, qui tantum habet generieuit nomen, ut pacti contractus. Hujus sunt quatuor species. scilicet, do ut des, do tit facias , facio tis des, fasio ursaeiar. Lib s f. de praeseripia verb. Hi contractus inno is minati id proprium habere dicuntur, qvnd ab eis parsaontrahens te sili re possit quamdiu altera ea non implevit. Sie v. g. , si tibi dedi pecuniam ut ires Lugdunum , iuνe civili posim pecuniam tibi datam repetere, si nondum ieris . nec ullos sumptus ad hoc seceris. 3. In gratuitum, ti onerosum. Gratuitus est ille, Iavo n hil rependitur, seu in quo nullum intercedit preis
ium . aut merces . ut commodatum , mutuum , Rc. Ο-nerasus est, in quo aliquid rependitur, seu in quo dans ac ipit pretium, auis Ir ercedem , ut. emptio, Iocatio, a 4. In eontractum bonm fidei, di stricti iuris. Contractus honae fidei dicuntur ii, in quibus servaeti debet non solum id, de quo conventum est, sed etiam id. quod aequum, honunque iudici uidetur, quamvis non ut expressum. Η contractur quia in iis bona fides seectatur in ordine ad
aliquid, uel restituendum , vel reficiendum, vel sompensandum, vel praestandiim tales sunt emptio, venditis,3 eonditio. depositum . commodatum , mandκ
cti juris sunt ii pignus 1 in qiisbi
seu iuris scripti prout stili t in contractu, vel dispoi tione fuit expressum, A de quo congenrum est ἰ essunt mutuum, stipulatio. donatio, proinimo liberatis,
Iegatum a testamentum 4 emphyreusis, &s. 5. In nudum, R sessitum. Nudus est mera conveniatio ea rem firmamento, quod pariat actionem in foro externor talis est contractus omnis Innominatus anteia
quam fit ex altera parte impletus, nisi accedat formula stipulationis, vel iuramentum. Vestitu est conuen tio innixa aliquo firmamento , vi cuius patiat acti
nem civilem , qualia sunt scriptura, testes, iuramem
392쪽
Tfactatust de contractibus, 3336. In eos, qui re, seu traditione eei perfieiuntur. ut
mutuum , Commodatum , precarium , depositum , pignus. Et in eos, qui solo consensu perficiuntur cuiusmodI sunt emptio, venditio. lscatio, conductio, societas, mandatum, emphyleusis, xc. 7. Denique in purum. Qui nullum additur aeeidens hoe est . qui fit sine eonaitionei modo, sine solutione aldiem, tic. Et non purum, cui additur aceidens: A hie quintuplex est. I. Dicitur ad diem , quum praefigitur
dies, ante quem nom oriatur obligatio solvendi, vel tra dendi, aut actio. i. Sub modo, quum additur modus, sub quo contractus obliget, V. gr. douo tibi hunc equum eum nae obligatione, ut loces domum tuam Titio. 3. Adeausam , quum fit o b aliquam causam. 4. Ad demonstrationem quum apponitur aliquod signum ad rem , vel per . sonam ouendendam . I. sub conditione, quum apponituraἔiqua condi Ilo. Ouaest. IV. Quanam es materia eontractuum
Λ Eeis. Ommia bona, quorum quis ti dominium. A a Lminii rationem habet: nam bona illa possunt transferri iadaminium, & administrationem , vel usu in alterius. Quaest. V. An omnis eontractus obliget in eonfetem '
,. NOTA. r. Ei ectui eo tracti is ea inligatio. quae definitur, Iuris., νine ulum . quo adstringimur ait aliquid dandum . aut faciendum . ut patiendum , vel non dandum, aut non faciendum Triplex se est obligatio . r. Μere naturalis. quae nascitur ex sol iure na- ,, turali , de semper obligat in eoaseientia, sed non parit actio.., nem ia soro externo. 1, Mere civilis, quae varie actionein ,, in foro externo . Oh aliquam praesum ptio em falsam . sed nonis obligat in eonscientia . 3 Μixta , quae & obligat idi eoasti ea- , . tia . & parit actionem in foro externo ... NOTA. a. Contractus solubilis potest ex mutuo contrahentium
., eonis asse disolvi . i. aso s. da restit. tu . Quia urerque contra- ,. hen potest e e tere iuri suo . Unus tamen obligat in nsa potest seoris,. 4m ab alio resilire . l. s. cos. se isIUεν. Nam alter habet ius M ia illum vi contractus.
Reis. omne paetum validum etiam nudum parit obli-.' aeationem in conscientia , licet in foro externo non bri buat actionem , nisi iuramento confirmetur. EB communis sententia. Quia t. Ad talem obli ationem , supposita materiae capacitate. x person nunt habilitate, ex natura rei lassicis eo sensus mutuus signo externo deci gratus: nam per iliam datur:alterutrii, vel utrique. jus aIi quod, qtiod violare non litet . Nec plus iure gentium requiritur . Ruid enim tam eo urtium fidei humanae . quom ea . θ ini σν eos P Iacuerunt servara l. r. g. de pact. Nec
stionem non parte . Nam hic agitur de obligatione civili iac . cap. I. dat actis generaliter dieitur pacta esse eustodiem Ada, R ad Od pacistentes censetra compellendos . Et cap. R. dicitur a Sturiose egendum es , ut ea, qua promi I tu
393쪽
ων, vere eompleantur. 3. LMc divina etiam naturalis. obligat ad servandam fidem datam , eamque fallere intrinsece malum est. 4. Alioqui periret bona fides , sine qua stare nequit societas humana . Dixit, Fatidam. Nam omnis contractus iure positi eo absolute irritus, nullam parit obligationem in conscien . tia ; quia revera nullus est , & perinde se habet, ae si factus non esset; quum annullatus sit per Iegitimam pΟ- testatem, cui voluntates, & bo M subditorum subjiciuntur. Quod si contractos non si ipso facto irritus, sed tantum irritandus, obligat tu conscientia, donee a Iudice irritetur .
Quaes. VI. An qua habtiit animum eontνabendi, sed eum Avo iantare expressa n n se obligandi, manet obligatus a Reu. Si voluntas contrahendi praevaleat vo buntati non se obii gandi. iaque magis efficax, & absoluta, tunc vero Obligatur. Nam tunc fit verus contractus, qui necessario . parit obligatronem : Si vero posterior voluntas Praevaleat Driori . vel utraque sit aequalis, tune aullus est contractus: quia deest soluntas efficax vere contrahendi, quum xcvntiale sit contractui inducere obligationem. Sed tun G . ratione iniuriae qua injuste proximum tecum bona fise contra bentem decepissi. teneris praestare id. quod ei e X te- .rius premisisti : nam teneris icile re iniustam decepti nem , habendo voluntatem veram te obligandi, A eam implere . si alter velit.
Quae T. V I. An eontractus sine solemnitatibus a iurer urbi is factus Iiget con cient ram
NOTA. Solem rates sunt quidam ritas. seu tonditiones. quae ' , secundum leges in e utractibus adhiberi debeat , v. gr. Certus
Rαρ. Contractus defectui solemnitatis iure positivo invalidus non obligat in conccientia, di nullus est in utro- 'que foro . Quia esi sum ciens pote: las in Ecclesia , R io Re- piab. ad inval3riari,ios actus tangitorum & ad praetcriben- dam formam in contractibus, qua subsata non obligent nam haec potestas valde expedit, imo necessaria est ad bonum commune, & ad rectam administratione in A vo- iluntas, ac bona subditorum subjiciuntur potestati tegi lativae in ordine ad bonum commune, & redham illorum gubernationem. Patetque ex praxi, ver. gr in matrimonio clandestino , in contractu pupilli sine tutoris au thoritate, &c. Enimvero si homines privatis suis conventionibus quasdam constitiones apponere pol sunt . quihus deficientibus . conventiones illae iam non oblisant, R in irritum abeunti; a fortiori id possunt lia premi. Princip S erga subditorum contractu propter bonum com
Hinc nullum ius possessioribus eompetit ex huiusmodi
contractibus. Nam prior dominus non potuit . in illos ransferre dominium rei, de qua disposuit contra legem
394쪽
Tractatus de contracti; us. 33s irritantem, quum ius potestas fuerit impedita ab autho ritate legitima. ia superiore . Et sic nullum jus retinendi habet, qui illam accipit ex pacto irrao per legem . Cognoscitur autem contrarium esse invalidum , vel ex veris
bis legis. aut consuetudine, vel si Iudi ei constaret nul lam inesse fraudem , ti tamen censeretur nullus . Obj Lex irritans fundatur in praesumptione fraudis. Ergo si eo stat nullam fuisse fraudem, valet contraditis saltem in foro conscientiae. Resp. Lex irritans non fundatur in praesumptione pariaticulari fraudis tu hoc, vel illo contractu ; sed fundatur in periculo fraudis, ut saepe contingentis, aut cui gaiatur occasio per eiusmodi contractus solemnitatibus destitutos. '
. Observa I. In omni contractu servari debent leges ac consuetudines loci, in quo fit, ex cap. ult. de foroe pet Et l. 6. g. de mict. 2 in contractu apponi pota
sunt onera, & obligationes ei ex natura ri i non an ue- 'xa, modo non repugnent naturae talis tontractus, nec .
lege prohibeantur ; quia quisque potest juri suo cede.
re, A se obligare ad id, ad quod alias non teneretur.' Sea debent ora era illa compensati, quum sint pretio aestimabilia: alias non servaretur aequalitas. Apposita auiatem iuiputri debent ex justitia , auxia reg. 8S. jur. in o.
ν Contractus ex eonventione Legem accipere digno cuntur ;& l. I. g. de depos. 3. Non omnis contractus factus conistra testem est invalidus; nam multa fieri prohibenιυr qua fac a tenens, ut constat ex iure; sic vaset venditici
rei iam alteri venditae, sed nondum traditae, quamvis sit
Quaest. VIII. An eontractvs inυaIidus firmetur iura. Rufinio, i obliget ex jus ilia r. . Norn x. Aliud est iura mea ium era validum . & aliud contra is,. ct una iuramento firmari. Iura mearum est praci se ualidam . qua , . do seruari debet Uti honorem Dei adducti in testem . quamvis ,, per illud nullum ius acquiri t is . in cuius favolem factum est a ,, unde inducit solam obligationem religionis, quae toti rei picit . M Deum , nec transiit ad haeredes , utpote personitis i tolliturqMe . ., i Hramenti relaxatione . Iuramentum uero firmat contractum, , Quando validum contractum efficit . ideoque non solum inducit,4 Qbtigationem religionis . led .etia a. iustitim . & ius dii huit alte- ,, ri . Unde obtem a iuramea si rςlisaaraone. remanet obligatio iu- stitiae orta ex contractu valid O . quae transiit ad haeredes , uryote, , realis . ex lib. s. s. de P ric, oe commodo rei υevdira . , , NOTA 1. Iuramentum sve firmet contractum . sve non , ea, , Ualinum . & obligat , quando potest servari sine peccato . dcω, damno alterius . ex cap. s. & an . de iureiur. Quia reserentiari Deo debita id e igit, ' propter eiu 'ullioritatem interpositam .
Reis. I. Ex eommuni sententia, contractus vi , metu in juno, vel dolo extortus, vel iniuriam continens v K parte illius, cui iuratur, non firmatur iuramento ita, ut rest indi uon posit, ex cap. ali. de jurejurand. Qui λ
395쪽
Tractatus de contνactibus. qui ἰniuriam intulit, tenetur iure naturae eam resarcire, & restituere alium in priorem statum, ac libellatem ;ideoque rem iriere ius ex promissione acquisitum , s quod fit. Unde talis non habet ius firmum, R irrevoeabile ;iuramentum enim nodi tollit iniuriam aeceptam , sed iurans potest ob iniuriam acceptam petere, & obtinere re laxationem iuramenti, qua obtenta tessat omnis obliis Eatio. Hinc quamuis usurae iuratae solvi debeant ex . bligatione religionis, cap. 6. de iureitirand. quum Iicite solvi possiunt; tamen promissio illas solvendi non firmatur iuramento, nec usurarius ius ullum ad illam aeruirit , sed tenetur solutas restituere, ex cap. cit. Idemic de promissione facta furi ex meta ab ea injuste inis
Reis. 1. Contractus iure naturali invalidi non firmantur
iuramento. Patet: nam iuramentum non mutat naturam
illorum . nec potest supplere defectum substantialem , propter quem sunt irrit, Resp. 3. Contrae his solo iure positivo irritus non firmatur iuramento, si irritatio ueta sit immediate. M
principaliter propter bonum commune. commviris ementia. Prob. tum ex cap. xx da foro eompe . ubi dicitur Clericum nbn posse etiam eum in ramento renunti
re privilegio fori, quum hoc prinei paliter concessum sit ordini, λ statui clericorum. & iuri, seu benefisio publico privatorum pactio derogare non possit. Tum qui Rtuns eo ipso contractus est ne detrimentum communitatis , ac proinde res promissa nρn potest licite praest Ia ἀεc sie iuramentum nullius roboris ess, ex cap. 18. de In
Si vero irritatio facta sit immediate, ac principaliter propter utilitatem privatam contrahentium, Iunc juπt multos contractus iuramento firmatur , modo absit in tu nitia ex parte inius, cui iuratur. Quia Iis tales eo netractu accedente iura utento transierunt dominium, ti dant actio- Irem , tum ex iure ciuili, l. Faeν amenta, eod. Si adVeν Ius tendit : ibi ; Saevamonia pub. Viam sponte facto sutVreontractibus rertim suarum non rotractandis , ιnvisabiti tereus odiantur . Tum ex iure Canoni eo , cap. a. de pas . in 6. R ex cap. 28. de jurejuri ubi Pontifex declarat contractum , quo uxor consentit in alienationem fundi do-
tal is , qui iure positivo istitus est, servari debero, si access rit iuramentum sine vi, ἔκ dolo praestitu in . Igitur quum iura tunc negent ius repetendi, di reclamandi , quod concedunt qua udo juramentum , dolo 4 vel metu extortum est , agnoscunt ius. iustitiae tunc oriri , Avolunt valere contra ct uni ob reverentiam iuramenti . .
Quisque potest renuntiare favori pro se directe introducto per legem , nisi ob aliquam causam id proni bea-xur, ex l. Si. Cod. da Dife. , s Getae. Licet enimeed re iuri, & bono ptuvato , cuius domini sumus. Ergo posita tali renuntiatisne, perinde est, ac si nos esset
396쪽
rus positivum : at iure positivo secluso contractus illi sun ex natura sua firmi, x validi; ideoque perinde obIigant ex iustitia, ac si per leges non fuissent irritati.
Si tamen legislator ita irritaret contactum, ut nullam υim habere vellet in eoninientia, quantumvis contrahentes velint, tuna non firmabitur iuramento. Quia subdigus non potest derogare potestati, ac voluntati legislato- ris , & iuramentum , quum sit accessorium contrae ui , non potest facere ut id, quod non es , Ualeat . . , Quaest. IX. An , ω quomodo obligent contractus ad. diam . faue modo , ad causam , es' ad demonstrationem ae p. I. Contractus ad diem , inducit statim obligationem se quam tamen debitor non tenetur complere ante diem praefinitum. Contractus vero ad diem incertum , Ner. gr. Quum nupserit, quum naυis in Indiis venerit, suspendit consensum, L obligationem : nam retalo itur in conditionalem uer. gr. Si is feris se. I. r. s. de condit. , s demonsν. Reis. a. Contraetiis sub mori, obligat statim , nec est irritus, etiamsi modus non impleatur , nisi appofitus sit sub annullatione donationis, vel legati. Nam modus dinpositionem perfectam supponit, L consequit ut , non autem iliam suspendit; in quo differt a conditione ; modus enim est quoddam onus adjectum dispositioni , quo alter gravatae ad a Iiquid praestandum. Est tamen gravis obligatio ex iustitia talem modum praestandi. Reis. 3. Contractus , seu dispositio facta ad ea am , nulla est . si causa finalis non subsistat. Quia non est voluntas dandi , seu alienandi, nisi sub concitione . si causa
finalis subsistat: & sublata eausa volendi, non est volitio. Hinc res data ob non tausam retineri non potest , causa
non subsecuta, At valet dispositio, si sola causa impulsi ua deficiato quia dispositio non fit sub condit tone istius . Θ subsistente motivo prinei pali, ae finali volendi , subsi-
Nit dispositio. Porro in dubio praesumitur causam fuisse tantum .impulsivam , quando es sponens intendebaς favere, commodum praestare et 'pro quo disponit. . . Reis. 4. Error, seu farutas in demonstratione non vitiat contractum, seu dispositionem , modo demonstratio non appon*tur per modum conditionis, nec error sit cir- .ca substantiam rei, eontractus, seu pertunae ; n3m i ii error non tollit eonsensum circa subsantialia. Idem dic ,
quando constat de re, & persona , eui dispotitio fit. lib., 7, , & 33. I. d. condit. . oe em Onserat. Quia demonstratio fit ad peculiariter indicandam rem . de qua fit dispo- 'stio , k pMonam . cui fit: qu,re si aliunde de utraqqe. Minnstet, non oberit falsitas. Hinc valet haec dispositio : Uv ilego Titio equum meum , quem emi Parinis . licet alibi emerim a vel praedium prope urbem n-
Hr oum res , quae demonstratur , non exutit ,
nulla est dispositio defectu materiae, ut fi dicaa: Dono ,
397쪽
-33s Tractastis de Contras ibtis. vel lego litio pecuniam, quam in tali Isco habeo, quum
Ibi nullam habeas Quaest. X. Ad quid obliget eontractus alternativus. ssi sub dis itinctione 3 Reis. si disiunctio ea dat in res diversae speciei, v. gr.
Pr omitto tibi bovem , vel equum : ambae manent sub o bligatibne, sed disjunctive pro arbitrio promissoris . ex. Iib. Io. g. de jure dotium. Et reg. 7o. ius. in 6. ibi e In alternativis debitoris es eIemo, ει IusFcit alteriam avil mρleν . Una autem Pereunte tenetur promissior dare, quae superest, ni e lassicit dare pretium rei destructae, mυ-do creditoris culpa non perierit. Si autem alternativa detur in res eiusdem speciei, seu quae differunt solum se . cundum plus, & minus, v. gr. centum, vel quinquaginta aureos 4 aut in tempus , v. g. post annum . vel biennium , debetur solum id, quod minus est , I. Ioy. I. de ver oblig. ibi: Si ita Ripulatus fuero : Decem , aut quindecim dabis . decem 2ebent . Isem si ita. Pogi annum . aut biennium dabis: pose biennium dabis. Quia in sipuis. Iationibus id δενυatur , ut quod minus esset . quod quo
Ionstius esset, viri retur in obligationem deductum.
lino si per errorem maius datum fuit, restitui debet Psi vero disiunctio ea dat in personas, v. g. si dones cenis tum Petro , vel Paulo , debentur quinquaginta utrique ex iure novo l. 4. C'd. de veνb., ω rer. signis. Quaest. XI. An , ω quando eontractus iub conditione
valet, s obligat 3 Reis. I. Contractus , seu dispositio sub eonditione de
Praesenti vel praeterito valet, & obligat statim , si conditio extat, vel extitit. Ita omnes. ex l. 37. l. de rebus
eredit. Quia posita conditione dispositio transit in absoluistam , A et x qui valet: nam ponitur consensus , qui minime suspensus es .i Idem docet communis sententia , ficonditio sit de eo, quod necessario futurum ast , l. '. g. de donat. Quia c ut S. Th. in Φ. dist. 29. art. . talia fatura jam fune prasentia in Λἰs causis : & 3 an in praesenti verum est, quod hoc futurum sit, ac proici de conditio censetur praesens : ut do , vendo tibi , si es moriturus, si sol cras oriatur . Si autem conditio de prae senti , vel praeterito non est, nee fuit posita . iuxta Omnes non valet contractus. Insistit. de verbor. oblis.
Quia non datur consensus nis dependenter ab illa conditione posita, qua proinde deficiente , non est consensus . Hinc non posita tonditione, nulla est haec donatio: Dono
tibi hunc equum . si negotium meum fideliter gessisti , dum hoc falsum est. Resp. x. Si conditio honesta , di possibilis sit de futurci
contingenti libero, contractus non obligat ad praestandam rem p rq missam ante impletam conditionem . Isa omnes .
Quia disponens sub conditione , non intendit se obligare . nec disponere nisi illa posita. Non potest tamen risu ire ante tempus praefinirum , sed tenetur conditiorinis
398쪽
an erno , si contrahentes habeata tDiuitiam by Cooste
399쪽
No et contractum esse titill. - - P l loquendo nihil
trahere, rejecta iliam et M t vocis
CAPUT ILDe eo en ad valorem contractus requisto
400쪽
Tractrius de Gntractibus . 34 In ione. Hinc non sufficit fictus, & mere externus: nam
eonsensus fictus non est verus consensus sicut homo pictus non est verus homo . 2. Debet aliquo signo externo exprimi , alioqui consensus unius non potest, eo nosci ab alio, nec proinde acceptari, & uicissime sicque non ponsent convent e In idem . 3. Debet esse liber , A plene de- Iideratus e nam sine plena deliberatione seu aduertentia nemo censetur velle ruscipere in se obligationem ex genere suo gravem: λ qui Abet contractus etiam late sumis plus , debet esse actus simpliciter humanus.
Rees. Ergo ad nihil tenetur, qui eontrahit ficte . hoc est sine animo vere contrahendi , vel se obligandi. Reis. Is I. peeeat contra justitiam . ti quidem morta- Iiter res re gravi ; & reus est mendacii perni ei ofi . Nam In quolibet contractu , utrimque obligatorio lex iustitiae
praescribit, ut uterque vere contrahat, & ne alter alteiarum decipiat. a. Quamvis non obligetur directe . A imis med a te ui contractus fieti, qui nullus est ; tamen tenetur in conscientia ratione iniuriae alteri factae, impedire damnum , quod inde alteri oriri posset, & illatum resarcire, qua a posuit eius causam per injustam deceptionem . Imo tenetur tollere deceptionem ipsam , di vere contrahere, contractumque ut verum implere; nam ex iustitia tenebatur vere contrahere, & sie iniuriam fecit ficte cona rahendo. Ergo tenetur iniuriam illam tollere . vere postis ea contrahendo et nisi tamen exeusaret aliqua alia Iusta causa : quo easu semper damnum ex deceptione ortum resarciri. debet . . . r
dolus potest esse, a. Cirm ωbstantim M I . de q a contrahatur, ut si emas vitrum pro gemma I. a.
. quom pugas esse commodationem , quum sit ' h -ας motivum substantiale , seu primi Ie eontra Promutas mille aureos. quia putas esse eoa- ., linguineum tuum . quum noci sit . a. Cirea ae ei deus, Qv qu feri ης mentalem rei . contractus , vel motivi principalit . - 'N' In contractibus ratio personae se habet tantum ae-M 1 ut in veri litione 4 Sc. In quibusdam vero habet
3, Illud. censetur Pertinere ad substantiam rei in eon-
Duplex est motivum eoatractus; unum intrinsecum. u stantiale quod est id , in quo voluntas primario fertur . ., een trahIt . ut in matrimonio aequisitio dominii in eor s., coniugIS , in emptione acquisitio rei uenditae . die. Et aliud ex-