장음표시 사용
71쪽
In r. eur rebellionis , aut Similis criminis of diegel ke , spo-Dt. ης Pr stasiatii et liae resim intelligere videntur, quae laesae
ulli. maiestati Dd. comparare solevt. Superest rubrica X v. Statutorum , Man rnoortbrade:
ad quam vix est quod commentemur, qua udoquidem cum Romanorum legibus sere concordat ius municipale. Illud solum notandum , latius, accipi sub hac
rubrica verbum mortPrande, quam fuerit acceptum priscis seculis. Antiquissimis enim temporibus msomib/ande dicebatur , cum quis incensis aedibus exae tum flammae metu dominum Occiderat: ex duobus diversis et concurrentius ius crimitii bu conflato vocabulo, mort et briandeIta enim logibus Frisiorum Tit. vii. de brand: aperte distinguitur Brande a mort-brande, nam si quis domum alterius dolo malo incenderit: quidquid crematum est duplo componitur; at si domi. num flammis expulsum occiderit, novies id componere iubetur. Sed hodie mort rade latius vocatDr, incendium dolo malo excitatum , etiamsi caedes flammis mixta non sit. Omlandi parte 7. S. 33. mort mers sint dies des iandren huysen o te goet wilvιOeris ende Bulehel. in mei opstito in de brant steken. Leges Iutarum lib. 3. cap. 36. Morebrand: is solen man by nacia Frin: editos. part . deer heimitiantur Settet, in eines anderen manneso Pr Umi. hus Datum est autem ira statutis peculiare caput huie '' erimini, quod sit atrocius, et ex eorum numero, quaeon et olim vocabantur; quamobrem et igni: punitur, olim rota, ut indicat vetus Statutorum liber , cum in
m ribranders dat rat , etc. On laeden vocaba ut m iores nostri furtum, rapinam, raptum, Sacrilegium, latrocinium incendii excitationem, crimen maiestatis,
et si qua similia: reliqua leviora , quibus etiam h inicidium impetu iactum connumerabatur, Ondaedere non appellabantur. Illa sere capitalia erant: haec Deciespitalia. De illis non cognoscebat Episcopus , nisi surgente accusatore: de his vero cognoscebat , Etsi accusator nullus surgeri. Nec dissimilis videtur esse Sax num di tributio, qui septum graviora crimina tingori Diuili od by Coos e
72쪽
D E S I CAn ls. 73 ah ten appellant, quod in iis corpus vitaque rei pet xeiur. Facio libenter, ut Saxones quoque et vicinos maris horealis accolus in partes vocEm; constat enim Peritioribus, mores nostros eum illorum legibus et institutis magnam habere adfinitatem. Nec inutile in ex-Plicanda verborum vi operam diligontem collocare; verissimum enim quod Quintilianus quodam loco scri- Psit, In altas iuris quaestiones verborum propriatata
J areteidii Vox et generis et speciei est; nam, ut Quin
tilianus ait, strictissime parricida patris interfector dicitur: per katachresin, matris quoque, et fratris. Ut autem apud alios classicos auctores observare licet: Nonnumquam ita late hoc verbum accipitur, ut quam-Cunque atrociorem caedem designet. Imo Numa Pompilius, teste Plutarcho, omne homicidium parricidium dixit; idque ex verbis legis adparet, quam FeStus nobis conservavit: Si quis nominem liberum dolo sciens morti duit, parricida esto. Plane Principis intersectorem iure optimo parricidam nuncupamuS; quoniam, ut Tullius ait, atrocius est patriae, quam Suum I
73쪽
Liv. lib. a. parentem occidere. Itaque Et Turnus, qui res nova a eRP moliri existimabatur adversus Tarquinium, parricida vocatur Livio, et Caesaris interfectores omnes hoc probro dehonestati. Verum ne de verbi significuti otio dubitaretur, Lege Pompeia Dominatim definitum est, qui tanquam parricidae ea Lege puniendi, nempe, qui sata parcntum, liberorum, fratris, Sororis, Patruelis, matruelis, patrui, avunculi, amitae, CousObriui, eoru inve qui propiore gradu Sunii viri, uxoris, Soceri, guneri, vitrici, novercae, Privigni, patroni, SponSi Sponsaeve, nec Dori parentum eorum fata prO-
Perant, L. I. 3. 4 D. ad L. Pom de Marricid. Hic Prin-
Cipis mentio nulla saeta, quoniam stante repubΙica Iex lata est: neque nos superioribus Porsonis Principem adiicimus; tametsi enim pater patriae Sit, tamen de eo satis cautum constitutionibus de crimine maiestatis. Sed etsi ob magna in rei publicam merita patris Patriae cogia omen aliquis tulerit, ud praesentem tumen legem non pertinet; quippe, quae naturalem potius, α quam civit om necessitudinem intuetur. Ceterum pa- D eis. 9 rentum et libororum appellatio hic latissima est, et p. 8. n. 8 omnes ad scutulentes, atque descet de rates complectitur: nec legitimos dumtaxat, sed et naturales; ubicunque enim natura spectatur et sanguinis ibi naturales legitimis ue quantur. Tu e tur aulem LeX Pompeia naturam, coque Servi quoque criminis huius rei fieri pos- uni, L. 4. S. Parentem, L. Parentos 6. D. da in itis Moc., L. Grecitatione 5 I., L. liberorum 22o. D. de M. 3 S. Ac licet quidam existimaverint, cessare parricidii
Gomes. I. T. poenam, si pater occidat filium ex iri custo vel damnatos M. Pa. coitu Datum ; tamen eorum sententia minime Probarida est: quuniam si solam naturam Spectes, non minus filius est ex incesto natus, quam natu S ex legitimo matrimonio i . Iustior dubitati di ratio de adoptivis
i) R. alio dissontiρntium eo nititur. quod lii patrem habere Donaen ,eantur, eum tali in hisbMarat . que ira habee Non licet; utide Ox Sol, ni s legibus tithil parentii , deboat, o qu bos sol rati in lamici. labem Hecupi sent. Virum gravitor et docte respondit Franc C ira natius ιti . cis. lib. a. CV. 16. Lex Metiriae nulIis se angustiis ira-
74쪽
fuit, an ii ac Leges contineantur P Interpretes contineri Deci uv. negant, tum etsi gravius adoptivi caedem vindicandam
ceras eant. Et videntur sarie iuvari SUPUriore ratione, et. lao. quod Lex Pompeiam naturalem magis, quam civilem Is 5. Men c. rationem spectet: nulla autum naturalis necessitudo μ' Inter adoptivos est, 4. cognati OΠιs D ae gCaa. et 56.
c. in . Sed videndum ne rectius sit, in Lege Pompeia Parolatum appellatiorio etiam adoptivos contineri; ta- metsi enim adoptio civilem necessitudinem pariat, tamen et cognationis iura complectitur, iisdemque, quibus adoptatus sit ad gnatus, etiam sit cognatus: adeo ut Ulpianus gerieraliter responderit, ubicunque de cognatis agitur, ibi etiam adoptione coguatos iactos eo titineri, L. qui in adνtionem 23. D. do adopt., L
tiam, Pietatem, Obsequium parentibus adoptivi debent, quam debent ex iustis nuptiis procreati, L. 7., et 8. D. de in ius Moe . Nec obest, quod Lex Pomputa naturalem magis, quam civilem necessitudinem considerat; his enim verbis non prorsus civilis Decossit Udo excluditur, sed naturali dumtaxat postponitur. Idque vel necessitudo patroni atque liberti probat, quae cum civilis potius, quam naturalis sit; tamen Lege Pompeia continetur. Hoc amplius cum Lege Pompeia vitricus
contineatur, cur nora contineatur ad Optator P rium sanctior persona vitrici privigno esse debet, quum per sona adoptantis adoptato P Non crodiderim; nam adversus vitricum privigno surti actio datur, quae non datur adoptato adversus adoptantem, L. 3. et II. C. desuri., d.L. 7. et.8. D. de in ius ωOc. a .Proximum est ut videa- έ
α) Contrariam de adoptivo aeti tantiam non spernendis argumenistis Auetorem tuetur Cretuunt '. e/ι. lib. 2. e . s. uri. 6 verum si Vitti eum. vhi Patronum occidens parricidii postulari potes i. non vidωo eur ei uadom eriminis rens argui nequeat qui adoptivum pare utem Oeeiderit, inodo ea narit adoptio , quae estieit ut adopta tus in iura ei sacra Familiae adoptautus trauseat. Nee enim lutiunt.
75쪽
s, qui patruelium et matruelium appcllatione Ind. L. I. h. tit. contineatitur p Duorum fratrum vel f rorum, vel fratris et sororis liberos intelligere non possumus; hi enim expressi sunt consobrinorum verbo, quod generale est, et patrueles atque amitiuos
complectitur, L, I. S. quarto gradu, L. ult. S. quarto D. de grad. et adpin. Nec recte praepositi suissent pa
truo, a unculo, amitae, materterae, qui tertio gradu sunt, eum duorum fratrum liberi sint quarto. Quare per fratres patrueles consanguineos intelligemus, id est; eodem patre natos: per matrueles uterinos, id est, eadem matre natos. Insolens quidem ver- horum usurpatio, sed quam vel sola Marciani auctoritas facile tueri potest. Patrui cum fit mentio, etiam Patruum magnum intelligere debemus, est enim quarto gradus non maiorem, vel maximum, quoniam Lex Pompeia quartum gradum non egreditur. Ne turbare nos debet, quae in L. 3. h. tit. scriptum est, Stid non etiam eos pariter complecti, qui Pari PrVio-reMe gladia sunt; quis enim dubitet negationem tollendam , cum sequatur non adversandi, sed Connectendi modo: Sed et noMercae et Nousae PeVSonactomissae Stirit, sontentia tar M n legis continentur P Et esse eum locum mendosum, vel solum verbum P Priove, evincit, pro quo legendum esse, prViOVEME,
nemo opinor negabit 3 . Generi quoque et nurus
Viro coneedere possum aliquam communis sanguinis rationem adesse inter Privignum et Vitricum, multoque minus inter Patronum et Libertum. i5 Auctor, et ante eum Hottomannus lib. V. obse . ca'. v I. qui ex descriptis verbis particulam abnutivam eradunt contra fidem omnium codicum , uou satis percipiunt eorum vim , quae dem uin Imc redit. Lege Pompeia nominatim consobrini contineatur, non vutem qui pari, propiore e gradu Sunt, nec noVercae et sponsae, quae pariter omissae sunt; sed licet nominatim non contineantur, Comprehenduntur tamen setitentia Legis Pompeiae. Ita se rem hahere patet ex verbis d. L quae haec sunt Sed sciendiam osa Leee
76쪽
verbo progenerum atque Pronurum eontineri, sicute contra soceri et SocruS appublatione Prosocerum et prosocrum, valde Verisimile est, L. nurus 5o., L. generi I 36. D. de V. S. Porro sicut in Lege Cornelia do. Ius requiritur, ac ne lata quidem culpa dolo aequiparatur, ita etiam in Lege Pompeia. Facilius tamen in illa, dissicilius in hac dolus arguitur; quoniam
summus amor, et arctissima necessitudo, quae inter proximas personas, in primis inter parentes et Iiberos est, doli suspicionem aut minuit, aut excludit. Quo argumento propterea Cicero usus est Pro Sex. Roscio contendens, in hoc lauto crimine accusatorem, et audaciam eius, qui in crimen vocatur, Sita gularem ostendere debere, Et mores seros, i minanemque naturam, et vitam vitiis flagitiisque omnibus deditam, omnia denique ad perniciem profligata, utque perdita. Incredibile enim esse, mortem oblatam patri a filio sine plurimis et maximis caussis; et contra, odio fuisse parenti silium sine caussis multis, et magnis, et necessarii S. Et post: Nisi multa, inquit, et manifesto sceleris vestigia sint, res tam scele- Sta , tam atrox, tam nefaria credi non potest: magna est enim vis humanitatis; multam valet communio Sanguinis; reclamitat istiusmodi stimicionibus ipsa naturia ; Portentum atque monStrtim certissimum est, esse ciliquem humana vecte et fguria , qui tantum immanitate bestias micerit, ut PrVter quos hanc stia missimam lucem asyexit, eos indignissime luce Primarit. Hinc recte interpretes tradiderunt, si si liua exanimis in lecto patris reperiatur, non dolo, sed culpa patris oppressum paesumi. Et contra si Pater exanimis reperiatur in eodem cubiculo, in quo filii quiescebant, non praesumi vim factam a filiis; ac neu b uxore quidem, quae pudice et sine mendacio cuilimarito vixit; nam si adultera sit, in ipsam suspicio criminis recidit; quoniam, ut Cato olim dixit, nullae St adultera, quae non eadem sit venefica. In primis autem hae personae a criminis suspicione immunes erunt, si ea nocte, qua caedes iacta dicitur, dormis-εe .e Probent. Eo enim argumento ut olim Cloelii Diuiligod by Cooste
77쪽
sratres absoluti sunt, quod iudicibus planum factum
esset , aperto ostio inventos esse dormientes, cum in altero lecto cubans pater intcremtus esset. Iudic bant quippe viri sapientissimi rerum naturam non pati, ut Occiso Patre, Super crolorem et vulvera eius
quietem cupere possint liberi ).
Praeterea , sicut in Lege Cornelia dolus pro facto accipitur, ita Lege Pompeia tenetur, noli solum qui essectu immanis sceleris potitus est, sed et qui Occidere conatus est; veluti qui emit venenum ut Patri daret, quamvis non potuerit dare, L. I. insin. s. h. tit., L. ult. C. de his qui par. mel lib. occid. Nec di-ε tinguo, utrum ad actum Proximum, an remotum perventum fuerit; emere enim venenum, non actus Proximus, sed remotus est; tamen ad emptionem Le
gis poena porrigitur. Ac licet generali consuetudine
legit, iis Romanis derogatum sit, nec puniatur Couatus caedis ordinaria poena, sed mitius extra ordinem; ea tamen consuetudo ad parricidium non est extendenda, quoniam gravissimum crimen est, et ut Ciceronis verbis utar, Scelestum, ac nesarium facinus, atque eiusmodi, quo uno maleficio scelera Omnia com- Plexa esse videantur. Ad gravissima aulem Crimina CO HSuetudinem non pertinere communis schola recte
docuit. Accedit quod lex divina nou cum dumtaxat mori iusserit, qni occiderit, sed et qui verberaverit; imo qui maledixerit parentibus; quanto magis, qui Perimere conatus fuerit 3 Summopere igitur laudati-dus Pluto, qui quamlibet vetuisset vulnus occidendi animo illatum morte puniri, tamen filium. servum, fratrem, coniugem ob solum couatum capite plecti iussit so). Eadem sceleris magnitudo facit, ut conscii
43 Optime idem Tullius in eis. orae. cap. I i. r Quo minus est
5) Verum eum rationes a rat politicae scriptoribus excogitata atque propositae, ut silminus poetiae gradus psi secto sceleri reservetur, etiam in atroetori huA doliotis p ovat aut, modo des iis nou
78쪽
quoque teneantur, quique ad id committendum pe- I
cuniam subministraverunt, Sive ex eadem sint domo
et familia, sive extranei F), L. 2. 6., et 7. D. h. tit. Conscios intelligo non eos, qui cognitas quoquo modo insidias reticuerunt, sed qui consilii scelerati parti
cipes sunt. Nam frater qui cognoverat tantum, non participaverat insidias iratris, relegatus eSt; medicus autem, quo uiam non cognoverat dumtaxat, sed et particeps insidiarum suerat, summo supplicio adfectus, d. L. a. Falluntur ergo, qui ob solam ruticentium si
lium parricidii poena teneri putant qui cum videre ut Gomes. I.
testato sortior evaderet, non video cur stt in primine parrietilii memorata consuetudo probanda hauit liaerit. Ad ius rom nutu quoi lattinet, quemadmodum qui homi uis necaudi caussa eum telo ambularet, sive veneuum cousiceret, Lege Cornelia clu Sicuriis ut oe- nesciis tenebatur, pari ratione Lege Pompeia us Marricidiis, qua-teuus cavit, ut Parricida ea poena, quae Legia Corneliae de bien-riis est, teneretur, tu ueri non poterut qui emerat venenum, ut Patri daret, quamvis non potueritidare. Verum nou adco facito Viris eruditissimis et praesertim Ioan ut Soloraeano et Fraucisco Ramos subscriberem existimantibus augi tantum parricidii, quamvis non Perseoli poena in culei suisse. veteres enim Scriptor.s atqua Icti, qui imius modi poenam memoratat, eam absolute ud Persectum Scelus referuui. Gae est, inquit Auetor Rhetoricorum ad Herennium qui nurentem necasse iudieatus erit, is Ob Otatus et Obligatua corio , deiiciatur in Mria Meralem. Modestinus tu L. 9. h. t eaude parricidii poenam memorans , veluti more maiorum institutam ea puniri illos ut i, qui patrem , matrem, avum et aviam Occiderint, nullam Dquidem tentuti parricidii metitionem iacteus Nec oontrariue Λuctoris opinioni sui agutue Cotis tu utilius tu cit. L. uni C. C. de his qui Marent. Dul liber. Occiu. Ea enim v urba quue in ea l. L. reperiuntur . s/Wo clam, stoe Malam id enisus fuerit nou sceleris coriatum sed potius qunmlibet perliciendi crimi uis rationem rotarunt. Quod adeo verum est, ut eadem verna praecedat IiIPO teais de eo, qui noeenti aut Alii lata ser eraMerit. 6) Ulpianus in cit. L 6. li. t. refert Murciani doctrinam, qua truditur Conscios etiam extraneos eadem parricidii poeua esse adlici cudos. Ego uutem hac tu re animadverto uullam leat iri esse iniustitiΛm , quae eadem poena Parricidas , et iis ius sceleris Participes quum vi S cxtraneos Coerceat, si ea suerit, quam ipsa Leκ geuelatia uita Sicorios statuit . ita iustum vero eandem Legem prorsus fore si Parricidam graviori, quam ceteros sicarios, supplicio plecteus uaconscios etia in extraneos id ipsum pro rret. Si e uim sceleris eoi Scit extranei si uti nou ut parricidue , sua ut homicidae simpliciter habendi sunt, propterea quod inter . eos, et Occibum Commia uis humauitatis, nou Mutem peculiaris cognatiouis nexus intei Cedit.
79쪽
Nen ch. a. sententiae suae d. L. 2. adversari, Persuadere nobis aeri . 5Τ voluerunt in ea lege per fratrem non fratrem Darri-hmid. prax CIdae, Seu trairnm PatrIs Intelligendum; Seu eius qui
Crim. c. ὸo, Scelere Petebatur: quo quid absurdius p quid con- p. ;ti a ''u textu Verborum magi S repugnans P Nec quidquam eos iuvat d. L. 6. h. fit. quae quanquam Prima iacie generaliter de consciis loqui videtur; tamen eX L. 2. EOd. , ita explicanda, ut conscius sit, non qui solum scit appeti vitam patris, sed cuius conscientia consiliorum εocietate innexa atque illigata est. Idque vel ex eo intelligere licet, quod d. L. 6. de extraneis quoque Ioquatur; absurdum autem seret extraneum ob solam Teticentiam capite plecti. Sed nec iuvat eos L. I. S. occisorum D. de SC. Silan. Fatemur enim servum quidem teneri, si insidiarum conscius eas domino non dctexerit; at filium excusat ab ultimo supplicio amor fratris, qui quanquam perversus est nec enim debet aalutem fratris anteponere saluti patris , non tameta Poena Ordinaria, sed mitius extra ordinem auima
80쪽
d oena parricidii instituta est more maiorum, eonfriama in Lege Pompeia. More maiorum parricida virgis caesus sanguineis culleo insuitur, cum cane, gallo gail inaceo , vipera , et simia; dein in mare, aut prout regionis qualitas tulerit, proximum flumen proiicitur; L. Poena 9. D. h. tit. In hac quamlibet brevi descri- Ptione, plura tamen nobis notanda sunt. Primo enim quaeri potest; cur Modestinus in d L. 9. hanc poenam moribus adscribat, cum auctor Rhetoricorum ad Η rennium adscribat legi e Lex est, inquit, gra Paren tem necasse iudicatus erit, is obvolutus et obligatus corio , deiiciatur in profuentem P Rhetori adstipulatu e Valerius, qui Lib. I. cap. I. scribit, Hoc sumticii gentis multo post Tarquinium regem Parricidis legairrogatum esse. Et videtur Modestinus idcirco mori-sizon. a. t abus maiorum adscribere poenam, quod lex antiqua η Li esset, Et auctor ignoraretur. Suspicio dumtaxat est, latam post Annibalis bellum, cum primus L. Hostius Patrem interfecisset. Itaque cum bello Cimbrico anno DCXL. Publicius Malleolus matrem uecasset, primus hoc supplicio adfectus est. Ita potestas patria moribus recepta dicitur, L. ρatre 8 D. do his qtii sunt sui Oetri n. iuV., cum tamen constet eam lege Romuli co