장음표시 사용
101쪽
Traduntur signa,quibus deprehendereps
mus, in qua corporis parte natura pestife- rum tumorem bis tran is ura. Cp. X.
possimus Praedicere locu a glandula aut carbunculo passurum masciit sunt plura signa quae pestem futuram ostendunt, sic alia adsunt,ciuae non solum febrem pestilentem, sed tumoris locum demonstrarc possunt. Ad quod
maxime conducit cognoscere hominis temperiem,&naturam: Na multos se numero musimus, inquit Gal. uisus cum dumsani erant,non eramus ersatis ore cum qum pulsem,dcc .rine: ius es morior
Nonnulla adsunt antecedentia signa,quae pestiferum tumorem aut aliam excretionem naturae Ostudui, nisi internae, aut externae causae adeo
Celeriter operetur in qgrotatiu pernicie,Vt abs εxlla tumoris pestiferi demohstratione pereant.i Sed com uniter signa haec pr cedere solet. Lassitudo,tristitia insolita,laguor facultatu, ciborua, uersio,turbuleta insonia, coloris facies mutatio. Verum in qua parte natura debeat excrementa deponere. praedicet Medicus ex signis antecedetibus: na si praecesserint vigiliae mul ae, capitis dolor,deliriu,aut profundus somnus, facietque: .. id a rubor,
102쪽
rubor, proculd ib retro aures breui tempor , spatio natura malignum humorem tumori effici eudo aptum transmittet, aut ad iugulum. Sed in hac con stitutione obseruaui in aliquibus maligna febre detentis, qui toto morbi tempore de capitis dolore conquerebantur, quibus retro aureS tumores apparuerunt, in quibus praecesserat vultus & oculorum insolita tristitia amicorum confabulariones illis erant molestae , interrogati vix rei pondebant: in alijs vero subiectis deliria, aut alij c erebri affectus per primarii passionem antecedere solent. Cum vero sub axillis tentat natura humorem pellere, praecedit cordis tremor, aut palpitatio, animi deliquium , pulsus parui, debiles,& inaequales, respiratio angustiosa, & suspitia.
His vero,qui cum sint temperie calida & humida praediti, cum iecoris affecti signis, morbo oppressis pestileti, sirurinae crassae sint,aut si euacuatio aliqua supprqssa fuerit , siue per haemo rhoydes, aut Vesticam, Medicus timere poterit ad inguina naturam tumorem transmissu
103쪽
ICTUM A nobiς fuit superiori capite , qui sint ad contrahendos morboS pestilentes paratiores, & quae signa antece dere soleant. Videndum tamen est in praesenti, an sicut phrenitis ex delirio perpetuo cu febre continua ab alijs morbis differt, & lethargus ex somno profundo & febre cognoscitur, sic,cum iam aliquis est affectus pestilenti morbo, sint aliquae notae ita certae & inseparabiles, ut tuto tale esse morbum iudicemus: sicut nonnulli perniciem contagionis,adenarum inflamationem,&symptomatum saeuitiam,pathognomonica huius morbi signa esse dixerunt Respondemus tamen, quod quan uis ex pluribus signis possimus assequi naturam pestilen
tium morborum,ueruntamen peculiariter non
sunt signa pathognomonica,quae efffentia &naturam pestilentis morbi circunscribant, cum diuersa signa in diuersis naturis appareant;&ide morbus diuersitate temperametorUm Varia pariat accidentia, & partes corporis distinctas assici M. Hinc videmuς non ullos pestileti morbo affectos phreniticosperpetuo delirates: sicut alios soporosos: ob idq; omnes autores in hoc conue
104쪽
qiunt,ut signa omnia magis horrenda sint,terribilia de grauia,quam in alijs morbis. Trademus vero signa magis principalia,& propria morborum pestilentium. i 'T' Primum signum est viri u magna iactura statim facta sine causa procathartica, cum aliaS ro bustus esset paullo antea. Secundum,filixus colliquantes in his morbiscum adsunt, anta vim habet ad ostendenda n itura pestiletis morbi,ut inter signa perpetua p natur: sed cuius humoris sit hic fluxus, bilis ne,
pituitae, aut melancholiae, no paria cotrouersum est inter Mericos,n5nunqua ad bilis domi nixi, nonnunqua vero ad melacholic excessum referentesmos vero illius humoris fluxum,qui cum qualitate venenosa analogiam habet,aut in compore redundat, subsequi existimamus. Tertiit sigiau,O natura pestilente demo strat,
Quartu signia praecipuli est, cti signa inter se
non correspondet: na solet calor mitis apparere in hi ς febribus, ut aperte docet Gal. 9.de simpli. med. facul. cap. de terra Lenia,ubi docet, febres pestilentes non costare vehementi calore, cum alius interna adeo exarsere,ut neque delicatissima lintea permittant, dc ob id 3. de cristit, .ca 4.
105쪽
paruas δc debiles februs ivocatast malignas; secus magnas & intensas,ut in peniphiga febre. Vbi tamen calor magis se in silviat, est circa thoracem , ubi spiritu; snavit cum sanguine ad cordis tutelam refugere solent, quarum substan tiarum vicinia partes illae e texis sunt calidiores: etsi nonnunquam ςquali pugna contrariam causarum possit calor similis naturali apparere; quo casu alia signa considerare est opus. Sumitur etiam non leue signum a respiratione, Quae ut in plurimum est freqUenε, velox,inae qualis, nonn unquam magna, aliquando parua& difficilis, secundum varias cordis affectiones, ingrauescenteque morbo foetida existere solet, reputrescentia magna humorum facta, quorum propria passio est foetor. 1 Urina varia solet apparere in substantia, colo abdi itisffare,& sedimento iuxta varietatem non solum te rio quarev- per me 'rum, sed ipsarum constitutionum: iucu/let tamen frequenter apparere in culpata : non quia,ut aliqui existimant, natura non aggrediartur pugnam , nam sum coctio urinae sit actus naturalis facultatis, quae non agit ex electioneksed more aliorum agentium naturaliu, quae ne cessario operatur circa proximam materia; hinc, est, ut natura seper coctione moliat, reducereq;
tetet humores, quatu licueriti ad meliore statu
106쪽
Nonnulli refugiunt ad veneni an typathiam, aut debilitatem caloris non Valentis unire par tes inter se in c octio ne : sed nos dicim' in febrib'& morbis malignis,in quibus insignis viget putredo, tunc urinas crassas, perturbatas, flauasve apparere, secundu natura humoris excpdetis putrefacti: secusvero, du magis qualitate deleteria, quam mole & corruptione fit pestiles morbus, cum urina solum cohionem & cruditatem ostedere possit, non vero excessum venenosae qualitatis, perquam potentius quam per manifesta putredinem imminet vitae discrimen, &letha lia insurgunt accidentia.
Similiter in diaria pestilenti possunt optimae
apparere urinae,humoribus tunc bene se liaben tibus. Magis vero communes sunt turbatae, erassae,&confusae ob maximam humorum perturba - ionem, quan uis laetidae, nigrae, aut alio colore insignitae crescente morbo vise aliquando fue-
Ex pulsibus etiam signum depromptum maximam prae reliquis habet praerogatiuam: inter
differentias vero o aes celeritas est quae ma gis elucet, ob cordis incendium : nam magnitudo, aut paruitaS,sequuntur vitalis facultatis robur,aut imbecillitatem. Praeter has tamen diste rentias
107쪽
rentias reperiuntur aliae, quae ostendunt cor pestilenti qualitate affici, ut ex inaequalitate & o dinis perturbatione licet e ij cere. iAvicena vero.sen. I. .inter signa febris pesti
letis ponit no alterari pulsum,quod videtur repugnare his quae nuper diximus. Sed intelligeiactus
est secundum differentias quae sequuntur caloris excessum: nam potest esse in corde exiguus calor in intensione; in modo vero&natura pr Uus: l quo euentu crebritas & celeritas superari
continget ab alijs differentijs, quae virtutis desectum & ordine, constantiam insinuant. Quod si nonnulli ex his noctu pulsus habere videatui praestantiores, non aliunde quamex re locatio ne sanguinis & spirituum ad cόrς sicutit poni somni, posse id contingere est cxistimandum. Redditur etiam illi; aliquando vox raucareo dem loco stare nequeunt: pruritus dorsi, & dolor capitis molestus. 'tra mi ih h, i Silvero analogiam habet pestilens qualitas in biliosis humoribus & temperamento calido,' tunc signa communia, quae ardentes sebres de deurentbs comitari solent, conringunt. Vomi tus praeterea aeruginosaebilis vitellinae, aut porra Ceae, non unqua nausea ex prauis halitibus praedictorum humorum soletit aegrotantes k1ole stare. Sitis nonni quam vehem, ter ipsos -ΠMolc. I premit,
108쪽
premit, adeoque ingens esse solet, ut nonnun- 'vim ea nimis molestata aegrotantes, in aliquibus constitutionibus pestilentibus in fluuios, Vel in puteos se praecipites dedisse visi fuerint:vt inquit eleganter Lucrectus: lMulti praecipites imphis putealitas alte
Incideri ni ipsi enientes oreparente, Inserilubilare litis arida corpora mersans.
-Aliquando vero Paut quia demortua sit facultas appetitiua ventriculi, aut deliriu adsit, aut frigidis humoribus vetriculus sit occupatus,sitim nosentiunt, quandoque fuligines illae prauae & malignae in oris interna parte,& asperae arteriae collo ulcera praua inferunt:quod animaduertit Ga
Animi deliquium,S reliqua signa, quae indiuersis febribus malignis reperiuntur, multo saeuius in his reperiri solent. Oculorum praeterea rubor ; & flammeus a dor,signa sunt non contemnenda,sicut & signuex sud oribus desumptum: deludere enim soletyulgares Medicos, existimantes ex virtutis robore protienire. Quo accidenti obijt in hac comstitutione nobilissima quaedam mulier,quae circa templum D. Petri habitabat: haec nanque remissa ad tactum febre correpta, ad lipiriam proxime accedens, ex caua hepatis & meseraicaru. itala 4 inflam-
109쪽
inflammatione impedito ventris fluxu,exie Θ.ris ingenti feruore multivapores ad ambitum totius corporis transmissi , ibi concreti in sudoris formam erumpebant: quo sudore obiit te
tio dic a primo morbi in stultu. Quando vero renu calor est immodiJus, tri-hi solet copia multa seri, copioseque urinae apparent, citra aegri tamen tolerantiam, sicut cum ob multitudinem obstruuntur renes,aut expultrix facultas aboletur , remeat serum ad partes superiores, aquea materia confertim irruentes Tandem cadauerosa facieς inter signa huius morbi pestilentis connumerari solet, totiusque cutis distensio . ob vehementem & violentam transmutationem , quam breuissimo temporis
spatio hic morbus inducit: quod in illa pellileiici constitutione Me qua Lucrecius cecinit, etia obseruauit et sic enim ait: et Compressa nares Misi imoris acumen Tenue,cauati oculi caua tempora, frigida pellis, ai Dura , in ore iacens rectum frons tenta meabat, ' o nimis rigida rostrati morte iacebant.
H igitur signa sunt quae pr cipue ostendulsebrem esse pestilente,pr sertim cum similes morbi populariter vagantur : sed cuius speciei sit illa febris,& quibus signis cognoscatur, sequeti ca
110쪽
Ponuntur signa febrium ephemerarum, sp tridarum pestilentium, circa he as pe
stilentes Vindicatur Galenus a calumnia.
Caput XII. IN Pra cedenti sapite pose imus digna com
munia a maioribus nostris obseruata in se-bribus pestilentibus: hic vero trademuS n
tas, quae potius hanc quam illam febris pestilentis specie consequuntur,ut sic curatio methodice tradi possit. , Diaria igitur pestilens aspectu grauis apparet: palorcius nonuqua remissus in principio, pius Vero magnus apparere solet:pulsus dilatatio etsi contractionem,sicut i aliJs quae pestilentes non sunt,excedat, sed id cum paruitate & inaequalitat e, cum Vires vitales spirituum prauitate debilitentur Ocyssime. Sudoris etiam copia ephemeram attestari solet:sicut contingebat in febribus illis ephemerii, quae Angliam & minorem Gemmaniam occupabant. Sed non desunt aliqui,qui ob symptomatum perniciem praedictas febres
id putridaS reuocent,j mmerito tamen: nam sucut humores putredinem patiuntur, sic etiam ea possunt coparare spiritu S um mixta natura CO stent. genereturq; ex nutrime eo potu. Quid