장음표시 사용
91쪽
tingat corde assecto, non tamen est necessariu,
ut haec affectio sit febris ι cum pluribus de causis
possit contingere: quin imo ex obstructione leuium arteriarum confertim facta solent perire nonnulli,suffocato calore ventilationis defectu Conclusio igitur est, prauos humores in corpore genitos posse morbum stilentem in determinata corporis parte producere sine febre.' Sed an ex con stitutione admodum sicca possit pestis timeri,dubitari posset, cum cotrarium fere Omnes autores arbitrentur, qui ob id sicca corpora semper conseruant: aliarum vero inte- perierum excessus corrigunt. Alij contraria habuerunt opinionem , ex jstimantes , consti tutiones pestilentes excessu siccitatis fieri posse; ut refert Nicephorus Calixtus in quadam costitutione pestilenti ob insignem siccitatem orniam,homines visum amisisse, consumptis ocu lorum humiditatibus. Reseram Nicephori verba. Solitae pluuiae hyberno etiam tepore in nubibus ipsis iunctae sunt,& retentae. Fames m OX co sequuta, S deinde pestilentia. Accessit ad eas clades,quae propter calorem igneum carbun culus vocatur, ulcus odoris pesiimi, membra corporis admodum contrahens, & quod latius sempens ingens crearet periculum , Occupatisque. O. G oculorum
92쪽
oculorum angulis, viros simul &mulieres quas occupasset,luminibus orbaret. Reserunt alij, pluuiaru fontes,&puteos in alijseostitutionibus fuisse siccatos; Canes vero & reliqua animalia siti interempta putridum & sce lidum aerem effecisse. Titus Liuius de hac eadere,. Ctate, ait, eo Mnoplurimum laboratum est, neque coelestes modo afuerunt aquae , sid terra quo e ingemio humore egens, Vix ad perennes se fecit amnes, c.
De natura maligna emenens qualitatis qua in die Iilitibus morbis reperitur.Cap. VIII.
VIdendxim in hoc capite est, quom bifi
nonnullis pestiletibus & malignis morabis,uiuo existente homine, producatur in humoribus maligna qualitas, principijs vitae opposita & inimica. Vt hoc uitelligatur, &'recta ration: assequi possit,necessum est scire,in quo disserant corruptio & putrefactio Et nulli dubium e st,quin humores nostri corporis aliquadoadeb praue corrumpantur,labemq; contrahant, ut non solum vitietur, aut corrumpatur, aut intendatur proprium eorum temperamentum, sed etiam substantia peruertatur,suscipiendo aliam naturam, ita ut venenosi,&nostrae naturae inimici fiant, tempO
93쪽
temporisq; momento homines interficiat. Corruptio haec,seu alienatio humorum a proprio te peramento & substantia. putrefactio no est, sed quid ab ea alienum & diuersum: corrumpitur enim homo veneno,&ente, ita ut subito intereat, sicut & apoplexia, & alijs internis morbis, quibus non putrescit homo tuc, sed corrupitur, hoc est,propria amittit natura&substantia,propriuq; temperametum. In hac corruptione sola destruitur & corrupitur homo, & forma rei interna separatur: putrefactio autem nihil horum est,sed via ad corruptione, quae stare & essem nimὲ potest sine calore & foetore: qua res non possimi sine putrefactione consistere. ι- Quando autem nostri corporis humores suscipiunt alienam naturam, semper corrumpuntura
sed non semper putrescunt: quod manifeste videtur in epilepsia causata per consensum pedis,
qui manus: nam in hoc morbo generatur mate
v aut humor perniciosus,qui naturam,vim de facultatem venenosam sortituri: haec mota ascendens ab ea parte aut membro, eX quo gemnita est, sensu priuat animal,& motu volunt rio, ita ut homo decidat, sicut si usus esset vehementi, lethali & pestifero veneno.Quaeritur, humor hic genitus ne fuit per putrefactionem,aut corruptionem)Non certe pertiti ' G a putre
94쪽
putrefactionem, quia humores in humano cor. Ipore cum putrescunt, acquirunt & concipiunt
calorem igneum, qui sensu percipitur in parte
affecta, S antequam incipiat accessio, in putrescente humore sentiretur calor, partique comunicareturiquod neque ratio aut experietia ostedit. Imo si aeger non percepisset motum illum a parte assecta vel sit qualitas, vel flatus nulla esset coniectura , qua assequi possemus affectam
partem,vel laesam. In uteri etiam affectu vocato uteri praeiacatio.humor aut materia maligna,quae ad cerebru& cor ascendit,& eum adoritur,& septum traseuersum,sine dubio non putreicit in utero, qua-uis in eo corrumpatur. Quia si putresceret, lentiret quidem uterus calorem pr ter natura;quodlnon contingit,sed experientia contraria ostendit,quod uterus non solum calorem non percipit eo tempore quo praefocata mulier affligitur,nsed potius frigus, non tantum in utero, sed etiaem uniuerso corpore,& hoc nonnunquam in exutessu:quod accidere & causari ex humore putris do. est impossibile. ei Est aliud dicendum de putrefactionis natUra,quae cum sit causa augendi calorem extraneuin parte in qua sit putrefactio, distatuit, separatque unionem mixti:cognita igitur putrefactio- P nis
95쪽
nis natum,quid corruptio sit,aperiamus,& quomodo fiat. UPPro cuius intelligentia notandum,in corpO-- itre humano vivente in staria salubri optime heri corruptiν. actiones: pro cuius conseruatione & tutela instituit Deus alimentum, oc aerem, quae eum bene disposita sunt, ordinata & proportionata in
corporibus nostris, ea tuentur, conseruantque, sine quibus neque vita, neque operationes fieri possunt.Haec duo corporibus nostris conuentuthabentia sympathia& familiaritatem in temperamento, aut qualitate, & substantia, cu nostris
Qualitas & temperamentum fuerunt neces saria in alimento nostrς naturae simili:nam si cotraria agunt, tu se mutuo expellut & interii ta& smilia se amant & conseruant, animalia per media eorum quae sibi similia sunt in temperamento & substantia, conseruari necessum fuit. Vnde euenit, quod nutriri debebant humidis actu aut potentia,ipsisque gratis: & quia amara omnia non sunt humi , neque grata, pessima sunt ad nutritionem : igitur ad horum armaliuconseruationem non satis est hςc similitudo, amicitia, consormitas, &sympatnia alimeti cum animali quod nutriti debht, in temperamento, α complexione,& qualitate; quia necessum est
96쪽
simul seruari similitudinem substantiae anima-r
lis, S alimenti. Vnde hi, quod id quod uni anser mali est alimentum, alteri esse non potest. Ossis
sunt canum limentum. palea & frenum,equo lrum: dura semina & carnes crudae, auium qua Crumdam; quorum nulla sunt hominum alimentum:haec conformitas aut similitudo naturς,auci formae,est necessaria in alimento, qui nds nutri re debet,& in nobis qui ex eo nutrimur: Zc non setis est similitudo complexionis & temper menti,sed haec duo surit necessaria simul. tuit Contingit similiter penumerii, huiusmodi alimctum, quod erat commodum d conuenies ad nestram substantiam reparandam dc conse uandam in perseetaonitate, corruptionem alia quam subire,qua mediante deperdat smiliti duinem illam,quam cum nostro temperamento δίcomplexione,aut cum natura & substatia prius habebat: aut in totum',tali certe modo, quod id quod prius familiare & simile erat,modo sit inimicum Sc aduersum : nam acqUisiuit qualita tem &substantiam inimicam , contrariam do aduer m naturae , ut eam celeriter interficiat, sicut fecisset napelum,aconitum, aut hydrargi
Quod accommodatissimo exemplo expli cari potest; vinum enim est optimum corporis
97쪽
nostri alimentum:sed cum permutatur eiuS temperamentum & substantiari toti erit alimen- turri, necive nostrum corpus reparabit: si a Dcat, erit medicamentum, corrupto ipsius tem se peramento : si fiat bapa, crassescatque, & com rumpatur, tunc adquirit naturam nostrae inimicam,nam suscipit facultate & vim venenis mortiferis similem. Unde mulii, qui eo modo vitiato Sc corrupto usi sunt, interierunt: quod affirmat doctissimus quida vir,& se testem rei facit, do quodam coenobio , in quo multi monachi ex eius usu interierunt. Haec igitur quae diximus de alimento Sc potu, de humoribus etiam intelligeda sui Nam hac ratione sepissime: qualitatem vene,
nosam adquirUnt. Quomodo aute semel coincepta corruptiobe in humore, acquiratur contagium,lege Fra
Quae corporas j ve aetates,sint obnoxia mar
dum quae corpora sint magis morbis pestilentibus procliuia Amitur ex cognitione temperiei & naturae subiecti: nam cum qui praua
98쪽
hac opinio ex GaI. ca. . l .de dif
praua corporis structura,aut temperamento vitioso constat, balnς isque, otio,veneri,& largio ri vini potui est deditus, certe morbis pestilen tibus tentari facillimo negotio non est mirum. Sunt tamen alia non minus his proesi uia,veluth sunt rara & laxa corpora, quae a causis externis contagium,vaporem, aut halitu fusicipiunt mon quia)ata corpora trahant maiorem
pestilentis aeris copiam, sed quia concurrete copia caloris interni,facilius& commodius trahitur,latis exi stentibus poris latitudo enim, quantum est ex se, non est tractionis causa, sed permittens, & sic cum pestis aeris vitio fit , trahunthςc corpora plus noxij aeris;qua certe tractione cor citius afficitur' verum magis,si robusta sui tiresistet,qua in quattvirtute,qu poros angustos habent: nam semel tracta substantia aerea, & vaporosa pestilenti,impedito exitu libero, fulginibus prauis detentis, in his quibus desa est cutis,
mora S cunctatione vires maiores assumit venenum, praesertim cum talia corpora a causis intrinsecis citius patiantur, multoque magis si internae 'igent obstructiones. Respectit aetatum pueri tentari solet facilius: tum quia corpora laxa& itumida sunt: tis quia in ordinatos habent motus, & copia san gumis accedente, facile morbis a putrecitne ortis affi-l ciuntur
99쪽
cibi turmon quia sanguinei sunt; hac enim ra tione multitudine caloris naturalis, quo pollet, praeternaturalibus causis fortius resisterent, sed quia in rebus naturalibus delinquut: dc si pestilens aer vagatur, ob easdem causas facilius alterantur. i Seneg vero a causis externis ob cutis densitatem melius tuentur: & cum alias frigido & sic-CO temperamento constent, minori aeris Copia ad respirationem egent . quod intelligendu es ,
FCeminae praeterea minus quam viri resistui: inter has quae grauidae sunt, & aetate nubili: grauidae inquam,tam ob retenta menstrua, qua vetitilationis desectumam faetus meliorem pametem alimenti ad sui nutritionem suscipit:reliqua vero pars & deterior intus relicta sanguine reddit impurum,praesertim si in victu delinquat, ut in grauidis contingit, quae multa appetunt alimenta, nonnunquam praui succi - aetate vero nix bili, retentis aliquibus excrementiS , quae natis Tam veneni cc parare solent. Corpora in uniuersum pletorica non minusqnam praedicta assiciuntur,copia & mole suffocato interno calore, & quae calido &humido sunt praedita temperamento. Quae vel b cacochima sunt, similiter. Vnde mirandum non est, vi-
100쪽
s te ste , liquos mφrbos , qui vagari solebant,cessare: cum omnes qui tunc prauis scatet humoribus, ob minorem re si stentia contra morbi epidemici in sellum corripiantur. lSed si hoc ita est,cui multi lue Gallica, lepra, elephantias, fluentibus S manantibus ulceri' a, Iahonsulum ju bac ρonmtutippe, sed in multis alus liberi euaserunt) : 1 3 ci: mi sΠ 'Respondent nonnulli,id prouenire ex pecu liari repugnantia huius reputrescentiae humorucum alia,quae ex pestilenti fit morbo. Mel ius tamen dicemus, in his & alijsmostis quotidie excerni a natura excrementa per L. tim,aut conspicuos alios meatus: unde iactit qui fontanellas habent, aut haemorrhoydes, a pluribus seruantur affect ibus,qui n tura e pulsione . excrementorum, Veluti a sarcina libera, pote tior euadit contra morborum incursus:ad euii
dem modum, qui his morbosis & lapsis naturis sunt praediti, a pestilentibus morbis sunt immu
Melancholici praeterea,ex frigida & siccat perie, & qui ab obstructionibus lunt liberi, qui