장음표시 사용
101쪽
aliquantisper, vel Irruens , Ac impetuosius
excurrens pericranium, duramque menin-εem gravat, aut vellicat, unde postmodum dolor, qui deinde sedatur, promota , Per frontalis venae amplioris sessionem, illius circulatione: quippe jam satis conitat, non aliud beneficium ex venarum sectionibus corpori exoriri, quam sanguinis motum , juxta Mechanicae leges, nonnihil aliquando accelerare, ob diminutam ejusdem quantitatem . De reliquo, id indiscriminatim in cunctis capitis doloribus experiri velle, Val.
de periculosum ι cum ex Galeno in eomm . apboremι primi, experiri ea , quae non sunt longa evertentia comprobata , non es citra
perιculum , tum mala experieotia ad totius animatis interatum terminetur. Atqui, praeter alia graviora pericula , quae ex mtempestivis, importunitque detractionibus languinis incurritur, illa specialius in vens frontis sectione contingunt, quod collum undequaque circumligari debeat, Ac caput ad supercilia salcia obduci, ut vena illa turgeat, &intumescat, ne pro vena arteria incidatur,
ct citra periculum punctionis, aut vulneris pericranii. A devinctis autem jugularibus vasis iacile hydrocephalon, & a puncto vulneratoque pericranio convulsio non raro accidit. Hinc propterea factum , ut jamdiu eiusmodi venarum lectiones ab aula medica
exulaverint ι nec sit amplius, qui eas tentare, aut in praxim deducere audeat.
Rigores incipiunt , mulieribus quidem ex Lmbis magis , per dorsum percu runt ad eaput s sed Ox viris parte cor. poris posteriore metis , quam aπteriore, veluta ex femore , is cubito . Sed is eatis rara; indicio autem est pilus.
Ouamvis plerique Expositores memora
tos hoc loco rigores nolint de veris ri-Lormus, febres praecedentibus interpretari, sed solum de refrigerationibus, aut horripilationibus , ab externa causa inductis, veluti a gelu, & a Borea 3 ipse tamen non video, cur illis nequeat haec sententia, adhuc rationabiliter adaptari , imo multo magis , quam aliis, cum experimentis compertum habeamus, rigentes a febribus secundum posteriora potius conqueri, ac molestari, imo quosdam etiam febre tertiana affectos noverim , qui integumenta multa , ac lanea,
adhuc etiam ponderosiora , ct ex ealesacta, deas P rtes ex luitarint, ut levamen ali quod , atque adiumentum a concutiente, timolet tante frigore persentirenis Advertit pariter Galenus nulli bi Hippocratem rigoris memini me a febre sejuncti, ut propterea iulum sine febre novum, dc peregrinum symptoma , suo tempore sui ne scribat tib. de
rigore, tremore, palpitatione, c. I. v
rum utcumque se res haec habeat, α sive rigores proprie dictos, sive simplices refrigerationes a rigido ambiente illatas, latet lipat Hippocrates, docet hic a lumbis magis in foeminis per dorsum in caput excurre re 3 in viris vero, etiam partes posteriores
potius, quam anteriores, atque ex his magis extremas: mod & repetitum bis adhue invenitur, a. scilicet epidem . sem3. Ο Sepidem. sui. etiam 3. Et quidem, quod in febrientibus rigores incipiant a partibus posterioribus, atque in
laminis magis a lumbis, clare deducitur m nupera Recentiorum Anatomicorum doctrina,qui multis rationibus, atque experimentis evincunt, rigorificam illam concussionem
ab indebita succi pancreatici eum selleo se
mentatione proficisci. adeoque circa Iumis
bos , & glandulas lumbares persentiri, undepol modum spinalis medulla, ductus thora-clcus, pulmo, cor, totumque corpus, inaequali frigore contremiscant. In sceminis insuper, ligamenta uteri rotunda ad easdem quoque partes portenduntur,ac proinde main lora ditio ex tot nervorum, di partium ner-vearum compassione 3 siquidem inter eaeteras istae magis frigorificis, sive internis, sive externis, afficiuntur, ex eodem Hi in
pocrate amor. II I 8 ius. Dixit autem magis,non quod omnino ex lumbis,sed quod praecipue ab his ostenderet rigores incipere
solere,cum tamen reliquae etiam partes eX- tremae corporis, manus pedes,ingenti frigoro
molestentur; rigore vero, idest inaequali ilIaconcussione eum sensu intensi frigoris,solum internae partes nerveae ad lumbos, dc prae cordia litae divexentur. In maribus quoque posteriora magis , quam anteriora' frigere incipiunt , cum rigor illos invadit , non
quod impari ratione hic illis accidat, cum idem sit in utrisque rebris semes, dc lacus,
unde S epidem. sect. S. dicitur , rgorem omnem a superiore ventre ineboare Θiel soritum , quia in sceminis frigus ex lumbis per
dorsum ad caput serturue in maribus vero ex. timas potius partes pervadit et halitus eni ut ex sermentantibus praeter naturam succis in
regione lumborum, per nervos potissimum in maribus divexant, qui ex lumbis, & osse sacro, atqua adlicentibus imi ventris parino tibus,
102쪽
tibus , ad inferiora protenduntur . dc per femora excurrunt , cum in taminis , ob eorumdem cum utero. dc cerebia contensum , per dorsum caput potius seriant , quod plane in ipsis mollius est , de imis cillius. Uerumtamen , etsi hoc plerum. que taminis accidat , non est , ut omni ono immunes exinde mares ab ejul modi molestiis existimemus', quamobrem apposite adjecit Hippocrates adverbium magis. Nonnullos equidem novi e classe illorum, qui hypocondriaca affectione laborant, id ipsum omnino ex rigorificis sebribus palutos, quod de taminis hic memorat Hippocrates , ut propterea etiam mente titubarent , & secum ipsis obloquerentur, de alios , qui aliquantulum convellerentur , ae contremiscerent . Adjecit tandem, ve-LIι femorum , θ' rubiti , loco exempli , ut cum posterioribus postremas , quoque, dc exteriores partes intelIigamus , quod clarius expressit eitas. o. epiae seta. 3. in
quiens : Horremus enim murs exterioribus , quam interiorιbus corporis artibus, velut cubitis , femoribus . Porro si haee
Si unquam licuit a contextu Aphortia
morum mentem Hippocratis explicaare , dc clariorem reddere , certe ex hoc Iuculenter patet , rig res antea memor
tos , febriles potius intelligere voluisse . quam alios 3 quoniam nunc de quartanis febribus verba facit , quae rigoribus , aut potius horroribus molestissimis aegrotantes eruciant, iisdemque veluti signis pathogn monicis sociantur. Sed ista utcumque sint, docet Hippocrates, Quartanis febribus corinreptos non admodum convulsionibus affici rimo his fortassis antea correptos, superveniente quartana liberari . Multum autem allaborant Interpretes . num proprie de con vulsione, graece erea σμI, an de convulsione epileptica , ac de iplamet epilepsia,
ponendus sit, siquidem Galenus in comm. panifesta sunt in rigoribus . dc horrori- l excitit eonvulsionem factam ab inanitione , bus, multo sane patentiora fiunt in resti- l dc illam solum , quae a repletione sit, atque gerationibus extrinsecus inductis , aut in ab humoribus lentis, de pituitosis progeni- defluxionibus humorum praesertim lymphi.3tam intelligit, qualis in morbo comitiali, comm . per spinam , dc artus I quippe cui sententiae inhaerentes plerique alii in partes posteriores corporis frigidiores lunt tomprobationem adiiciunt eumdem Hippo.
anterioribus , quoniam illae magis Osseae , cratem c. vid. 92.6. dicentem: A quan a re nervosae , istae vero majoribus, oc nu- na correpti magno morbo non corripiuntur , merosioribus venis , ac arteriis sunt reser- l si vero eorristiantur prius, ου' succedat quartae , sicut etiam interiores , exterioribus,ttana, liberantur. Pro magno autem morbo
ut patet. Quod denique anteriores partes i epilepsiam intelligi, nemo est , qui ambiin calidiores sint posterioribus, indicare sub. l gat: & quamvis nonnulli, inter quos Cardit cutem illarum partium raram , atque liacilem pilorum generationem: rarior enim cutis , & sacilis pilorum generatio, caloris , seu rei calidae , unde pilus oritur , abundantiam indicat. At vero raritas euistis debet esse moderata, quae scilicet satis sit ad halituosa excrementa excipienda , atque in pilum prolonganda , non autem tanta, quae laxior nimis , dc multum patula, ill α retinere, & toncrescere non sinae, sed potius evolare, ae dissipari permittat ι siquidem quemadmodum astricta nimium ν 6c densa eutis pilorum generationi impedimento est. lita ex adverso rarior, dc patentior plus justo glabra remanet 3 igitur moderate, raram esse oportet . - . . ' et ' ' - xii, tauri es: 'r id ,. qcio . r i FN M a . danus, cle omni magno morbo illum inter. pretentur , id tamen Ueritati, atque experimento non cohaeret ι siquidem nulla ratio suppetit, quamobrem quartana correpti, a cunctis aliis magnis malis praeserventur , aut liberentur ι quin imo experimentis pluries constitit amplexia, asthmate, cordis paleitatione, hydrope, caeterisque magnis aegritudinibus eos laborasse, ut lileam te irrhos, obstructiones lienis, renum calculos,
isthutias, strangurias, aliasque , quibus obnoxii fiunt. Sed dc Hippocrates ipse 3
epid. 3. Complures quartanarios memorat in
constitutione illa pestilenti, simul cum aliis periisse. Hinc salsum quoque dicere est Cellum, hac ductum Hippocratis auctoritate, qui ouartanam febrim docuit ab aliis magnis morbis liberare. Uerum tot ambagibus, detricis exolvemur , si juxta Recentiorum dogmata , di observationes considerentur
103쪽
omnes istiusmodi nervorum aegritudines a vaporibus, acit humoribus ac dis proue. nientes , qui cum sedem suam in imo ventre habeant a vitio viscerum naturalium male a flectorum , praesertim vero pancreatis, bienis, ventriculi, & glandularum circumiacentium, propterea fit, quod illis perio debitam eum caeteris Mecis, potissimum selleo , in gracillibus intestinis sermenta. tionem se brilem subactis , ut speciatim in artana kbri fit , delfinat in nervorum , masculorum fibris proritatio , & convulsio, ut alias quoque dictum est 3 vicit lim etiam acidam quodcumque , selleo ,
& amaro liquore retunditur. ac domatur: cumque quartanae labres caeteris longiores' esse ioleant , inde etiam sequitur, ut it ratis invasionibus , tum per vehementes . illarum horrificas concumones , tum e iam a diu torna perduratione, omnis acor ex humoribus adsumatur , vel infringatur , removeaturque causa irritationis , &convulsionis nervorum. Huc etiam iacit,
quod idem Hippocrates G. Nid. bH. I. rimea Dem , scribit et melancholieos fieri est lepticos , O e converso; quoniam humor melancholicus acidus , utriusque morbi causa , si in cerebrum , & mentem stratur , melanchol iam , in prinei pium vero nervorum , dc nervos ipsos, epilapsi amercitae 3 atqui sebre superveniente , idest per februem sermentat icinem subacto istiusmodi humore , uterque, vel desinit , vel remittit - Denique advertendum superest Hippocratem non penitus dixisse quartanis captos convulsionibus nullatenus corripi 3 sed nan admodum solum siquidem fieri potest, ut alia de causa illis afficiantur, etiam eadem non penitus per sebrim discussa , potissimum cum convulsiones , di epilepsiae fuerine inveteratae , ad e qu protractae languorem in nervis consequantur: quo casu et si omnino, non desinant , satis tamen est , si admodum, aut violentius non affligant , sed rarius solam , Smitius, quam consueverant.
Iurbast cute circumtendunt aridae , em M. eae , Me sudore moriuntur , γιbus vero laxae, Ox rarae, suo sudore mariuntur.
Ranserimus est hie Aphorismus ex L eu epia. DE.c. ubi per eadem verba scribitur, nisi quod clarius ibi, cures ariviae ἰ ac durae, pro aridis , di siccis in
morantur . Niatat autem cutes aridas , Ac duras , quast scilicet limul una exsuctae sint, ac densae , quemadmodum in eo iis animalium ad Solem exsiccatis, ut nimirum pororum con stipationem , coarctactionemque designet , re cujusvis hum ris absumptionem , unde tactu durae, distentae , & aridae , adeoque etiam scabrae , & asperae percipiantur. Neque s lum unius , aut asterius partis meminit ἰsed universalis integumenti totum circum ambientis , de circum vestientis corpus rid enim sonat verbum illud , circum- tenduntur , qua scilicet cute universum corpus circumtegitur , & convestitur . Quibus igitur cures tales sunt , vel natura , vel temporis p ressa , sorsan ex aegritudine , veluti ex marasmo , sudor
nullus fieri potest , etiamsi febri bos a fisciantur , quoniam vel humor deest propter ariditatem , vel extra mitti , atque exudare nequit propter cutis densitatem . exaresactis praesertim glandulis subtereutaneis dictis , unde lympha , sudoris materia , proxime solae extillare 3 quemad modum evenisse stribit idem Hippocrates Dealcis uxori, de Adolescenti in M libetea, aegrot is xv. ω - 3. eptae sect. 3. At vero, qui cutem sortiuntur laxam ,& raram , nimio sudore perfusi in se inbus , aliisque similibus aegritudinibus , d cedere solent 3 quoniam scilicet , qui h mores pravi per eoctionem subigi noci potuerunt , & critice protrudi , sponte lua inter mortis confinia , inutiliter, imo
etiam maximo cum virium dispendio , erumpere consuestunt, & sudores pariunt. diaphoreticos dictos , praesertim si eacoe thiam e junctam habeant , ut in mali.
gnis, di pestilentibus labribus.
Icierum alias diximus. Nel a veneno
sanguinem , & lympham eorrumpente , veι a crassis , lentisque succis fellei humoris in tenuia intestina transpositio. nem ex ductu cymeo , Be cholidocho impedientibus, exoriri. Primum, plerum
que malum ,. itemque exitiosum' experi menta plurima contestantur , de quo e
iam Hippocrates pluries in hisce Ap rismis , praesertim si ante septimum a paruerit , aut tumido , ac duro existe
104쪽
te jecinore. Alietum diuturnum quidem ilia minime periculosum pallim experimur, di saepissime etiam sine febre u Culus autem hie meminerit , ut eo affectos non admodum ventosos esse dicat , vereri s bit . fit de primo effatum hoc veritati non contonat , repugnante quoque eodem
Hippocrate , qui Apolloniam aegrotum xiii. seel. 3. 3. Didemiarum , auriginosum , simul, & siatulentum hi isse memorat. Αtumefacto praeterea jecore facile subsequi Iolet Tympanitis, in qua flatus praevalent adeo , ut universum ventrem distendant , ct inflent . Ictericos itaque ab impeditasellei humoris in gracilia intestina depositione, hic intelligere oportebit, quibus nimirum alvus styptica esse solet , & laeces,
si quae egeruntur , albicantes, ac cineritiae observantur . Quoniam enim in his bilis consistentior, ae inertior reddita , minime in tenue intestinum deducta , nequit suo sale volatili viscosam pituitam, haerentesque in intestinis succos , etiam ab acido pancreatis sortasse austeriori , itemque ex ventriculo delabentem thylum convenienter diluere, ae moderari 3 propterea fit , ut flatus, vel nulli , vel tenues admodum
progignantur , sed de taces inde prove nientes mucosae plus justo, & selleo istiusmodi liquore privatae , diu retinentur , atque postmodum nonnisi ingent conatu egestae cineritiae observantur 3 constat autem selleum' hune humorem eancreatici vim retundere thylum ab inutilibus parit.bus repurgare , tenaces haerentesque sucis
eos ab intestinis, incidendo , detergere ,
nec nou clysteris vicem gerendo . flare diicutere , dc alvi excrementa ad exitini provocare . At vero adiecit Hippocratis non admodum , cum fieri possit , iii asi-quaddo, leviter saltem , flatus, aut ructus ab Ictericis emittantur , cum scilicet aliqua ex parte felleus humor ad intestina . dejicitur, sorte quia non omnino chol id
eus ductus obstruitur, ut omnem ejus Partem removetur , vel etiam , quia ab ole
is, tenacique bile eystis ipsa sola inlarcitur , indeque Icterus exurgit , libero interea chol id o ductu remanente . Sed de contingit pariter nonnullos natibus vexari . ventris murmura excitantibus , dc insanistibus intestina , ilIos autem nequaquam depellere posse et his equidem facile accidit, ut Iciero corripiantur, dc Tympanitici praeterea fiant . Novi quemdam optima taeteroqui sanitate seuentem virum qui eum ingentes natus magno sane imis petu per tempus, cum luberet, edere coms viiset, mox sectus Imricus satus ipsos
per ventrem obmurmurantes discutere ne
quivit, de post aliquod tempus Tympaniaticinasciticus periit. Romae cum degerem , contigit pariter experiri Icterieum quemdam , inconvenienti tamen methodo tractatum , Batuo. sum, ructuosumque per totum fere morbi decursum extitisse, sed tandem stomacho, dc viribus exolutum, cum nil amplius retinere , nec digerere potuisset , ultimum sumn clausisse diem tumefacto interea I
core , & Ictero in hepatidem scirrhoiam
105쪽
In Sextum Librum Aphorismorum.
In longis laevitatibus latestinorum si ractiu
eraι , signum bonum . Extus hie Liber Aphorismorum varius est , proindeque utilissimul, & maxime commendabilis : continet enim sententias ad Praxim Μedicam summinpere conserentes , praesertim in his , quae accidentium morborum p Prietates comprehendunt: sumptoque initio ab infima corporis regione naturali , primum considerat Hippocrates acidum ructum ex ventriculo provenientem in diuturnis Iae. vitatibus Intestinorum, aitque si is, veluti ex insperato superveniat , quin prius numquam extiterit, bonum signum esse. Est autem laevitas inteli inorum , graece Lienteria , aegritudo illa. in qua assumpti cibi celeriter ,& praepropere nimis ommsque
concoctionis expertes, ac nullatenus immutati, egeruntur. Et quamvis inter Liente
riam , di Caeliacam passionem , ea ab Auctoribus differentia statuatur, ut in Lienteria statim, ac nulli mode permutati 3 in Caeliacavero parumper detenti, & soIum aliauantu. Ium dissoluti dejiciantur,non tamen illa tanti est , ut sub nomine laevitatis intestinoruna hoc loco prior solum , & non etiam posterior affectio comprehendi possit , cum unam ,
eamdem e caulam utriusque communem
lartiri soleant. Quae enim a veteribus de ejuscemodi ciborum dejectionibus sunt excogitata . de debili Concoctrice, aut imbecilla Retentrice, vel plus ivsto lacessita Expultrice , quarum culpa ingesti cibi debito tem-PUre non retinerentur, vel ante necessarium tempus expellerentur , ideoque coctionem non subirent, nupera Anatome facilius expli- Cantur per comprehensionem , coarctationemque Iunicarum Ventriculi suis fibris intertextarum , di Glutionemque ciborum suceis, e glandulis lenticularibus earumdem, in Uentriculi cavum exudantibus I quam brem cum ejusdem tunicae deIaxantur, Ac
succi ipsi digestivi hebetes fiunt, aut in ali
nam naturam degenerant , coctio milIa fit, vel admodum imperfecta , unde postmodum lacilis eorumdem delapsus ad intestina, subitaque depositio: cumque ii ldem tunicis Ventriculus, dc intestina convestiantur, atque humores secretionibus addicti, Felleus icia licet, & Pancreaticus , parem sortiantur in hoc asse tu conditionem a naturali statu d generem l pr inde fieri, ut quod in ventrisculo dissol vi, & concoqui non potuit, multo minus dilui, di secerni queat in Intestinis, potissimum gracilibus, quin oc haec, tum
vitio, & inefficacia eorumdem humorum , tum defectu, ac laxitate glandularum miliarium , quibus interius reserciuntur, tum denique lactearum venarum excipere ne queuntium obstructione, plerumque etiam male assecta , in causa sunt, ut quantocyus pariter ad alvum inconcocti ei bi deturbentur , & expellantur. Hinc Lienteria , nedum laevitas Intestinorum , sed & cibarius fluxus, seu di arrhaea stomachica plerisque appellatur, quoniam stomachus, seu Ventriculus , & In testina cum suis tunicis, fibris, glandulisque , necnon eum liquoribus in
eorum cavum extillantibus, simul una ita hoc affectu laesa conspiciuntur. At vero non solum nic considerat Hippocrates Lienteriam , seu laevitatem Intestin rum quamcumque, vel ex modico tempor inductam, sed speciatim adiecit . ex diutur no tempore molestantem o siquidem in diuinturnis dixit lienteriis . Si namque Lienteria recens seret, profecto , quod de acido ructa superveniente recenset, boret infidum , quia
fortasse semper adsuit , dc sicut is a principio
Lienter iam concomitans non magni aesti
mandus , ita nec Lienteria ipsa plurimum esset magni facienda, utpote , quae non alto fixerit
106쪽
fixerit radiees . Iure ergo haec ambo animadvertenda scribit, in singis, seu diutu nis lienteriis, in quibus gravius de vita verendum ι 5c ructus acrius superventeus, qui longe magis utilis existimandus est. In his
etenim ructus acidus superveniens Tecuperatum iri aegrotantem portendit,ob restauratae
coctionis indicia, quippe succi illi digestivi,
eiborum dissolutionem promoventes , a mi Lium acorem reserunt naturali statui debitum, quo antea orbati, in idonei evaserant,& ventriculus ipse ad pristinam fibrarum textu ram , tuique coarctationem quadantenus reis vocari praedemonstratur. Λtque hinc palam fit, quam longe aberraverint veteres inte pretes, ex ructu acido coctionem renovari ex l l l mantes ex eo , quod ructus acidus indicium foret inchoatae coctionis , vi caloris perfici e suetae , cum ructus acidus ex Gatino frigidam intemperiem consequi dicatur, dc coctio ex eodem , a calore moderato fieri putetur . Equidem ructus acidus inchoatae coctionis indicium est, sed ex restauratione, . ac reditu succorum Chylificationi inservientium, quoniam succi isti sua natura acido- aeres esse debent, & ubi antea per Lient riam hebetes, ac inertes, Omnique a re, dissolvendi vim habente , orbati suerant, cum in pristinum restaurari , dc examicoeperint, futuram.in posterum meliorem ciborum coctionem pollicentur. Λddidit praeterea , tunc ructum acidum fgnum esse bonum, cum antea non extiterit,
serte, quia succi illi digesti vi hebetes, & es
et i , vel propter commistionem aliorum Recorum praesertim phlegmaticorum, vel ob mutorem in tunicis, dc glandulis Ventriaeuli haerentem , vel propter eorumdem iner tiam , ae inefficaciam, veluti a languine vapido dependentem , vim, actionemque nullam in cibos assumptos exerere potuerint, qui mox repurgato per iteratas egestiones core re, acutiores, essicacioresque redditi, deinceps valeant eorumdem dissolutionem, Chyliticationemque peragere. Quamobrem, qui
succi ciborum dissolutioni dicati, nulli, vel
inefficaces erant, comparente ructu acido,
illoque perseverante fi restituti designantur, unde signum bonum . Necesse eit autem, ut perseveret nam si momentaneus seristasse foret , infidele signum esset. Sed quid, si ructus acidus adhuc antea per initia laevitatis Intestinorum extiterit λ.Certe ex mente Hippocratis nil boni exinde praesa. giri posset: tunc enim acidus ructus potius ambis ipsis male digestis proveniret, quam a dictis digestivis in meliorem statum redeum titas 3 quamobrem non immerito Liente
riam ipsam comitaretur, non iverveniret.
Atque fieri etiam poteli, ut succi ipsi talem ,
ac tantum acorem nanciscantur, ut longe admodum a naturali conditione declinent, adeoque reserant vim , acutiemque Aquae Stygiae, proxime ad veneni naturam acce dentes, quocirca nedum cibos diluant, ac
plus justo extenuent , sed oc tunicas iplas ventriculi, ac Intestinorum proritent, &compungant, unde postmodum citissima , ae praepropera nimis in alvum depositio, quemadmodum ex vehementioribus catharticis, dc venenatis quibusdam liquoribus experimur. Sed ec insupera nimia, atque immoderata tunicarum , dc fibrarum Uentriculi laxitate id ipsum evenire poterit , qua scilicet fiat, ut assiumpti cibi nec comprehendi, nec debito tempore retineri queant, sed sponte sua per pylorum se corrugare nequeuntem in Intestina delabantur, quae pari formiter ai- secta, aut premente, ineptaque istiusmodi mole gravata, foras protrudant. Hinc autem lacile deduci potest evenire, quandoque poste Lienteriam vitio solius Venti iculi male
concoquentis, aliquando vero ex desecta gracilium Intestinorum, i uccorumque illuc corrivantium , non secernemium parteschyli alibiles ab excrementosis , sed una simul permistas , ac consulas , ex irritamento statim ad alvum protrudentium , itemque si a tumida, villosaque glandularum substantia quodammodo laevigata ,
atque a fibrarum , nervorumque laxitate , ad debitum tempus continere nequeuntium , indeque fieri, cur aliquando gravior , quan doque vero mitior Lienteria exoriatur, ut exemplis plerisque compertum est. Quoniam vero similem sententiam scriptam reliquit H ppocrates a. epiae secta a. his verbis r diuturnis hortatibus latestinorum aerdum risum fieri , rentea numquam factum , signum utile, ur Demaenera accissit rfortasse autem est, i arte facere; etenim turbationes huiusmodi alterant i fortasse autem , im actia ructus laevitatem Intesιnorum solvunt ἰ ansam nobis praebet dubitan di, an non aeque expediat Medico ructus acidos excitare, quin etiam de vomitum,
cum alioqui nihil de hoc memoratum sit in praesenti Aphorismo - Uerum Hippocrates eis. Σ. epidem, haesitanter solum sub particula fortasse illum commendat , desumpta
ratione ab illa turbatione , seu commotione
ventriculi, qua in eructatione se subvertit, die Hat, ut inde serta ilis calor cujus desectu Lienteria fieri creditur ὶ suscitetur,
107쪽
ae vigeat, de frigidi, tenatesque humores
Ventriculi lando haerentes , submovean- tur, oc expurgentur : quamobrem cum cer eum omnino non sit ex ructu arte promoto
Lienteriam sore desituram, proinde factum, cur in Aphorismo nil tale retulerit , veluti nondum experimentis comprobatum . Sed de in diuturna Lienteria affectis, adeoque toto corpore languen libus , nec videtur tam facile ructum acidum , dc vomitum
uto excitari posse , nisi dumtaxat ex acci denti, quatenus per medicamenta arom tiea, de roborantia ventriculum , vigor in
fibris, dc tunicis eiusdem se quodammodo
Corrugantibus, promoveatur. Et licet vomitus in alvi fluxibus ex eodem H ppocrate domist , a plerisque Auctoribus commendetur , is
an s. ia tamen nonnisi inter initia convenit, valente nimirum Natura eius impetum sustinere, vestren, quae cum ex adverto valde imbecillia esse soleat in diuturnis lienteriis , propterea ita eo, haudquaquam tutum erit ad eiusmodi comis icta a motionem illam lacessere . Quod autem ex a regusto aliculus vasis orificio potando,
creditur promotum ructum prodesse , vanum Omnino existimaverim, cum nonnisi ab interna causa excitatus ructus , lique
si militer acidus , in Lienteria commendabilis sit , dc lignum bonum ine possit.
Colligit in hoe Aphorismo Hippocrates
ab humidiori, vel sicciora Narium ,&Genitum conditione, meliorem, salubri remque, vel contra deteriorem , insalubrio. remque totius Corporis constitutionem ,
simili fere modo, ae de totius Annistem sate scripserat , 3. MMrqmorum GHo , inquiens 3 Ex consitationibus anni fierita res sunt imbribus salubrιores , mina mortiferae . Et quidem ab humidiori corporum con stitutione major excrementorum
praesertim crassorum , dc Phlegmaticorum proventus designaturo, quae partes omnes aggravent, ac hebetent, oc saoguinem vitae thetaurum, iustinendo, fovendoque corpori ineptum. effaetumque reddant, quamobrem maiora , dc pejora nobis semper accidunt
mala ab his, quae plus tuito humefaciunt, ac d laxante Humidum enim in Viventibus
moderatum, balsamicum , dc oleolum dictum, minime vero aqvmm exerememtosum esse debet, quale per mueum, defluentem Iympham narium designatur. Scruptum est autum Natura, idest a nativitate, atque ex naturali, insitaque corporis habitudine , ad excludendas humidas illas sepe fluitates , quae ex causis extemis. HI ab taegritudine aliqua inducuntur, quemadmo. dum ab aere austrino, cibis excrementosis , potibusque gelidis, ae immoderatis. item que ex catarrhis, aliisque . In his praei rea arguitur mala , & laxa nimis Cerebri
quod pituitae metropolis Hippoerati dici. tur constitutio , quae de lymphicas , aclerosas sanguinis superfluitates facile susci-- piat , & susceptas moderari nequeat , sed C.D res a caeterasque adjacentes partes nte sua defluere sinat. Id ipsum quoque indicat Genitura humidior ia illa quippe t naR . spumosa , di consistens esse debet sunde eum humida, & Mida nimis est, a consimili sanguinis condisione progenita de sigilatur ι modo ex utriusque partis humida alaxaque constitutione, meteras quoque inm
nes pari vitio assectas conjicere licebit, ademque coctiones Omnes, cunctasque Operatio
nes inertes, languidasque fieri, ex quibus, nee integra, nec persecta sanitas exoritur. sed valde debilis. & contrahendis aegritud innibus multum obnoxia ι quandoquidem Cerirebrum, dc Testes videntur esse prae reliquis, praecipuae, ac praeνalentiores partes, ad vim , vigoremque toti corpori impertim dum , quippe quia ex Cerehro lairirus antis males, atque ex Testibus masculeum rotae cunctis aliis communicatur . Hinc exper mur , spadones, illosque omnes, qui eiu scemodi aqueis humiditatibus, atque serosis humoribus abundant , esse perpetuo ves tudinarios, ingenio hebetes, sensibus obtutu ', languidos , excrementosos , de ad
quaecumque operas aut exercitia, tum men iis, tum corporis minus idoneos . Ceterum
comparate solum illos his minus salubres esse dixit, eum de non minus sectori constitutione praediti, suis quoque subiiciantur aegri tudinibus , At vero animadvertendum die est, quod iunctim Hippocrates memoravit
utriusque complexu de totius Corporis salu 'britate rectum iudicium serri possit a nam si una, vel altera solum pars humidior foret. non de toto , sed solam de illa parte mala affecta, ac debili iudieabitur 3,unde si Na res solum humescant, cerebrum male a
sectum , de imbecillum designabitur 1 si pro Ginitium dumtaxat si ilior, ac strum
108쪽
sor observetur ι Testes solummodo, aliaeque partes circumjacentes languidae , & laxae signifieabuntur. Debent igitur hie duo simul iungi , ut de totius corporis constitutione conjicere possimus. Idiplum quoque per eadem sere verba scriptum est 6. Nidem. sta.6. unde excerptus videtur praesens Aphori mus , nisi quod Genitura nedum humidior , sed eopiosior quoque adjiciatur, non minimum scilicet ad causariam valetudinem tonis durente copia. Hac etiam de causa idem Hippocrates a. apbor. M. adnotavit crassia , atque obesa admodum corpora citius interire , quam gracilia 3 quoniam facilius in gravissimos, ct i et hales affectus incidunt, quales sunt Apoplexia, Lethargus, Carus, Paralysis, oculorum sussusio, Asthma, Hydrops , Lienteria, Diarrhoea, in senteria, aliique similes. Contra vero siceiori, solidiorique Corporis constitutione potiti , salubriorem vitam degunt, utpote qui puriori,
soridiorique sanguine sunt praediti, dc pa
res ad robur, dc operationes vitae destinatas , solidiores , firmioresave nacti sunt rquod pariter confirmat Cels. 5b. a. east. I.
In huis dii lautiatibus Iσtestis strum cibi fastidium malum , is eum febre peJus.
ALibi Hippocrates a. alboris in omni
morbo dixit , bene se corpus habere
aera ea, quae seruntur, bonum esse ἰ contra vero malum . At hie specialius in insenteriis, ciborum fastidium adnotat , veluti signum prostratae virtutis appetitivae , atque adeo malum, dc cum febre pejus. Uerum animadvertere oportebit, non dixisse Hippocratem in in senter iis , seu dissi cultatibus intestinorum simpliciter, sed notanter adjecit , in longis , seu diuturnis retenim initiantibus Dysenter iis , ex malo
sertasse eorporis apparatu, atque ex humo. Tibus aeribus, aut oleosis, quales plerumque sunt, qui bilios vulgo appellantur , non raro fit, ut statim appetitus langueat, dcciborum fastidium , ae nausea inseratur tillud tamen non tanti existimandum, ut spes omnis absit recuperandae in posterum appetentiae, postquam stitieet humores illi acres , dc oleosi edomiti, vel evacuati fuerint . At vero cum inter initia Dysenteriae, appetitus non est omnino prostratus, fideinde temporis processu , aegritudine nimirum increbrescente , ille penitus deficiat, et ciborum omium sastidium insequatur, proculdubio pessimum indicium erit, veluti non a solis humoribus ventriculi tunicas Iaxantibus progenitum , sed a labefactata eiu Ddem actione, atquer ab emortuis, exolutis. que succis eidem addictis, dependens. N que enim, tam facile deinceps est, exol tos eiuscemodi succos restaurare, dc labefactatas vires reficere , postquam diu eum torminibus alvus egesserit , oc intestina, tam male affecta fuerint: unde de sanguinis . & vita ipsa, proxime est , ut tandem deficiat . Accedit , quod ad reficiendam
consumptam ex immodica egestione substantiam, necessaria omnino est ciborum i gestio , pariterque e veniens eorumdem
digestio, Ae chylificatio, quae, nisi ventriinculus bene se habeat ad appetendum , de concoquendum, nullatenus haberi poterit 3
quamobrem de omnimoda virium descienotia subinde adhuc verendum erit.
Sed quomodo fieri potest , ut in sentearia, etiam ab initio appetitus ciborum habeatur , procedente vero tempore deficiat pRatio petenda videtur ab ipsismet Intestinis male affectis , sive superioribus, Ac graciliis bas , sive inferioribus , oc erassis: laesis namque Intestinis solum crassis , 5c potissimum Recto, beneque se habentibus superioribus, & gracilibus, iacile est, ut appetitus cirurum habeatur , qui tamen nullus, vel valde imminutus erit, eum superiora ,& gracilia Intestina, quibus ventriculus proximius alligatur, assiciuntur ι Et quoniam procedente, productaque in senteria, erosiones, aut ulcuscula adhue in In testinis erassis contracta, sensim, sensimque repere possunt in partes luperas, dc nedum Inteastina gracilia , verum etiam ventriculum ipsum contaminare 3 propterea fieri potest, ut Dysenteria inter initia appetentiam non laedat , progressu vero temporis nauseam inierat. Adde quod morbi omnes initiantes debiliores semper sunt , sensim vero invalescentes graviores fiunt attritis viribus , dc languescente natura . Qu.d diuturnis Dysenteriis ciborum sasti. dium superveniens malum hactenus dictum
est, longe pejus erit , si cum febre comiungatur , dc quidem sive febris a principio in senteria comitetur, sive in eiusdem decurtu superveniat: etenim ratione sebris vitium quoque in sanguine inductum de , gnatur 3 atqui longe gravius erit, si febris , quae a principio deerat , vel levis admodum videbatur, mox cum ipso ciborum fastidio supergrediatur , aut increbrescat quippe tunc vel .inflammationem , vel mortificatio,
109쪽
eatiorem ibidem factam designat. Id quod
etiam notavit idem Hippocrates G. Nid. sea. 7. his verbis: In longis Dysenteriis cibι fastidia mala , tum alias , rum si insuerfebrierint: ubi duo notabiliora commeminrat z primum ι quod ciborum fastidium non
semel , sed pluries, & diu perstiterit, nam
usus est plurali numero, ei afastidisse alte-τum , quod tum alias , tum si insuper se. Nierint , ubi per particulam insuper su-Peruenientem febrem designat. Neque hoc novum in praxi, qua pluries constitit Dysenteriam citra febrem accidi is, sed & nedum, absque febre, verum
etiam, absque cruentis egestionibus visam gravissimi Doctores attestantur , illamque epide cam , dc populariter grassantem , de qua prae caeteris meminere Uvillisius , α Sydhenam, itemque Bonetus in su= S pulcbreto , aliique , ut propterea mirum non sit , quamobrem Hippocrates dixerit diuturnis D enteriis , cum tamen Dysen. teria inter morbos acutos reponatur ἔ etenim fieri pote Ii, ut illa , potissimum incruenta, in longius tempus protrahatur , utpote in Recto In testino crassiori excitata , quemadmodum etiam ita Tenesmis experimus is
ULcera circumglabra dicuntur , eX qu rum ambitu, & circa illorum labia
pili decidunt, ac decisis nullatenus renascuntur. Sive autem ulcera ista a causis internis fuerint inducta , sive ex praecedenti vulnere relicta , perinde erit, modo ab affluxu pra- Orum huminum, circumiacentes pili e suis radicibus abradantur, & sponte decidant.
unc ubi Le icenus , aliique Interpretesicribunt ulcera. Fuc vis mavult legendum vulnera, quae ramen in ulcus desierint, ut proinde non ex vi vulneris j sed eκ pravo, malignoque humore in vulneris labiis restagnante , radices pilarum erodantur is Addit etiam Cardanus praeter pilorum calum, cutis
desqua iriationem, ut ab iisdem humoribus malignis, dc erodentibus, nedum radices pilorum se sed etiam cutis, & caro subiecta depraverur, ct inficiaturis Ab ejustemodi igitur pilorum denuxa , occulis desquamas imae. clanέsime deducitur νnlaeta ipsa evasi se maIigna , dc cacoethica, vel a vitio ejusdem mei partis ulceratae corrumpentis alimentum, vel a toto malos h mures in eamdem partem deponente, quemadmodum observare solemus in corporibus gallica lue insectis is Hinc autem e cemur ,
pro talium ulcerum curatione, corpus omni
no esse repurgandum a pravis, deleteriisque succis ulcera ipsa inficientibus , ac praeterea
aleκipharmatis, ac specificis oppugnandum Inisi enim pravi illi humores eliminentur, ocalimentum, quod parti assectae suggeritur ,
Purum , temperatumque fiat , proculdubio ulcus numquam ad cicatricem perducetur. Hanc eamdem sententiam scriptam etiam
invenies Gepidem. sect. I. sub his verbis tincera eircumglabra maligna sunι ς qua raephic Aphorismus delumptus exinde videtur.
Dolores Laterum se pectori r , cy' aliarum
partium fi multum differant , sunt
inop cto vertit hunc Aphorismum is
nicenus , Obscuritatem parit 3 quare munus legendum cum Fuchsio, & Card
n , quorum alter e graeco Codice transserit Dolores, qui fiunt in carere ,'pectore alus Coissemque pari bus, num mastum praevaleant, dif-Hiis.
re , atqur aliis partibus, an mutium varior perdiscendum ἰ cui consentit etiam Mercurialis ia Et quidem utraque haec versio clariotest , ees quam Hippocrates Medicos consulere videtur , ut partem affectam ita dolaribus internoicere curent '. nixenim parteBaffectae suis indiciis distinguantur , curatio haudquaauam prospere institu ν poterit serenim in doloribus, non solum distinguendae erit doloris species, num ille acutus, & pungens , an vero Obtusus, & gravans sit, num tendens, aut inflans , num pulsans, aut con vel lens verum etiam a quibus causis potu rit induci, in qua speciatim parte, cum qu morbo coniuncuts , quo anni tempore, qua P tempestatis constitutione contingat; siquidem ab horum accidentium , dc circumstan tiarum varietate , partes assectae , illariamque specia Ies aegritud mes cum suis causis facilius dil cerni poteruntis Et quidem pungentes diniores ab humoribus acribus, gravantes a cra,
fis , dc pituirosis , inflantes a uatibus oriri s leni ς sicut pariter pullan s fit in arterris, convellens in nervisse dc membranis, acutus impartibus sensitivis, obtusus in glandulis, αviscerum paren chymatibus qui continguovaestate, plerumque ab humoribus tenu'
buI, qui in hieme , a crassioribus ι atque ita
110쪽
M emeris r Modo pro illorum varietate,
varianda quoque curatio erit, ut patet ex methodo medendi . Dat autem exempum Hippocrates in hoc textu, de doloribus laterum , & pectoris I & pro lateribus intelligit
costas cum adjunctis musculis mesopleuris, ct inter statibus dictis, prout utrumque latus dextrum , & sinis rum occupant 3 pro pectore vero intelligenda est pars anterior ejusdem, ubi costae sterno adnectuntur, ct non solum secundum partem anteriorem , dc externam, sed etiam is undum partem internam eiusdem pectoris 3 nam non eodem modo dolor in utrisque contingens pectus ipsum assiciis cum pars interior, dc membrana illa , quam pleuram vocant, sensu exquisitiori communita, acutius dolet I pars
vero extima masculis contecta, non adeo
acuto lenia torqueri solet. Ita quoque dolor aliter afficit pulmonem, ac Pleuram , aut mustulos inter states: quamobrem bene constat pro diversitate partium affectarum curationem diversimode esse instituendam.
Neque solum qualitas doloris , sed ejus.
dem magnitudo , consideranda est , num scilicet exiguus, & levis sit, an vero ma. gnus, dc excedens 3 inde enim designabitur causa dolorem faciens , vel levior , vel gravior, vel abundantior, vel parcior 3 vel tenuior, vel crassior, vel tenacius infixa , dc recondita, an vero superficie tenus dumtaxat adhaerens.
Considerandum insuperest, num in longius tempus dolores sint processuri, ideoque diuturniores, an vero sint citius desituri , dcnum per i plam eamdem, qua inceperint, anni tempestatem, puta qui hieme, intra hiemale quoque tempus finiri misint , an
potius ad aliam sequentem, nempe vernalem, vel aestivam protrahendi sint, ut ex
eodem Hippocrate colligi potest 6. eoiae ubi
de constitutione quadam ici Perintho vagata , sermonem habet. Quare non irration biliter quis conjectabitur ex dolorum va rietate, diuersam morbi causam , morbique magnitudinem , minum , 5c morem cum
parte specialiter affecta, ut fusius declarat
Galenus a. de locas afer u , c. a. Hinc, quod
Hie crates hic exempli causa de doloribus petaoris, & costarum protulit, ut inter se invicem distinguantur , aptandum quoque erit cineris pariatas, si dolore assiciantur, ut ex iisdem signis discerni possint, puta cum
dolor divexat ilia, num interuae, an exteris
nae partes veretris assiciantur, dc num Reis Des , an Intestina, an etiam reliqua viscera adiacentia: quae cane, ex documento esusdem Galeni P. I. a quinque sentibus des Cuntur, nimirum a natura. & condisione doloris, a situ, ab accidentibus adjunnis, ab excrementis, S ab operationibus laesis. Postremo advertit Galenus in eomm. etiam in pluribus individuis dolores, iisdem in paristibus inductos. ex supradictis indiciis posse diversificari; si nimirum considerentur doloris species a vehementia : Etsi enim duo individua costarum dolore crucientur, si fortasse tamen in uno dolor si pungens, in
altero xendens , vel gravans : aut in uno vehementior sit , levior in altero b equiadem in illis, dc causa doloris, ct pars as
secta variabit, pro eorumdem diversitate.
UBi Leonicenus smul una Renum, Ec
Vesicae νitia coniungit, alii Interpretes , & praesertim Fuchsius , & Cardanus disiunctim legunt: unde Aphorismum hunc e graec' Codice ita vertunt : Uuia Renum .is, quicumque dolorea vesae e quasi vero Renibus accidui quidem morbi, sed non
cum magno desore , quoniam illorum se stantia parum sensitiva est 3 at vero multum sensibilis substantia Vesicae, utpote membra nos a. verum ista non multum iacessunt ad sententiam Λphoristicam explicandam εetenim , sive aliter assiciantur Renes , ac vesca, sive etiam diversis morborum generibus divexemur, non tamen Hippocrates ex ipsorum varietate, eorumdem visco
rum insanabilitatem , vel dissicilem sana tionem desumpsit, quippe qui solum aegritudines ipsis contingentes considerans dissi. culter sanabiles in senioribus recensuit, resin pectu ipsius mei aetatis. Et quamvis ridem Auctores pro Senioribus intelligant, qui in prima lenectutis aetate lunt, ut videtur de duci posse ex eodem Hippocrate 5. NM.sem T. ubi Renum affectiones post annos quinquaginta se non vidisse sanatas scribiti nihilominus quia ibi de ulcere Renum. &vesicae verba facit , non autem de rellis quis, Renum, ac vesicae aegritudinibus de aliquando etiam vitum, senes inter initia senectutis, a qua idam Renum, de vesicae affectionibus tuisse vindicatos, verisimilius propterea credere licet, istiusmodi morbo- 'rum curationem in provectioribus senibus
omnino dissicilem, aut etiam impossibilem exist asse: modo etiam inter homines in stolo