장음표시 사용
131쪽
sunt, translata causa melane hoIiel delirii ad Aenas podicis; ita in his facile etiam insania desinere poterit decumbentibus vitiosis humoribus ad partes corporis inferiores. Neque ultum dis rre videntur varices ab haemorrhoidibus, eo quod pari modo , quo haemorrhoides tument circa podicem, illae in caeteris partibus corporis humorem reserunt, unde varices deierabi solent , venarum 4n aliquibus partibus corporis tumores ν & sicuti hae mos rhoidales venae tum elaciae nigrescunt, ita quoque livescunt varices ae gesto, atque haerente in ipsis tanguine , propter acidum.concrescente, dc ut vocant, me. tincholico: quate hae moirhoides reiae Pol-sent varices dieis appellari.
Debent autem, tum varices , tum hae morrhoides superveni re , etenim hac rat in
De significant deponi vitiosum. humorem ad partes ipsas tumefacias. & ubi antea acidus, di vitiosus languis ferebatur an caput, &mox a provida natura repurgetur, oc deturbetur ad paretes corporis infernas cum tumore venarum haemori hoidalium, auariam ve, a transpositione eluidem peccantis humoris ια licet varices comparere soleant In omni
bus sere corporis partibus, collo, brachii&, mammis, pectore, imo ventre, tumoribus. tibiis, altuque ι nihilominus securior temper . erit ei uim i trans positio iidi partes infernas, dc a capite remotiores, ne scilicet Teditus exinde timeri possit, e partibus inseris me
tastali a flectis in superam insania laborantem . Et quidem plurimi ab insania , aliave consimili capitis ςgritudine evasisse visi sunt,
vel saltem in melius abii si e , appatentibus varicibus in tibiis,. ne dum superfici aliis , sed etiam profundis, quamobrem in his etiam existimare est remeantem ex alteriis in
venas languinem, omnem malit am in varicosis tibiis deponere, & reliquum magna ex Parte repurgatum denuo per iecur in cor Circumire, unde cerebrum mitius assi ei cogeretur.
Veramtamen oportebit depositam in his
partibus Insaniae materiam, haerentem eme, nam si sorta me denuo in partes superfis remearet, facile posset ex nova transpositio. ne in cerebrum, remissam affectionem augere, atque in pristinum statum revocare
quemadmodum de Alcippo idem Hippocrales meae orat I. Nidem. unde sicut apparen. aibus varici hus, aut haemorrhoidibus, insa.
nia, vel melancholicum delirium desinit ilia ex adverso illa redirent , si varices ,
vel haemorrhoides di, parereus . 4 , .
aecumque rumιoffer eae dorso ad rubitum
SIve ruptiones, sive rupta ipsa, quae in
partibus muscultas contingunt in PNE tenti Aphorismo legantur . non minimam
afferunt dissicultatem l cum fieri non possit,
ut ruptio, vel ruptum unicis partis, ad aliam partem remotiorem transieratur. Melius ea propter vuletur legendum dolores non Ur ura, ut commentario recte ad monet Valenus, vel etiam melius causa illa , quae e lorem attulit, quemadmodum esse solet lanis guis, sesum, lympha, atrui ve humor aer, talem. Et acorem redolens. Et licet raptio, Vel ruptum, proprie pertineat ad distractimnem, distentionem, aut divulsionem fibra. rum membranarum , musculorum', dc par lium carnotarum, nihilominus, quia caula
diruptionem eruiens si fuerit interna,
vel dolorem a diruptione exortum excitans,
oe invens, s fuerit externa 3 non raro loc movetur a parte dirupta in partem exteri rem corporis φ idcirco sub nomine diruptionis implicite Hippocrates voluit esse Intelligendam causam ipsam diruptionem fa- - --ἀcientem , vel conservantem 'quoniam dolor diruptionem , & partem diruptam om late tennio debet concomitati, qui cum fieti non 3 n v possit, nisi ab humore distin dente , dc eom ς tinuum solvente F propterea clivulsiones iplas ex prelsit Hippocrates veluti dolorificas , a
Si itaque contingat 'ruptiones, de divuDuones partium dorsi transferri ih cubitvnr, hoc cist humores, ae olores in dorso inserem es , ex parte ipsis dividi a dimoveri, oc in cubitum deponis, argumento erit cmtam ipsam divulsionem , Se dolorem inserentem, mobilem esse, atque adeo facilius posse evaseuari per vata proximiora , dc magis conten taentra , qualia sunt venae, per quas languis,lerum, lympha , aliusve humor perpetuo circumit . Atque hinc est cur Hippocrates
hic striplarit venae sectione ruptionem ipsam desinere, quatenus per venae sectionem, inmor ille divulsionem. dc dolorem inserenuutpote mobilis', ec in cubitum delapius', facile possit evacuari. - si . . . Non tamen hinc quis licite deducere poterit in contusionibus, ruxationibus. Dacturis,c e risque divulsionibus partium musculorarinn, debere venam serari, nam praeterquam, quod tune dumtaxat admonet hic Hippocrates v nae lectione divulsionem solvi, inula humorde
132쪽
de parte divulsa ad eubitum desertur, atque adeo mobilis est, neque tamen in quibulvi ruptionitas, divulsionibus, & fracturis causa illas essiciens interna, est, sed saepesaepius externa , cuius ratione lolutio conti.
nui manifesta est, Ac sanguis, aliique humores in partibus iractis, aut contusis haeret, dc restagnat, qui propterea nulla ratione per venae lactionem evacuari poterit, ted Omnino resolutione egebit usu, & auxilio medicamentorum attenuantium, dissolventium , & promoventium diaphoresim . Et licet nonnulli in his etiam casibus sanguinem mittant, id tamen agunt, non ut haerentem ibidem sanguinem educant , dc ruptionem solvant, sed solum , ut prohibeant fiuxurum in partem assectam humorem, qui quo paucior suerit in venis, eo minus in partςm aD sectam confluere poterit. verum an id recte etiam agatur, non est meum in praesenti Io.
examinare. Caeterum Hippocrates nulla
facta uenarum electione, simpliciter dixit, venae sectione ruptionem solvi, sorte quia existimavit sanguinem undecumque evacuatum istiusmodi irruptionibus conferre. Nisi etiam dicere velis, implieite contineri in Aphorismo venae sectionem in cubitu faciendam, eo auod ex dorso ad cubitum ruptionem descendere dicatur, quae cum eκ humore mobili, defluente, ad illam partem descendere putetur, Per venas quoque eidem proximiores,mque adeo ex cubito, verisi mile sit sanguinem velle esse mittendum.
si timor, atque maestitia longo tempore per severent, ex eo atra bilis Agnificatur .
Ouamvis Leonicenus ex metu, & maffinstitia longo tempore perlaverante a trambilem significari scripterit, rectius tamen reliqui Interpretes non atrambilem, sed melancholiam ex graeco Codice verterunt, dc licet atrabilis aliquando pro melancholia exponatur, ad evitandam nihilominus aequivocationem , melius erit melancholiam , non atrambilem hic exponere. Sed den que pro melancholia humor melancholi.
ens intelligendus est , sed potius assectio
melancholica , unde Cardanus, de Heurnius stribunt: si timor, maestitia longo tempore persevereur , talo est melane, Acum . Ee lane inter symptomata melancholicam
aflactionem concomitantia , praecipua re
cententur ista duo, Timor , ot Μaestitiasne causa manifesta, ut late explieat Gal.
3. de loe. affeci. cap. 7. ubi etiam Dioclem reprehendit , quod in examine symptom tum, melancholicum delirium comitantium, illorum duorum non meminerit , quippe , quod ab his duobus potiis mum , recte quisui iudicabit, patientem factum esse melancholicum, si diuturna maestitia , ac panico timore laboraverit. Et licet in hoc textu simpliciter dicatur ex diuturnitate temporis , quo timor , de maestitia perseveraverit , melancholicum judicari debere patientem I quia tamen diuturna maestitia , ac perseverans timor neutiquam a mani infestis, ac externis causis oriri possunt, idcirco conditio ista sine causa manifesta videtur implieite contineri in temporis diuturnitate , quo timor , Ac moestitia perduraverint. Quoties enim timor , de moestitia ex manifestis causis coeperint, puta eXObitu parentum, aut amicorum , ex inis tuniis, calamitatibus, caeterisque hujus saeculi aerumnis, tum animi, tum corporis , tum denique bonorum sertunae , in longum tempus prodi ahi non solent, nisi tamen a causa interna Qveantur 3 unde cum diu perseveraverint, nonnisi ab humore melanch lico , depravante cerebri operationes, O
tum ducent, ut propterea sub particula illacia hoc est, Ioneo tempore, implicite quinque contineatur, id accidere non a causa
manifesta, Ac externa, sed a cusa interna, de humorali. Quo autem pacto timor, & maestitia ab humore melancholico, dc acido procedant,
indeque desisnent assectionem in cerebro contractam, ii militer melancholicam , praeterea , quae sese attulit Galenus est. 3. de loe.a feta. ἐν 2. de sympremat. eaus clare quis deducere poterit , per vestigata condition eiuldemmet humoris, sua aciditate magnopere depravantis internas cerebri operatio. nes , nec non etiam male assicientis tum motum cordis , tum sanguinis , quemadmodum pluribus ostendit prae caeteris Uvillisius, & nos etiam , tum in uostra mactis tum etiam in commentariis super 3. Artis medieae Galeni eap. de passimistus Animi. . Cum itaque timor , dc maestitia diu alia quem infestaverint, Ze sine evidenti externa causa in longum tempus perduraverint, indicio erit talem factum esse melancholicum, hoe est delirio melancholico laborare . Umrum quamvis dictum sit, sine causa evideniati, dc externa , melancholicos timere, de maestos esse, fieri tamen poterit, ut etiam
a causs externis timorem , dc moerorem
inserentibus , sit quis melancholico delirio
133쪽
laboraturus ν etenim si ex praecedente ara la dispositione , & habitudine corporis ad
melancholicum vergentis, ex malo tortalla apparatu succorum acidorum, quis a nimio moetore, & a vehementi timore extrins cus illato , incidat in tantam animi conster. nationem, ut deinceps amicorum societatem sugiat, lolitudinem inquirat, cibos non alluviat , ploret, vigilet, & aliis consimilibus incommodis te submittat, poterit proculdubio melancholicum delirium progressul empori S in cui iere , ut Propterea tirnor, SΠὲς ii .lia , quae lymptomata sunt melancholiscorum, fierent in illo casu causae ejuscemodia tactionis . Non negandum tamen, quod cum symptomata sunt melancholicorum, unoctu in melancholicum delirium attestantur ι cum vero melancholicorum causae sunt, disiunctim una, vel altera , veluti separatς passisiones animi, melanchol ιam ingenerebunt, inducta nimirum in sanguine, caeterisque liquoribus corporis diat heli, acorem praele rente, vel aliter hebetante motum eiusdem,
dc cordis , ut alibi a nobis est ostentum .
Delirium autem, etsi non semper in cunctis vocale sit, mentale saltem erit, cum saepenumero mente solum, quae timent, aut ας- rent, continuo recogitent, ac revolvant ,
di mille phantasmata sibi fingant. amquam autem melancholicos hic ab
Hippocrate notakos, censuerimus esse eos, qui ex nigro, faeculento, tartareo, dc acido
humore melancholico laborant, quippe hebetes , taciturni, solitarit, tristes, ac pavidi esse solent ι sit tamen melancholicus hv. mor non lentus, & crassus, terreusque sit,lad tenuis, acris, salino sulphureus, & facile insammabilis, velut, qui cum atrabile a plerisque confunditur, quemadmodum ex praenarrata quorumdam versione superius est memoratum o proculdubio neque pavo- Iem, neque maerorem praeseseret, sed poetius Ingenii vivacitatem , Intellectus acu.tiem, Mentis perspicaciam, oc speculandi Prosunditatem largietur, ut in plerisque anativitate Melancholicis natura dictis , experimur. De his namque scite admonet A. tistoteles Problam. seci. 3O. Tobl. I. in carminibus pangendis, in Republica administra nisda, & in studiis Philolophiae semper exti. tiue optimos, quales, inter caeteros plurimos , su isse testatur Empedoclem, Socratem, dc Platonem, dc nostrae quoque aetati prox, mos. , strunt alii , ejusdem prorsus indolis suisse Tassum, & Caiiesium. Hinc Senecavi Traηqvillitate ammi, assirmare non est
poeticas , absque furore , dc eam AristoteIe,
nullum magnum sngenium Me mistura δε- mentiae esse: quamobrem non posse grande H quia, supra eaeteros loqvi , in motam meu em s quippe , quod ab ejul modi h more atrabitaria non quidem spiritus pauci , estoeti, di lenti proficiscuntur, qui solum circa terebri meditullium ut in melancholicis terreis Operantes, potius mentis
confusionem pariunt, phanta unatum turbationem , dc in judicando inertiam , sed potius tenues, mobiles, quaquaversum impetentes progignuntur, sere, ut maniacis, desuriosis ι unde postmodum sortis apprehensio, vehemens , dc prompta existimatio , acutum iudicium , dc profunda intelligentia exoriuntur. Atque hinc stupendum quidem, quod a pleri sque memoratur, hujus generis
homines aliquando eκtitisse phanaticos, ae veluti eclla si abreptos, nedum exotico idio. male , quod nunquam didicerant, suisse linculos , sed & ventura serine vaticinatos isorte, quia ex intensa, ae profunda nimis in se iplis meditatione, ab externis objectis penitus abstracti, nullamque in mente ali rum phantasmatum turbationem passi, usque ad ultimas rerum disserentias per rectam mediorum continuationem rei praeconceptae,& concupitae, votum, dc finem sunt tandem assecuti. Hinc eo itur porro l conciussit, ristoteles ibidem ) Mι meianisadici amnes non per morbum , sed per naturam , μι ingenio fingillari . Per naturam quidem e nam fi
praeter naturam atrabitarit humores corporibus ingenerentur, exitiales in bOS pariunt. verum de hac re legantur prae caeteris: Vales
Lea. tib. II. cast. F. Sennen. lib. I. prax. p.2. v. I . quae, . I. Marcen. Dοη. de bim ira mir. I. a. cap. I. praeter alios.
Si visu inusinorum gracilium discindatur.
O Uod in hoc Aphorismoeontinetur, sui
ab eodem Hippocrate expositum Ap IS. Ea solum differentia, quod ibi gracilia
intellina cum altis partibus ron numerata re
censeantur, hic vero seIunctim abali is, gra cilia istam intestina nota coalaleere referun tur , si tortasse diaetim sint. Hine mima videri debet, qua ratione id ipsum hoc loco
sit repetitum, quemadmodum eum Galeno is eorum ι. reliqui Interpretes eonfitentura
134쪽
unde Cardanus nedum illum explicare non est aggressus, sed neque in Aphorismorum terae ansus est gannumerare, cum illam m-ter Aphorismos adscribere , non cura Ferit . Quoniam igitur ratio istius dicti in expolitione illius Aphorismi enarrata est, ad eumdem propterea locum vos remitto.
Erysipelas ab exterioribus verti ad interi ra, non es bonum t ab interioribus autem ad exteriora, bonum.
CVm Erysipelas fieri communiter dica
tur, a tenuiori , cle aeriori sanguinis portione , quam biliolam Veteres appellarunt, di haec facile mobilis sit, & de loco in locum excurrens , considerans ea propter motum illius in hoe Aphorismo Hippocrates, inquit, ab exterioribus partibus ad interiores verti malum esse, contra vero bonum ah interioribus ad es eriores . Id ipsum scribitur in Coacis praenotionibus, sub his verbis i E. 'iselas foras quidem accedere commodum
es, intro autem eonverta Dibale : Converritur autem intro, cum inisarente rubore W-
eius gramatur, diffeιlem Dirationem habet . ubi de erysipelate pectus occupante
Neque solum credere licet locutum hic Hippocratem de erysipelate superficie tenus apparente, atque adeo extimam corporis c tem divexante, sed etiam de erysipelate minterioribus partibus enato 3 siquidem qua ratione erysipelas extrinsecus fit, eadem fieri solet intrin secus, fic in intimis visceribus corporis, quae cui experimento pluries constitit nulla ab hac assectione immunia esse non solent ι quare de menin Ses Cerebri , de Pulmones, de iecur , & septum transversum, de uterus erysipelate affecta saepe observata sunt, ut proprerea sicuti inflammationibus, aliisque tumoribus interna vis era obnoxia sunt, ita etiam possunt erysipelate laborare, unde Hippocrates F. Αρθ.
scripsit, si in utero fiat erysipelas, Dibale uehis verbis deminciana bene posse uterum erysipelate assici. Si ergo erysipelas interius ingenitum, ad externas parteS vertatur, bonum erit 3 quippe , quod melius semper censendum est interiora viscera ab aegritudinibus vindicata remanere, etiamsi externae partes assiciantur. Contra vero gravius Omnino erit, Ac non sine ingenti uitae periculo, erysipelas introver. τι, male affectis internis vilceribus, velutila, vitae tuitionem non amplius conserentibus, cum oc sanguis, qui per illa perpetuo circumit, facillime inficiatur, ec insectus,
caeteras quoque partes , ac praesertim cor, brevi temporis interstitio valeat contamin re. Accedit, quod humor erysipelas emciens. vel conser vans , Peloris leni per erit conditi nis, cum introvertitur, & praeter tenuit tem , acritatemque , acidam, ponticam ,
malignam te naturam participabit: si enim tenuis solum ret, Ac volatilis , proculdubio sponte lua resolveretur, & ex habitu corporis neu aquam denuo intimas partes pervaderet, ubi semel deflagrasset. Est tamen advertendum, quod ejusmodi introvertiones eryli latis citra quamcumque occasionem , aut causam externam debent evenire ι etenim si istasseeκ ambiente frigido , eκ lotionibus aquae gelidae , aut etiam ex applicationibus medicamentorum in frigidantium, Ac repellentium , vel etiam in crassantium, dc obstrirentium poros cutis, erysipelas ab extimis ad intima vergeret, et si malum quoque foret, quia tamen non ex desectu naturae , neque ex vitio pec cantis humoris id eveniret, minus profecto malum soret , dc facilius posset introver-lum erysipelas extra verti; quod secus a cidet, si sponte sua , dc ab interna causa
Sed dc praeterea animadvertendum, tunc lolum bonum esse erysipelasmxtra versum , cum per ejusmodi extra versionem liberantur partes internae I secus vero si partibus internis nullatenus vindicatis, nec ab erysipelate liberatis, illud ad partes externas Uergeret, quemadmodum fieri solet , cum pro- ter multitudinem, & malitiam vitiosorum umorum non latis sunt partes internae, sed etiam esternae coguntur superabundantes illos humores excipere 3 Coniiciet autem prudens medicus honam fore istiusmodi est ra- vertionem, cum sebris, sitis , ardor , in quietudo , ct caetera symptornata, quae cum erysipelate conjunguntur, omnino desinunt, vel magna ex parte saltem remittuntur at vero si iisdem perseverantibus, nec ulla ratione interminis, erysipelas extra ver gere videatur , pessimum indicium erit , denuncians prae multitudine , & pravita te peccantium humorum, neque partes internas , sed etiam externas assici, de coinquinar .
Quod Hippocrates hie de erysipelate dumis
taxat commemoravit, recte admonet Galenus in e m. aptari quoque posse cael ris matbus transpositionibus e partibus in-1 4 ternis Dio it
135쪽
ternis ad externas, ut alibi quoque de Angina 4. apbον. recensuit: seni per enim, ac humor, vel quodcumque aliud praeter natu-xam, e partibus intimis , dc prosundis corris, ad extimas, & superficiarias vergit, num erit. Quandoque etiam motus humorum habiti a partibus intimis ad intimas, vel et iam ab extimis ad extimas boni,vel mali esse poterunt, attenta partium conditione,
di natura; unde si a partibus intimis, sed prς
santibus ad partes internas ignobiles humores deserantur, bonum erit 3 contra vero a
partibus ignobilibus ad nobiles , malum :ita quoque si pia vus humor, aut etiam erysipelas e partibus in sernis ad supernas , ex
brachiis, aut cruribus ad pectus, aut caput deseratur, malum . Itaque in unaquaque hu- oris motione consideranda est partis prae santia , robur naturae, integra depositio,
aut transmissio, termini a quo ad quem , spatium, seu medium , per quod trant positio illa fit. conserentia , tolerantia, & humoris commoti quantitas, qualitas, & permanentia in parte , ad quam transmissio facta est . Denique pro praxi notandum perperam ex hoc Aphorismo illos agere, qui ad reprimendum ardorem, dc ruborem partium erysipelate affectarum consulunt in frigidantia medicamenta , aut etiam oleosa, haudquaquam
animadvertentes, facile ab illis reprimi, &cohiberi motum naturae propellentis ad cutim 3 iu propterea subsequi subinde soleat, vel introversio erysipelatis ad partes internas, dc principaliores, vel ejusdem suppu-Fatio, cum tamen utrumque malum sit. Satius ea propter erit extrinsecus admovere medicamenta , quae motum ipsum ad exte- Tiora promovea ut ,&cutis poros patentiores
reddant, ut hac ratione Acilius vitiosi humores attenuentur, & resolvar,tur. In quem finem consulto solent plerique partes erysipelate affectas saepius madefacere vini spiritu, sicut etiam spiritu salis ammoniaci correcto , vino camphora medicato , alii sque similibus. Quod si haec admovere sormido sit, juvabit partes iplas ab ambiente frigido linteis tueri, atque intrinlecus exhibere ea, quae simul corrigant,& diaphore sim promoveant, atque ex his, quae mitiora videbuntur, ut est pulvis viperarum, cornu Cervi praeparatum, sanguis Hircinus, lapides Cancrorum pulverati, sal cardui benedicti, & his
similia . Reseruntur quoque nonnulla extrinsecus admota erysi Iati specisce prodes.se, ut sanguis Leporinus recens extractus,
di linteo superimpositus, sanguis caudae selis, ros Vitrioli, spe Ima ranarum , aqua calcis, dc in qua lapis medicamentosus Croulii sit dissiautus. Uerum ista potius retun. dendo acidum, quod in erysipelate vigere solet, quam lympathia , ut veteres crediaderunt, conserre putantur.
sui in febribus ardentibus tremares fiant . Glirio solvuntur.
IN eκ positione istius Aphorismi non conis
veniunt interpretes: cum enim sententiam hanc non levibus dissicultatibus implexam viderint, non fuere propterea concox-des , ut in commodum senium illa revoca rent . Et quidem qua ratione contingat, ut
in ardentibus labribus tremores fiant, tam ab illis disparati λ unde Bras avolus pro tr moribus , rigores apposuit, quoniam rigor ardenter febrientibus supervenire solet: insuper quomodo fieri possit, ut delirio solvantur, sive febres, sive tremores, cum delirium febribus ardentibus superveniens illa rum malitiam augeat , non minuato hinc nonnulli volunt legendum tremore solvi sein brem ardentem , non delirium. Putant alii
non debere scribi delirio solvantuν, ut habet lectio Leoniceni, sed potius deliraum suere
dit, ut exponit Fuchsius, existimans ex tremore ardenti febre superveniente succedere
delirium, sensu penitus opposito. Quin re Heurnius delirio quidem eos solvi ait, sed
in mortem desinentes, quippe qui ex trem re delirantes resoluti pereant. inamobrem Cardanus tam acriter invehitur in Galenum , aliosque Cum mentatores, ut se coactum dicat cum insanientibus insanire. Ne autem de veritate istius Aphori sim, deque illius vulgata versione dubietas ulla emergat , eamdem sententiam recolligere aa verbum liceat Nobis ex L de iis eationeo de Coacri praenotιonabus, unde hic Aphorismus es erutus. Quoniam igitur in utrisque his locis de tremoribus , non rigoribus delirio solutis sermo sit, ambigere propterea nulla ratione licebit de vulgata versione , adeoque non esse pervertendam sententi Amhanc , ut reliqui Interpretes voluexunt uideirco sensus erit , tremores ardenter se
bricitantibus supervenientes, delirio iacillia me solvi, sive ad salutem, sive ad mortem: quamobrem verbum illud solii non erit xes rendum ad labres, sed ad tremores, ut scilicet tremores ipsi supervenientes labriabus ardentibus delinant in delitium , sitque
delirium ipsum judicatio tremorum , licet
136쪽
ex sebre ardente, AE ex delirio eidem superveniente aeger sacile sit periturus, nisi
opportunis , & convenientibus medicamenistis illi occurratur . Λtqui seri etiam potest, ut per delirium, ac sebrim promptius extenuentur , ex dissolvantur humores nervorum fibras vellican tes , adeoque simul una ab utrisque aeger evadat , iuxta quem senium Celsiis hanc sententiam vertit I 2. cap. 8. Cur calor, i tremor es, saluti detinum est. Quoniam vero tremores hic memorantur supervenientes sebribus ardentibus, dubitari non incongrue potest , quomodo illi ardenter febrientibus contingere queant e prς- sertim , quia Galenus La. de symptom. rax frap. 3. tremorem ait esse motum compositum ex facultate debiIi conante sursum attollere membrum, di ex gravitate elusdem membri deo rium tendente , unde tremor exurgit 3 quia ex una parte membrum gravat , Ac ex altera iacultas debilis sustinere illud non potest, quemadmodum exemplo constat in senibus, qui propter virium im- hecillitatem tremoribus eorripiuntur. Id ipsum experiri est in puellis pondus aliquod elevare conantibus , qui cum tanta virtute non polleant , ut illud attollere valeant , tremere solent. Sic etiam barili ingenti. Ta pondera serre cum non possunt, sub illis toto corpore contremi scunt. Verum qui consideraverit irascentes, adhuc juvenes quandoque magno, ct impetuo in tremore affici, ex quo Brtiores ini fuerint, eo etiam impensius tremere, cum tamen in illis nulla improportio fingi possit inter saeuitatem attollentem , di membra deinprimentia r Et ex adverso repentino timore percu Isos , vehementer quoque tremere 3 itemque maniacos , phreneticos, aliosque citra ullum partium languinem contrem iis stere solere , non irrationabiliter ambiget de causa tremoris, quam Galenus attulit, ut alibi quoque demonstravimus in nostra ram: quamobrem non immerito Cardanus m commentario astius AHori ν, duo genera tremorum distinguere non est veritus , atque unum inquit fieri ab imbecit,itate λcultatis, ut in senibus, ct pondere gravatis 3 alterum fieri cum magno impetu ex depravatione motricis lac altatis , non tamen debilitatast, quemadmodum in convulsionibus ex irritamento v orum , aut acrium humorum , itemque in palpitatione, di similibus aegritudinibus. Contingent autem tremores in febribus ardentibus ea illapsu humorum ac rura, aut vaporum e cerebro in nervos, nervorumque tunicas , quae proritatae, ut a seipsis expellant insensos illiusmodi vapores, aut huminres, tremorem excitant. Quod si huic tremori delirium superveniat, quia recurrentiabus humoribus, aut vaporibus ad cerebrum, desinunt punctiones illae nervis illatae, proinde fit , ut tremores delirio ita vantur, quamquam in pejus ruat aeger, nam longe pejus est delirare , quam tremere. Caeterum , quia junt, sebres exinde solvi, non tremores, longe, lateque falluntur, vim quia verbum illud solvuntur, ex contextu verborum nuru latenus referri potest ad febres, tum etiam, quia nemo sanae mentis concipere poterit solvi sebres ardentes a delirio superveniente, cujus causa potius illae increbrescunt , & multoties in mortem definunt . Atqui fieri solum potest , ut humores in Cerebrum recurrentes , ct excitantes delirium, tenues
admodum sint, Ac facile resolubiles , qui propterea prompte evanescentes, dc labri, de deli Fio finem iaciant .
Iuleamque suppurati , aut aquam in erra tem patientes uruntur, aut secantur , si pus , aut aqua universim fluxerit, omnes
PRo suppuratis intelliguntur empyematiis ei, qui nimirum puris collectionem in
cavo thoracis subeunt i Hi autem eum muti toties nequeant universem puris quantitatem per tussim egerere, ne sitsocati periren solebant Veteres sectione, aut etiam ustione, inter quintam , dc sextam costam inita, pirulentam illam materiam evacuare, quem. admodum tempore Hippocratis in Bequemti usu erat; quod de idem Auctor manifeste edocet tib. de interni3 refectionibus , confirmantque Celsus, dcri ineta, aliique, nedum ex vetustioribus, verum etiam ex recentioribus Medicis. Mem quoque solitum magi in Hydropieis , & Λ scilicis ad ver tit etiam Hippocrates fib. de locis in homine, dc praecitatus AEgineta ejusce Operationis modum tradit tib.5. cap. m. Nec d sunt inter Recentiores , qui lumma dii gentia , ex klici lucressa peractam in aliis quibus paracentesim fateantur , educta senissim aqua in abdomine collacta. De his ergo inquit hoc loco Hippocrates peculiarem cautionem habendam esse, ne pus, aut aqua consertim effluat . quemadmo. dum etiam in prςcitatis locis consulit. Si nam. que umversum Pu , ct toea aqua ex illis ed
137쪽
catur, mortem subinde eventuram praesagittunde licet in praeallegatis locis , cum caetera praesidia non profecerint, ad educendum pus ab Empyematicis , & ad evacuandam aquam ex Ascilicis sectionem, vel ultionem
commendet, illam tamen non universim, tota nave simul educendam admonet, aliter illa affatim exeunte mors prς sto erit , ut aliqu3ndo etiam Nos obteruauimus in quindam Ascitico , qui licet ab exitu aquae visus fuerit per aliquot horas in pristinum salutis satum restitutus 1 mox tamen repente
venter intumuit, & paulo post periit. At qua de causa ex subita, tum puris, tum
aquae subter cutem evacuatione mors certo
immineat p Erasistratus, ut refert Galedus in commentario dicebat se experientia compertum habuisse, universam evacuationem febres , ac mortem afferre 3 verum unde id accideret, non memorat, cum tamen aliud
quid diversum sit inter evacuationem assa tim factam statim a principio, & eam , quae in confirmato empyemate, & hydrope evenit , siquidem semper robustiores erunt vires inter initia , quam sint diuturno pael tempore, ab inveterato hydrope, aut empyemate. Sed & magna quoque differentia est inter sectionem , & ustionem; unde ustionem non nisi volunt in pectore faciendam, stactionem vero in imo ventre. At Hippocrates varius in hac eadem re videtur, nam a. de morbis secandum, non urendum in em. pyicis ait, dc in aqua intercute urit, non se. cat, Bb. de inter. Uec . dc 6. Nid. θῶπι- cor, inquit , cιιιus secare Oportet, tabescen tes vero Iazim urere i at vero lib. 3. De morbis agens de suppuratis, sectionem, aut ustionem simul commendat 3 quamvis Gale nus in comm. ultione egere dicat eos, qui plurimum habent pus, quod per sputum ne queat expurgario eos vero, qui aquam intercutem patiuntur, sectione potius , quam ustione. Verum quocumque pacto pus, vel aqua consertim egeratur , periculosa temper erit evacuatio, cujus causam refert idem calenus in suppuratis ad spirituum immodicam exolutionem, quae simul cum puris evacuatione inevitabiliter accidit ob vasorum relerationem, quae antea a pure, eca puris ainclitudine continebantur occlusa, in hydr picis vero non modo ob causam mox enaris ratam, sed etiam ob subitam viscerum duritiem, quoniam seducta aqua non amplius irrorantur, sed arefiunt, unde septum deorsum trahitur cum reliquis visceribus , quae
in thorace sunt. At potius ipse crediderim mortem iis accidere, quia per subitam ,.α
immodicam, tam puris, quam aquae inte cutis evacuationem vires concidunt, re viscera labascunt, tum quia nulla immodica evacuatio, etiamsi pravorum humorum fir tolerari potest o tum quia partes illae manutae aliquo alio corpore, aut etiam am , t pente impleri solent, quod ad vitam . usti. nendam in idoneum omnino erit 3 tum e iam , quia in partes istas inanitis humores, qui in venis, & Arteriis continebantur',
fine ulla remora confluunt, unde vas aquae. cumque corporis sere inaniuntur, ita ut circula tmnem languinis , & lymphae penitus interrumpant , quemadmodum praesertim in hydropicis saepesaepius est observatum, ut quibus paulo post aquae extractionem ex abdomine, lympha , quae supererat in v iis lymphaticis brevi temporis intervallo tota prorupit in abdomen inanitum . Ac cedit , quod in his totust sere sanguis verintitur in serum, acre simul, ct salium , &ia empyicis a pure in pectore col lecto sanguis pariter inficitur tanta acritate muria tica, ut plus justo dissolutus, fluitet invenis, & arteriis; unde per immodicam, desubitam utriusque evacuationem , commintione majori in toto sanguine , & in v lceribus corporis inducta . pauci ili, spiri. tus, qui supererant , tuffocantur , extinguuntur, vel dissipantur.
Eunuchi , neque podagra laboram , neque
ealvi sunt . LIcet tempore Hippocratis perpetuo Ferum obiervaretur, Eunuchos, quibus icilicet virilia exempta forent , podagra non laborare , quia nostra tamen aeta e
plurimi, adhuc observantur podagra ais cti, non desuerunt, qui Hippocratem sallitatis in hoc Aphous no arguerent, qdali
vero sententiam hane inter Aphorismos retulerit veritati non consentientem . Umrum etsi id verum sit , quia nihilominus rarissime accidit Eunuchos, proprie tales, podagra laborare, illaque non nisi in ultruma lenectute, idcirco non erit, cum Hlppocratem inculpemus, quandoquidem , ut alias notavimus, ea potissimum Hippocrates literis tradadit, quae vidit, dc frequen
Ratio autem, cur Eunuchi Hippocratis tempestate , non tam facile podagra astucerentur, triplex ab Auctoeilms recenseriarδα prae caeIerissi memorat Euchsius hoc lo .
138쪽
eo. Primo , quod non omnino ea tem state otiosi forent , cum mos fuerit apud Ueteres mulierum famulatui Eunuchos adscribere ι quamobrem te rota illa excremen αta , quae in illorum corporibus cumulaban tur , bene poterant exercitiis , imo etiam
laboribus, sive siensibiliter, sive iniensibiliter dissolvi. Secundo, quia ad coitum im-PO emes erant , quo plerumque imbecilli
ra reddi solent corpora, & potissimum in articulis. Tertio, quia moderata illis vi.
ctus ratio erat, unde pauca, vel nulla excrementa cumulari poterant: Nunc vero, cum haec omnia , non tam exacte ab eisdem servari soleant, mirum non est , si nonnulli inter eos podagra assiciantur . Ndique sol mn Eunuchi, ut hic memorat Hi in
Pocrates , a podagra immunes erant vetusa illa aetate , sed ut advertit in eomm. Galenus, neque reliqui omnes, tam facile illa corripiebantur. AEtate quidem tam eratιs , inquit hoc loco Galenus , pauet podagra laborabant premer ultae moderaminisam ἰ nostris vero temporisus , usque adro
ων cruditatibus , atque ebrietatibus offendantur , ων ante risum assummum bibant
deratis et uanuulti vero es non his omni.bus, in uno saltem , aut duobus ex iis, quaed cta suaι, delinquauι. Et paulo infra lub.dit i Aeeiau, O ad bas causas , ob quas pleraque inei σι ια podagras e quod mul. ti , Ο patres , O avos babuere podagri.
cos , in quibus semen erat vitiatum, atque tria posteris vehementrorem fecerunt par. trum imbecillitatem. Quoniam vero Eunuchi in his non raro delinquere solent, poterunt podagra , quam maxime corripi , quamvis nullum habeant usum venereorum : talis enim . c.ut observat ibidem idem
Galenus ὶ est illoru- desina , insatiabimras , ebrieιasque , quod euam fine venerras podagra eorripi poss-3. Elt tamen advertendum, quod Eunuchorum alii sunt, qui Castrati dicuntur , alii Spadones, ali, Thiasiae , aut etiam Thia-diae , & alii Thlibiae appellati. Castrati di--ntus , quibus missi pubertatem non solum testes , sed etiam virile membrum exectum
est, ut apud Turcas fieri consuevit , veletrinxinles sunt, qui sine testibus progeniti, uel ab ipis primo ortu execti nil virile habeat ex Luciano, atque hi proprie tan hi
bus testes loliam modo in prima aetate tracti fuere. Thlibiae vero , qui attritos habent testes , quemadmodum fit in Iuvencis , ut in opera campestria facilius ducantur. Spadones denique sunt illi, quibus meatus pudendorum . per quos, vel materia seminis, vel semen emittitur, propter impedimentum aliquod , forta me in ipsa eorumdem contarmatione, angusti, vel obstracti sunt, adeoque fit, vel ut semen nullum fiat, vel ineffican , ct minime prolificum, vel etiam , Quod extra vasa eiaculari non possit 3 qua molarem ex istis nonnulli iunt, qui ne. V.
queunt generare , non quod semen lacundum a ....
minime gignant. sed quod propter aliquod cap. . impedimentum semen effunde e nequeant, eo quod in suis cavitatibus, aut flexuris haeis eat , quemadmodum ex multis colligit F
chsius in commentaris i ius apserami ; sed
dc alii licet semen emittant, inicecundum tamen illud est. Spadonibus quoque adnu. L. De 'merantur ex Alciato, qui cum uno tantum ' ηrt, si teste nati sunt, aut qui altero dumtaxat sunt execti. Cum igitur Hippocrates in hoc textu de Eunuchis meminerit, illi proprie intelligendi erunt castrati, & quidem, qui in
aetate puerili antequam pubescere , de semen progignere caeperint , testium resectionem passi lunt. Caeterum Thiasiae, Thithiae, &Spadones, plane possunt podagra corripi,
cum licet semen non effictant, vel non emitistant, bene tamen concumbere possunt. Et praeterea advertendum, Eunuchos podagra proprie dicta eorripi non solere, posse
tamen affici doloribus articulorum: etenim plurimum interest inter podagram , de artieularios dolores; si quidem licet artus in utrisaque assiciantur, articularii tamen dolores rea dire non solent, sed postquam semel invalerint, & ad plures dies etiam cum sebre acuista, & continua vexaverint, tandem, cum desierint, non tam facile redeunt, nisi eae nova, & praepotenti causa I at vero polagra certis quibusdam temporibus redire solet, ei. tra quamcumque caulam, etiam si in his r ctam victus rationem servaverint, Ac qui dem in mutationibus tempestatum. scilicet
in solstitiis , ct aequinoctiis . Arque hinc
plane constata , pol se puerus , di adolesce tes quoque articularibus doloribus affligi , secus vero podagricis proprie dictis qua m- quam nostra ate ob intemperantiam victus, dc ob luis venereae contagionem etiam visi sunt aliquando adolescen es, Ac Iuvenes podagricis doloribus affici, ec iterato vexari cSed est in stipis notandum in podagra , chiragra , caeterisque doloribus articulari bus
139쪽
bus, atque in Arthit ride universati , duos concipi debere humores illos excitantes, alterum quidem, qui vel a toto, ut putavit Schneiderus, vel a cerebro iuxta mentem Fernelii, vel a stomacho, dc hypochondriis, ut alii voluere, dependet, re veluti a parte mandante, ut pleritque dicitur , per reliquum corporis divagatur, ut est serum sanguinis, vel lympha acrior, acidiorve redinuita, ac salina conditione imbuta alterum vero articulis ipsis inesse , atque in internodiis ossium, qualis Paracelio onomia dictus est , vel potius ex glandulis artuum muci laginosis suggestus, qui licet in aetate puerili, ac juvenili fluxilior, laxior, meliorque sit; in senili tamen aetate erastior, densior, Sacidior evadit, atque fermenti podagrici, vel chiragrici vices gerit, estque deinde in causa , cur ibidem haereat, ac restagnet serum illud , vel lympha prperfluens, ad inque tumorem, ruborem, ac dolorem insertvehementiorem, vel mitiorem, prout acrior, acidiorve fuerit , aut contra temperatior,
ct levior . Neque quis putet, quod synovia, aliusve humor erassior redditus in senibus incapax sit ejusmodi acritatem, de dolorem
articulorum inserendi nam praeter Crassi talem acquirit etiam in lenibus ut reliqui humores aciditatem , acritatemque 3 un. de quemadmodum calx , auripigmentum , aliaeque res durae per humoris iniectionem sermentescunt , ac tumefiunt, ita dc pluten ipse. Dehet autem istiusmodi glutino. sus, aliusve similis humor articulis inesse, ut inibi cum praeter fluente humore lymphico, vel sero sanguinis , sermentationem , tumorem , ac dolorem inserat 3 nam aliter nulla potior caula foret, cur ibi haereret, dc non alibi. Neque satis est dicere ibidem haerere, quia articuli sunt partes ignobiles, quo natura transferre solet humores peccantes nam ex hac ratione deberent potius vitiosi transferri ad alvum, aut vesicam, -- luti ad partes longe ignobiliores, imo a Natura ipsa destinatas veluti in cloacam eo poris, ad excipiendas omnes superfluitates ejusdem. Quare necesse est, ut in articu .lis aliud quid resideat, ouod in causa sit,
ut ibi fluentes humores haereant. Hinc ut Eunuchi, aut Spadones podagra sint exempti, satis non est, ut ad coitum snt impotentes, sed necesse etiam est, ut rectam servent victus rationem , cum exsuperius traditis, praeter artuum imbecilli. tates , , dc glutinis , aut mutilaginis ibi.
det, stagnantis vitium , seros , ae lymphici etiam humores ex toto, via ex viscer, bus naturalibus , aut etiam aliunde illue
eonfluant, ut dolores arthriticos excitent. Porro in Eunuchis, Spadonibus, caeterisque si milibus languidae , dc mollis constituti nis, ejuscemodi humores excrementosi , de aquei solent plurimum abunuare . Atqui compertum adhuc est, caelibem vitam a centes non raro etiam podagra corripi, nisi simul una temperantes sint, oc frugales. Denique . neque calvos fieri Eunuchos docet hic etiam Hippocrates , quod certe verius , Ac universalius observatur . Cum enim calvitium fiat ob carentiam , di privationem ejus humoris, qui per cutim capitis diffissus radices capillorum irrigat , dc
in alimentum eorumdem transit, quia Eunuchi carnes habent molliores , 8c ejust modi humoribus, quam maxime abundan veluti mulieres , quibus perquam similes sunt, ut etiam advertit Aristoteles asserens lib. s. de generatione animatium , cap. 3. Emmebos non calvescere , quod in seminas mintentur ἰ unde Galenus , Eumebos, ait, si
ctio testiculorum similes essest 'minis: siemti ergo in eis calvities non aecidit, sic neque tu Eunucbιν, proinde fit , ut minime calvi fiant. Quod autem dicitur calvitium
oriri in hominibus ob cerebri siceitatem ,
de consumptionem , non videtur omnino verum e eis enim terebrum in senibus quodammodo constipetur, Ec obdurescat, non tamen tantam siccitatem acquirit, ut omni humiditate privetur, unde capilli decidere debeant 3 neque vero a cerebri humiditate capilli progignuntur, sed potius ab
ea, quae in glandulis subcutaneis contineis tur, cum caeteroqui nequirent per menin ges, cranii duritiem, densitatem, ac main gnitudinem , perFadere ad radices capillorum usque . Aecedit , quod si ex cerebri siceitate, dc consumptione calvitium aecia
deret , non magis in syncipite , quam in occipite illa laret observa hilis, cum tamen experiamur ealvitium fieri dumtaxat in syncipite , secus vero in temporibus , Ee in occipite, ubi sola canities accidit. v
HIe etiam Aphorismus, nostra tempe
state, veritati non si per cohaeret :cum plurime sint mulieres,quibus citra meri
struorum desectum podagra laborare con
140쪽
tingat. verum ex superius tradit is, q ua te raro evenit, dc plerumque fit, ut loeini ine, a podagra sint immunes , quotiescumque menstrua illis commode fluxerint, non erit Propterea, cur Hippocratem in culpemus . Verumtamen notare decet , menstruorum - desectum non simpliciter intelligendum pinomnimoda illorum suppressione , sed pro quacumque eorun dem evacuatione depravata , diminuta, retardata, anticipata , a liave , ut propterea tunc foeminas liceat existimare a podagricis doloribus immunes, cum non solum menstrisis expurgationibus debito tempore, debitaque quantitate , sca tuerint, sed etiam ejus conditionis, & qualitatis, ut in maibus respondeant earumdem constitutioni, aetati, habitudini , victui , exercitiis, aliisque r fieri enim potest, . . ut i mina mensurnas habeat expurgatrones, .aed non ejus quantitatis qualitatis, & conditionis , ut convenit, relate ad propriam nilim tionem , ct habitudinem e quo casu si exinde sanguis , totumque corpus non be-- ne fuerit a suis impuritatibus , praesertim serosis, repurgatum , decumbentibus hujus generis excrementis ad articulos, bene poterit podagra illam invadere. Adde, quod menstruae purgationes non omnibus eodem modo accus usi, nec in omnibus ejusdem, aequalisque sunt d arationis e liquidem non-- nullae in singuus mensibus , per integram . hebdomadam repurgantur , aliar Uem non nisi per duos, aut tres ad summum : ple- . ritque circa septimum annorum septenarium menstrua desciunt 3 aliis vero etiam ad m. ctavum, & nonum prorogantur 3 unde fit, ut de menstruationis desectu nulla possit cer . ea regula stabiliri . oties igitur citra ma- nise istam causam mulieribus menstrua des cerint , quae alioqui tam ei in deficere non debuissent , habito respectu ast aetat in ,- corporis habitudinem , temperiem , victus Maonem , exercitia , dc similia, quia faci-' ' is humores illi excrementosi , qui per ute rum velari per seminam corpori repurga V. Mip. r. Consueverant biores detem i,ide cum sana. 2,. gumςs caeterisque humoribus commisti, in tuu artus, veluti iis partes corporis imbecillio. rhyt hetes decumbere possime, mi obstabit, quin podagricis doloribus sint eaedem laboraturς, eum ad podagram contrahendam imbecillitas, & mala articulinum habitudo ,αnec crementorum praesertim ex sanguinis litto ic& lymph dependentiam,super sui tale exigantur , quae sane in mulieri in .hus, in quibus menstrua, nimis is estive
tem a plerisque dicitur de 4ntemperantia
minarum nostri temporis, Ob quam et- iam mmmode menstruantes podagra laborent , non tanti certo est, ut rem omnem penitus evincat, cur etiam si me nitrua . .
nertim iluxerint , debeant illae podagra
laborare nam ex hac ratione omnesseim temperantes essent podagrici , perseveranω ' tibus adhuc menstruis purgationibus I cum tamen contrarium experiamur . Demiror
itaque Senecam, qui in hoc mendae ii deis prehensum dicat Hippocratem , eris. 93.cte in mores isminarum lui temporis tam acriter invehatur, cum inquit : Maximus ille Μ dicorum , o, huius scientia confintor , 'minu nec capillos defluere dixit , nee pedes laborare t atqui hae iam is empillis destruuntur , Ox pedibus serrae sunt . Non mutata seminarum natura , sed vi
ta es ; nam cum virorum licentiam a quaverrutis comorum quoque virilium Histra aequaverunt : non mιnus pervigilant , ηοn minus potant , ον oleo , ον mero viros provocant I aeque invitis intesta via ' .
Domitia remetiuntuν x aeque Nivem rodunt,
ρodagricost , ealvaeque sint st bene ferum sexus sui vitias perviderunt o Et quis '- Alfi p. minam exuerant , damnata sunt morbis irrilibus , O, e. Si plane is vitam , dc
mores nostrorum temporum contemplare.
tur , haudquaquam suae aetatis is minas ἀtam vehementer sis isset criminatus, quini- .mo sateretur aut nostra suis ten poribus peiora, auri saltem non dissimilia se nilque es- .ie sub tole novum , quod dipsum non fue- rit, vel suturum sit. Nec illud quidem adis mittit de suo saeculo Cardanus ,hquod pindagricae fiant is minae ob voracitatem, dc incontinentiam, quippe qui asserat, mundum temper sibi sitnilem extitisse, oc nunio non tempore, voracitatem , incontinea. tiam 3 dc victus intempetantiam suisse hominibus familiarem'. Sed de notatuid gnum, quod scribit Athenaeus Mν. a. e pit. Io. de Moris agen etiam squam. suis . emparibus. intra viroti annorum spatium moror fructum non salisse affirmae adique tantam miserae pestem' omnen inva