Geschichtschreiber der husitischen Bewegung in Bohmen herausgegeben von K. Hofler

151쪽

Petrum Miaden Scrip t. I. 213 . Dicamus et nos cum tanto viro quod nolumus sequi doctrinam Wicleph erroneam pro eo quod Wikleph

non generavit nos nee pati X noster est nee Boemus nec astringimur,

ei credere nee de quarto videtur unicuique volenti expedire. Et postquam temerarie hodie moderni plurimi sic volunt sententiis omnibus Ileph immorari et quasi quinto mavelistae inniti, ita ut nemini liceat contra sentiru neque melius quam ipse cuiqua ni Sapere. numquid enim Wikleph dominus noster fuit ut quidquid imperet absque recusatione impisere debeamus, numquid Evangelista ut lolum quod dixit credamus, numquid nun errabilis ut ejus dietis tamquam canonicis inserviamus. Absit ut taliter me ad ipsum habeam, ut ejus ingenium et magisterium veritali praeseram et ingenium colens veritatem tollam et opprimam. Iterum opponunt alii dicentes: quomodo ego quondam cum meis similibus Johanem Wihleph valde laudaveram et, quem modo detestor, quondam approbaverim. Sed talibus ego respondeo passus similia cum B. Jeronymo laudatore quondam Origenis altissmo. Folgi ei ne lange, hier unni,thige Aussuli rung der Vergielehung. Opponunt adhuc asperius et declamant adversarii mei resonantibus vocibus dicentes: eeco Przibram olim meliora de Wikleph senserat, qui in quodam tractatulo suo vulgari laeto contra haereticos ipsum in testem veritatis per multas allegationes adduxerat et scripta ejus pro veritate euharistiae applicaverat, cujus modo oppositum de eo loquitur et clamat confundens scripta ejus quam commendaverat et in auetoritatem fidei aliis addiderat. Sed talibus ipse ego taliter respondeo plane et pure confitendo, quod ante annos plures, dum essem junior ac in libris Wihleph minus expercior incipienti haeresi de euharistia currere sie) sol ieitius festinavi per hujusmodi saltem talium sie) haereticorum oecurrere et nefandissimum dogma undecunque et utcunque ne serpat et vires serpendo assumat impedire. Vidi enim quia ipsi haeretiei de Nialeph veluti a fonte sententias eapiebari et tractatulis auia pestiferis ea tiare- gerebant et quod ipsum mi leph eunetis doctoribus sanctis praeferebant et ei supra Augustinum et Ambrosium plus credebant. Ideo cogitavi ipsos per ipsum Wikleph ab haeresibus abducere aut saltem scripturarum ejus oppositione eosdem in haeresi perplexos sacere et ita ubicunque verba Wikleph, quae videbantur mihi convenientia pro reprimenda haereticorum stultitia, reperi, illa iii Duiligod by Cooste

152쪽

unum congessi et pikardis vatholicus opposui. Non enim NihIophiibique de euharistiae male scripsit. Saepe enim verba neri ali eou- formia valde posuit. licet sensu suo ab ecclesia variaris. Ego ergo lieet minus in libris ejus tune expereior et ad futura pericula minus eaucior talia scripta ejus traetatulo meo interserui, qualia secundum verba sustineri videbantur tunc mihi. Cum hoe tamen verum lateor quod verba Mikleph ultra et praeter sensum eorum

magis animo fr) morali quam malitia traxi et dilatavi, magis attendendo per talia prodesse veritati quam Johanni Wihleph sistere

approbationi. Dei autem hoc animo simplici, non ut per hoc euiquam officerem, sed ut errantes in eo per eum reducerem et per eundem doetorem quem colebant ut eos ab haeresibus perstringerem.

Fateor etiam me tune non ita late sententias Wihleph intelligere, quamvis per loea librorum ejus incipiebat mihi error ejus laetere. Et hine in prineipio ejusdem capituli. ubi Wikleph allegavi. sie vulgariter praenotavi. sed quia hii erronei suis erroribus in auxilium dicunt quod opiniones suas a Johanne videlicet quod ipse

teneret in sacramento non esse verum corpus naturale vivum et substantiale. sed tantummodo panem sacramentalem et dona signa illius corporis, et idcirco contra illos intendo ejus seripta producere. iii quibus eum sanetis doctoribus supradietis et eeelesia hallioliea videtur concordare. Et infra post omnes ejus allegationes sic subjunxi, sed esto quod iste doctor alibi aliter loeutus est de euharistiae

Saeramento non concordando cum veritate et cum eeelesia saneta

et cum sanctis doctoribus supradeseriptis. tunc ei non est credendum. quemadmodum solus hoc optat, quia tune sibi indubio contradieeret hiis ubi benedicit et non solum contradieeret, sed veritati et aliis sanctis doctoribus, quibus credere sumus obligati. Haec ibi sic in

meo tractatulo.

Ex quo possunt pia ne omnes recte indicantes percipere, me Wihleph ab haeresibus ibidem non excusare, sed potius aecusare et ubi male loqueretur, eidem debero non credere. Accipiant ergo et ista mei adversarii, quae de errore Nihleph in eodem eapitulo annotavi. Accipiant inquam ea et non tacendo subripiant pro eo quia quaedaemejus dicta ex eo assumpsi et errores ejus ibidem insinuavi. Diuiti Cooste

153쪽

6. LI sermone M. Stesani palec.

Si a carnibus est abstinendum juxta doetrina in Apostoli propterseandalum proximorum, multo magis et incomparabiliter ab artieulis XLV est abstinendum, per tres communitates famosas seu un vergitatem pragensem, nationem Boemorum et facultatem theologieam prohibitis et eondempnatis quia secundum rei veritatem et saeuitatis theologicae conclusionem nullus ex illis est catholicus, sed quilibet eorum est haereticus aut erroneus aut scandalosus transcurrendo quod omnes et singulos episcopatus ot ecclosias cathedrales incipiendo a primo et summo Episcopalu et prima in terris occlesia Metropolitana scilicet Romana ubi residot summus pontifex usque ad Episcopatum ultimum et infimum. transcurrendo etiam omnes saeullates theologorum in quacunque universitate omnes se huic conclusioni confirmabans et ipsam indubie approbabant, ne tamen plures hoc non advertentes nec grave scandalum proximorum . nedum istius regni, sed sere omnium circum circo provinciai um prelatae conclusioni remurmurant et in consusionem non modi eam universitatis pragensis et totius regni oppositum illorum articulorum publice practicant et private. Et illam practicam conclusionem esse universitatis appellare in viice et in scripto non verentur . eum tamen omnes et singuli professores sacrae theologiae hujus universit alis cum majori et saniori parte magistrorum seniorum praetensae conclusioni minime assenserunt, ymo ab

illo conamine gravamine) et pluribus ullis ad sedem apostolicam

appellaverunt. Ilii ut timetur sunt murmura fores querulosi secundum desideria sua ambulatiles Hii sunt qui segregant semei ipsos, carnales, spiritum non habentes ut dieitur in ea nonica.

Licet autem omnes articuli XLV dudum prohibiti et eondemnati sint scandalosi et quilibet eurum est seandalusus i), - obmisis V arli -

l. Nullus est dominus civilis, nullus est pratelatus, nullus est episeopus, dum ea in liercato mortali. 2. Domini temporales po sunt ad arbitrium fiuum aufferre bona temporalia abeeelesin. a. t ocimae sunt purae elemosynae et parochiani possunt propter peccata eorum praelatorum ad libitum eas aufferre. 4. Silvester P. et Constantinus erraverunt dolando ecclesiam. s. Dilare plerum exl eonira regulam Christi Ex sermone M. Slanistat de ZnOyma.

154쪽

eulis quos Magister meus Stanislaus esse erroneos et seandalosos magistraliter et catholies declaravit. ad duos me convertam qui noriter inseolis nostris sunt publice practaturi traetati), quorum primus est: illi qui dimittunt praedicare sive audire verbum Dei propter excommunicationem hominum, sunt sex communieati et in die judieii traditores christi habebuntur. Seeundus arti eulus est: Lieet alicui diacono vel sacerdoti praedi ea re verbum dei absque auetoritate sedis apostolicae vel Episeopi eat holi ei. Isti articuli ei rea materiam catholicam doctrinalem et regulativam in acceptione seeundum usum eatholicum sunt erronei et sic a Christi s delibus delestandi. Quod si aliquis argute diceret, se missum interna missione, quae Ionge nobilior est missions exteriori sicut divina missio humana missione, respondit Innocentius, quod probet et ostendat hoc emeaeiler

apertis miraculis. 7. ii uerithonia eleri Archiepiseolio pragensi sie) eontra Magistraae Johanneia IIus.

Cod. Bibl. Univ. Prag. III. G. 16. Fol. 69.

Reverendissime pateri ad ius lantes preces eleri vestrae civitatis et dyocesis pragensis in ore pii patris ex ossicio vestro dignetur consulere et eidem providere, ne seandala oriantur. Nam n0ndiu circa saeramentum eorporis Christi se andalum extitit exortum, quo in curia Romana natio Boemicu pr0pter erroneos Wigies stas haeretiea est appellata sic quod boni pr0pter malos dissamantur et sunt diffamati temporibus vestris. Hoc malo nondum deleto nec extincto supervenerunt scandalosae praedicationes et odiosae, quae pias mentes laeerant, caritatem extinguunt et clerum reddunt populo odiosum, murmur populo solum remanet et omnis caritas laudabilis consuetudinis perscandalosas praedicationes semiplenas semiveras) clero vestro alias asseelo tollitur in effectum. Et si vestra paternitas reverendissima clero suo non prospexerit, igniculum seandulosae praedieationis extinguendo,

tune fiet ne clerus ex hujusmodi puncturis scintillis) obviando ignem

flammarum incenderet copiosum; non enim ex radice earitatis sed ex odiosa malitia salsitatis corrigitur elerus ultra morem sie quod boni et innocentes propter malos plectuntur correcli 0nibus indefessis. Pro eo

155쪽

pater reverendissimo vestrae paternitati deseelus infraseripti exponuntur eum quaerela.

Et primo quod magister Johannes Hus prasdieator capellae sanetorum innocentium in Bethlehem antiquae ei, itatis pragensis de anno domini MCCCCVII, 16 die mensis Julii hora nonarum coram omni multitudine populi utriusque sexus inter caetera dixit vel dicere non erubuit, contra deeisionem sanetae matris ecclesiae et sanctorum patrum sanctiones in injuriam et opprobrium generalem laesionem et detrimentum ae seandalum totius eleri et populi: - quod quieunque exigeret a parochianis praesertim a pauperibus pro consessione offertorio et pro sacramentis ecclesiae videlicet Eueharistiae et saeris liquoribus, baptismo, pulsu campanarum. Sepultura etc. tune non exprimens nec deeernens utrum ante vel post ministrationem sacramentorum pecuniam exigendo. ab exactionibus hujusmodi desistere non intendens, esset haereticus. Inserensque: omnes plebant essent ex hoe haeretici, injuriam suam solum malleio se declarans sed contraria occultans contra sacrorum canonum instituta

ubi dieitur: eontra vero quidam latet laudabilem consuetudinem erga sanctam ecclesiam pia devotione introductam ex sermento haeretieae pravitalis nituntur infringere sub praetextu ea nonicae devotionis pietatis. Sequitur qua propter super hiis pravas exactiones fieri prohibemus et pias consuetudines praecipimus observare statuentes ut libere conserantur ecclesiastica saeramenta. Sed per Episcopum loci veritate cognita compescantur, qui maliciose laudabilem eousuetudinem nituntur immutare prout cavet ea pitulum ad apostoli eum do Symonia. Meundo exponitur etiam vobis christianissime pateri quod die et horis antedietis praelatus Magister Johannes Mus in eadem sua prae- dieatione publiea habuit dicere qualiter felicis reeordationis Petrus Wisserus sit mortuus, quum oret pro eo dicens inter caetera non in genere sed ad individuum descendendo is opinione mea salvo dei judieio ego non reciperem totum mundum quum vellem mori cum tot et iantis beneficiis. Consideretis Reverendissime pater, utrum hoc sit bene praedicatum et utrum talis praedie alio aediscet populum an potius per talia dicta non detrahatur a clero, cum tamen noverimus praelatum Magistrum Petrum bonum christianum fuisse et si delem gelatorem fidei, non errores seminasse et in praesentia vestri ante lempora dixisse praelatum

156쪽

Magistrum Hus: quod vellet animam suam ibi fore, ubi est anima Wiciesr, qui tamen notorio do sacramento altaris notoriam haeresim praedi eavit) eontra determinationem sanetae matris oeclesiae, unde remanentiae adhue remanent heu apud multos in hac civitate. 3. Similiter exponitur vobis Reverendissime pateri quod communiter synodaliter omnibus prohibitum sit, praedicare exeessive contra clerum, de anno praesenti, die sequenti post sesium Sancti Viti, praelatus magister hus, nescitur qua vel sub qua confidentia hoe saeiat, quod elerum omnem praelatum diffamat, eum multi boni praedieatores fuerint et sint in hac civitate, qui tamen non excesserunt, nec excedunt sic ut per suam quidem excessivam et detreetatoriam praedicationem, quam facit contra elerum, reddit totum elerum magis odiosum populo quam fuit unquam prius. Ideo Reverendissime pater cum notorie ex hujusmodi praedi eationibus nos et eeclesiae nostrae destituuntur et ex personis nostris infamantur, dignetur pro nobis paternitas vestra ex ossicio providere.

Quia pater Reverendissimel coram paternitatis vestrae gratia

tanquam scandalosus erroneus et sanetae matris ecclesiae praedi ea toreontrarius et sic in fido devius sum per meos adversarios delatus. sed auxiliante domino frivole et mendose. ideo ad consulandum inimicorum aeeusationem frivolam vestrae graciosissimas paternitati secundum regulam beati Petri Apostoli cupio humiliter et fideliter de fide mea et spe et de mihi coram paternitale vestra obieetis reddere rationem. Dicit enim Christi immediatus vlearius 1. Petri 2.: deum sanetis eate in cordibus vestris parati semper ad satis- saetionem omni poscenti vos rationem de ea quae in vobis est fide et spe. sed cum modestia et timore conscientiam habentes bonam ut in eo qui detrahunt vobis tanquam de malefactoribus confundantur qui calumpniantur in vobis bonam in Christo eonservationem. Ad consutandam ergo et elidendam de me adversariorum meorum aesti mationem sinistram primo in universali confiteor. quidquid vult dominus Jesus christus et sua universalis ecclesia ut credatur, hoe firmiter credo et quidquid credendum singulariter doctus fuero, volo

157쪽

eredere semiter de hoe et tenere. quia non solum vestrae paternitati Reverendissimae sed cuilibet poscenti secundum dictum beati Petri apostoli paratus sum reddere rationem ut, qui mihi tanquam male- saetori detrahunt. confundantur. Responsio ad primum artieulum. Ad primum ergo articulum qui dieit: Magister Johannes Huseoram omni multitudine populi utriusque sexus dixit et dieere non erubuit contra determinationem sanctae matris eeelesiae et sanetiones patrum ete. Reddo rationem negando ipsum et dicendo, ipsum fore salsum. primo ex hoe quia non coram omni multitudine populi dixi eum non omnis multitudo hominum suit ipso die quo praedieavi in Praga. Non enim eoram omni multitudine, quae fuit Romae aliquid dixi nee eoram omni multitudine quae fuit in Ierusalem, aliquid dixi. Ergo etc. 2. Responsio ad primum articulum. Secundo dieo soro istum articulum salsum. quia nihil dixi contra determinationem sanetae matris ecclesiae, sed poeius dixi sanetae matris ecclesiae determinationem, istam informationem allegando exeoneilio tiburiensi quae ponitur l. q. 1: die tum est solere in quibusdam locis pro pereeptione erismalis nun mos dari similiter pro baptismo

et eommunione. Haec simoniacae haeresis iniquitas detestanda est. saneta synodus et anathemati savit ut de caetero nec pro ordinatione. nec pro erismate vel baptismo vel sepultura vel communione aliquid

exigatur, sed gratis dona christi gratuita dispensatione donentur. Et tune dixi quod quieunque pro sacramentis pecuniam exigit et ab exaelionibus desistere non intendit et praesertim si exigit et importuno ad dandum pauperes inpellit, quilibet talis et omnes qui tales

sunt. sunt salsi prophetae. symonia ei et communiter haeretici. 3. Responsio ad eundem artieulum. Τertio dico istum articulum contra me propositum soro salsum quia dieit . quod in hoc dixi contra determinationem sanctae matriseeelesiae quia dixi non exprimens tune nec declarans, utrum ante vel post ministrationem sacramentorum pecunias exigendo et ab exactio nibus hujusmodi desistere non intendens esset haereticus. Leee die o determinationem Sanetae matris ecclesiae supradictam non exprimens ante vel post quam determinationem sanetae matriseeelesiae quia tunc Tiburiensis saneta Synodus dixisset contra determinationem sanctae matris ecclesiae. Eo quod tunc dixit non exprimens nee declarans utrum ante vel post et per consequens Aret

158쪽

haeretiea. Et si ista ratio accusantium procederet. dominus Jesus laret iniquus praedicator quia dixti: hoc est corpus meum aceepto pane quem transsubstantiavit et non tunc exprimens nec tune declarans, quod post consecrationem non manet panis materialis, sic dixisset contra determinationem sanetae matris ecclesiae. quod est stultissimum dieero. Similiter dicendo: pater me major est et non exprimens utlioe Τ) diceret contra determinationem sanetae matris eeelesiae. Similiter quia dieit in hae trinilato nihil prius aut posterius nihil majus

vel minus. Ymo si eorum stultum argumentum ab auetoritate negative arguens procederet vel valeret, multa capitula in jure canonico eo n-dempnaret quia quidcunque capitulum non omnia eonsequentia exprimeret et deelararet. deberet direre contra determinationem sanctae matris eeelesiae quae in aliis capitulis planius delerminat. Et eapitulum: eum in eeelesia, et capitulum Simonia. nobis dicerent eontra determinationem sanciae matris ecelesiae. Et Innocentius foret cum eapitulo in eadem condempnatio no in qua ego, cum in illo prohibet exaetionem importunam non exprimens ante vel post in illis capitulis et tamen vera sunt illa capitula. Et ego dixi quae dicunt illa capitula, igitur verum dixi. Et cum nullum verum sit sanetae matri ecclesiae contrarium, igitur aecusantis decipit argumentum. Si enim audissent in scolis quod argumentum ab auctoritate negative non valet, cum non sequitur, hoc Christus non dixit in evangelio expresse. Beatius

est dare quam accipere. ergo non est verum vel ergo male vel ergo dixit eontra determinationem sanctae matris eeclesiae. Et tamen sub

autoritate Pauli dicit Aet. 20: Bealius est magis dare quamaeeipere.

Solutio contra ante vel post. Nec suifragantur exactiones pecuniae pro sacramentis, quod licet eis post pro sacramentis exigere. Nam dicit auctoritas oeelesiae

sub auctoritato Innoeenili Papae 1. c. 3. et eapitulo finali: Si quis

praebendas vel prioratum seu decanatum vel promotionem aliquameeelesiasti eam seu quodlibet sacramentum ecclesiasti eum ut sanctum erisma vel oleum sanctum et consecrationes altarium vel eeclesiarum interveniente execrabili ardore avaritiae per pecuniam acquisierit. honoro male aequisito careat et emptor atque venditor et interventor

nota infamiae pereuliantur et nee pro pastu nec sub obtentu alterius eonsuetudinis ante vel post aliquid exigatur vel ipse dare praesumat, quoniam simoniueum est. Eece tria innuit, primo quod sub nullius

159쪽

eonsuestudinis obtentu pro saeramentis aliquid exigatur: 2' quod nee ante vel post exigatur. Ei tertio causa subdituri quoniam simonia- eum et per eonsequens haeretieum est, unde qui ante pro sacramentis exigunt vel porrigunt. di euntur proprie symoniaci a Simone mago qui Aet. 8ο obtulit pecuniam apostolis dicens, dato mihi hane potestatem, ut cuicunque imposuero manus, accipiat spiritum sanctum. Petrus autem dixit ad eum: pecunia tua tecum sit in perditionem quoniam donum dot existimasti pecunia possideri. Gegitae autem dicuntur proprie qui de post exigunt a Geri qui propter saetam sanitatem a Νaaman principe Siriae per Eligeum prophetam ab ipso principe

munera arcopit et postulavit. Unde scribitur IV. Regum Ist Seeutus est ete. Et sequitur postna Gezi per prophetam in dicta lepra naaman adhibebit tihi et semini luo in sempiternum et egressus est ab eo leprosus quasi nix. Et patet, quod Simonis heredes proprie sunt emptores donorum dei et Gegilae vel semen gegi proprie sunt qui pro saeramentis exigunt. consequenter communi nomine utriqua symoniaci sunt censendi, eo quod Simon primo voluit emere donum dei et postea mors Geri voluit exigere. Patet ista conditio per magistrum in 4 sententiarum divisions 51, ubi dicit: licet simonia ei proprie dicantur, qui ad instar Simonis magi impretia bilem gratiam

pretio conducere volunt et qui pro ministerio saero pretium recipiunt in modum Gogi Geritae vocandi sunt. Omnes tamen et dans et accipiens symonia ei dicuntur et utrique eadem sententia percutiantur. Et extra vagans: de symonia capitulo eum in e clesiae, dicit, no pro sacramentis aliquid exigatur districtius prohibemus. Si quis contra haec venire praesumpserit, portionem cum gegi illo noverit so habi

turum.

Quarta responsio ad primum articulum. Quarto dico istud artieulum lare salsum, quia dieitur in eo per advorsarios. quod fuissem insecius ex dictis quod omnes plebani ex hoc essent haeretici, nam haec enormis eorum conclusio teste judice. qui me et mihi illa ascribendo adseribentes horrendo judieabit.

nunquam in cor meum nee conqequenter in meo sermone ascendit. Nosco enim multos plebanos, quorum non sum dignus calceamenta deducere et quorum plantas propter eorum sanetam conversationem

vellem libentissime osculari. Si autem adversarii posita articuli propositione sancita: Quicunque pro sacramentis exigunt pecuniam et ab exaetionibus cessare nolunt. sunt symoniaci et 'haeretici, sub

160쪽

sumunt conclusionem istam: sed omnes plebant pro sacramentis exigunt pecuniam et ab exactionibus cessare nolunt et ipsi nolunt concedere, sequitur formaliter quod omnes plebani sunt haeretiei. Sed ego nego eo nelusionem, quia scio multos plebanos qui nunquam exigunt sed quando necesse est de propriis procurant, audientes illud capituli: Summa nobis, glossam, quae dicit, si sacerdos, qui ex ossicio ad hoe tenetur et qui habet victum, suis sumptibus tenetur spiritualia

ministrare da cone illo d. l. Suffieit .

Quinta responsio ad primum articulum accusantium. Quinto dico articulum essh salsum, quia dicunt me laudabiles

consuetudines infringere. cum lamen ego pravas exactiones in sermone prohibui, concordans cum illo dieto capitulit ad apostoli eam quo dieit pravas exactiones fieri prohibemus. Quae enim pravior eonsuetudo quam quae est a sanctis patribus et ab ecclesia prohibita

puta importuna saeramentorum exactio quae per longam temporis moram non potest in bonam converti consuetudinem, cum sit de se mala unde pro isto dicit capitulum: cum in ecelesiae: Putant autem plures ex hoc lieere quia legem mortis de longa invaluisse consuetudine arbitrantur non attendentes quod tanto majora sunt crimina,

quanto diueius infelicem animam tenuerint alligatam. Ecce appellant exactionem legem mortis quae non potest licite fieri propter longam consuetudinem, sed quanto longius dominabit. tanto exaetiones suas gravius condempnabit. Quod autem exactio illa sit prava tonsuetudo patet 10. 9. 2, ex registro beati Gregorii qui dicit: oueata est a vobis nereida clarissima seminia quod ab ea solidos pro filiae suae sepultura

fraternitas vestra exigere velit, hoc autem vicium et nos postquam deo auctore ad Episcopatus honorem accessimus, de eeclesia nostra vetuimus omnimodo et perpetuam consuetudinem usurpari nequaquam permisimus. Ecce quod isto sanctissimus papa exactionem pro sepultura voeat vitium omnimodo prohibitum et per consequens omnino illieitum, 2 'nullomodo perpetuam consuetudinem usurpandum.

concordo etiam in praedicatione tum capitulo ad apostolieam in illa particula: pias consuetudines praecipimus observare, quia praedicavi persaepius quod plebesiani tenentur sub poena peceati mortalis presbyteris cum ipsis laborantibus in verbo dei et in sacramentis de vitae necessariis gratuite providere. Item prima sessio I, ex concilio Cabillonensi: statuimus ut sicut pro dedie alione eeclesiarum et dandis ordinibus nihil aeeipiendum est, Diuitigod by Cooste