Geschichtschreiber der husitischen Bewegung in Bohmen herausgegeben von K. Hofler

601쪽

tros certis artieulis de septem saeramentis. ritu missandi. purgatorio et invocatione sane loraim et supor eisdem prasthabita partium eo ram dictis auditoribus per commii unitales ex utra lue parte eleelis longueon certatione modo tempore suo in posterum exprimendo et hie causa brevila lis praetermisso. Et laeta per magistrum .Ioannem PrZibram declaratione terminorum positorum in liropositionibus in Pon0pisse 2 per magistros sacordotibus Thiaboriousibus oblatis blasphomia et fratrum Tliaboriousium multum ot minus juste confusi vii et detraetoria omnes ad propria r0 dierunt sub conditii, no in spatio aliquot sμptimanarum vici versu so in loco riusdem constituendi. Quibus utrisque loco et tempore ipsis limitatis consillulis ex mandato et deliberatione auditorum de luco praelato castri Pragensis in antiquam civitat 9m Pragensem des conderunt et tempore ipsis per auditores in Collegio earuli in stulta bursali praes xo utrique convenerunt; quibus convenientibus et ira elatum inter se in ei pientibus curam diutis audiloribus et certis personis ab omnibus communitatibu logi Doi adhaerentibus deputatis et corum magna multitudino saecularium et spiritualium astantium magister Joannes Prκibram mure suo in userba diffamaturia prorupit dieens: quod de numero. sacerdotum Thuboriens ita in hic assidentium prodis pessima PDardiea haeresis, et ipso eodem ex huc por proprios redarguto et in probatione dieti sui defieiento postremo cepit sae ei doloni Marcoldum nomine unum de sacerdotibus Thaboriensibus incusare dicens: ipsum tenere, quod muli sacerdotes non conficiant. cui ad hoc sibi respondendum terminus ad erastinum per uuditores erat limitatus.

Quo tempore responsionis adveniente praesulus Marco idus respondendo ad sibi suetam quaestionem. utrum videli ei mali sacerdotes conficiant, inpriinis protestationem praemisit in haec verba: Quod si in quocunque puneto aut in illa sua responsioue ipsum contigerit in aliquo deviare, paratus est obedire veritati, ab ipsaque eorripi et desurmari, seiens quia veritas Dei super omnia vincit. Secunde proles talus est, quod respondendo ad illam quaestionem sibi saetam aliud non intendit, nisi ut ad normam et honorem Dei sacerdolium resormetur et ad statum apostoli elim reducatur et ut populus de se provideat, ne per talem salsum elerum ain plius seducatur. Illis suppo, ilionibus praemissis lili qua praemiserat notabilia

602쪽

propter terinilios positos in quaestione, in quibus jueebat difficultas.

Piimo quia in quaestione est vientio de malis saeerdotibus. ideo istud voluit habere pro nutato. quod duplex est peccatum seu duubus modis peccatum v ccipitur, primu cum quis peceat contra bonum moris; Secundo, cum quis peceut contra bonum silei. Secundo voluit habere pro nutato. quod aliqui sunt sacerdotes, qui rite promoti sunt ud Sacerd0lium, quamvis cadant in peccatum mortales et peccent primo modo pec eundi, a secundo autem inodo pece audi se praeser ans, qua lis suit Judas. Et nune dicebat: Habeo spem de multis, quod b0ua intenti uti e sucerdotium adepti sunt, quatenus militent contra seductio nem Alitichristi, quamvis nun talem habuserunt notitium de episeop0rum Si munia. qualem modo habent. Ut de illis dieehat: Mihi uoniacio difficultatem, nec dicere audeo. quod sacerdos rite Voeutus,lie et aliquando peccat contra bunum moris, quod non confici ut, quam vis Iton deberet hoc sacere sciens Deum hoc eis prohibere. Sed alii, inquiebui. dicuntur sacerdotes . qui num seu tantum sacerdotii sibi Vendi eunt, qui haereti eo promuti aliunde quam per ostium intraules ad hunc statum laui ex partu conversationis quam doctrinae inhabiles circa lidem Jesu Christi rΡprobi ot praesertim circa fidem sueramentorum et in hoc pertinaees: tules, di cobat. figurati sunt per meretricem apocalypti eum intus et soris fornieatione corruptam; et delatibus, dixit, est diis uultus tu qua ostione praulata, a quibus omnibus et singulis Christi fidelibus sibi attenderes est nee esse. Tertio Voluit habere pro nutalo, quod Christus pro omni tempore est caput suae eeclesiae, non ipsam in aliquo negligens ni cessatio, quin eidem influat moliam et sensum spiritualem. Quod sit e celesiae suae caput. patet Ephes. l. Quod autem Didoni suae ecclesiae non deficit. patet sapientiae ultimo, ubi dicitur: in omnibus enim Domine magnis easti populum tuum et honorasti et iion despexisti tu omni tempore et inonini queo assistens eis. Et Ioaunis 13. eum dilexissset suos, in finem dilexit eos. Illis nolatis praosulus hIareoldus respondendo ad dictam qu uestionem pusuit tres eo ne lusiones: primam istam: quod illi sacerdotes, qui tantum nomen sacerdotii sibi vendicant. sed in veritale sacerdotes non sunt, eo quod haeretice sunt promoti, aliunde quam per ostium intrantes ad h0e tam ex parte eonversationis quam doctri-uae in blibiles eirca fidem Jesu Christi reprobi et praesertim circa aeramenta el tu hoe pertinaces nihil proficiunt sed magis o ni eiu ut e celesiae. Is lis ex infra an uolatis scripturis deremiae 23. : nihil pro-

603쪽

s: erunt pupulo lilii Q. S ipi. iiiiii p. 9. Fruetus eorum inutilos ei acerbi ad manducandum ad nihilum upli. Deuteronomio 32. Uva eorum uvusellis. Math. I. Nunqiiid de spinis colligunt uvas. aut de tribulis fleus Τ Et itorum: Non potest arbor mala bonos Duelus Destre. Joannis 15. Palmes non facit fructum. nisi manserit in vile. Lueati 14. Noe in flerquilinium valet. Et 2 Thessal. 2. Cujus adventus iuomni seductione. Et Judas in canonica: ui sunt ii labes sine aqua,

quae a ventu cireumferuntur . et arbores autumnales infructuosae.

Secundam eonclusionem posuit istam . quod omnes et singuli Chrissi fideles tales saeordolos et ipsorum doctrinam debent sugere ρt ab ipsis sibi diligonier ultendere juxta lius scripturas: Malli. 7. Attendite a salsis prophsetis. Et Math. 10. Cavete ab hominibus. Et Math. 24. Tune qui in Judea sunt, sugite in montes. Et apostolus ad Timotheum i uos devita. Et Joannos in Panonica tales pruhibet in domum sus ei pero. Et proverbiorum s. Qui applicabitur illi, deseendet ad inferos. Tertiam eon elusionem posuit istam: Quod tales saeordotes in officia et cathedras ecclesiae intrusi, tanquam indigni et inutiles una eum eorum capite degradari debent, et hoc juxta istas scripturas: Isaiae s. Dispersit Dominus ab Israel eaput ad caudam pie. Et Isaiae 32. Non voeabitur is, qui insipiens et princeps.

Et Isaiae 22. Quis tu hie aut qualis tu hie. Sapientiae a. Filii autem

adulterurum in consumatione erunt. Et sapientiae 4. Et commovebit illos allandumentis si usquo ad supremum desolabuntur et erunt gemetales in aeternum et mo moria illorum peribit. Daniel T. Iudicium sodebit. ut auseratur potentia ot conteratur et disperseat usque in finem. Math. 7. Ruina magna erit huic domui. Et Math. 21. Malos male perdet et vinoam suam loeabit aliis agricolis. Apocalypsis 17. Decem cornua quae vidisti in bestia, di cem r0gos sunt, hi odient fornicariam et desolatam facient eam et nudam, et earnes Huq manducabunt et ipsam igni eoneremabunt. Joannis 15. Si quis in me non manserit, mittetur foras sicut palmes et arps est. ei colligent eum et in ignem mittenteum et ardet. Imo Simoni Mago dixit Potrus, Aetuum 8. Non est tibi

pars neque sors in sermone isto; cur enim tuum non est rectum

coram Deo. Ex quibus ulterius per modum eorro larii dixit: quod illi praedicti saepi dotes a Deo non habent pol pstalem conficiendi nec sacramenta ministrandi, quia defecit probatio ex scriptura, quod tales Pssent saeerdotes a Deo eonfirmati. Et dicebat. quod utilius osset populo, dum deficerent in bonis sacerdotibus. ut nullum habeant

604쪽

talem, quia si fuit expediens e celesiae militanti. quod careret corporali praesentia capitis Jesu Christi, sicut contigit, quando eri vite celesia post ascensionem Domini; quanto magis prodessot militanti ecelesiae, quod careat talibus, qui non aequiparantur in virtutibus Jesu nostro. cum descenderet gratia perpendiculariter a Christo in homines proportionaliter, ut sint digni nec ex indu eeelesia Christi

servans fidem pius esset acephala, cum Christus existens eaput ecclosiae suae non defieiens suis in necessariis ingueret motum et sensum. supplens necessaria etiam si omnes ad ultimum corrumpentur, sicut in praemissis ostensum est, et in confrmationem horum omnium praemissorum adduxit quaedam antiqua statuta de ea nonibus apostolorum, quaedam horum in decretum inserta, de quibus antea magister Joannes Prgibram solebat dicere . quod tantae sunt autoritatis ad credendum, sicut ea, quae sanetus Lucas conscripsit in actibus apostolorum. Et per ista jam dicta magistros Pragenses praedictus Marcolitus evasit coram magna multitudine populi et eoram praedictis auditoribus et personis eis de omnibus communitatibus legi Dei adhaerentibus coadjunctis. Et sic illa praedicta audientia eorum sines mili inter partes decisione est finita, utrisque circa sua opina a

remanentibus.

O. 2O. quibus ex eausis a duminis Baronibus militaribus, elientibus, eummunitatibus et ei vitatibus regni B0emiae, Marehl0natusque Muraviae legi Dei adhaerentibus indieta fuit Pragae audientia magistr0 videlicet Petru Anglie0 et magistro Johanni dictu Prglbram. De hine quia anno Domini MCDXXIX magister Joannes dictus

PrZibram honoris Dei veritatis ovangelicae aemulus et famae regni Boemiae ac salutis propriae immemor insurrexerat, libros Doctoris

evangeliei magistri videlie et Joannis Wieless haeretieans et erronea . qui libri magistro Joanni lius. divae memoriae. ut noscunt plures fide digni, quod sic asseruit, aperuerunt oculos, dum eosdem volvebat, et revolvebat una cum pluribus sibi adhaerentibus pro tunc magistris olim valde dolentibus de eombustione librorum doetoris ante dicti de anno Domini MCDX per St, inhoneni Archiepiscopum

Pragensem et suos simoniacos praelatos Pragae tacta, quamvis, proli dolori quibusdam in areum pravum conversis et non desiderau-

605쪽

tibus praesentia, praeterita, nee futura. Hinc est, quod eodem anno quo supra Burones, Milites, clientes. Communitates et ei vitates praedicti regni Bohemiae. Marchionatusque Mora viae ipgi Dei adhaerentes eum eorum magistris et saeerdotibus tantae malitiosae praesumtioni et tam grandi periculo volentes occurrere. in convocati ovibus eorum generalibus decreverunt. Inod contra voluntatem eorum est dicta haeretieatio, eum nullum scriptum sive dictum in parte vel in toto doctoris praedicti volunt permittere. quantum erat in eis, haeredieari aut erroneari, quod scripturae expressae non dissonat aut doctorum sanctorum sententiae in eadem landatae inevi labiliter. Et ob hanc causam omnes tum saeculares quam spirituales nominati scientes illud regnum ex illo opere non aliquam eonsequi utilitatem sed importabile detrimentum: intellexerunt enim, quod ex indiscreta maculatione librorum Wicles illi regno sequerentur multa mala, primo. gentis Bohemicae aestimaretur justa haereticatio, et contra eandem saeta crucis erectio. Secundo. Regis Hungariae reeia putaretur contra eandem gentem crudelis iuvasio. et librorum doctoris evangeliei in Pragensi civitate rationi consona judicaretur combustio. Tertio: dsquo nominanter dolendum est legitima et non impugnabilis haberetur bonas memoriae magistri Joannis Hus in Constantia ad mortem sententiatio. Et quarto, intranea hujus regni sequeretur damnosa distractio. Hinc est, quod audientes magistrum Prgibram antedictum ex parte una libros praedietos specialiter in materia Κueharistiae haereti ea re et erroneare. Petrum vero Paine Anglicum et universitatis Oxoniensis magistrum parte ex altera in hoc sibi repugnantem eosdemque libros. quantum in eo fuit, justificare velle et omnibus ac

singulis articulis materiam praesertim Eucharistiae sacramenti con- eernentibus, qui debite et veraciter ex eisdem traherentur. sanum et Catholicum assignare sensum, ipsis tempus disputationis et locum Pragae super his discernendis decreverunt et unanimiter eodem anno. quo supra. limitarunt auditores eis parte ex utraque speciales deputantses et certos de communitatibus tam Saeculures quam spirituales a elui eurum ut assideant, postea autem adjungentes optantes semper viam omnibus et singulis doctorem antedietum haereti eandi

et erroneandi praecludere, nisi prius aliqui doctorem praelatum efficaciter ostenderint. ut praemittitur. a via veritatis evangelicae aut doctorum sane lorum Sicut praedicitur fundatii sententia deviasse. In quo quidem actu mugister Petrus praediolus omnibus et singulis

606쪽

artieulis per magistrum Pr2ibram de libris Wieless pro haereti eis

et erroneis extrae iis ue sibi per eundem praesentatis et Appes aliter

materiam saerosanctae Eucharistiae concernentibus sanos et catholi eos applieuit sensus. ex quibus nullum prout videbatur praefatus magister Preti bram emeaeiter potuit improbare, prout lucidius potest videri et diligenter indaganti patere in positionibus et proressu

partium utrarumque hie causa brevitalis omissis. In illo etiam aetu praelatus magister Petrus propositiones pse magistros sacerdotibus Thaboriensibus in castro Concipiseg ad eonfitendum oblatas, de quibus suit mentio in illa audientia in superiori hus exarata. pro erroneis eon damnavit. propositiones autem ibidem magistris et sacerdotibus Thaborisensibus oblutas justis ea vit. Post quorum magistrorum actum auditores ex utraque parte ad ipsos audiendum do putati istam sub seriptum inter eos Deerant pronuntiationem: In nomine Domini Amen. Nos auditores ex parie magistri Prgibram Joannis parto ex una et magistri Potri Angliei parte Ox altera deputati inprimis hoc notisicamus, quod potestatem . qua a communitalibus sulti sumus nobis in finem concordiae totius et finalis. quam Domino eon edentου inter eos faeere intendimus, reservamus, nisi potestates, quae nobis potestatem in talibus eontulerunt. nos ipsa potestate privaverunt. Seeundo pronuntiamus et ambobus mandamus. quod ambo magistri praelati ipsum saeramentum divinum Eucharistiae promoupant juxta limites legis divinae et sanetorum Doctorum seripta in eadem se veraeitersundantium. Tertio pronuntiamus. quod mag ster Joannes PrZibrum magistrum Johannem diei eis Petrum Angeli eum et eorum seripta non haeredieet in toto nee in parte nee dissumet. Et e contra magister Petrus Anglieus magistrum Praibram et sua seripla quaecunque non haeretieet nec dissumet etiam in toto nec in parte, nee unus alteri noceat verbo vel laeto per se vel cujuscunq te personae intermediae subordinationem. Quarto pronuntiamus, quod uterque eorum ma*stros divae memoriae lius et daeobum de Missa non haeretieet nec dissum et quovis modo nee eorum scripta in toto nec in parte, sed magis pro Catholicis reputes. Quinto mandamus. ut neuter eorum publicet seripta aliqua. si quae post hane dum in materia litis, quae inter eos vertitur, scripserit, nisi ad manus auditorum prius reposueri l. imo nec post repositionem. nisi voluntatem auditorum ad hoc habuerit. Sexto pronuntiamus, quod si positio et sensuum adoptatio

607쪽

magistri Petri, quod publicatio nona sine dolo impediri non poterit, magister Prgibram in simili habeat, ut si positionem suam eum doctoribus. quos in schola de non remansentia panis in sacramento finparte sua habuit, vellet publicare Τ) modo eo, quo pronuntiavit et in uno tantum idiomate scilicet lusino habeat publicandi. Septimo mandamus , quod uterque eorum ad manus nostras infra hine sestum omnium Sanctorum proxime venturum positionem suam cum ductoribus et arengis, si magister PrZibram saltem vellet eosdem publicare. sine dolo reponat in osseetum, et hoc illis auditoribus, qui tune fuerint in Praga praesentes tradat ). Octavo notiscamus utrique eorum, quod pacem Christianam teneat in omnibus istis praedictis usque ad sestum Spiritus Sancti proxime affuturum. Et si auditores maturorum virorum eum consilio infra hoc tempus pacem finalem et concordiam inter eos sacere voluerunt, ad mandata pi evocationem auditorum pareant loco et tempore per eos assignandis.

Aeta sunt haec antio Domini MCD IX seria quinta post sestum Galli 20. Oet.) hora XVIR in doto plobani Sancti Galli majoris ei vitatis Pragensis i).

quibus ex eau Sis et quandia indiela fuit sacerdotibus Thaboriensibus eum magistris PragenSibus audientia et eleetae diludecim personae ex omnibus e immunitatibus legi Dei adhaerentibus, euram quibus Sacer-d0tes Thaburienses eausa e0rum publicata culpis eis per magistrosubjectis reSponderunt. Interea quia materielius inter magistros Pragonses ex una, et sacerdotes Thaborienses parte ex altera manentibus sinaliter indiscussis in audientiis antedietis inter praedictas partes detraetoria stimulationes hinc inde pertransierunt, hinc est sie). quod anno Domini MCDXXXI currente in convocatione generali regni Bohemia opariis adhaerentis legi Dei habita in montibus cuilinis tempor

Anuo domini MCCCCXXX current8 ut articulorum pridem per magistros sacerdotesque utriusque civitatis Pragensis eosque qui in hac parte eis adhaerent eouelusorum veritas magis eluceseat. libet paucula eirea singulos articulos ex serie scripturarum pertractare et quibuslibet artieulis prout dominus ex ullo dederit illuniittenta adaptara ut sic saltem ocrastis snpieulibus condouetur.

608쪽

carnisprivii electae erant . personae duodecim ex statu Baronum, Militum, clientum, ei vitalum et eo munitati im ejusdem regni legi Dei adhaerentium . quibus ab omnibus aliis concorditor data fuit autoritas de providendo aliquo bolio ordine inter se ei sacerdotum partium utrarumque. Quae postea personae electae graviter serentes dietas partium inter se stimulationes auctoritate propria et omnium aliorum anno eodem, quo supra in sesto sancti Georgii proxime venturi magistris et sacerdotibus Pragensibus Px unatet sacerdotibus Τhaboriensibus parie ex altora terminum pro audientia statuerunt, ita quod in vigilia sanctorum Philippi et Jae obi apostolorum ad collegium Caroli utrique sunt conducti et in praesentia dictarum eleelarum personarum in stuba facultatis stabiliti, coram quibus quidem personis voluti auditoribus et

coram multitudine cleri aliorumque multorum saecularium primum et ante omnia magister Iohannes Rohyletana nomino suo ceterorumque magistrorum et saeerdotum Pragensium quasdam culpas sacerdotibus

Thaboriensibus objecit. Quarum prima erat ista: Sacerdotes Thaborienses in sacto non praeti sanies aliqua saeramenta vel aliquod . et circa ea ritus aliquos, nos quia praelisamus, infamant, condemnant et nobis imputant. et ad haec lego Dei et scripturis sanctorum doetorum eareant, quod hoc foret malum. Secunda culpa: Sacerdotes Tha borienses nocivi sunt mortuis hominibus. pie quod pro animabus mortuorum Deum non orant et alios ab hoc et ab operibus miseri-eordiae pro animabus agendis abducunt. et ad hoc lege Dei et scripturis doctorum sanctorum ea reni. quod hoc foret malum. Tertiaeulpa. quod vivis hominibus sint nimis nocivi, prohibentes nobis peccatoribus pro suffragio optaro illam coelestem Hierarchiam ac pretiosam virginem Mariam, et ad hoc lege Dei et scripturis sanctorum curent, quod hoc foret malum. Quarta culpa. quod sunt oecasio sive concaiisa hominibus ad vorandum ad gulam et ingurgitationem. jejunia a fidelibus Christianis ab antiquo tenta deponentes, ad hoc lege Dei carentes, quod hoc foret malum. Quinta. quod sacerdotes Thaborienses aut aliqui ex illis bella moderna hominibus non deputant et ea nec lege Dei neque scripturis sanctorum eum his ei reumstantiis et conditionibus pro ut ducunt, deducere seiunt neque possunt. Sexta culpa: Sacerdotes Thaborienses vel ex his aliqui contra unum artieulum astute et hypocritice sub speeie legis Dei opera quaedam saecularis dominii ducunt. et ad illos suos cursus nec legPm Dei nee seripturas sanctorum habent. Soptima culpa, sucerdotes

609쪽

Thaboritae officium in missa postponentes ritum nostrum abjiciunt set contemnunt, signum crucis in missa non faciunt, aquam ad vinum non ussundunt, et caetera non observant, et ad hoc lege Dei et scripturis sanctorum carent, quod ritus noster foret malus. Post quarum culparum sacerdotibus Thaboriensibiis oblationem sacerdotes Tha borienses antedieti, priusquam ad illas eulpas responderunt, ante omnia eoram dictis auditoribus et multitudine cleri aliorumque multorum saecularium causam ipsorum, quum eontra dictos magistros et sacerdotes Pragenses promovent. via sei modo immediate in serius deseriptis declararunt

O. 22.

Causa, quam Saeerdotes Thaburienses promovent et pro qua eum eorum ommunitatibus et eis adhaerentibus se opp0suerunt via et m0do insertus deseriptu duram dietis auditoribus per eusdem de latain et roburata. cum sapientum et fidelium requirat conditio verba hominis sollicito audire, audita judicio rationis discutere, discussa pensuro

animo et tunc pensata sincera conscientia judicare cavendo iram. odium, invidiam et vanam gloriam. quae impediunt animum. ne possit cernere verum et subvertunt animum judicantis. unde locuturi eorum sapientibus per Jesu Christi misericordiam juxta modum jam expositum eum silentio nos audite. Scimus enim ex die lo Ni eodemi Joaunis T.: quia lex non judicat hominem . nisi prius audierit ab ipso, quid

facit. Quia autem super omnia desideramus honorem Dei. prosectum ganetae eeolesiae et quod simus fidelia membra desu Christi Domini, ideo ad cautelam et magnam securitatem istam praemittimus protestationem, quod in spe Domini Jesu Christi tenuimus, tenemus et firmiter tenere desideramus omnem credibilem veritatem, eonstentes eorde integro totum legem Christi tam firma veritate existere . quod nullum jota aut apex ipsius sallere potest, cujus singulos credimus articulos ad illum intelleelum, ad quem benedicta trinitas praecepit illos eredi. credimus insuper domum suam id est veram suam Sponsam sanctam ecclesiam landulam tam firmitor super firmam putram. quod portae inseri non possunt adversus eam quomodolibet pra ovalere. Subjicimus quoque in nostris dictis et dicendis colla nostra doctrinae salvatoris nostri. anto cujus tribunal stabimus de singulis responsuri. sinceriter et fideliter rius optantes esse diseipuli. legi

610쪽

que ejus in omnibus et singulis obedire, prompti in spe ipsius capi iis Christi Domini mortis dirae polius sustinere supplicium, quam

eleetive aliquid dicere aut assere, quod foret Christi suaeque ecclesiae verae sponsae sententiisque doetorum se veraciter in lege ipsius landantium contrarium voluntati. Insuper prolestamur, quod per desensionem punetorum, in quibus a parte nobis adversa impugnamur et per nostram oppositionem pro eisdem non intendimus derogare alicui seripturae sacrae, nec aliquem sanetum doctorem aut aliquam aliam personam confundere iii sententia landata veraci ter in eadem. Sed considerantes multorum fidelium hominum pro his punctis vexationem et horrendam haereticationem ae in cineratio item. multarum quoque traditionum humanarum, legem Christi impodientium restringentium ac onerantium ae qualiter eum lege ae ultra legem magnificationem et appretiationem toto conatu nostro

egimus et in futurum agere intendimus. ut hujusmodi perieula aeunetis christi fidelibus d se linentur, si quidquid humanum est legique post adjectum, pro hujusmodi habeatur. et quod divinum est, a nobis omnibus pro tali teneatur, ne Christus eum suis apostolis in legis suae traditione et ejusdem observatione tamquam insulsciens repuletur, et si, quod absit, aliud intenderimus, aut ex quavis eir-eumstantia in minimo deviare eontigerit, illud justificare nolumus. quovismodo summittentes nos in nostris actibus praesentibus et suturis sententiae Domini Jesu Christi, parati obedire veritati et permanere cum illa, scientes. quia veritas super omnia vinei t.

C. 23. Suppositu0nes pr0 omnibus per interdotes Thaborten Ses infra die enitis.

Qua protestatione praestipposita quia omnem fidelem necesso est, a christo desu incipere tamquam a primo principio per se uolo. ideo ab illo ineipientes optantesque humiliter, ut omnipotentis Dei magnifieontia hujus nostri operis exordium protegati medium dirige itiet rius finem ad suam laudem et honorem perducat, istas praemittimus suppositiones, quarum prima est ista: Christus Jesus est unus legislator optimus. Jacobi 4. Dominus noster et legifer nostor. Isaiae 33. Et sundamentum totius sententiae, quae perti uel Christiano. l. Corinth. 3. in quo pater sibi com-