Geschichtschreiber der husitischen Bewegung in Bohmen herausgegeben von K. Hofler

801쪽

idem et non majus foret illud peccatum si e commissum, et illud sic commissum; ergo ponendo die tam distinctionem opportet illum dictum suum veris cari. et ergo eorpus Christi prout habet modum dimensivum, quem sei licet habet in eoelo, sustinuit tribulationes, poenas et dolores pro humano genere redimendo, quas et quos non creditur sustinuisse, prout est in hostia consecrata, ubi non est taliter. Ideo considerando ipsum taliter magis aecenditur devotio hominis, quum considerando ipsum, ubi non est taliter: et per eonsequens Don deberet Rohyegana hoc dictum meum taliter subsannare, quo praesupponendo Christum in sacramento honoro sibi condigno adurandum dico, ipsum sacrampntum posse licite adoratione vicaria adorari, asseclu sursum, ubi est Christus ad dexteram Dei sedens, principaliter terminato, cum Thomas super

distinetione 11. quarti sententiarum articulo 12. scribit: Devotio populi non sistit in specie sacramenti, sed fertur usque ad Christum, secundum quod est in coelo in specie propria per desiderium. Haec ille. Absit autem, quod ipse intelligat per haec verba, quod verum corpus Christi 'non sit suo modo in sacramento adsensum Christi, sed intendit, qu0d ibi devotio sistat per desiderium, ubi mens humana ex certis circumstantiis magis accenditur et elevatur in Dei laudem, honorem et dilectionem. In cujus confirmationem doctor evangelicus in De apostasia capitulo 14. scribit:

pastis sensibus exiliter quantum oportet circa sacramentum. et suspensa consideratione circa naturam materialis substantiae saeramenti tuta sollieitudo fidelium debet esse in cogitatione, asseetione et imitatione corporis Christi, quod sursum est. intendere. et ipsum fide sormata spiritualiter manducare. Haec ille. Idem in Traelatu magno de Eueharistia capitulo 7 ad idem scribit: nam ut dictum est cogitatio nostra principaliter debet esse corpore Christi in coelo, et cogitatio de natura Eucharistiae est propterea suspendenda. Hae e ille. Idem tractatu minori de Eucharistiae scribit: multi religiose adorant conditionaliter istam vel hanc hostiam. et in corpore Christi. quod substa uti aliter et insallibiliter sursum est, gradiendo coelestia sunt insallibiliter quietati. uaec ille. Ex quorum dictis sequitur . quod magister Joannes Rohycrana illud dietum non deberet taliter subsannare, ubi pono, quod fideles nedum Christum in sacrumento sed ipsum sacramentum possunt licito adoratione vicaria udorare, assectu ipsorum sursum ubi est eliris-

802쪽

tus ad dexteram Dei sedens, prinei paliter terminato. Post hoc magister Rohycgana impugnando aliud scriptum Νteolai de Pelli Fimow. ubi inter eaetera seribit. quod Deus, qui est major corpore Christi,

est multo realius in quacunque re mundi. quia essentialiter et sul, stantialiter quam dorpus Christi in sacramento, multam ex hoe sibi eoram auditorio Voluit capere apparentiam, conando dictum Νies lai propter hoc suum dictum omnibus, quantum in eo fuit, exosum reddere, arguendo ex hoe dicto Nicolai nimis irregulariter quodlibetens. quod dici potest sacramentum. esse utilius saeramento, et sieranam, lutum, ignem in hyeme, imo et salsus prophetas in nomine Christi venientes et multos seducentes et sie de mullis aliis, quae enumeravit, dixit ex hoc esse venerabiliora ipso venerabili sacramento: quae omnes ejus eonsequentiae apud intelligentem theologiam nullius sunt valoris, pro quibus vereri deberet ad ruborem, et nisi de tam

seandalosa dissamatione fratris finaliter poenituerit, timere deberet de

sua damnatione, quia quamvis multae res mundi hujus in natura praecellunt naturam sacramenti, ac tamen hoc sacramentum, in quantum sacramen laliter est eo us Christi de Virgine natum, ut sic consideratum, illas res praecellit; sic Doetor evangelicus scribit: lie sit agnus Paselialis in natura sua praecellebat sacramentum nostrum, quod recipimus in memoriam veri agni, tamen figuraliter et ad sensum mysticum hoc sacramentum infinitum exeodit sacramenta veteristentamenti. Haec ille. Idem alibi seribit: concedo, quod hoc sacramentum in natura sua sit imperfectius, quam agnus paschalis in lege veteri ipsum figurans, sed est sacramentaliter longe ipso persectius, quia realiter corpus Christi. Haec ille. Ex cujus magistri sententia magister Joannes Rohyegana in se recolleetus cognoscens illas probationes, quas in confusionem et damnationem fratris multiplicavit. esse invalidas, ei insufficientes, vereatur agens de hoc poeni lentiam si non vult incurrere damnationem, ad quae ego Nicolaus saepedictus respondendo pro stabilienda veritate seripli mei praemisi notabile de transcendentibus dicens, quod transcedentia sunt ista: ens. verum, bonum, res, quae Omnia nomina transcendunt, et habent adverbia ipsis eorrespondentia, et ipsa modificantia, sicut alia nominaeis inferiora ut bonus habet adverbium ipsum modificans bene, malus male, si e dicta transcendentia habent adverbia eis correspondentia.

et ipsa modiscantia, ens enitier. res realiter, et verum vere; Deus autem a quo omnia dependent, est magis ens, magis res, verum aut

803쪽

7 32

bonum . quam omnia vlia ab eo dependentia: et per eonsequens in qualibet ro mundi est magis enii ter vel entitativus secundum grammaticam magistri Pribram realius, verius et melius quam eorpus Christi existens ereatura, est in sacramento. quod potest sic persuaderi: Deus seu Trinitas increata habet majorem habitudinem ad quamlibet creaturam, in qua est. quam habet saeramentum ad corpus Christi sibi praesens: ergo si propter habitudinem aliquam corpus Christi asseverari debet esse realiter in sacramento . tune propter majorem habitudinem increata trinitas diei debet esse realiuq in qualibet creatura: assumptum patet theologis noscentibus multos modos esse lidi ipsius Trinitatis in creatura, qui non competunt corpori Christi in saeramento. Et miranda res cst, cur illa verba a me dicta debent alicui in convenientia reputari. qui eredit illis Christi verbis: Pater

major me est; quorum est iste sensus, quod Christo secundum humanitatem. Secundum quam est creatura major est Pater existens creatorseeundum divinitatem. quia quilibet percipere potest, quod creator, qui major est creatura. et existens essentialiter ei substantialiter non solum in saeramento sed in qualibet eo creata non tantum coelesti sed et terrestri, tu quolibet tempore et loco sicut dieit per Jeremiam Dominus: nunquid non coelum et terram ego impleo. Ex quibus verbis potest quilibet cognoscere, quod mullo realius est Trinitas increata in qualibet re mundi existens ubique, et quolibet tempore essentialiter et substantialiter, quam eorpus Christi in saeramento existens ibi sacramentaliter et nulli bi alibi sic existens. Item sic actualius, independentius. magis en liter. ut sic loquar. est Trinitas praedicta in qualibet creatura, quam eorpus Christi in sacramento, ergo Trinitas increata realius est in quaeunque re mundi. quam corpus Christi in Sacramento, aSsumptum patet per hoc, quia ipsa Trinitas. ubicunquo

est, majoris est actualitatis, majoris independentiae et majoris extitatis, quam ipsum corpus. ubicunque fuerit; ergo assumptum verum; eum enim ens prius et magis de Deo dieitur quam de aliqua creatura. sequitur. quod magis sentiter vel magis realiter sit in qualibet creatura. quam aliqua creatura possit esse in aliquo; imo Deus intimior est cuilibet ereaturae, quam quaecunque creatura sibi ipsi; et pro illo sonant seripturae: unde Aetorum l7.: in quo vivimus, movemur et sumus. Super quo Lyra. In ipso vivimus. movemur et sumus. tanquam in causa officiente, nam causat in nobis vivere, moveri et esse, et sie est intimior uobis, quam ii os ipsi, quia conjungil praesentia intrinseca. Haec ille.

804쪽

Idem tractans illud sapio lilia e 13. Quorum si specie delectati

Deos putaveriini, sciunt, quanto his dominator eorum speciosi 0r est; ibidem sententiat, quod existit res exeollentius in saeculi conditore. quam in se ipsa. Pro illo est illud 1. Corinth. 15.: ut sie Deus omnia in omnibus. Et illud Romanorum 11.: ex ipso et per ipsum et in ipso sunt omnis. Gorra: Ex ipso tanquam causa esseiente per potentiam, quae appropriatur Patri, et per ipsum tanquam pausam exemplarem et disp0n I iem per sapientiam. quae appropriatur filio, et in ipso lanquam causa sinali et conservanto per bonitatem, quae appropriatur spiritui sancto. Item sapientiae 8. attingit a sine usque ad sinem sortiter, et disponit omnia suaviter. Item sapientiae T.: candor enim est lucis aeternao et speculum sino macula Dei mirios talis et imago bonitalis illius: et sequitur: omnia potest; et permanens in so innovat omnia. et pernationes in animas sanctas se transfert. amicos Dei et prophetas e0nstituit. Ex jam dieiis potest quilibet ratione utens cognoscere, quomodo Deus est realius in qualibet creatura, quam eorpus Christi in sacramento: cum Deus illis modis per seripturas praenominatis est in qualibet creatura, quibus corpus Christi existens in sacramento non potest universaliter ibi esse, imo ut ratio ostendit. ipso latiter intimatur ipsis rebus omnibus creatis. quod nisi ipse illas res eoi Servaret. sicut ex nihilo laeta sunt, ita in nihilum redigerentur, ut claret ex hae seri plura Aetorum 17.: Deus, qui fecit in i induin, et omnia, quae in eo sunt, hic eoeli et terrae eum sit Dominus, non in manufactis templis habitat, neque manibus humanis eolitur indigens aliquo, eum ipse det omnibus vitam et inspirationem et omnia. Super quo Lyra: Deus qui fecit mundum et omnia, quae in eo sunt, quiaeSt prima causa omnium non clausus in aliquibus locis determinalis. quia hic coeli et terrae eum sit Dominus, non in manu saetis templis habitat quasi ibi eontentus, sed magis continet omnia tanquam causa dans eis esse et conservans. Et ex hoe eon eluditur ulterius. quod non

indiget saerifieiis humanis et oblationibus fidelium ) nec manibus

humanis colitur, id est, sacrificiis humanis sibi oblatis, indigens aliquo, cum sit per se sussciens et omnia ulla eo indigentia: ideo subditur: cum ipse det omnibus vitam, quantum ad spirituales ereaturas, cujusmodi sunt ungeli et inspirAtionem quantum ad alia, quae vivunt per respirationsem aeris ad refrigerium cordis, in quo eonsistit vita, vel per aliud supplens vicem respirationis. ui sunt pisces et hujusmodi. et per

805쪽

lioe int iligunt tar immines, qui vivunt vita spirituali quantum ad animam et corporali per respirationem et omnia, quia quidquid boni est in ereatura quacunque, tolum est ex Dei dono. Haec ille. Ideo qui haec pensare vellet, non deberet videri sibi hoc dietum Nieulai ita lare mirabile; nec magister no Lycrana talia eonvenientia ex hoc et ieere deberet. Adhuc magistro Joanni Rohyerana non plaeuit aliud seriptum Νicolai de Pelhrimo , quo inter ea etera seribit, quod modus ille, quo Christus est in anima fidelis hominis per gratiam, est realior et psersectior illo ejus modo essendi. quo est in sacramento. Ad quod ego Nieo laus saepe dictus respondendo dico intentionem meam, quare sic seripserim; volui enim per die tum hoc monere homines. ut non solum pensent sibi dignitatem venerabilis sacrumenti, sed etiam penso ut sibi dignitatem unimae hominis fidelis, quia sicut Christus vere dicitur esse in sacramento venerabili, sic dicitur esse vere et in anima digna hominis boni. Sed ubi dico Christum esse realius et persectius in anima fidelis hominis, quam in sacramento, hoc dico existis causis; ium primo, quia saeramentum uitaris, in quo est Christus

secundum corpus suum saeramentuliter, spiritualiter, virtualiter et

vere, tantum ad diem durabit judicii: anima autem hominis fidelis, in

qua est Christus per gratiam, durabit in aeternum: tum secundo, quia Christus in anima fidelis hominis est per formalem inhaerenti uingratiae ad ipsam animam laetentem ipsam gratam Deo, quae in se recipiens ipsam gratiam formaliter: animam hominis Deo gratam Deit: rationem ejus scientia et consilio illuminui, voluntatem ejus charitate est devotione inflammai: quale est sacramentum in se non suscipit, nee illorum donorum sic pol est esse capax; eum tertio Christus est perseelius in anima hominis fidelis quam in sacramento. quia perseeiis, qua anima hominis perscitur per existentiam gratiae gratum facientis in homine est sitis, ratione cujus corpus chrisii existit in sacramento:

nam ad hoe nobis christus suum corpus reliquit seeundum suum esse sacramentule in sacramento, ut per diguam sacramenti sumptionem

habitat per gratium in animabus fidelium hominum. et per consequensost ibi Christus perseetius . ubi finis hujusmodi attingitur, quam ubi existit modo medio ad illum finem, cum propter quod unumquodque

tale et ipsum mugis et sinis secundum theologos est metrum et mensura horum, quae sunt ad finem et per consequens est majoris veritatis loquendo de persectiva veritati', quum est aliqu0d medium respectu vjusdem finis. In iluoi uni eonfirmalionem, quod fellidet Deus excellen

806쪽

lius est iii sanctis quam in aliis rebus. Magister i. sententiarum distinctione 3. sic scribit: sciendum est igitur. quod Deus incommutabiliter semper in se existens praesentialiter . potentialiter, essentialiter est in omni natura sive essentia sine sui diffinitione et in omni loco sine circumscriptione et in omni tempore sine mulabilitate. Et praeterea etiam in sanetis spiritibus et in animabus est excellentius se ilicet per gratiam inhabitans. et in homino Christo excellentissime; in eo enim Deus habitavit non pergratiam adoptionis, sed per gratiam unionis: est etiam Deus in sanctis specialius quam in aliis rebus in ipsis non tantum existens sed habitans. Ideo magister sententiarum in serius subdit: in sanctis vero etiam habitat, in quibus est per gratiam; non enim ubicunque est, ibi habitat . ubi vero habitat, ibi est, in solis bonis habitat. qui sunt templum rius et sedes ejus. Unde per Isaiam Dominus ait: coelum mihi sedes est, terra autem seabellum pedum meorum; quia in electis, qui sunt coelum, habitat Deus, et regnat, qui ejus voluntati devoti obtemperant; malos vero, qui sunt in terra, judieii discretione ealeat. Unde etiam in libro sapientiae: thronus sapientiae anima justi, quia in justis speeiulius est, quam in aliis rebus. Est etiam Deus in sanctis plenius, quam in aliis rebus; ideo magister sententiarum ubi subdit: Deus eum sit in omnibus essentialiter ac totus, in illis tamen plenius esse dicitur, quos inhabitat . id est, in quibus ita est, ut faciat eos templum suum; et hi tales cum eo sunt jam ex parte sed in beatitudine perseeli erunt. Imo Deus iii sanetis excellentiori modo est, quam in aliis rebus; ideo magister sententiarum quasi concludendo maloriam istam in consequentibus subdit: talendum est igitur, ubique esso Deum per deitatis praesentiam, sed non ubique per inhabitationis gratiam; propter hanc enim inhabitationem gratiae non dicimus Pater noster, qui es ubique, cum et hoc verum sit, sed qui es in coelis, id est, in sanetis, in quibus est quodam excellentiori modo. Haec ille. Ad idem loquitur Lyra super illo Math. 6.: Pater noster, qui es in coelis: qui sic seribit: licet Deus Pater est in omnibus per essentiam. praesentiam et polentiam. est tamem specialis in justis per gratiam, tamen specialissime excellentia ejus relucet in beatis per gloriam. Baee ille. Remigius super illo l. Corinth. 15.: ut sit Deus omitia in omnibus, id est. in omnibus electis erit Deus omnia, quia erit satietas illorum ei laetitia, gaudium, exultatio et vita, sicut ipso per Isaiam dieit: ero illis Deus. id est, ero unde satientur, unde laetetitur, quia

807쪽

ita ditabuntur patientia Dei, et implebuntur omnes electi Dei omnibus bonis, omni biisque virtutibus, ut in ipso omnia bona possideant singuli: erit enim Deus tunc in unoquoque patientia, sicut suit in Job. obedientia uti in fibraham: mansuetudo ut in Moyse. virginitas ut in Daniele, sapientia ut in Salomone, et reliqua dona, quae modo divisa sunt eleelis, tunc possidebunt omnia singuli. Haec ille. Ex quibus omnibus colligitur, quod Deus in sauciis est excellentius, specialius plenius et m0do excellentiori . quam in aliis rebus. Non ergo mirari deberent adversarii quod Νicolaus dieit, Christum in anima fidelis huminis per gratiam esse realius et persectius, quam in sacramento. Inter caetera ptiam magister Rohyerana mugitam vim Deiphat ei realraetatum Νicolai de Pelli rimo . quem scripsit eontra Petrum dictum 1ilas, illum ejus tractatum commendans et quaerens ab eo, si velit eum in eodem sensu, quo seripsit, hodie praedicare. et illum ejus irae latum dicens contrarium in sententia in pluribus punctis aliis ipsius ira etatulis. Ad quas ego Nicolaus antedi eius respondi, quod non video, quod aliqua propositio seripla in illo traelatu sano intellecta repugnet se utentiae scriptae in ullis meis tracta tulis prout vir in distere iis volens meum intentionem perei pere posset faciliter judi- caro: et pro tune petivi inihi dari omnes articulos de tracta tulis meis, si qui mugistro Rohyerana vel aliis videntur eronei, et non est sae- tum, quod ego videns istud notabiliter subjunxi: quilibet prudens potest ii, lolligere habita notitia terminorum. ad quam sententiam et ad quem finem mei tractatuli et praedicationes in materia saeramentilendebant temporibus retrosetis, et brevitatis causa illam ibidem in

synodo expressi sub his verbis: omnes meae praedicationes, traetatuli et collocutiones vadunt ad hoc de venerabili saeramento altaris. r ensibili, primo: quod sacramenium aliaris sensibile corporis Christi non est substantialiter . naturaliter . seu in denti eorpus Christi pro nobis oblatum in cruste; secundo: quod sacramentum altaris sensibile corporis Christi est vere saeramentaliter seu sigurative corpus Christi pro nobis oblatum in erue e. habens praesentialiter in se contentum corpus Christi sacramentaliter. virtualiter, spiritualiter et verp. quod non contingebat in figuris veteris iusta inenti: tertio: corpus Christi post ejus in eoelum ascensionem non est iii sacramento corporalit pr et dimensionaliter eum omnibus proprietatibus tam essent inlibus quam accidentalibus consequentibus ipsum idem eorpus Christi in eoelo in dextera Dei sedens. nec illo

808쪽

modo ex eommuni logo alicubi in terris erit usque dio m judieii. Quarto: quod quamvis illud corpus Christi, quod corporaliter et dimensio italiter sedet in doxtera Dei Patris in coelo post sui in coelum ascensionem non sicut praemittitur ex communi lege est nobiselim hic interris, verum tamen hie in terris est nobiscum spμeialiter in saeramento altaris sacramentaliter, spiritualiter, virtualiter et vere. Quinto: modus essendi eorporis Christi in saera monto est alius ab illo modo, quo est in coelo in dextera Dei sedens vel in anima hominis fidelis. Et ergo non sine causa illam alietatem homines debent notare et advertere. Ista praesupposita sententia hie sub compendio recolle elanon video, quod in omnibus meis iraetatulis eidem oppositum inveniatur; nec video, quod sententiam a me intentam in praedicationibus meis et tractatulis antedictis magister Ioannes Rohycrana esseaciter impugnasset, nec magnam diver8itatem percipio inter ipsum et me quoad sententiam landabilem in scriptura, quam ipse innuit una mecum, hoc inter caetera excepto, qu0d ipse ponit corpus Christiuatum do Virgine, passum in cruce, et quod residet in dextera Patris.

esse in ipso venerabili sacramento secundum ipsius existentiam naturalem; ac etiam excepto illo, quod ex illo sequitur, cujus sententiae in hae parte obviant Petrus de Tarento et omnes ejus sequaces. ac etiam Doctor subtilis eum Suis sequacibus, quorum magnus est numerus et contra quem pugnare erit nimis disseilo magistris omnibus hujus regni, si eurum multitudo tantu esset, quanta unquam fuerat lemporibus retro actis. Ego autem dico ipsum idem corpus Christi ibidem esse secundum ipsius esse sacramentale seu sub modo sacrumenti. Quia magistri Pragenses et sacerdotes eis adhaerentes

in certis punctis nos sacerdotes Thaborienses tu Montibus Cuthnis inculparunt, et nobis lune non uiscit opportunitas temporis et loel pro re compensa eisdem ibidem impendenda, ideo in praesulo locorse servavimus nobis jus et potestatem dandi ipsis culpas viceversa, quas jam in hae synodo generali, seeundum quod congruit vestris revorentiis, inutileseero intendimus. Ista omnia dicta sunt stanto vigore et rob0re plenariae et completae protestationis in hujus seripti principio exaratae; et sic est linis scripsi repositi ex pariesaeerdotum Thaboriensium in synodo generali regni celebrata in

Praga ei rea festum Epiphaniae sub anno Domini MCCCCXLIV i).

809쪽

Fiiles sat erili tilili Tilaburieli Silini ite venerabili Sacra melito. Post lecturam seripti sacerdolum Thaboriensium coram praesuta Synodo generali continentis malerium partis utriusque, quia n0lum sest omnibus. qualiter adversarii sacerdotum Thaboriensium non expectantes decisi unom eorum, in quibus discordes manserunt, ut sociandum concordata rite discernantur. diffamati sunt de hoc specialiter, quod nullam fidem haberent de corpore Christi, ideo personae a dieiis communitalibus ad praesulam synodum distinatae tertio

habuerunt in commissis, ut fidem sacerdotum suorum coram tota

Synodo publicent in haec verba, quae sequuntur: cum autem quilibet talis negligens et ineutabilis ropuletur, qui pro vera sua fama apud fideles conservanda vires suas debito non apponit, hine est, quod nos sacerdotes Thaborienses nolentes permanere in sinistra suspieione populi hujus regni de aliaris venerabili Sacramento fidem nostram in hac parte publice profitemur eo sue, ut Deus omnipotens collaudetur. parsque nobis adversa suam juxta ponat fidem in hoc arti eulo. si voluerit maeulam evitare haereti eae pravitatis, et ut sic cognoscatur, quae pars in sua sententia proprinquius sequitur Dominum Jesum Christum. In primis credimus, qliod panis et vinum, quae in liliari ponuntur, post verba consecrationis rite prolata sunt virtute praedictorum verum corpus Christi natum de Virgine, passum in erue e et qlio residet in dextera Dei Patris, et verus ejus sanguis de suo effusus latere, dum pendebat in eris eo pro humano genere redimendo. Ad quod eredendum movent nos infra seripta. primo illud Muth. 26. quod Jesus aecepit panem. benedixit ac fregit, deditque discipulis suis et ait: accipite et comedite, hoe est corpus meum etc. Idem lestatur. Marc. 14. Lue. 22. et apostolus 1. Corinth. 11. capitulis. Secundo ad sic credendum movent nos dicta doetorum: scribit enim beatus Hieronymus in opistola ad Elvidiam: nos audivimus panem. quem Dominus fregit, deditque diseipulis suis ad manducandum, esse eoi pus domini Salvatoris ipso dicente ad eos: accipito et

manducate, hoc est corpus meum. Haec ille. Pro eadem scribit Ber- nardus in sorinoue de corpore Christi: Christus regressus ad mensam ordinavit saerificium corporis et sanguinis Domini seorsum panem et seorsum tradens et vinum. de pane ila dicens: Aeripito et commedite,

810쪽

hoc est corpus meum: de vino: bibite ex hoe omnes, hie est ealix novi testamenti, qui pro multis effundetur. Haec ille. Sed proh dolor i aliqui nobis de parte adversa negant constanter, quod virtute verborum Christi panis est, aut fuit, aut erit, p0test, aut p0terit esse corpus Christi, et sic de vino respectu sanguinis Iesu Christi, nec volunt dicere, quod virtute verborum sacramentalium facta consecratione est illud corpus Christi. quod prius non erat corpus Christi, imo negant christum panem demonstrasse, dum dixit: hoe est corpus meum, quod pro vobis tradetur. Cujus opp0silum Deo juvante, quamdiu vixerimus, nos dicemus. Secundo credimus. quod Christus verus Deus et verus homo volens ex terrae fructibus scilicet frumento et vino constare saeramentum altaris integrum, miti jorem contulit vim et emeaeiam eidem pro commodo et salute generis humani, quam mente sufficimus plenarie cogitare, aut distinete et totabiliter exprimerelinquis nostris. Ad quod credendum, nos movet illud, quod Paulus, qui aee epit suam sententiam a Domino, et tres evangelistae commemorant, quomodo Christus dixit panem et vinum corpus suum et sanguinem. Ex quo datur intelligi, cum oportet christum meliorando procedere, quod hoc sacramentum est efficacius et rei suci amenti propinquius, quam Sueramenta antiqua; aliter non foret ratio, quare illa e essarent novo non excedente superflue introducto; noluin enim est, quod istud saeramentum non Solum est signum invisibilis gratiae. sed etiam est eausa, per quam tanquam per instrumentum gratia datur sumenti ipsum digne ; Christum enim qui venit implere et perficere legem . decet ex majori miraculo, pietate et gratia efficacius procedere in novo testamento, quoad sacramentum finale, in quo fit memoriale suorum mirabilium eonsum malum, cujus emeaciam innuens apostolus l. Corinth. 1 l. ostendit, quod virtus est esseaeia hujus saeramenti. Horribiliter laedit suos temerarios contemptores. qui indigne audent ipsum frequenlare in tantum . quod etiam infirmitatem vel debilitatem aut mortem incurrunt. Si eut ex opposito digne sumentes ipsum sacramentum virtutibus roborantur contra insultus diaboli, eorpori et sanguini Christi incorporantur, peceatorum remissionem adipiscuntur et vitam aeternam eonsequuntur. Ei potest videri ex auctoritatibus infra seriptis: seribit enim beatus Ambrosiushbro 5. de mysteriis, et ponitur de concit. distinct. 2.: quotiescunque. Si, quotiescunque essunditur sanguis Christi, in remissionem peceatorum ossunditur, debeo eum merito semper aeeipere , qui semper