장음표시 사용
621쪽
e' Isaias cap. 28. num. 2 r. Sicut enim in monte diu 'num subit Dominus, Utfaciat opus Dum,alienum opus eius: ut opere- ωr opus sevum, peregrinum es opus eius ab eo . . Quibus verbis , velut enigmatice loquens, significauit,Dei Filium opus a Diuinitate alienum perfecturum; nempe, passionem in assumpta
Quod autem Christi Passio non silerit secundu Diuinitatem, sec-
sed tantum secundu humanitatem non propterea valoris infini-t s, & meriti magnitudo, euacuatur. Quia omnis operatio
est per naturam, tribuitur tamen supposito: & suppositum est : α
illud, quod dicitur agere S pati, ut quod natura vero, ut quo. Et omnis actio, vel passio, a dignitate personae pensatur . Quamuis igitur Christus passus fuerit in natura humana, non ianatura Diuina: illius tamen naturae humanae suppositum erat Diuinum , ac proinde passiones illius humanae naturae , a suppo sti dignitate valorem acceperunt. Non ergo ex hac parte dici potest frustratoria Verbi Incarnatio. Illud vero quod obiicis: per Diuinam Incarnationem, & ebri pa Christi pamonem, hiisse potius homines grauiori sceleruntiis per se, a Deo
Pondere grauato S, quam eorum gravamine leuatos ; cuinta,
Christum interficientes, Dei personae iniuriam inferrent; quod
sacere minime potulissent, si DeuS humanam carnem non assumpsistet. Hoc,inquam, Diuinae Incarnationis conuenientiam imitu i.
non tollit. Talis enim ratio faceret etiam ad probandum, in- conueniens esse, Deum hominibus quodcumque aliud beneficium conferre; ex quibus ansam accipiunt magis peccandi, de ingrati animi grauiorem impietatem incurrunt: Hoc autem non est a Deo, sed ab impiorum hominum peruersitatς, qui Dei beneficia in Dei iniuriam conuertunt. Quod si dicas,disia 'sicut talem in eo positam esse, quia videtur a Deo assumptum P ', 'futile medium, fini contrarium, cum ad delenda peccata maximum facinus fieri decreuisset, quod est Christi intersectio. . Respondeo . A Deo non fuisse decretum positive facinus occisionis Christi, in quo maximum est demeritum : ed decretam fuisse pastionem Christi,in qua infinitum est meritum. Passionem, inquam, quatenus a Christo sustinendam; non quatenusu Iud.ris inserendam. Vnde in Scripturis Diuina eloquia Act.
q. propri)ssime loquenta a num. 27. sic loquuntur. Conuenerunt enim Vere in ciuitate tua aduersus une iumpuerum tuum ,
622쪽
Iesum, quem Axistes, Herodes, di Pontius Pilatus, cum Gentibi rct populis brael, facere quae manus tua ct consitium tuum decreta Nerieuisieri '.' Dicit ergo Scriptura, decretum Dei fuisse,circae fieri pasime,liota circa facere active. Quod si dicatur, non pota se dari unum sine alio, ac proinde a Deo utrumque debuist decerni. Respondeo : utique, sed diuerso modo: Passio posilluc; actio vero permissiue, ad cum modum, quo caetera peccata idest , praeuidens Deus,impiorum manus aduersus Chri num insurrecturas, decreuit, se nolle impedire . Non fuit igitur intenta, seu ordinata, illatio passionis in hominum redemptionem , cuni in ipsa sit demeritum , S non meritum: sed fuit ordinata passio, quatenus ex parte Christi, in qua infinitum est nacri tum Quare non sequitur,fuisse a Deo assia mptum medium fini improportionatum seu oppositum: respectu enuia Diuini decreti , io ordinauit Christi passionem in peccatorum redemptionem, per accidens se habet passionis illatio, ex part Iudaeorum ; seu illud decretum zalis illationis permissiuum Et duamuis a parte rei dari passio nequeat sine actione : intel 'ectus tamen, sicut etiam Voluntas , in unum potest intendere abso ue eo quod intendat in aliud . Quod est notissimum id eruditos viros . Nec lait inconueniens paucorum pec- tum permittere,ad salutem plurimoriam: est autem hic mos
Deo laequentissimus , ex malis benE erritanduat August. in Enchiri cap. 27. Melius enim iudicauitide Vialuben face e , eu' nori u gra u i or c ulpa Iud eorum, passion em in Q iendo sed lor θ' l sor Christi satisfactio, eamdem susti- ouam ius culpa suerit infiniti demerati, propter erὶn offensae dignitatem ; l ponderat
est ratione operanti γ sed r* ' o oueniat ab agent , qui non insto it in i 0 ς ' in Hii est passioni intrinseca , hon a patienw; 'infini R Eritii re actioni, infinitas namq; non intrinseca , pro ς' heiu seu sustinentiam ipsam reicinae sustate US, g es, seu in liminii ce: Actio infiniti non dat illi aliquam intrinsecant
vero non Christi me infinitatem ritum a
623쪽
ritum , quam crucifigentium demeritum. Hinc August. tracl. . 92. in Ioan . circa medium, ait, tantum filiis e passionis Christi meritum, ut peccatum ipsum delere posset, quo inserebatur.
Verba eius haec sunt: Ipso redemptisanguine, quem fuderunt rCbripi enim sunmuit se in remissionem peccatorum fusus es , ut 'ti sum etiam peccatum posset delere, quo susus est . Haec August.
Fatet igitur,quam proportionatum inedium,ad rigorosam pro uniuersis criminibus, non modo perpetratis, sed etiam quocumque tempore perpetrabilibus, satisfactionem, a Deo suerit assumptum; per quod, meritum infiniti valoris fuit obtentum :quod numquam aliquando a quorumcumque peccatorum demeritis possit euacuari, ut i .loan .et. Ipse est propitiatio pro pec catis noseris: non pro nostris autem tantum, sed etiam pro totius mundi. Quod vero de indecentia subiunai ς, non fuisse conueniens, me tande , Deum sese ad humana demittere, S tantae iublimitati ad tam Dit mutui abiecta descendere . Insuper&, prout in Evangelio habetur , 'I' u Diabolo tentari, Diabolo obedire: Item a Iudaeis interfici, 'S talia indigna pati,& vinci . Vnde inq iis, quamuis possibit
Deum incarnari,fuisset: Cum omnis sapiens indecentiam vitet; putandum non est,sapientissimum Deum hanc indecentiam non vitasse. Hoc nquam , non obstat, quia si aequa rationis Iance libretur: non solum indecens &incongrua; sed quam maxime decens & conueniens fuisse Deo,videbitur, humanae carnis AE sumptio. Certum est enim, id unicuique quammaxime conuenire , quod illi conuenit secundum propriae naturae ratio. i. ' .nem: ut homini ratiocinari, aquae defluere & liquescere, igni . ... ferirere ,3cc. Dei vero natura essentialiter est bonitas , & sum- ma bonitas. De ratione autem bonitatis est, se aliis communicare,& alijs bene facere . Vnde summae bonitati, se summo modo communicare & bene facere. Summus modus, quo se Deus creature communicare potest, est per assumptionem creatς naturx , qua tota Diuinitas se creaturae communicat. Ergo non fuit Deo indecens humanae naturς assumptio, sed quammaximia . conueniens . Nec aliquid vilitatis assumpsit, cum nihil, a se . i. , dependens, S u se' creatum, Deus despiciat; qui ab initio, cuncta quae secerat,este valde bona prospexit;& ni nil odit eorum, quae
624쪽
Mundi sunt oculi tui, ne videas malum, ct respicere ad iniquitatem non poteris. Hanc vero non assuinpsit, sed ab omni labe mundissimam humanitatem; ita ut Ioann. 8. seu sect.2I. Iudaeis diceret: Iuis ex vobis arguet me de peccato Iiti Nec pati, ut sic, indecorum est ; sed passio, sicut & mors,
i ii Li adii decens vel indecens redditur ex titulo, seu ex causa, propter po bovem d. quam quis patitur, vel occiditur. Si enim causa sit nutum, coram velin- homicidium, adulterium, vel aliud scelus consimile; indecora passio est. bi vero ab tinpijs,propter virtutis opus, iusto vis inseratur: inde non vilior iustus, sed longe euadit laudabilior: cum, nec asperis deterritus,honesta dimiserit . Christus autem non propter crimen aliquod suum, passionem sustinuit; sed quia veritatem assereret,uerbis & miraculis Dei filium se cotestans , Quapropter inuidentes Phari 'orum Principes, illi crucem statuerunt. Vnde Ioann. lo. scia se in. aeq. eisdem,se lapidare quaerentibus,ait Christus. Multa bona opera Viendi vobis ex Patre, propter quod eorum opus me lapidatis ' Passus est etiam, ut Patriobedientiae obsequium redderet, in redemptionem nostram,ut patet ex scripturis passim, & l Oann. codem cap. t o. . num. II. seu sedi. 23. Propterea me diligit Pater; quia ego pono animam meam, Ut istrumsumam eam: Nemo tonit eam 4 me: sed ego
pono eam a meimo : ct potestatem habeo ponendi eam, ct pote a -
tem habeo iterum sumiat eam. Hoc mandatum accepi a Patre meo. Vnde propter obedientiam crga Patrem, clementiam erga nos , passionem pertulit, & mortem sponte subi j t. Sinere se vita Et per haec patet, non fuisse indecorum tali modo vinci, &'ccidi: qu ia in Christo , illud vinci, non fuit effectus impoten-I ...ch Ha xix , sed pietatis, S obedientiae. Vinci autem,& succumbere,
tunc cst imputandum dedecori, quando prouenit ex desectu virtutis , aut ex imbecillitate : quae in Christo locum non ha- buit, cum unico verbo milites omnes prostrauerit, ut habetur Ioann. 13. seu se 2. 38. Vt ergo dixit eis: Ego sum: abierunt retrorsum, ceciderurit in terram. Sed S postea a mortuis resurrexit; A non nisi volens succubuit:& CX Virtute,pietat , & obedientia. Vnde nihil indecens apparet in opere.
et en ri 'o' Nec indecens fuit, tentari Christum a Diabolo. Nec suit obedientia illa, qua se a Diabolo asportari si uit in sanctam Civitatem super templi pinnacul Vm, & exinde in montem, sed ' fuit permissio. Quod siqui. contendere Velit,sivisse obedientiam
625쪽
tiam, erit tantum quaestio de nomine. Certum est autem eluia modi, siue permissionem, siue obedientiam, non suisse peccatum : Quia numquam fuit Christo prohibitum , sinere se tentari a Diabolo; quia solum est peccatum, Diabolo, contra Dei praeceptum suggerenti, consentire; quod non fecit Christus, qui suggerenti respondit. Non tentabis Dominum Deum tuum: Et iterum, suggerenti gulam, dixit: Non insolo pane Uiuit homo, ere.'Et rursus, creaturae cultum proponenti, Dei prς-ceptum obiecit: Scriptum es, Dominum Deum tuum adorabis,
ct illi seu seruies. Vnde, nihil culpabile in Christo obijci po
Fuit autem conueniens,Christum a Diabolo tentari,ut illum vinceret: & nobis, quibus armis vinceretur, ostenderet: quod non ignominiae 4 dedecori est imputandum, sed gloriae. Decet enim militem, aut ducem, non diffugere, sed,promptis animis,cum hoste confligere. Non enim potest sine praelio comparari victoria, ut inquit Apostolus:2. ad Timot.C. a. n. . Non coronabitur, nisi qui legitimὸ certauerit, Et supponit corona victoriam, & victoria Pugna ν .
626쪽
Respondetur ad ea , que ex Euangelio obiicium
AD loca, quae ex Euangelio obiicis, ad probandum, Christum non esse Deum: facilis est responsio. Primo enim, si Christus se dicit Matth. sect. 79. seu cap. 2 . iudici j diem nescire, soli notiun esse Patri: no. ita intelligenda est,quasi reuera Christus nesciret; sed quod nesciret tactua magister nosteribi enim noxierat,no nouerat ad hoc ut nobis aperiret; sicut Apostoli curiosius sciscitabantur, eosque scire, non pediebat. bic hunc Io cuin explicaucrunt, etiam ante Ma-hometi tempora, Sancti Patres. Ambrosius, lib. . vide Fide cap. 8. Greg. lib. q. Epist. 42. ad Eulogium . Hieronymus , Chrysostomus, theo fit actus, in c. Matth Σ . Basilius lib. q. in Etinomium, Augustinus libro I. de Genesi contra Manicheos cap. 22. Ethb I. de Trinitate cap. I 2. Vnde inquiunt hi Sancti Patres, illud nescire, ibi poni pro nescire secere : Vt Genes S 22.verbiim intransitiuuin ponitur pro verbo transitivo, Deo sic loque te ad Abraham,post exhibitam promptis animis obedientiam circa fili j immolationem . Nune cognoui, quod timeas Detim , Id est, nunc congnoscere iaci tibi Salijs , quod timeas Deum. Deus cnim non tunc coeperit cognoscere, sed antea noue t. Immo, cum ipse es et solus hominum magi-scr, unde dicebat , Matthaei sedi. 76. seu cap. 23. Mut crvester Onus es Cbristus, de ipse non doceret; dici poterat ne scire, quia discipulos illud nescire faceret; & Discipulorum ignorantia Magistro imputatur, figurato loquendi modo, quo causς effectus nomen tribuitur . Dicere vero: Nemoscit, nisi solus Pate , idem suit ac dicere, Nemo nisi solus Deus: particula vero , Solus, excludit tantum eas personas, que non habent eamdem naturam cum Patre . Vnde , ly , Pater , supponit eo loci, pro Deo; quia Pater est sons omnium Diui
627쪽
narum personarum. Ita Augustinus libro 3. contra Maximinum cap. Iῖ.
Secundo, Nec Diuinitati Christi derogant illius verba ex ruangelio Matth. sect. 6 I. seu cap. iv. a te allegata, quibus reprehendere videtur unum ex Scribis, eo quod magistrum bonum illum appellasset, dicens illi: Luid me dicis bonum Nemo bonus nisi olus Deus. Hoc enim dixit non Christus , ut simpliciter suam negaret bonitatem, sed ut illius Scribae dictum redargueret ; cum opinaretur, Christum esse purum hominem. Redarguit ergo, non dictum ut sic; sed dictum, cum tali opinione . Quasi diceret: Cur me dicis bonum, di ex alia parte me
purum hominem censes Si me dicis bonum, crede ergo, quod sim etiam Deus ; quia nemo bonus, nisi solus Deus. Dum au-
tem, me Deum esse, credere non vas videris,adulando, me dicere bonum . Sic respondent, Balilius lib. . in Eunom. Ambr. lib.Σ.de Fide cap. i. Hieronym. & Chrysost. in cap. Matth. I9. Quod autem solum Dei in dixit bonum , bonitate scilicet e sentiali: nam creaturae etiam bonae sunt, sed bonitate participata, & bonitate accidentali. Christus autem non per hoc negare voluit de se, quatenus homine, bonitatem creatam , di participatam; sed manu lucere volebat Scribam illum, ad Ggnoscendam suam increatam bonitatem .
Tertio, Nec sequitur, Christum non esse Deum,ex eo, quod in Evangelio dicatur , Deum non iudicare quemquain, sed omne iudicium dedisse Filio : quia loquitur ibi Scriptura doiudicio visibili, quod patet ex verbis contextus. Dicitur enim Ioannis 3. num. 26. seu sect. II. Sicut Pater babet vitam inst- metits , e dedit Picto babere Citam in semetipso, o potesatem dedit ei iudicis acere, quiasilius bominis es . Vnde, iudicium Filio ideo fuit a Patre traditum, quia cum esset Filius hominis,&visibilis, posset visibiliter iudi rare: cum Pater de Spiritus sanctus, quia inuisibiles, non possent iudicare, nisi inuisi biliter ; quo iudicio etiam Christiis, cui est cum Patre & Spiritu sancto essentia S intellectus communis, iudicat. Nec potest inuisibili iudicio Pater , aut Spiritus sanctus, sine Filio iudicare . Quando autem subiungit Christus: Egono L iudico , sed es Pater meus, qui iudicat . Non contradictorium eius, quod alias dixerat, censendum est : Sed est intelli-
628쪽
gendum, de iudicio inuisibili,quo solus Pater, independe ter ab omni alio,praecipit, ta iudicat: Filius enim & Spiritus sanctus p r cipiunt & iudicant simul cum Patre,sed Pater per intellectuo voluntatem a nemine derivata, sed habitam independenter
Ga se: Filius autem, & Spiritus sanctus,per intellectum eumdem, eamdemque voluntatem,a Patre acceptam . Quare solus Pater, hoc modo, independenter praecipit&iudicat, inuisibiliter, seu spiritualiter. Cum vero dicit, Pater on iudicat, sed omne iudicium dedit Filio, seu omnem potestatem, Ut precipiat: intelligi debet,de mandato sensibili, & iudicio visibili, ut praeallegata verba significant. uia nus hominis est. Pari modo, de peccatorum dimisione, respondendum est. Christum, per gratiae infusionem, simul cum Patre S Spiritu sancto,
peccata dimittere inuisibiliter . Sensibilibus autern signis peccatorum dimissionem significare , si Christo conuenit, qui per suos ministros modo, & aliquando per se, ut Maodalenae, paralytico , plerisque alijs, peccata illis dimisi a suis verbis sil-gnificauit. Praeterea non bene infert, tui hoc modo discurrit. Puter dedit Filio potestatem dimittendi peccata, pr. aecipiendi, O iudicandi. Ergo Pater ciusmodi potestatem aini sit: qui , etsi Rex Iudici iudicandi tribuat potestatem, non per hoc ipse
Rex si velit iudicare nequit; sed dat potestatem, camdein retinendo. Vnde inferri non potest, Patrem iudicare non
posse . Nec aliquid sequitur, vel contra Euangelia, vel Diuinam Trinitalcm, vel Christi Diuinitatem, ut ex dictis patet. Quarto, Nec obstant quaecumque, in Evangelijs,aut in alijs sacrarum Scripturarum libris,diuersa dicuntur de Christo, aede Deo: aut de Filio, ac de Patre. Quia de Christo dicuntur, vel quoad humanitatem, Vel quoad Diuinitatem, ratione personalis distinctionis . Sic dicitur, ratione personalis distinctionis, Ioan . r. Verbum esse apud Deum, idest Filium apud Patrem. Item, Filium et se in simi Patris. Similiter, tione permnalis distinctioi is,dicit, se cum Patre non esse solum testem, sed plures. Ratione asiumptae humanitatis, Christus videri poterat, cum alias in Evangelio dicatur: Drum nemo Vidit Umquant . . Ratione etiam immanitatis dicebat Christus: Pater maior meos. Et alias: Pator clarisca Filium tuum. L. t eadem ratione dixit,suum non cit e,collocare hunc a dextris,& illum a sinistrispsed hoc pertinere ad Patrem, idest ad Deum non ad Christum,
629쪽
quatenus homo erat. Plorauit, passus est , miratus est, oratiit,caeterasque humanas ostendit passiones; ut se verum hominem agnoscendum praeberet. Nec ineonueniens ute censendum est , quod Christus tamquam homo a Deo peteret, tam
sibi, quam alijs; quia petitio est per intellectum, sed ex volun-
tatis affecta,&petimus a potentiore. Christus autem habebat, non solum intellectit m& voluntatem Diuinam, sed etiam . . humanam: Erat etiam humana natura imbecillior. Cur ergoa potentiore , quae inferiori conuenirent, non poterat emagitare 3 Praeterea, Christus non solum nos aduenerat redempturus ; sed etiam nobis virtutum exempla praebiturus: ac proinde, quamuis oratione non indigeret, Vt a se acciperet, quod V sagitabat; quia, natura indigens, esset in supposito omnipotens; maluit tamen orare,ad praebendum exemplum . Propter hanc etiam rationem, pro persequentibus in Cruce pendens orauit, dicens : Pater ignoscetius, quia nesciunt quiuaciunt. Vt,quod prius verbis praeccperat,de inimicorum dilection , exemplo confirmaret . Et exauditus es ut inquit 'postolus ad Hebraeos cap. . num . . prosua reuerentia. Vnde tandem sonuersi sunt aliqui, quamuis non omnes. Nec,per hoc, ali in . . . quod inconueniens sequitur; quia oratio Christi fuit secundum humanam naturam, cum resignatione in Diuinam voluntatem; ad eum modum, quo significauit, ante passionein in horto ad
Patrem orans: Parer i seri potes, Dau eat a me calix iste ; sia:
tamen Voluntas tua . Et quidem Deus, per Christi orationem, Paratus suit, omnibus parcere, si poenitentiam egissent: Ipsi tamen sua peruersitate maluerunt in peccatis veterascere. Inse-per, per Christi orationem, ultrix ira Ddi praepedita est, ne viri uersos in Christi mortem conspirantes, silico in Insernum de- truderet , S ut inquit Chrysostomus Tom. 3. sermone de Mansuetudine, Ne Pater caelesibus aduersus impios telis uteretur. Vnde,propter Christi orationem, omnibus concessiim est poe- nitentiae spatium . Sic ergo Christus exauditus est,pro sua re
uerentia, in omnium utilitatem.
Cum vero in Evangelio dicitur, Christum ad Dei dexteram a sedisse:tam longe abest, ut ex eo deduci possit, Christum non stiri
esse Deum; quam certum est, ex eo probari Diuinitatem, & Porii d. Christi cum Patre aequalitatem. Sedere enim ad dexteram , q
est certe sedere, in loco, saltem aequalis dignitatis & honoris uini
630쪽
cum eo, qui ex altera parte sedet: non enim potest inferri, Sr Filius est ad dexteram; Ergo Pater est a sinistris; Ergo minoris dignitatis . Nam de Patre nulli dubium est, illi non esses, maiorem. Notandus autem est facrarum usus loquendi Scripturarum , quae, pro dextera, aequalitatem significant, ut psalm. Io 9. ubi de duabus personis simul dicit Propheta, utram qui ad alterius dexteram sedere . Dicit enim : Dixit Domius Domino meo inede d dextris meis. Deinde, illi personae, ad Domini dexteram sedenti rursus dicitur: Domin . 2 dextris tuis. Sic crgo uterque ad dexteram alterius sedere dicitur. Quod quidem intelligi non potest, materialiter, de locali situ ; quia hac ratione, dum virus est ad dexteram, alterum, necesse est, csse ad sinistram . De aequalitate igitur dignitatis intelligendum est. Nisi intelligere velimus,sie ut intelligit hunc Iocum Chrysostomus; scilicet, quod Christus sedeat a dextris, ration aequalitatis, quoad eius Diuinitatem; a sinistris vero ratione humanitatis, quae inferior est. Verum quocumque modo intelligamus, semper inde potius Christi Diuinitas probatur, quam in dubium reuocetur.
ἡtua ., modii Apostoli, caeterique Sancti, filii Dei etiam appel-
Des tantur in Scripturis, non tamen eodem modo Dei filii dicuntur, adopiis, chri- sicut Christus . Christus enim , ut stupra dictim est, appellatur pH vero Unigenitus, ut Ioan . I. seu sedi. . Sis Deus dilexit mundum , C. Finu uum unigenis daret. Epist. I. Ioan. cap. .num. 9.., m flisis. Filim si Vm Ni emitum mist Deus in mundum,it Cluamus per eum. Dicitur filius verus, eadem Ioannis Epist. cap. S. circa finem: Scimus , quoniam Pilius Dei Venit , ct .dedit nobis sensum , Ut cognoscamus veram Deum, ei mus in Cero Filio eius. Et tandem ibidem, statim post praedicta, dicitur verus Deus et
Hie est verus Deus. Apostolorum vero, reliquorumque Sanctorum filiatio, non dicitur aliquando vera,vel vinca; sed adoptiua , S metaphorica: sicut etiam psalm. 8 I. aliquando mctaphorice ctiam dicuntur Dis. Ego dixi , Dj estis,o Zν excelsomnes. Nurri quam vcro veri Dis iunt appellati, nec poterant. Constat autem in Evangelio ,loannis cap. I. filiationem Sanctorii in dependere ex libera eorum voluntate Dicit enim :Luotquot autem receperunt eum, dedit eis n, filios Dei fieri. Ergo, filiatio haec, non est naturalis uia, sed adoptiua & voluntaria.