Felicis Plateri ... Praxeos seu De cognoscendis, praedicendis, praecauendis, curandisque affectibus homini incommodantibus tractatus. .. De doloribus, libro vno, qui tertius totius est operis, agens ..

발행: 1609년

분량: 1058페이지

출처: archive.org

분류: 생리 & 의학

81쪽

eis, Exqui tae, si purus,

orbae si im

nisi Sexr me

pta diuersiilacissimul sanguinis fasia putredo, catu Tertianae duplicis, vel Quartanα

triplicis, elduplicis, et

tertiana dictum, vel anticipat: vel eodem modo invadit: vel cunes a tur Sc vel exquisita, vel notha existens , circuitus breuiores longioresue obtiisnet. Et calore quoque alijsque accidentibus non adeo a tertiana discrepat: nisi quod, uti dictum, obliuinoris crassitiem , diuturna & pertinax existit donec multis vicibus materii tandem absum pta, paro sint mitius invadant, cunctentur,sen, sim q. febris penitus tandem desinat. Sed 3c sima teria haec ad eam tenacitatem perueniat ut no nisi quinto vel sexto die putrescens, evaporationes eas, quae febrem eXcitare queant, dissandat: tunc, quod tamen rarissimum est, si modo fit, Quin tanquel Se Ytanae dictae fiunt febres. Loci diuersitatis occasione, in quo materia pq-trescit , variant hae febres, prout vel Eodem inlo,co,vel in Diuersis latet.

Eodem in loco si putrescat, Simplices fiunt se-

bres, eae q; vel tertianae,uel quartanae legi timae vel spuriae pro materi ei, uti dictum, varietate et Diuersis in locis si putredo sit, in venis erit, vel mesera icis tantum, vel simul quoque in venae cauete ramis.

In solis me saraicis venis, si non uno aliquo in loco ; sed duobus vel tribus, circa hepar, lienem, mesenterium, omentum, vel alibi bilis putrescat, febres fiunt duplices, vel etiam triplices : atq; una cessante, altera sequente mox die invadit; vel nonnunquam etia eodem die quo febris desit. Hinciam quotidianae dictae fiunt febres, non eae quas practici a pituita fieri scribunt, &qui veritati m a. gis adstipulantur. tales se nunquam obseruaste, vel apertὰ fatentur . vel tacitd innuunt, sed quae Tertianae duplices, vel Quartanae triplices dicunditur, quae quotidie suas accessione S rar3 pares, ha bent. Sed&huc Quartanae duplices, quae duobus

82쪽

C A v s sdiebus inuadunt, unoq; intermittunt, referendae sunt. Et quemadmodum si eiusdem naturae bilis diu et sis ici locis putrescat, haec fiunt sic&diueri, sae naturae, tenuis 8e crassa simul diuersis in locis si

putrescant, Confusas tertianas cum quartanis, di,

uersis diebus inuadentes febres faciunt : Quae si gnis stater ipsorum symptotriata commemoratis distinguuntur &cognoscuntur. Non in solis me seraicis venis, sed Min venae cauae ramis si putrescat sanguis, siue ea per se inceperit, aut per transitum, uti declaratum suit,facta sit, tunc continua febris intermittenti copulatur, fitque Hemitritaeus, seu semitertiana dicta febris. ubi rursum pro diuersitate materiae, vel tertianae, vel quartanae, simplices vel duplices r nothae vellegitimae, cum continua, vel nullas exacerbationes, vel certis diebus habente, implicantur. Vnde fit. ut nunquam sint sine febre, sed vel exacerabatione certo tempore ex continuis succedente,

vel paroxysmo febris intermittentis in dies, vel altero, vel tertio die simul inuadente, varias multationes in symptomatis , sicuti enarratum fuit,

persentiant.

Causa antecedens putredinis illius, in humoribus venaru mc serat carum, quae febres hasce inter mittentes facit. Alia est Efficiens, alia Adiuuans. Efficiens, cibus 8c potus, d quibus calidus, acris, biliosus 3e adustus succus, tum in ventriculo, tum primis vijs mox gignitur. Is enim diutius illic cola lectus, nec recte a sanguine separatus, invenis me sera icis, vel certo loco, vel diuersis, uti di Etiam, coaceruatus, cum putredo illum invadit, febres glagnit , suo humori co sentaneas: breuiores, longio resue, Vel alio modo variantes. Talis autem succus

a cibo de potu, qui vel succum talem in se habet. vel corruptione primum acquirit, gignitur

83쪽

succum acrem biliosum in se habent, caepae,alilia, porri, caseus putris, aliaq; similia, quae ex sua

natura eo abundant.

Corruptione in succum hunc abeunt in calidis praeserti in ventriculis,dulcia, quae in bilem facito cornu tacitur uti Se pinguia: Horarij item fructus, ob quorum esum , autumni tempore, sicuti dysenteriae abile, ita & quartanae eandem ob causam, facilὸ generantur. Sed Se humida alia, etsi euchyma per te sint. vii lac Se oua, corruptione, in meracissi mam bilem frequenter degenerant. E quibus omnibus illuuies haec nata, nisi per excrementa alui reijciatur, tandem in venas rapta accumulataque, febres gignit: quas tamen ab alia aliqua externa causa, quae tunc primum, cum febris incipiti occurrebat, initiu sumpsisse, vel quia frigidam biberunt. hoc illud ue comederunt, vulgus tibi persuadet. Adiuuans causa. dispositio corporis est apta ad febres hasce suscipiendas: idque vel rationa Constitutionis: vel Anni temporis. Constitutione qui calidiores sunt 3: biliosi,si, cilius hisce sebrib. praehenduntur. Proin, qui meis

diae aetatis sunt, cito hisce corripiuntur,ia viri 3ea dolescentes. Sed & infantes ob intemperantiam ijs sunt obnoxia.&cuin in utero matris existentes adhuc talem materia coaceruare soleant, atro sanguini similem & biliosam, nisi ab ea in partu rem

expurgentur, has febres secum nonnunquam in lucem adferui. Verum &senes eas nonnunquam, rarius tamen patiuntur.

Anni te pus febribus gignendis idoneum illud

, est, quod calidius extitit. Ad in quo victus ratione deteriore uti consueuerunt. Sic autumni te mispore, ob praecedentem alimentorum illuuiem, de tertia ae de quartanae accidunt. Veris 3c aestatis tempore, tertianae plerumq; vigere solent. Extra

84쪽

C A v s R. Extra vasa, hoc est, venas & artorias putredo f4σ mi, a , facta, febres excitare quoque potest, si ea vapores putredo fa- ferros vel putredinis portionem per vasa eadem y ,ςή j trie-d corvsq; transinittendo, illud calore aliquo pu m Leo triam crat: unde febres Symplomaticae cum aue ntii ps, Ibm Etum aliquem, qui hanc patre linem efficit, ses promati quantur, prodeunt. Eaeque Lentae plerumque m atque inaequales. curn materia extra vasa posita, tantam copiam, scuti cum invasis consilit: eoq; ordine ad cor nequeat transmittere: cessantes ciutius tardiusve, vel ad extremum usque perseueranteS, prout putredo ipsa persistit. Quae vel in Humore aliquo naturali, Vel praeternaturali: aut Corpore praeternaturali, vel naturali: aut Parte corporis aliqua consistit.

Humores cotenti extra Vasa putrescentes paU- Humorum ci . citra partium eos continetium corruptionem, ' raram febres putridas excitant cum tamen singulos hu ς3 r mores putrescentes eXtra Vasa febres putres exci

tare posse plurimi opinati sibi: quod nos an R L, iuri , quomodo id fieri possit. in si apulis tam calidis tartimo nia

tua in humidis humoribus, quotquot extra ve, p qm nas inueniuntur, cum hi tantum ad putredinem apti sint, examinabimus. Calidi autem sunt sanguis naturalis 8 vertis nonnunqua in excidens: &bilis excrementitia diuersorum generum. Humidi vero, serosus 3c pituitosus humor. Sanguinem, si ό venis in partem insuar, inflat iriationemq; illic excitet, febrem symptumatica in simplicem seu puram tantum, necdum, etiamsi ila lic suppuretur, putridam, nisi vera illius putredo,&partis corruptio, uti postea dicetur, sequatur. excitare, supra ostensu inest. Quod si verὀ θ venis vel ruptis aut apertis effusas sanguis concrescat, diutiusque retentus putrescat, magna praesertina copia, loci sue cordi proximis: uti in thorace, putie

85쪽

non unquam, eiusmodi assectus comitantur. Quod rarius tunc, quando in ventriculum,aut intestina, uteruinue illa plus, cum diutius illic vix possit sub - . sistere: aut cum in renib. vesicave collectas, cum illic ab urina continuo eluatur, accidit. Bilem, tam eam quae a sanguine vesarum me serat carum continuo in vesculam illi propriam, vel lienem, uti quoq; voluerus. repurgasur: quam illam quae in ventriculo interdum ex assumptis nascitur, si harum aliqua vel in proprijs recepta culis, aut in alia loca effusa putrescat, febres putri das intermittentes procreare plerique eximi marunt.&a bile flava tertianas, ab atra quarta zS,

easque exquisitas, si syncera, nothas, si permixta existat: sicuti nos biliosae illius materi ei, quae sanguini venarum meserat carum perini X ta est, varietate accidere docuimus, fieri affirmant. Nos vero

cum atram eius nodi bilem , qualem describunt, in lienis substantia nulli bi observemus, nec illic vesiculam atrae bili excipiendae e structam, uti in hepate pro flava bile, deprehendamus, Se lienis

usum longe excellentiorem , quana ut bilis atraei esset receptaculu, sicuti alibi docuimuς, esse sciamus nec alijs quoque in locis bilem atram aliam qui in quae ex siaua bile praeternaturaliter in hanc' degenerar, omniaque exedens, ab ea, quam frigidum humorem statuunt, plurimum differt inue

niamus : nulla ratione conuinci possumus, ut ta

lem aliquem humore in liene politum febres quar

tana S, aut aliaS excitare credamus. Quod si vero

succum melancholicam putrescente in sic appel. lent. 3c quartanae febris causam, si putrescat, statuant neque hunc in lienis substantia, aut alibi separatim, a sanguine, cuius faex esse dicitur, consistere, concedimus. Si vero crassiorem sanguinis partem

86쪽

C A VJS M. 6 partem intelligant, in eo sententiam nostra, qua invenis inessera icis sanguinis portionem aliquam putrescentem febres intermittetes efficere diximus, confirmant: cum faeculentus singuis in maiori bus venarum me serat carum ramis potius, quesnin exiguis lienis vasis ob arteriarum copiam, te

nuiore potius sanguine quam crassiore impletis, contineatur. In quibus meieraicis venis, si putre, do in tace sanguinis facta quartanas , uti admito

tunt , procreat: concedent & necessario, tertiana rum febrium , quae ex intermittentium quoq; utiquartanae sunt genere , causam in eodem sangui

ne, sed diuersa solum illius parte, uti testatum se, cimus, latere. Sed nec bilem excrementitiam aliam extra venas alicubi collectam, siue flava, sueviridis &aeruginosa, siue atra existat, febrium in termittentium causam, si putrescat, uti aliqui vo

luerunt, statuimus: cum ea in parte aliqua ventris

collecta, aut in eam essu se, quandoquidem calidis.

simus&acris ex sua natura est hinnor, praesertim.

si accedente putredine, vel alia causa calida, alium insuper calorem fascipiens effervescat, partes sensiles vellicando, adurendoque, colicOScruciatus, cardialgias Se vomitiones diarrhoeasque biliosas potius quam febres, procreat, nisi quatenus dolo. re Sc calore corpus interdum inflamm :ndo, febri,culaS aliquas, quae tamen rarius, usi dictum. hosceat sectus comitantur . excitat: nec dum si sic esserauescat, tamdiu in loco aliquo queat consistere, ut vaporibus inde tetris emissis, ad cor Vsque pene trando putridas febres possit inuehere: in quibus tamen ob calorem febrilem, haec quoq; non nun quam loco mota excandescensque, praesertim si in corpore redundet, accidentia bilis prouentum significantia, uti in febribus intermittentibus di

elum est, profert: quorum potius ipsa febris cata,

87쪽

sa quam bilis ipsius febris, statuenda erit: cum Mipsa excrementis alui naturaliter permixta, atque una cum ipsis putrescens, scuti prius monuimus, vapores tetros &foetidis Simos expiras, superiora tamen minim8 petat aut inficiat.

Pituitam superuacaneam, cum eam, quae in Uentriculo, intestinis, me senterio, tum qu circum vi,scera coaceruatur, putrescentem, febres intermitis

tentes quotidianas generare scribunt. & si x itrea, acidaq. fuerit, epialas inde prodire. Sed 3clerosae pituitae in corpus effusae putredinem, lentam aliquam febrem , leucophlegmaticis 3c cachecticis interdum peperisse, a quibusdam proditu est. Caeterum qua ratione pituita, cum sit humor frigis

dus, eX putredine tantum calorem possit conci Dererut putres exhalationes tam acres calidasque., quales, ut ex illis febres gig tatur, requI-runtur, non video: cum quoque si diutius retinea tur,accedatq; partis alicuius caliditas, inu colitatatem potius quam putredinem adipiscatur, pituitaeque putresceo tis nulli bi in generibus illius ex plicandis, ut aliarum specierum autho res meminerint. Acsedit & hoc, quod ei utinodi febres qao tidianae, quales fori ut singulis tribus humoribus excrementiti s , pituitae, bili flavae &atrae, luas febres accommodarent, eX cogitatae fuerunt; nunquam sicuti hoc prius explicatum fuit, obseruatae fuerint: aliaq: sit febrium epi alarum, quod & calor& frigus simul tunc urgeat, uti quoq; dictum fuit, causa Quod serosam vero pituitam febres induacentem attinet, id seri potius quam pituitae ciau Gaaccidere, iam in sero demonstrabimus. . Serum sicuti in venis sanguinem diluit, illius qι calorem humiditate sua contemperando, febres

mitiores reddit, & quando bilis illi excrementitia permiscetur, in ictericis, illius feruorem compei

88쪽

C A v s M. 69scendo, facit, ut febrem non accendat ita 8c in ve nis me araicis, biliosae sanguinis materiae putrescenti, maiori copia permixtum, efficit, ut febres lentae magis, sed diuturniores, quales nothas esse descripsimus, prodeant. Caeterum a sanguine sea paratum,& in abdominis, thoracisq; capacitatem maxima copia est usum, vel sub cute collectum, illisque locis quam diutissimὰ retentum, corruptumque, foetorem & acrimonia acquirens, qua

le in hydropicis subviride & foetidum sectione

saepius, illis in locis contineri obseruauimus, se briculas aliquas, sed lentas, praeserti in si in cordi

vicinis locis abundet. tum ab ipsius calore & te,nuitate, tum accedente sere partium, uti dicetur, corruptione, nasci comperimus: quales & in leu, cophlegmaticis virginibus eo nomine prouenire posse, uti Ferne l. quoq; docet, concedimus. Corpora carnosa & humida, quia facise putrescunt,& putrescendo calorem praeternaturalem 'acquirunt, febres putridas frequentius, quam humores extra vasa positi, induc ut . Sive sint natura lia; partes nimirum corporis corpus constituetes: vel in eo contentae certo tepore uti foetus ipsiusq; secundina. Sive praeternaturalia, Vermes. Partium corporis quarundam corruptio: pror Partita quapriaeque substantiae putredo, febres lentas putri r Uda pH-das, si per venas & arterias partibus insertas, & vnasae pocum parte putrescentes, portio putredi ia in dii nis vel vapor saltem, ad cor Vsque penetret,eXcis plο-:ica tat : easq; si nobile praesertim aliquod viscus o c. rum. cupet putredo, cordiq; vicinum, pertinaceSim-gis diutumasque: in quibus tum ob febrium ista rum perseuerantiam, tum viscerum corruptione, corpus sensim contabescit de absumitur. Quae putredo vel ab iinpacto humore putrescente, pars tem i. sinul inficiente, aut erodente, incipit: vel

89쪽

ab abscessu & ulcere, post inflammationes, aut ex ternas iniurias, aut venam ruptam in parte aliqua exoritur. Quod qua ratione in quibusdam parti bus accidens, febres has excitet, in alijs vero mi nimὸ, explicandum erit.

Pulmo omnium frequentissimὸ in phthisicis

ulceratus, tandemq; corruptus & in pus couersus. maioriq; ex parte absumptus, vicinitatis causa cor

indesinenter putredine lacessens, febrem eiusmodi Lentam symptomatica vocatam comitem senas per habet: quς tandem temperamentum illius de struens, in hecticam quoq; symptomatica dictam

conuertitur: cuius occasione, &quia viscus nobi te deperditur, corpus ad eXtremum marcorem res dactum, tandem extinguitur.

Ηepatis, Lienisq; putredines, quae cum n on ita diuersa ipsorum sit substantia, utrisque ab ijsdein causis. certis ipso riu in locis frequenter accidunt, Sc post morte perscrutatis visceribus magno cum foetore saepῆ occurrunt, febres quoq; Lenias syna plomaticas diuturnas proferunt, quas cum atrophia 3ccach exta laesa sanguificatione, siue hepar aut lien corrumpatur) sequatur, priuatim id vulgus obseruans , has tantum febres infantibus 8e virginibus magis cosuetas hecticas, ostiirum Gera inanicd, cum tamen plures earum, ut ictum fuit, sint species, appellant. Renum vero putredo, etsi horripilationes, ut vocant, aliquas pariat, perseuerantem tamen febrem minimci inducit; cum portio illius putresesis minimὰ subsistat, sed per urinam continuo dis fluat: unde nec corpus adeo contabescit: praeseraetim cum rene uno affecto , penitusq; saepius ab sumpto, alter nihilominus sua munia obire, homoq; diutius sic adhuc conseruari queat.

Cerebrum, uti A Cor ipsum, cum nobilissima sint

90쪽

DC. modi quoque gignat, vivente homine peruenire minimῆ possunt : etsi quandoque ulcera in cordis

substantia de praehen sa sint , illa tamen mortem citiusquam febrem pepererunt. Sed M in Membrano sis partibus, circa Ventriculum, intestina, vesicam. & uterum, quin Sc in alijs membranis me senter ij. vel omenti, insignis fa- leta putredo, febres Lentas comites protulit. Sic- uti & inhabitu corporis alicubi extrinsecus intrinsecusve genita partis alicuius magna corruptio, i febriculas tales sympto in alicas solet inducere: quarum causa tamen quo magis a corde abest, eo magis inaequales sebres, aliis veluti remittentes.

SEARCH

MENU NAVIGATION