장음표시 사용
321쪽
Ad Mutium Viteliscium. 317 VHI Ostendi regiam dignitatem caeleste quoddairi inventum di divinae imitationem vitae atque Monarchiae, cui ex officio incumbere regere popaeos, eosque ter justitiae dc religionis purissimos calles ad apicem fe-icitatis deducere. Reges ecth pastores , non laniones, valde periculosum esse si homines 1ibi , non se ho
minibus traderent , aut iis aliter uterentur quam jus praescriberet.
quasi amoris manibus fulciri thronos ue rigorem anumi habet e semper aliquid laevum , infelix dc turbulentum , eam demum esse arcem inexpugnabilem quam benevoletitia subditorum suis praelidiis cingeret. Hoc caelelli passu progenitores pios in sinum gloriae conten disse, qui diffusa per omnes regni venas bonitate Omnium sibi animos devinxit lent.
omnium actionum primordia, sentire de Deo oportere illibata fide , Ecclesiae Catholicae & ejus summo Pomtifici , cujus infringere nitebantur authoritatem , inconcussa firmitate auhaerere , purissimis manibus ad rare Numen , & omnibus piorum regum officiis do fungi. Sed primam hanc esse dc germanii simam pietatem, si proximum diligeret, dc a lare regio faceret inbtium, omnes consanguineos dc amnes summa charitate complexus: occurrebat inprimis Regina Mater, quam etsi de facie tantum noveram , nullis unquam ab raauchus beneficiis , communi tamen miseratione per
motus urebar animo , cum Ve saretur ob oculos tam
tum gloriae fastigium tam indigne concussum ; tam miserabiliter depressum.
sam tenebris , ita desertam ut nemo opitularetur, ita sepuliam atque defossam , ut ne nomen' quidem extaret quod apud Filium commemoraretur. Hinc Con- escientiae Principis labem aspergi, hinc nomini notam inuri providebam , si toties assiim dc per tot disi crimina jactati spiritus reliquias longaeva Mater, taprofuga, di omni ope Filii destituta, in alieno exhalv
322쪽
ret solo. Non fui tam excors, ut non intelligerena sicinus, nec tam timidus ut dissimularem. De statu quidem sequi non libebat, de lege Dei conticescere non licebat. Praeterea non destiti, quantum in Aula commorari jusilus sum, omni studio atque industria eniti, ut Resis ac Reginae concordes animi in conjugalis amoris purillimossen1us coalescerent : ostendebam siepe quantum hoc esset Dei munus tot dotibus cumulata uxor, quae se in ejus Pectus toto transfudisset affectu, esse in ejus ingenio &consuetudine castas dc fortes delicias , quas ii nuritali lege vellet excolere, non esse desperandum quin blandum lc amabile nomen patris obtineret, vitamque di regnum summa foecunditatis suavitate permulceret. Non cessabam quoque pius monitor amorem illi erga Fratrem caeteros Principes consanguineos paulatim instillare, ut omnes concordiae nexu copulati suae tra quillitatis imaginem in Regem traducerent. XII. Cupie in equidem & omni opera contendebam, ut esset erga 1ummum Pontificem Sedemque Romanam, tum Prauatos, tum ordines religioses, Mantegerrimae vitae Ecclesiasticos bene affect iis . Commemdabam illi eximie inclytos & sincera fide Aulicos quos sciebam in Regem quam in fortunam Cardinalis prope fores: hortabar ut Consillii sui consessum supremasque
regni Curias tanquam praecipua status robora magni,nimaret, esse in eo coetu viros apprime genero s. R gis nomini vehementer addictos , quorum fama, etsi
temporis fuligine nonnihil esset aspersa , elisaque povim auctoritas, incorruptus tamen ejus Majestati spiritus in tanta corruptionis labe servaretur. XIII. Singulis vero momentis acerbus me dolor excruciabat, cogitantem concussis atque desolatae Framciae calamitues, Provinciarum gemitus , Oppressionesque populorum: agebam miserorum causas, vehemens Potius orator quam felix exorator: instabam ramen Scquerebar hinc inuri posse conscientiae Principis gravem peccati noxam, hinc subditorum amorem funditus extingui, hinc statum omnem convelli atque labeis
factari. Falli eos omnino ac decipi qui existimarent res ac-
323쪽
. - Ad Mutium Viteliscium. et tocias infelicium ruinis esse fulcicndas. Timendam esse IJei justitiam, quae tepentem tor miserorum fletu gladium accenderet: timendas ipses viduarum lacrymas, quae, ut ajunt divina oracula, de ipsarum genis di oculis ad tribunal Numinis ascenderent. XIV. Suadebam ut fisci rationes segacissime perviis deret, M tandem sciret qua vis illa ingens pecuniarum, populorum sudore ac sanguine extorta potius quam collecta, deveniret ; cum praesertim quereretur militia se suis militare stipendiis, deportationesque exercitus m si procella in devastatos agros incumberent, ac per tributa toties tentatos penitus exhaurirent,
XU. Quamobrem toto impetu conabar feralis illius belli, e quo omnis calamitas, radicem amputare atque convellere, I que ullo modo serre poteram eos qui sub jectis facibus ardentes patriae rogos alerent potius quam extinguerent: demonstrabam vim pacis beneficam atque salutarem , quae nostris mederetur vulneribus, icquidquid bellorum furor concutserat, in locum statumque suum reponeret. Et quidem jam non plane infausto labore sudaveram: Regem enim taedere belli coeperat, nec prosperi eventus tam alte in pectus descendebant; at n qui erant infausti, gravabant animum saevis anxium curis id dolori suo incumbentem.
XVI. Saepe dictitabam hanc esse regiam & magnificentissimam omnium pietatem, si Ecclesiae Catholicae pacem atque otium procuraret, si vexillum fidei supra infidelium capita erigeret ; hoc exigere Sacramentum Regis Christianissimi, quo se obstrinxerat, hoc Magistrum ordinis Equestris a Sancto Spiritu quem gereret jurejurando profiteri. Sed tamen contra jus sesque Ec- , Hesiam acerbe traflari ab iis , qui nomen ejus , pecu'niam & arma sibi usurparent. XVII. Suadebam ut optimos quosque Praelatos ad Ecclesiam gubernandam deligeret , integerrimos quoGque Praesides juri reddendo praeficeret , eosque omni - odio insectaretur qui authoritatem ejus per sordes polluerent , M populorum medullis ac viscelibus avaritiam
324쪽
XVIII. Urgebam ut negotiorum suorum curam su- stiperet; hoc sibi a Deo mandatum munus, hoc onus capiti cum diademate impositum , quod sine peccato excutere, sine socordia dissimulare non poterat: jamque optimus Princeps constituerat duas aut tres horas quotidie rubus cognoscendis impendere, si MinitIro Principali commode uti, cum vellet, potuisset. XIX. Dicebam in opero: iii imis negotiis, quae belli ac pacis, quae regni fratum amplecteremur, primariorum capitum audiendas esse sententias, hoc divinis legibus, hoc humanis e se sancitum: siquidem et ix'oises tantis luminibus circumfusus, Deo ita jubente, seniorum conflia exquirebat. Neque hoc Ludovicus XI. ignoravit, qui piaecepit Carolo VIII. filio suo inter caetera, ut nullum unquam belli discrimen nisi ex P cerum consensu subiret; sic enim Francos di pugnare alacrius, vincere felicius. XX. Tandem cum certo scirem Turcarum arma soblicitari in Christianos, & imminere Ecclesiae lugendam
faeculis omnibus vastitatem, non potui dissimu 'are facinus Christianissimo Rege sancti Ludovici Successere
prorsus indignum. Zelus domus Dei comed i me ,-ier
abruptum iter divina vis, dc omnes metus excusut 1anctus Dei timor, ut politici Monachi, a quo ferebantur haec pestifera consilia, telam deordirer, tum Regi, quia me quaerebat num istud liceret , constantissime r sm,nderem quae lex Dei rationesque sanctissimae praescriberent.
XXL Dies erat Decembris instavus , illibatae conceptioni beatae Virginis sacer, quo Cum in sacello domus regis sacrum facerem, aris me sacerdos idem di victima toto pectore devovi, Deum ferme sic allocutus: XXII. Deus aeterne, in cujus manu posita simi Re gum pectora , dc cujus nutu decurrunt imperiorum vices, inspira bonam Ludovico mentem, quae Christiani orbis decus, populortimque salutem amplectatur. Tu lux abditorum , dc universorum cognitor; nec te latet si assentatorem potius Cardinalis , quam Ecclesiae defensorem agere vellem, cuncti mihi proclivia, quae
325쪽
Ad Mutrum Pheleuium 31 amatores saeculi ambire, fortunati obtinere solent, sed ablegavi omnia mundi delinimenta , improperium tuum laudi, cruccm praetuli deliciis. Video equidem cupiti meo impendentere procellam dc totam aerumnarum futurarum scenam ; perferendum erit quicquid iratus volet, quicquid dominator potest, amicta causa, mente semper invim ; sed te duce nihil vereor, te praeeunte in ipsam mortis umbram descendo , nihil
haesitans comite vita dc vitae fonti semper amaeus. Quos aperui oculos ossicio, clausit terroribus. Perferam montita ad aures Regis, quae nec probus omittere, nec tacere animosus potest. Testor te, sancta Veritas, quae tot amatores , tot procos, super rotas M ardentes rogos olim
habuisti, non te erubesco ; accedo inter ipsa supplicia novus adorator: mentem hanc tibi Sc linguam addico, pro te & tecum dicturus quae spiritu meo cuperem anse
XXIII. Post haec digressias sum ad Regem, quisesb- lamni luce comparabat ad synaxim. Etat in cjus fronte aliquid nebulosum lc turbidum , animo quippe dis sidentibus curis saepe fluctuanti : ino placide illa Dmans sic eum compello.
XXIV. Hodiernus dies festivus est magnae Matris conceptionil Concipe, o Rex , spiritum Dei , spilitum amoris , concordiae dc pacis. O quando orietur illa pax, amicum laboranti mundo sydust En subditi tui,
etsi omnia quotidie amittunt, nunquam tamen sensium Majestatis tuae id infixum visceribus amorem amittent. Intercluduntur eorum querelae terroribus: sed ratio mei apud te muneris exigit ut tibi eorum voces & sanguis
item repraesentem. Certe o Rex patiuntur illi sub religioso Rege, quod infima pene mancipia sub infidelibus dominis. Imo tot haeretici, tot populi a sde alieni, quiete admodum vivunt, dum orbis Christianus discerpbtur. Aspice o Rex infelices tuos ex hoc fastigio gloriae: memento te tua causia hominem, sed corum causa Regem; non tam tu illos tibi vindicas quam illi te. Tuum est quod Moises magnus populi redior dicebat, multitudinem illam quasi materno simu continere, bc ad Christi
326쪽
Regis exemplum arguere pro mansuetis terrae.scio equi dem dc pectoris tui sinceritatem & manuum tuarum innocentiam, sed tamen horreo tot Catholicorum v statas provincias, tot disjem profanis manibus templa, tot sacras Virgines barbarae libidini objectas , & Ec clasiam Cluisti 1ponsam in cruore ac sordibus conCulminiam. Post hoc paratur, ut Munt, cum Turcis armorum immane negotium, ta Christianistimo Regi vel solo nomine execrandum .Nemo enim Theologorum dixit unquam fidelem Principem infidelium armis eum detrimento Ecclesiae dc scandalo protegendum. De parente tua nihil amplius dico, scis me ab omni factione purum Mero Eminentillii mum Cardinalem non male a stum. . non peto ut eam gubernaculis admoveas, sed ut destitim tam ac inter gladios efferatae multitudinis quotidie pavidam in tranquilla portu constituas. Haec loquor ut conscientiam tuam & meam liberem s habes immortalem animam, aliquando ad Dei tribunal offerendam,
vide quid ad haec Judici tuo dc meo sis responsurus, recontremisce ad vocem Regis sapientissimi, qui dixitD-teutes potenter tormenta pa Aros. XXV, Commotus est Rex vehementer haC oratione,
ut quem sancti timoris stimuli pungerent, nec destititiamen ea quae ejus nutu gererentur per boni speciem di obductos colores quos a Ministris acceperat excusere: sed cum premeretur rationibus . indoluit acrius , pn micante caligantibus oculis veritatis luce. Tandem se ad Lacra mystcria pacato & obsequenti animo composuit. Haesit illi per biduum ingens cura, quae se non nihil astecta valetudine pingeret in vultu. Postridie mihi dixit deprehelisias in sua fronte aegri ac selliciti spiritus notas quas vix dissimulare potuisset. Respondi nulla esse tam filutaria medicamenta quam quae initio dolorem facetent, sic obluctante sensibus animo partu- tiri spiritum Dei. Tum cupere se ait ut quae illi ante exomologesim silasusum non gravarer coram Card, nati dicere. Mihi quidem satis cile' animi, intuli, qui radio Dei scriptam veritatem omnium oculis propinnerem , non tamen ignorare multa mihi Leva im '
327쪽
Ad Mutium Visel ium. 323 pendere, si homini imperioso , & omnla ad suos sensus exigenti, contrairem. AEquum certe videri ut qui omnia propter silutem Regis neglexissem , in tanto ditam ancipiti certamine regali protegerer authoritate
8c manu; qu umque tamen res vergeret, me nunquam Deo, conscientiae nunquam defuturum. Atque ubi amnuisset, praemittit me ad Cardinalem , muld post sic turus. Conveni illum Ricellii, quem licet ancipiti semper re obvoluta mente, deprehendi mihi subiratum. nee dubium quin obloquuto jam Rege. Dissimulavit tamen omnia sermone caeco dc nunquam nisi e latebris feriente, donec superveniente Principe dimisit me monitum ut cultiore digressu discederem. Nolui me venditare a Rege missum, qui hoc non haberem in mandatis , re periculum erat ne si dixissem, delicatam diis qui mis
rat di nimis circumspectam mentem offenderem, quasi de compacto & non ex casu res ageretur. Substiti in proximo cubiculo, velut in campo certaminis aleam fixo vestigio dc obfirmato animo operiens. Sed abrupit Cardinalis congressum , nec tot exercitibus accinctus nudam potuit sustinere veritatem ; respondere statuit non rationibus mi proscriptione: postea cingent, bus emissariis in palatio Regem, arcanum difficile erat cum eo colloquium : subintravi tamen in penetrale secretius, Zc dixi adfutile me paratum ambiguo certamini , & diutissime expectasse, si forte evocarer, intrepide omnia dicturus ; perstare me in sententia dc nihil afferre aliud quam quod lex Evangelii Zc omnis Theolog
rum Schola pronunciaret. Consuleret Rex quos vellet, sed caveret ne aut oppress e metu aut praemiis illectae mentes veritatem per injustitiam detinerent. Nihil imputabam Sorbonae, quam impense colo; nihil Societati , quam ut parentem carissimam semper honorifice habui; sed notabam ex alio coetu venales animas quas
ipse mihi Rex indicarat: nec dubium illi quin projectae
ad favorem viverent per dedecora. Tandem ut gener
sum aliquid subinferrem , triginta anni sunt, inquam, o Rex, ex quo per fastidia rerum humanarum nitor ad caelestes: nunquam ridentis Aulae fulgor perstrinxit oculos, O 6 num
328쪽
nunquam perculit ire timor hominis, nunquam deliciae
permulsere; unum te 1 pectavi , omnium quos exanth- veram laborum praemium ratus aeternitatem tuam;
non me tibi Cardinalis addixit , non tu elegisti, sed Dei munus est praecipuum, qui, i tot abjectis ad scrvit tum mentibus habueris hominem qui pro te spitaret& pro veritate decertaret. Liberavi hodie conscientiam meam, oc, si vis, tuam, nihil eoium celavi quae intelligens fidus eloqui possit. Si tam bene cogitata, tam animose dicta , maligna vis eliserit: carebo quidem Aula non gravate , sed a te Pi incipe optimo , si tuus esses, non divellar nisi ictus desiderio & cura salutis tuae;
haec cogitatio vivum exercebit, nec mortuum deseret. Stimulari coeperat his verbis , sed praesto aderant, qui semina bonae mentis nascentia opprimerent , nec pa terentur regias aures tam proIuturis sermonibus imbui.
XXVI. Discedo e Sangermani castro Lutetiam, quid actum postea fuerit nescio, nisi quod toto authoritatis pondere Cardinalis incubuerit, ut a Rege divellerer, de illo qua vi, qua blanditiis evictus permiserit, me monuisse
contentus ne quid acerbum es violentum in me molir tur. Eadem nocte praecoci festinatione mittitur Noyerius , amicum mihi nomen , sed cardinali devotum caput, qui de exilio meo mandatum deserat ad Sup riopes. Reverendus admodum Pater Provinci alis mane accito, nullius rei convicio, nec per eum quidem insimulato, sententiam de scripto recitat, qua jubeor ire Rhedonas , profectionem meam celare Omncs, cum nullo domi forisque colloqui, nulli litteras dare, libros de scripta tradere , nullum monasterium , nec Parisiis nec Rhedonis invisere; non colloquiis, non epistolis affari: non quod istis assiievissem longe aliis semper districtus curis, sed pupugerat Cardinalem Fayeta Religiosa virgo ab Aula rccens digressa , superis ec Regi dilecta,
quae servituti nunquam succubuerat, supra sexum sortis, sit pra aetatem prudens. Audivi recitantem Patrem pceiore inconcusso, vultu etiam tranquilio, divinum crga
me beneficium veneratus quod dignus haberer pro vC
329쪽
Ad Mutium ne cium. 31sritate 3c justitia contumeliam pati ; nec dubitans quin
momentaneum leve tribulationis n6ira aeternum gloria pondus operaretur in nobis. Inde digressius ad aram,sicrum facio, ta totum me applico Numini, totum trado providentiae. Mox per domum di fiuia de discessu meo suspicio: inde nactus Zc horror , & miseratio fratrum pro dilecto capite timentium , quae conjicere potius erat quam scrutari : nec mihi moestos assari lic bat, nec illis sciscitari; mutus conspectus & Oculi no- vo spectaculo vulnerati augebant dolorem, subtrahebant latia. Interim scripta , quae religiosa est suppe'ex,
avide conquiruntur, premuntur arcte, quanquam Omnia innocenti calamo exarata. Non licet exiguam cha tam in levamen itineris asportare , experiri crat ne cio
quid simile Aularum lubrico homini ab Aulae luxuria
semper alieno, direptionem cubiculi pauperis , amicos infirmos, fortes adversarios , tetricos quosdam vultus, & ipse silentio minaces , desertionem dc repentinam circa me solitudinem. 4. Vix licebat raptim petere quae vitae dc viae erant necessaria : ipsa celeritas mea tarda cupientibus videbatur. Praesto est homo ignotus Cardinalis minister , qui merodam deportaret impositum & a Conspectu meorum divulium in locum exilii. Tradiderunt me huic Ismaelitae fratres mei, necessitate compulli, ut ellem, aliter. ruiturae, domus piamentum. Devehor longum iter, ii
mano satis usus custode , nisi quod perspkaciter videbatur insidiari libertati, rorum omnium pretiolissim e. Diu tandem jastatum S. attritum incommodis recepere Patres Rhedonenses summa humanitate, qumquam repentini casus terrore confusi. Graves subinde dc maces a Parisiensi domo litterae asseretiantur, perdidisse me omnia , paucos intra dies perdendum nisi caverem,
multa quotidie deprehendi in negotio meo periculosa, multa mihi acerba, nisi prospicerem, subeunda quae vix animo fingere possem. Discerpebar abiens, dc feriebant
tela omnia non repugnantem. Atque ut strenua est in sinistram partem suspicio, nova indies jactabantur, ut aliquia tu exilio meo quaereretur color. Non tam facile O 7 PIO
330쪽
Epistola P. Nic. mufini prosternitur fama , quae coaluit firma radice veritatis. Timendum fuit illi qui se timeri volebat ab omnibus,
ne malis artibus putaretur virum iri num dc sincera erga Regem fide ab eo divuli1M. Occurrendum erat huie aestimationi: itur ad patrem mendacii, ad mundi tintinnabulum , quaeritur infaecatus omnium figmentorum colluvie calamus, qui gazetiam illam, quam vocant, innie, jubente&dictante Cardinale, distringeret. Haec igitur me proclamat ablegatum ab Aula ob licentiam moresque incompositos & perversam agendi rationem, mirarique omnes di ipsam quidem Societatem , non quod Qectus essem , sed quod tandiu in eo gradu st tissem. Angi Patres magno ob culpam meam dolore, pro sita in Statum M Regem fide. XXVII. Non insultandum quidem, sed ignoscen-dum potius imbecillitati humanae , quod tantus vir ad tam humilem tamque sordidam descenderiτ vindicandi libidinem. Longe melius res illi cesserat, si tacui Gset ; forte error quispiam humanus occurrisset opinantibus , qui dimissioni meae causam dedisset : at ubi tanto apparatu dc tam triviali telo est invectus , exclamatarunt omnes boni & prudentes, Habet Cardinalis, ictus est, in virum incidit qui se conatibus ejus interponeret, qui Regem admoneret ossicii, qui pati servitutem, qui adulationem profiteri non posset. Ubi illa licentia, nisi sibi licere putavit quod prodesset omnibus p Ubi illi
incompossiti mores , nisi quod ad Cardinalis mentem componi non potuerunt λ Ubi perversa agendi ratio, nisi quae a malis consiliis aversa λ Triduum est ex quo Co fessarius Regis tota Gallia laudabatur, vir integer, modestis moribus & ad disciplinae religiosiae normam accur tis. Nemo Regi acceptior , nemo tota Aula gratior; quot ora , tot illi vitae testimonia. Certe nullus , ut Guili, repente malus: unde tam subito mutati mores 3 an aliquid projecte cum audacibus , ambitiose cum cupidis , cum profusis intemperanter , indecore cum
lascivis ab eo gestum est y Nullum flagitium , nullum
designatur crimen; vago in Isatur impetu, verbis maligne ambiguis , parvulorum facta sunt plaga e