장음표시 사용
341쪽
non debere, inde videor actctasse Ministrorum mutationem , quae res Galliae staturn pervertisset. Heu du- 'ram nimis Confessiariorum Principis conditionem . si . omnes suspiciosissimi hominis conjecturae carcere suntdc exiliis cluendae. Testor te, sancta Ueritas , ea me semper in Aula mente vixisse, ut quod mihi ex ossicio incumberet , animose dc constanter agerem , ceceris implicari curis nullo modo paterer. XLIII. Si me Deus in Aulam a res status movendas venire voluisset . fecissem ecffidem, aut in ipso conata me vis aut vita defecisset: sed longe mihi temper alia mens fuit. Sic enim judicavi propiorem illum esse Deo,
tui minus curarct quibus in manibus volveretur munus ; versatilem honorum aleam & reciprocantes for tunse cados immotus vidi, ratus satis magnum esse in eorum contemptu spectaculum. i Minit ros non attigi;
at si quid fuit quod conscientiam Regis si e 2tarec, non
tacui, nec eorum terroribus cessir nec blanditiis. A gebar cum Principe de hoc luistuosissimo bello, pacem ad quam propendere coeperat urgebam : loquebar ora Theologorum, dicebam equidem bellum posse geri a thoritate Principis, mente bona, causa justa, sed de ipsius jultitia praecipere Doctores longam & accuratam haberi quaestionem, nec id ex hominis unius arbitrio pendere: non dubitare me quin Cardinalis mens acerri , mo vigore praestaret, sed ejus prudentiam opinor lubenter primaria regni Capita in rebus ambiguis audituram . Quid hoc aequius p quid moderatius p num hoc lex divina praescribiti Disi antur, inquit, non es consilium, ubi vero plures con, iliarii, confirmantur. Num id ipsum cavent regnorum flatuta 8 num Consue- tudines sanciunt i quid aliud ad firmandam in re tam seria Regis conscientiam suadere poterat ipsius moderator dc custos 3 Inde tamen orta suspicio , molli i meres novas , dc movere eum cardinem, quo totus hic
orbis vertitur: Quid Munt accusatores mei λ hoc egis. se me non audent dicere : affectasse Z ne istud quidem: videri λ hoc est quod arguunt. O me infelicem, si per tot acerba Ministri iuspicatissimi cogitationibus immoleri
omnia illi in hoc fastigio suspecta sunt. Habet, ut uni,
342쪽
Epistola P. Nis. Cau ἱεc pilus umbram suam, nihil est tam minutum In rebuσhumanis quod tantum non feriat apicem. Fingit intra εc extia mundum novos quotidie inlidiatores, nova d cernit exilia, novas inducit poenas ; ut omnia sint ei tuta, nihil vult a se tutum. Qui potui eo non esse sus pectus homini, qui nimis eram amicus veritati λ Ego scilicet destruere volui Cardinalem. Nimis demisse delua sentit amplitudine, si credit: si non credit , contra in nocentiam meam decernit nimis inique. Ubi eum ApE- eis agitata eonsilia λ ubi copulatae cum suspectis paribbus amicitiae 8 ubi litterae 3 ubi index λ ubi testis' ocem pata scrinia, interceptae epistolae, singuli apices curi fissimis inspecti oculis , nihil innocentius: pervestigaticum quibus agerem, cum quibus se monem miscerem, nihil modestius: numerata omnia vestigia , omnes no
tali congressus, nihil ordinarius: nulla nis de caeso vox, nullum nisi a Deo sonsilium. Sed quo authoramentorem tantam, tam impeditum aggressus sum negotium promittebatur mihi Cardinalis purpura, nam de istud cobjiciunt a quo num a summo Pontifice ' cui sem Drnotus, 3c quem sola sinctitatis veneratione novi. Numa Rege, a quo dari maxime oportuit Z sed quis putet illum ipsius conjurationis 'conscium, autorem , muri rarium 8 An a Reginis 3 quibus nee libertas promittendi fust, nec dandi facultas. Erumvero restabat hoc unum in tot funestis rebus ridiculum, ambire me purpuram, hominem mente, antino, vita, professione, ab omtu semper honorum splendore alienum. Quis credat metam stupide ambitiosum, tam pra postere candidatum. ut illius imas desiderio purpurae continud non respexissem Eminentissimum Cardinalem , patrem munirum, honorum omnium distributorem, totius gloriae arbitrum sine cujus nutu nullum cuiquam obtingere poterat in Gallia beneficium 3 Cum ad eum vota omnium siespirarent, cum illi ferme thura arderent, & caelestes cant remur hymni, selus ego per muratum & contemptum eaeca mente perversis itineribus ad dignitatem amplisi,mam contendebam. Testem Deum invoco, cui cor
ne patet dc omnis lingua loquitur, cum e regni
343쪽
Ad Mutiam Viselemum procer s ejus Eminenti e addictissimus. me impense
hoetaretur ut essem Cardinali per omnia mequentisi mus, nec vererer ei Regis arcanos aperire senuis, tum si quae oborta esset inter utrumque dissensio . starem partibus Cardinalis relicto Principe, qui mihi sine illo nec obesie poterat nec prodesse; ita futurum me quis quid vellem, nec eminentissimorum mihi defuturum vicem. Inhorrui ad hanc orationem , & dixi me nocthonoribus, quibus renuntiassem, subitiuum mep tius extrema quam ambirem: sed si occulta vis cou- filiorum Dei contra me aliud moliretur, iturum me laordinem sepremae volantatis per decora potius qu-
ρο erimina. I in est inter homines natus qui frigidae alius ambitionis in me ullum unquam deprehenderit vestigium: viri in Societate purus, in Aula etiam religiosus, ta tota illa fascinatio nuincitatis procul ab aniama , procul a sensibus semper autuit. Quod si qui cum me Ministris Cardinalis in exilium deportari viderenti dolendas rerum humanarum dixerint vices, quod Patri Iosepho purpureus destinaretur galerus. qui esset inbis Christ i cruore tinctus, mihi vero qui pro pace E
clesiae caput devovissem catenas necti de duram omni no parari seriem, non eram in ore omnium ut quer las compescerem. 8c eos ex decretis providentiae consa.
XLIV. Restat , quod dunt doctissimi Patres, inebdisse me in censuras suas quinta 6c septima Congr-tio tulit, quod dissuaserim Regi ne per impium atque
nestum foedus Saracenos ad Christianorum vastitatem evocaret. Hic enim expressis verbis notantur foedera rebella de quibus cum Rege sem locutus. Heu projectas iri servitutem mentest heu propudiois sensust Quod vi eredideram posse mihi evenire, jam cum pia re quodam 3c dolore cogor tueri veritatem. Dum fratribus pameo, dum imbecillitatis humanae misereor, utinam jus clesiae 3c Societatis aut legerent attentius aut sitae hi interpretarenturi essent in opinando cautiores, aut mi nus in damnando praecipites: declarat enim satis Canon XLI. Congregationis septimae nullo modo vetari quae P 1 ad
344쪽
gέo Epistola P. N e. Cati hici conscientiam directionemque Principum spectant
sed quae natura sua sunt omnino politica , qualia essent jura regnorum, foedera dc bella, quae nihil ad religi
nem attinerent: tum indicat qui censeantur canonis trans.
gressbres. Si quis, inquit, publicis harum consiliis interesset, aut tractandis iis operam impenderet, i, eret contra statutum. Quaero nunc ab ipsis Patribus , an ceras di sigilla Franciae tractaverim an diplomatibus subscripserim 'an privatis aut publicis intcrfuerim consiliis an Ministrum status egerim p Dirigebam , Deo ita v lente, optimi Principis conscientiam, qui sepe jubebat te quid illum celarem, quod faceret ad salutem , cui' posthaberet omnia.Videbam illum periculose circumve tum, it ad Turcicum foedus sollicitari, creari inde animo labem, nomini dedecus , foedam Christianae genti
calamitatem. Tum illi in hoc rerum articulo ob oculos posui timorem Numinis, decreta Ecclesitae, majorum faeta, 1anctissimi Regis Ludovici, cujus se imitatorem vellet, exempla, denique unctionem ejus dc sacramem tum. Deinde magnum admissi facinus, dc quidem censuris atque anathemate profligandum, quod Deum timui, quod vera dixi, quod cervices pro domo Dei opposui. Multa quidem dictu gravia imminere tauisti E cletiae prospicio, summo Pontifici multa , nisi conatus imperiosos occulta vis ex alto eliserit. Quod si religio. ει mentes tam molles ad serviendum . ia resistencium
tam infirmae reperiantur, nec vita sine segnitie, nec mors poterit esse sine dedecore. Nimis urgeo, nimis evinco: pudet me Patres istos tam invicto premi rationis rob re ; demus veniam timori, ignoscamus necessitati: s iis magnum supplicium test contra veritatem stetisse. . XLV. Dixi omnia sinccra fide, accurata ut potui, brevitate: habet vestra Paternitas totam facinorum si xiem, quibus expiandis in hoc angulo terrae defossus j ceo. Premor equidem variis incommodis, fracta valetudine, ccclo gravi, viistu aspero, oppressa libertate: d mus mihi carcer est, discrimen publicum , insidiae s
cretae. Vitimum malorum est, antequam moriaris exire devius, & tamen hoc egere persecutores mei, ut vivens
345쪽
vens ac spirans tumulum ingrederer , omni privatus suffragio, omni functione abdicata, superstes funeribus meis, vox erepta innocentiae patrono, quassus & fractus calamus post tot vulgatos libros de pictam toties stilo meo virtutem, subjicior censuris A poenis, quibus adu, teri & falsarii selent, quod impolluta mente, veraci in ratione, pro Dei causia steti. Agitantur praeterea nova consilia de uno per tot mortes perdendo capite; quicquid malorum habent maria , quicquid desertae habent insitae, quicquid horribilis carcer , quicquid ferrum de caetera tormenta, hoc irato Cardinali dicunt esse timendum. Sed tutissima res, praeter Deum timere nihil: gran- . de solatium est Christo configi cum universo, Zc in tam illustrem describi confestarum legionem, qui pro veritate sunt icti, pro veritate mortui. Hoc quod primum docemur dc ultimum discimus, pati, factum est aut re Deo gloriosum, non tantum poenis ci igi, sed & pasici juvat poenarum causam relegentem. Ille timendus omnibus, coepit tamen a me non timeri, Domino vel protegente vel adversa caelestibus solatiis mitigante. Unum est quod me malis meis insultantem tam assicit, saepe deprimit , Ilii matris mea pugnores contra me. Quamquam tota prope Societas pro me in hac causa est,
o quam dolenda sunt illa vulnera quae ab amica veniunt 'manu 8 Inveni aliquid ferro dc vinculis & irato Cardin ii pejus. O domus altrix Sc parens, tu me abjectum d reliquisti, tu me derelictum furentibus inimicis tradi
disti. Heu durum dictu, tu me in sinu innocentiae com fixisti. Non accuso pietatem tuam, sed doleo necessitutem: multa fuerunt imperanti, plurima minanti co
cedenda: jubebat ab Aura amoveri, parendum fuit; jubebat ab urbe, exeundum ; jubebat in abditum relegari collegium, nec istud deprecandum; jubebat a te scribi contra me quicquid ira frementi dictaret, quicquid tua
prudentia ignoravit, hoc honeste tu poteras denegare, 8c si urgeret, fortiter recusare. Habeat ille sbius invidiose potentiae novum argumentum, quod innoceri . tiam damnare possit inauditam. Hoc aequitas tua non permittit, religio non sinit. Tu me per totam Europam
346쪽
iniquis oppressiim callimniis circularibus litteris trad, tu famae vitam eripuisti, omnium sere quas hic vivimus pretiosissimam, tu me eversi status, tu meccm- vulsi ordinis reum fecisti. Quoteste' quo Judice yper cutore meo. Tam carus tibi diit, ut illi filium immolares, tam timendus, ut petenti nec crimen denegares. Post haec jubes in virtute sanctae & tremendae obedientiae, ut iniquissimis contumeliis lacessitus de causae meae j stitia dc veritate conticeam. O mater, quid agis y damnare vis & non vis audire' hoc ne Diocletianus secit Non est hoc innocentiae tuae, non est prudentiae: loque-. xis ore non tuo , sensu judicas alieno , saeva necessitas quae hoc extorsit, misera virtus quae necessitati succ
XLVI. Unum a te peto, mi Pater , antequam minriar piacularis domo victima, tuam sequitatem appello, tuam paternitatem imploro, absens quidem corpore, mente praesens, ad tuum integerrimum Sc sinctissimum tribunal voces uhimas, meo 1i vis cruore Obsignandas . fundo, di testor, me a meis sectum, damnatum, pres sum. nullius convimam criminis, nisi crimen est quod
ex ossicio Regi verba feci de pace Christiani orbis,de concordia retriae domus, de stiblevando populorum jugo, de avertendis a direptione templorum & vastitate Citholicorum infidelium armis. M haec injusta viro probo, temeraria seni, indigna moderatore Christiani Principis,
sileam poenas iniquitatis, amentiae, audaciae , non mineu :λ1 ii quae dixi in tam serio negotio, ut feci, prohata sitnt sapientibus, amica bonis, omnibus profutura, redde famam vivo; si non potes, redde aliquando mortuo. Ego quantum possum charitatis sensu omnibus qui mihi graves fuerunt ignosco : sed tamen audiant per tuas litteras omnia collegia. omnes domus, ad quas haec circularis pervenis epistola, de mente Societatis non fuisse scriptam, sed ex necessitate expunctam , vi extortam,
nullo me obstringi piaculo, nullis detineri censuris, fecisse me in hoc ossicio meo quod vir probus, integer confessi rius, fortis ac germanus Societatis filius facere
347쪽
Ad Mutium M tetis . Credat mihi vestra riternitas , res magni momenti est ut omnes intelligant nunquam esse calcatam in Societate virtutem, nunquam Oppressam innocentiam. nuulam esse tantam temporum caliginem quam praecelsae mentis tuae latex non illuminet, nullas praestigias quasvis tua non diis et , vim nullam cui tua succumbat constantia.
XLVIII. Cum vitia prosunt, ait ille , peccat qui re: cte facit, quis se ruenti audaciae opponeret λ quis impie tati omnia temeranti si virtus accusatur a justis, punitur a sanctis innocentia, ubi ille magnarum vigor memtium . quibus haec Societas ad tantam gloriam crevisis exiliis digna judicantur quae praemiis Cnristus prosequitur 3 Enim vero timendum est ne serviisse magis tempori videamur, quam probitati. Pone mihi Alnanasios, pone Basilios, pone Chrysostomos , si ad politicorum nominum, dc quidem aliquot religio rum sensum ii die judicandi sunt, omnes causa excident, audient simplices, inlipidi , audaces, temerarii, dc quidvis aliud quam sancti: sed timendum ne caelestis ira smat tam
perverse judicantes, facientes tam praepostere ; timendum Iae unde putatur assurgere, inde corruat domus iniquitatis, dc per ipsa quae videntur ornamenta, seri
Sed nihil nobis est in Societate metuendum tam sapiente Praeposito, tam vigili Moderatore, Patre tam pio, a quo virtus tutelam nacta est, innocentia patrocinium, qui lucem obscuris, opem desertis. spem d
ploratis largiri, divinum putat, & facit suam hujus socrificii salutem, protectioni tamam commendat Corosopiti Martii dic . Anno MDCXXXVIII. Servus di filius in Christo obsequentissiimus
348쪽
NARRATI OEorum 'quae P. THYRSUS GON-Z A LES gessit in Hispania apudSu
periores siros o apud hummum Pontia: si cem Innocentium XI .ad cohibendum opinionum probabilium abusum, cum ' brevi explicatione rationum ob quas anno 169 I. edidit irae fatum succine iam de hoc argumento, is di cubratum quae circa ejus publicationem
P Thyrsus Gomades, nunc Praepositus generalis S . cietatis Jesu, postquam per decem annos Theologiam Scholasticam docuerat Salmanticae , vocatus a Deo renunciavit Cathedrae anno 166s. ut missionarii munus per Hispaniae provincias exerceret. Dum in his naissionibus versaretur , quasi manibus ipsis contrectavit quam perniciosa in quibusdam confessariis daretur laxitas in usu opinionum probabilium, dc quam sine limitatione uterentur illo principio , inter The logos iaculi hujus tam familiari, quod nimirum licitum sit sequi opinionem probabilem minus tutam, relicta probabiliore dc tutiore : nulla namque habita ra- tione do veritate opinionum, satis illis erat scire dari
opinionem probabilem de eo quod res liceat , ut statim
349쪽
tim licita reputaretur ; nec examinatatur an opinio contraria haberet pro se graviores Authores M urgenti ra fundamenta, sed vel sine hoc praevio examine procedebatur ad praxim operandi ; vel quamvis sciretur dari opinionem magis probabilem , magisque fundatam de eo quod res sit illicita, putabatur noc non obstare , sed posse quamlibet sequi opinionem probabilem , faventem suae libertati, quamvis ipse cognosceret opinionem contrariam esse authoritati & rationi verisimiliorem. Educatus fuerat in hac doctrina quae tuna erat communis , nec illam in dubium revocavit usique ad annum I 67 o. in quo se serio & accurate applicuit studio hujus celebris controversiar ; δc postqvana diligenter evolgit quidquid pro una dc altera parte alle abatur , deprehendit atque recognovit sententiam enignam , asserentem licitum esse sequi sententiam minus probabilem 8c minus tutam, relicta probabiliori& tutiori, seu licitum esse sequi opinionem minus babilem dc minus tutam in concursu probabilioris &tutioris, duplicem habere sensum legitimum , deprehenditque in uno sensu esse veram dc in altero falsam , esse quidem veram , si intelligatur de opinione minus tuta, vere in se abselate probabili, quia defenditur ut vera a viris probis ec sapientibus post accuratum totius quaestionis studium, quae tamen comnviniter habetur pro minus probabili , quia pro sic pauciores numerat Authorcs: hanc enim operans poteli licite sequi , si citra passionem & culpam, juclicio opinativo abselute censeat illam esse veram & legi divinae consormem, eo quod pro illa invenit rationem istem praeponderantem rationibus sententiae contrariae. Nam in illius rati ne opinio illa , quae communiter habetur pro minus
prodabili, ipsi operanti est magis verisimilis, dc idci
co approbatur ab ipso ut vera , & in hoc sensu existimat locutos fuisse multos authores clatsicos hujus saeculi, praesertim Patrem Suarea, cum tom . de Relig.
pag. dixit juxta communem sententiam per se licere sequi opinionem probabilem circa honestatem actus relicta probabiliori: cum enim juxta Aristotelem
350쪽
I. Mor. eap. I. probabalia sint quae videretir omnibus vel plerisque, vel sapientibus, atque iis vel omnibus vel plerisque, ves maxime notis ac claris, sine regulariter Iovendo , ut sapienter inquit Oistropatus tom. r.
disput a. de conscientia cap. r. num. 8. ea lententia
probabilior est judicanda, quae a pluribus defenditur Sca doctioribus; & e contra sententia minus probabilis est judicanda,quae a paucioribus & minus claris defenditur. At similiter deprehendit sententiam illam benim m. si intelligatur de opinione miniis tuta, quae ipsi operanti in actu primo magis apparet Sisa quam vera , eo quod pro contraria videantur stare non sellim plures de graviores authores, sed validiora fundamenta rationis, auia nimirum experitur se vehementius impelli ad as nim per fundamenta rationis tutioris , quam perfundamenta sententiae minus tutae; deprehendit , inquam, illam sententiam benignam sic intellectam esse falsim dc expositam laxitatibus perniciosis . quas co tingens foret aliquando damnari l Sede Apostolica, sicut reipia damnavit Innocentius XI. sex vel septem annis pin, & recognovit in hoc sensu accipi 4 modernis probabilistis post Caramuelem , ac proinde ut secure
posset conscientiam proximorum suorum dir; gere dea vit illam doctrinam recentium probabilistarum ex professe impugnare, ideoque tribus annis continuis , t pore aestivo , quanti necessarium erat ab exercitio missionum, in quo versibatur, per tres menses vacare, tractatum Theologicum composuit de recto usu opinionum probabilium sub hoc titulo, Fundamentum The logia moralis, id est, Tractatus Theologicus, tu quo ostendiatur non obasilitatem qua communis es sententiis oppositis, Ied di taxat veritatem saltem ut meditam prudenter existimiam, ese rectam regulam morum; proi deque m. quam esse britum sequi sentensiam minus turam tu concursu tutioris, nisi ilia prae reat si v I sbabilitatem seu veri similitudinem in exsimatione μperantis. Et quia videbat doctrinam huic oppositam ita jam esse in Societate communem, ut timeri posset