장음표시 사용
351쪽
nisi prodirent authores qui aperta fionte & non dissimulato comine religionis eam impugnarent, voluit huno tractatum dedicare R. P. Joan. Olivae tunc Pneposit' Generali, ut hoc argumento manifeste indicaret Societatem non adscripsis te sibi ut propriam sententiam benignam Probabilistarum; quod manifestum fieret si e S cietate prodiret liber dicatus Generali Praeposito, qui in lam ex professo impugnaret, illumque misit Romam
anno I 67s. sed tramius Romae examinatus a Revisoribus generaliter approbatus non est, & negata est licem
tia i um edendi in lucem, quia judicatum est doctrinam
benignam, quam Iesustae communiter tenent, esse aintiorem ad dirigendas conscientias proximorum dc Ecbliorem reddendam viam silutis. In eo tractatu tanquam rem praecipue intentam ad cohibendum opinionum probabilium abusum latissimo omni genere argumentorum Ostendit, scitum nouelle sequi opinionem minus tutam in concursa tutioris, quando haec, tum ab authoritate , tum a ratione a Pret operanti, ut manifeste verisimilior : 8c acri ted invectus est in illam eandem proposuionem de usu licito opinionis minus probabilis , quam damnavit Imnocentius XI. ostendens illam doctrinam esse pernicio-sem & ingentem afferre posse morum corruptionem,
nec aliquid esse in moribus securum , si illa doctrina serPt. Post autem ostendit licitum non esse sequi opinionem minus tutam in concursu tutioris, quando haec
omnibus confideratis , apparet absolute & simpliciter operanti verisimilior. Tertio nec licitum esse sequi minus tutam, quando omnibus hinc inde consideratis opinio tutior apparet in actu primo seque verisimilis, quia ubi fundamenta pro utraque parte contradicti nis sunt omnino aequalia in dimovendo Sc trahendo ad assensum, mutuo se elidunt, di intellectus fluctuat de manet suspensus ic dubius, nesciens in qua parte sit ver tas , quam naturaliter quaerit ; in dubiis autem tutior pars est eligenda. Hinc ad usum licitum opinionis minus tutae seu faventis libertati contra praeceptum om-
. Una neces, iam censet, ut post diligentem veritatis P 6 ex i
352쪽
De Inor o Gonetale exqitistionem , ex liticero deiiderio non offendendi Deum susceptam, pars favens libertati citra p. is pnem dc culpam appareat opeianti in actu primo simpliciterta absolute veri imilior , dc ob hanc majorem v crisimilitudinem directe pars illa judicetur abiislute vera judicio determinato , quo intellectus sibi persuadeat actioneni honestam & legi aeternae conformem , vel saltem non malam , dc a lese aeterna permissam, ita ut aliter non possit sequi licite partem faventem libertati di relinquere partem faventem praecepto, n si ex prudenti persuasione quod illa sit vera dc haec sit falsa. Atque adeo ipsius sententia duobus nititur principiis: primum cst, neminem posse sequi opinionem faventem libertati adversus legem , quin prius sine praecipitatione dc passione, atque adeo prudenter, judicet, saltem judicio opinativo vel cum aliqua formidine , esse veram dc legi aeternae conformem. Secundum est, neminem posse hoc judicium ferre , ubs post sussicientem veri ratis inquisitioncm fundamenta istius partis apud se praeponderarent simpliciter, sensibiliter dc clare fundamentis partis oppolitae , ita ut operans manifeste experiatur se vehementius impelli ad assensum per fundamenta sententiae faventis libertati , quam per fundamenta sententiae stantis pro lege. Postqurm obtinere non potuit seculiarem edenditrastatum illum , postulavit a R. P. Generali anno . 6 9. ut saltem sibi liceret inserere quarto tonis
Theologiae Scholasticae qui tunc sub praelo erat su
stantiam illius do ruinae in duobus vel tribus para- graphis, in quibus per propositiones aliquas brevisibme prolatas suam mentem aperiret : sed nec hoc impetrare potuit. x Propositiones autem erant sequentes.
1. Nemini licet in praxi sequi opinionem faventem Iibertati adversus legem , quando ipse judicat esse fabsam dc legi divinae contrariam in sensu composito, in lis judicii praecipue intenta ad cohibendum opinioluimprolatilium abusum.
353쪽
Succincta Narratio.. , Nemo potest sequi licite opinionem faventem libertati adversus legem, quando habet fundamentum ei videnter majus ad credendum illam et se fallam dc legis divinae contrariam, quam ad credendum esse veram α; lagi divinae non contrariam.' 3. Nemo potest licite sequi opinionem faventem li- hcitati adversus legem , quando ab hire habet fundamentum majus ad judicandum illam esse falsam, quarta ad judicandum esse veram ri eo quod in actu apparet ei verisimilis. . Nemo potest licite sequi opinionem faventem lubertati adversus legem, quando non habet fundamentum majus ad judicandum esse veram, quam ad judicandum esse falsam , eo quod experitur aequalem vim movendi in fundamentis partis oppositae, ac proinde utraque opinio sit illi aeque verisimilis. Licitum est sequi opinionem faventem libertati adversus legem, quando post diligentem veritatis inquisitionem citra passionem & culpam habet majus fundamentum ad credendum esse veram , quam ad credendum esse falsam . quia tunc inculpate potest judicare illam esse veram, de legi divinae conformem. 6. Quamvis opinio favens libertati adversus legem sit specificative in se probabilis minus , quia habet pro se pauciores authores graves , si tamen sit in se certe probabilis quia defenditur ut vera ab authmibus clas. sicis , quorum opinio habetur communiter pro probabili, M operanti ipsi post diligentem veritatis inquisitionem citra omnem passionem dc culpam repraes tatur ut magis verili initis quam opposita , potest eam licite' sequi , quia tunc inculpate potest judicare illam esse
7. Fundamenta Doctorum asserentium licitum esse sequi opinionem probabilem minus tutam, relictu probabiliori & tutiori, si intelligantur de opinione tutiori, quae solum in se specificative & materialiter & communi aestimarione est probabilior , sunt satis efficacia: si autem inteligantur de opinione tutiori, quae non so- . P 7 . bami
354쪽
3so radiso Guneta esim in se est probabilior, sed etiam ipsi eleranti ver
similior apyret, simi inessicacia. 8. Multi Doctores hujus taculi asserentes licitum esse sequi opinionem probabilem minus tutam relicta probabiliori &. tutiori, conciliari possimi cum multis antiquorum , qui ad usum licitum operationis minus tutae exigunt quod saltem sit probabilior tutiore , dicendo istos selum exigere quod opinio minus tuta fit operanti ipsi probabilior, id est verisimilior: illos vero selum asserere licitum esse sequi opinionem minus tu tam . quae in se & communi existimatione est minus probabilis, si ab ipse operante inculpate judicatur vera, quia ob fundamentum rationis in primo visa est eruerisimilior. Sed Pro situs Generalis ex judicio Revi rum generalium judicavit non expedire ut propositiones illis adhuc sub illa brevitate typis mandarentur : tunc autem satis cognovit Pater Thyrsus situm tractatum de usu opinionum probabilium praecipue fui ste improbatum propter ipsam substantiam doctrinae , quam in illo ex professb statuebat, & Superiores volle, ut sensim sententia benigna de usu licito opinionis minus probabilis 3c minus tutae in concursu tutioris & operanti ipsi verisimilioris in Societate praevalea ct, & imperium pacifice possideret, quia iudicabant illam esse aptiorem ad dirigendas conscientias in spiritu dulcedinis & suavitatis ; manifestum est enim hanc do nam amplexos fuisse non selum sapientia', sed & virtute & pi tate insignes , non ex studio placendi hominibus 8c , nimos omnium sibi conciliandi, ut malitiose calumnuantur Jansmistae cum Lud. Montali. Epist. s. sed ex sincero desiderio consulendi proximorum saluti , ad
quam promovendam magis aptam coelebant hanc
benignam dorutam, quam oppositam paulo iecuri
Septem annis postquam P. Thyrsus hunc tractatum confecerat, prodiit Bulla Innocentii XI. in qua confixit anno I 679. sexaginta quinque propositiones , de in qua declaravit ad tam minimum opinionis minus tutae
355쪽
Suerine a Narratis... tutae non sussicere quod illa sit utique probabilis in se.si ejus probabilitas comparata cum probabilitate sententiae turioris sit tenuis & exi . Occalione hujus publicationis in Himnia per litteras sui Nuncii rescivit
summus Pontifex Religiosum e Societate Jesu ante liquos annos confecisse tractatum, in quo late dc nerv
se impugnabat illam propositionem dc alias quas damnaverat, M in quo late sententiam probabilistarum, quae in Societate erat communis, rejiciebat, & προ- sitam Antiprobabilistarum dom inam, in quam sua Samoetas magis inclinabat, late statuebat. Gavisiis est sanctus Pontifex, se jussit ilkim examinandum & revise dum tradi duobus viris valde peritis, qui illum maxime probaverunt Zc laudaverunt , licet unus G eis majorem in eo desideraverit severitatem dc rigorem : alter
enim illorum in sud censura dixit tractatum illum esse moribus Christianorem formandis apprime utilem , a que iisdem Me tempestate ressirmandis praesentaneum fore. Alter vero diserte pronunciavri nihil suo judicio circa propositum argumentum prodiisse ex ofi cina societatis Jesu ipso tra statu selidius : addit vel ciquuel ut tuto possit commendari, optandum estet ut nonnulla quae illie tantum obiter notantur , ex prosesi
se ut dicitur tiactarentur. Itaque operae pretium, inquit, einet, conditiones opinionis probabilioris quam sequi liceat, etfi minus tuta sit, tramre , dc copiOfius explicare , incultando principue tantam ese debere i iam probabilioritatem, ut omnibus inspectis unice probabilis sit, ic post diligentem veritatis inquisitionem nihil appareat in contrarium ad persuadendum rem illam esse illicitam. Atque ideo Revisoribus Pontificiis visus est traistatus illius minus severus , quia Ρ. Thyrsus ex gebat ad usum licitum opinionis minus tutae, ut illa in actu primo citra inionem re culpam appareret operanti simpliciter V ab late verisimilior,
uim oppofita , ec ob hanc majorem verisimilitiinem ab ipso judicatur vera, licet hoc Iudicium sit opinativum lc cum aliqua formidine partis oppositae. At uni ex Revisbribus Pontificiis vi- est tractatus
356쪽
31 1 De Thrso Gonaetati ille in hac parte minus severus, quia existit at adsum licitum minus tutae non sussicere quod operans judicio opinati vo censeat actionem elle noncitam vcl licitam , sed requiti quod formet judicium moraliter certum de honcstate actionis , ceu judicium excludens omnem formidinem partis oppolitae circa malitiam . actus Oppositi. P. Thyrsus , cui firma haerebat determinatio non edendi hunc tractatum sine facultate ordinaria Reli, gionis , timens ne forsan Pontifex imprimi faceret sine licentia Societatis, si semel Revisores a sua Sanctiatate designandi illum approbarent, ut praecaveret hoc periculum, dedit litteras summo Pontifici die as. D cembris i 68 I. in haec formalia verba. , , Quamvisis doctrina mei tractatus probetur a Revi ribus des, se gnatis vel designandis a vestra Sanctitate , & in illisse deducatur utilem fore, non expedit ut tractatus in is primatur ut jacet. Clim enim illum composuerimis dum versarer in missionibus, di post magis ventilata is sit haec materia , nunc neccsse cst illum magis locu-- pletari; licet enim pro missionario foret sufficiens, is pro cathedratico primario Salmanticensi est diminuis tus, ta oportet fusius impugnari per illum , qui postis illum tractatum compolitum , tomum edidit deis regula morum. Hoc dixit quia anno 3676. justiis fuerat a suis Superioribus dimittere ossicium mission Hi , 8c ex dcsignatione Regis Catholici praefectus su rat cathedrae primariae Universitatis Salmanticensis. Itaque Pontifex hujus libri editionem valde oprabat M urgebat, aut horisque enixis precibus aegre tribuit, ut rerudifferretur donec maturescerent quaedam. Venit P. Thyrsus anno I 687. tanquam Procurator
provinciae Castelliuae ad Congregationem generalem AlΙI. dc summus Pontifex signa manifesta dedit desiderii
quo flagrabat ut eligeretur in Praepositum Generalem, sperans fore ut factus Generalis cohiberet nimiam licentiam opinandi, de qud accusabatur Societas, ut aper Lxet januam doctrinae securiori Arub probabilitarum, in quam inclinabatur magis Sedes Apostolica. Dolebat vir
357쪽
Suecincta Narram. 3s3 ippe Pontifex & conquerebatur de tanta consormi tate, & quasi conjuratione Jesultarum . in defendenda
minori probabilitate, tanquam regula securae conscientia: : videbat quotidie ex ossicina Societatis prodire librus, qui quasi pro aris ec iocis pugnabant pro usu lici to opinionis minus probabilis ta minus tutae , eosqLe recipi cum plausu a Jesultis ; nullum autem prodire qui aperta fronte , & non dissimulato authoris D Religionis nomine , dom inam illam impugnaret ; insc- per audiebat in Societate male audire apud Superiores qui doctrinam probabilistarum sibi displicere lignificaret , dc fere nullum esse qui palam auderet impugnare, i md 8c aliquos molestias non paucas passos esse ob hanc
causam. Hinc inferebat tantam uniformitatem tam
tamque conspirationem in defendendo suo Probabilis mo, in Religione in qua est tanta opinandi libertas, ut est Societas, non videri casualem , sed potius provenire ex consilio Religionis , volentis sentim M in actu exercito adaptare sibi & facere propriam Religionis sententiam de usu licito opinionis minus prctabilis-Probe ergo cognostens magnus ille Pontifex quantum iposset bonis moribus nocere . quod Orbis Christianus
sibi persuaderet Religiosos Societatis sibi adscripsisse ut Propi iam sententiam Ρrobabilistarum, Zc pro Religione
eam defendere licitum esse sequi sententiam minus t tam in concursu tutioris, de ipsi operanti probabili ris 8c veri limilioris , hoc malum totis viribus imp dire est conatus , suaviter tamen ec sine strepitu. Mediante ergo Emin. Cardinali Cibo Secret. status significavit Congregationi generali cupere se dc desiderare , ut in doctrina de opinione probabili licitum csset Theologis Societatis tenoee , atque libris publicis, si vellent . tueri, quod in concursu opinionis magis probabilis magisque tutae non liceret sequi minus tutam nusque probabilem. Congregatio vero desiderio Pontificis cupicns satisfacere . condidit Decretum XVIII. in quo declaravit Societatem non prohibuit Ienec prohibere quo minus sententiam illam tueri posteat
quibus illi magis probaretur , ipseque Pontifex locutus
358쪽
eum novo Generali illum saepe hortatus in ad promorandum ut in Collegio Romano aliisque Gmnauis So-eietatis legeretur doruina Anti- probatalistarum , quateonus docet neminem poste seqvi sententiam minus tutam , nisi illa sinem sit prciabilior sentemia tuti sanie pro lege adversus ii atem ι & novus Generalis promisit suae Sanctitati vocaturum ex Hispania Proses.sbrem Theulogiae, qui eam dominam in Collegio M. mano dicti et, de ita adimplevit anno sequenti, quo P. Joblium Alfinim ex Hispania adduxit ad linen . dam rimi am in Collegio Romano. Ex his constat quam Gid di constanter Innocentius XI. demderaverit ut in Societate plena esset Uaertas ad doce dum licitum non esse sequi sententiam Euentem liberintati adversiis legem , nisi operans prius prudenter reprobabiliter sibi persinderet illam esse veram & legi a
ternae non contrariam; quam persuasionem iustaere nummam poterit, quin authoritate & ratione , vel utraque
limul in ipsi clare verssimilius rem esse licitam 3c a lis
divitia permissam. Pra sirus ergo Generalis Societatis , ut sisisfaceret desiderio summi Pontificis Innocentii XI. 8c operibus ipsis ostenderet Decimum Cot regationis XIII. non fuisse .lum caeremoniam mere politicam ad pruicandum animum Innocentii XI. qui aegre ferebat tam tam conspirationem Jesultarum in defradendo usu mpinionis minus tutae , posthabita tutiore , quae operanti ipsi appareret magis verisimilis . & vehementer optabat ut traderet doctritam securiorem ; & ut Religionem sibi commillam purgaret a labe foeda , quam illi aspergebat multorum persuasio quod Societas sibi vellet operibus ipsis , di in actu exercito, adaptare & pr priam facere sententiam ,nignam Probabilistarum, decrevit typis mandare tractatum suum de recto usu opinionum probabilium , qui est specimen qu
dam operis grandis, eo argumento . ut facto tam ill stri omnibus constaret non esse propriam Societatis se
tentiam quam ejus Praepositus Generalis ex prolata
359쪽
la Me re titu , ad claudenda ora Jansmustarum, qui ut invidiam conflarent Societari ex laxitatis fami, tanquam propriam tribuunt sententiam probabilist rum mn ilum conceram sub terminis istis diliceat sequi sinitentiam probabilim mmau turam , MEM robabiliore turiore, seu in remsu p obabilioris tuti fis , sub quibus terminis est communis inter script res hujus neculi qui rem hanc attigerunt ab amo t677. ad annum 1688. paucis exceptis , sed etiam sub ter
minis invidiosis qui illam doetiinam reddunt invidi
sim, in eo scilicet sensu in quo eam defendunt recentes Probabilistae, qui cum Caramuele assi runt licitum esse unicuique inqui sententiam sibi minus pria abilem seu minus verisimilem te minus tutam relicta tutiore de Mi verisimiliore , id est licitum esse sequi sententiam siventem libertati adversus legem naturalem , quamvis omnibus cimsideratis habeat maius fundamentum ad judicandum esse sellam dc legi aeternae contrariam, quam ad judicandum esse veram dc legi aeternae non
In limis manifeste probat issam sententiam non prodiisse ex Societate, de non nisi per calumniam a L do vico Montaltis in Litteris Provincialibus, a Willielmovendrochio in notis ad eas Epistolas citari tanquam doctrinam Societatis, quia evidens est evidentia sti, eam fuisse communem quando mei ores' Societatis inco mininant de hac contioversia scribere , ut ostendit dissere.
r. deinde probat e Societate prodiisse primos hujus se
tentiae impugnatores ; nam anno I 6o8. illam impugnavit P. Ferdinandus Rebellus in opere de Just. ZeJure lib. 8. Quaest s. dc anno l6o9. Paul. Comitoliis In Resp. Moral. lib. s. q. i. dc fuse ac ex professo P. Andreas Blancus sub nomine Candidi Phihlethi 16 x. de quo propterea Julius Mercorus Zc Joan. Bapt. Gonet ex lacia Praedicatorum familia testantur primum ita Italia adversus illam doctrinam calamum strinxisse, di hujus nostri saeculi opinandi licentiam compressisse;
quod ideo dixerunt quia primus illam doctrinam Probabilitarum ex professe impugnarit.
360쪽
Praeterea in hoc tractarii disieri. prctat Pro situs Generalis sententiam recentium Probabilistarum asserentium unicuique licitum este sequi opinionem minus tutam, si sciat esse absolute probabilem , quamvis & in actu primo appareat minus verisimilis quam opposita, non esse communem inter Theologos hujus seculi , qui cum Bartholomaeo de Medina docuerunt licitum esse sequi sententiam probabilem minus tutam relicta probabiliori di tutiori : nam quamvis sub his terminis, Licet sequi vinionem magis tutam relicta probabiliori tutiori vel sub istis , Licet stequi opinionem minus probabilem minus tutam in concursu pr habilioris ac tutioris , vel aliis sequi valentibus, sit communis inter Theologos hujus saeculi, qui hanc quaesti
nem agitaverunt ab anno I 677. in quo Medina I. a. q. I9.art. 6. propositionem hanc dc d TinamprimusThe logorum evulgavit, hanc statuens conclusionem contra C etanum, Sylvestrum, Scotum , dc alios antiquos, mihi videtur quod si opinio est probabilis, licet eam sequi, etsi opinio opposita sit probabilior , ad annum 36s8. in quo suam Basim Τheologiae edidit in lucem
P. Jul. Mei corus ex eadem familia, in qua eam Med, nae sententiam acriter impugnat, ut contrariam doctrinae D. Thomae, & omnium Theologorum ; ac proim de quamvis P. Franc. Suared tom. 4. . de Religione pag. - . verissime pronunciarii juxta communem
sententiam, per se licere sequi opinionem probabilem circa honestatem actus relicta probabiliori , tamen neque P. SuareZ neque ipse Medina loquuntur in sensu posteriori, quem amplectuntur recentiores Cum Caramuele, dc nos impugnamus, sed in priori, quem nos approbavimus. Solum quippe intendunt posse quemlibet licite exercere actionem quam ipse judicat esse honestam ob aliquod fundamentum rationis, vicujus illa pars repraesentata fuit ipsi verisimilior oppositae, quamvis sciat sententiam tutiorem esse probabiliorcm , seu habere pro se plures id graviores auth res ; ut enim , inquit Castropatus disp. a. de Consc. cap. I. num. 8. regulariter loquendo in sententia