장음표시 사용
261쪽
.f. ti mihi. Ergo inimicus obus Iussum, veram iurens' in iantur vos non ιωesedexciadere vos volant, ut eos .emutimini. Vbi est ergo Maluari vestra Beatos hos tuissi dicit apud taeteras Ecclesias,per id quod Apostoli iniuriis non framgebantur,sed crescebant in fide.Testa enim Ium ratis, quia eri tuissetiscuis τρέποισκέ tu, ct dedissetis mili Votum eorum circa religionem ain plenum ostendit suisse, ut non lumbene ab eis susceptus lit, sed Tortes in fide inuenti sint in quod ad laudem magis prolacit, omnia penesua illi obtulerint profligan Hinc plus dolet, quia tanta charitas subuerta fuerat praua doctrina. Erra inim, tis vobisse sum verum duens Hoc dicit, quia non potestneti, ut inimicus, inquit, ego vobis se , quorum tanta sensi obsequia Sed quia nemo se argui vult erratem, ideireo inimicus vobis videor, iuste vos reprehendens.
-LInuidia Iudaeorum subuersos eos signifiear. Videntes enim sie illos proncere in Evangelio.&tantam habere charitatem in Apostolo,id egerunt, quatenus illos deciperent. Erant enim legis cauia Apostolis inimici, ut manente nomine Saluatoris, facerent eos Iudaeos, gauden-
ubi ea erga binisuri e a ' sis mi um -- carnem natus,quia iuxta consuetudinem natus est Isaaeia,quia eripat m,ocuisset e neruistis,ordei vero qui per repromissionem, non seeundum eonsuetu i dinem , sed secundum prouidentiam Dei virtute natus
nim Cntim natus est Isaac:ideo haec per allegoriain asserit dim, ut aliud ex alio signi sieent persionae Ismael de Isaacili et enim Iudaeorum significat natiuitatem, vel eorum qui serui pereati sunt Ictae ver&Christianorum, qui in libertate nascunt Iiberenim fit qui aeeipit remissi
Nam haesunt duo remmora. nam quia ma
monte Sina seruitutemgenerans: quain o. Mnat enim momotis Arabiae,qui oniungitur huic qua nunc ei Hierusale seruiens eummus suu uga ararem quasursum est Hierusalem , oberatis: quaeumater
Nambris mi is te tamenta. Moyses aecipiens sanguinem vituli in cratera aspersit populum dicens Hic eiusam suis teli memi quadae ομιιD---smoe est quod dixiti, num quidem amoremis.inseruitutem generans. quas Agar. Lex enim in monte Siria data est, quam MOyles recitans
populo librum hunc testamenti appellauit. tunc spersit populum languine,sicut dixi.Haec lex reos tenuit precatores, coeperunt seriares peccati,facti filii Agarquas in is
res in euersome eorumNon enim patiebantur, I x xi sititelli .sm mominis is, rem amsbi protrussam audirent incircumcisis gentibus da- Ideo imitatores suos illos voluerunt fieri,ut more eorum circumciderentur. est insinus e stetiamsi fuissait Calliam Agar signifieare dicit Hierusalem terreriam, id est synagogam. quae inseruitutem generat, quos enim generat, libpe rato sentatuarum ιυμ sam est Hierusalem eraeis r qua
mula risum metiora donam bon/semperata viri M- maee quam matrem nostram dicit, tegula est mysterii dominici, perquam renascimur in libertatem,sicut&ipsa libera est. Ideo&eoelestis dicitur, ct nonsolam cumpraesenssum apud vos. Fuisti os terumparturas.donec Chri formetur in vobu Verum aurem praesens esse nune apud vos: ct ma
talia fiant, quae imitati habebunt affectum apud Deum. Haec spiritalia&bona sunt,quae vult ut semper imitentur: non ad tempus, sicut pridem,aut se praesente tantum,post autem ad aliud conuertantur sed vult illos de caetero peris seuerare in bono moti mei, ws teraparturio, donec Christinformetur in vobis. Primum per fidem illos genuerat in baptismo,sed quia velut perabortum nati, deformati 4n-hrmi inuenti sunt nuneeum dolore consilii reformat eos in Christum Concipientes enim fidem, sensum fidei minime aduerientes.formarum Christum in animis suis negantur habere.Si enim intellexistent gratia Devi Christo,post fidem in Iudaismum traducti non essent. Heminuem Homesse num Mudνει, ct a rare vocem meam, was fundarin νilis Praetens vult agere eum illis, ut mutet vocem suam de laude in vituperationem eorum: ut duplici Penere confundantur,& de errore suo,& ruboreApost quem patiebatur apud eos quibus illos praetulerati
dicite mihi 'sub evultisse, Memnon Mis Scriptum se enim, quod Abraham duos si
buerit: unum exorasti, ct unum de luera. Seduσuidem qui de amitti secundum earnem natus es, ροι amem delueraster repromissionem, qu sunt perasgonam dicta. scriptum si mim quod abraham scvici uocanc Nnesi habetur,quia cum Sara generare non posset erat enim stetit ut Agar ancillam suam obtulit,uo sim Abrahae inconcubinam,ut quod generassetindoptaret sibi Sici elum est,ut de Agar sceletur Isimael Pbst autem nutu Dei promissus est Abrahae filius de Sara riore sua, quae MIat sterilis,hae peperit Abrahae Iliaci Tunecepit Abrahaduos habere filios,vnum deiciua, unum de libera.Sed is quide qui de ancillasecundu earnem natus est: vi aurem de libera per repromissionem,quae sunt per allegori-:l,qui ex ancilla Agar natus est, sic dum
quia coelum sedes eius est:&quos generat, ibi erunt cum Dan ν. e sicut vicit Donninus irato , visaedissimi in istin ubi us fuero θhιsint necari Haec est vita, quia im mortalitate do nantur qui eredentes renescuntur per eam. Sic etenim de Domino dictum est, sima quo actum estinia vitiserat. Su- ut enim pater habet vitam, uidia i filio vitam, oritae allax homnum Haec vita lux materfidelium est. In Esaia hoe
Scriptam inerim: Laetareseritu, qua non paris: erumpe edictima,quae novarium: usa muli uiri. sterta,mam quam rein qua habes virum. yos Mem
Mester quanon stare,&e. Hanc terrenam Hiem,lem virum habere dicit,quia secundum carnem generaζ: illam autem coelestem Hierusalem quam ditamatrem nostram,sterilem appellat,quia non parit Iecundum carnem, nee dolores patitur,hoe est, non partiuit. Generat autem sine passione spiritaliter exesaman in laetitia, quia deseria aliquando, a quo autem,nisi ab Adam qui deserta vita secutus est mortem ynuneplutes filios habet qua haecquae habet virum,id est,quae carnaliter generat.Multo enim plures sunt Christiatu Iudaeis, seu dicit ut in poealypsi: Et vita tarbam maenam' mcnumerare nemo terat exemimbaogente. νω aui fratre sicundum sin
nisiis fise . Hocest, non carnis fila estis,sed Des, quia Isaacin typum natus est filii Deiris vult eos subinatelligere,quia tacti filii , eonuersi sunt ut essent filii earnis,si veto respiseant,lunt filii Des.
Sed quemadm/dam tune u quisecundum carnem tu uerarerosequebatur eum qui secundum stis,
sed quemadmodum tantisquis curiata innem, M. Non solus Ismael secundum carnem natus esultavi Esau, quia
262쪽
kipse in populi Iudaici typum iratus est. De quo in hi δ' - estpe spicitum, non per opera legis.In fideenim pilichia proflietas plum est, Obdtrit, suis δὲ sis h. gi taliter Deo seruitur deuotiolis mentis,&pistam cordita Hie persequebatui icob,qui in popali Ch isti ni/gψx Vii de dicit Dominus ad Samaritanam: Dirari est,
dc d ita opera Galatas euertet .vit cunali astutia Sedquideliuscissuras Lii.eruitissam, illium eius , non emmiares erit sit: vi tu illa cum lio viro sata laee verba Sarae sunt, quae typum liabet Hici lilialem coelestis . de promissiorie generans Ilaae,ut eiecti, filio ancillae, id cli, Iudaeo 1 opulo incredulitatis caulia abiecto serui enim peccati sunt,quibus Aata remissio peccatorum non est haeres sit nitus liberae illius Hierusalem lupernae, qui est populus nouus regni neque praeputium valet quidquani, r.eque circumciso, ed sola fide opus est in haritate ad iiistificationein rides
coelori ni itaque non simas aηιι afui stillibera Pa libertate Christus nos tiarauitu uimus igitur ancillae filii, dum pecca- .asciamus obnoxii : iud accepta remisia peccatorum a Christo liberati sumus.
STate ergo, o nolite iterum seruitutis rugo eohibe
ra. Et ecce ego Paulus deco vos is gurasi circumcidamini cinyius vobιimhilproderit.
Standum monet in accepta gratia.ne redeuntes ad ve- tela, i italat donum tabe IIaras, quod fuerant conlecuti. iacie est Paulus litto vobis quIoatria iidantini, innititi vobismhiι proderit. Nunc apertam veritatis de auctoritatis tuae vimici tacet, diccs,Eiciae OPaulinia. Nis,id est,ego magister gentitim citius opus esitis iti Christo, Pliam vobis dico,utua nihiIproderis robis Christus,si creta adam Oniae Dominus siti,Lex is Propheta que ad Ioannem, η-m calarmup διθι. M. Antequat ergo noua inciperet prae ica Io.oportuit circumcidi nunc autem lege fidei lii ccedente , ea sequenda iunt quae rudis vetitas iubet, quia verus&nouum admi laeta non debent, aucto itate Domini praedirantis Ait enim Nemo adstamentum amiruωsasuun taretust vetertitossit Gimsortumn euia vesti-1uento, ct maior usiasura.Ac per hoc non solum nihil proderit deli addita circumcisio, sed& oberit. Maius enimi tum est ex libero seruum leti,quam nasci. Tos cor autem ommismini circumcidenti Iia , quiadibitoreIi uniuersa legu factin or Eu .uuarι
enim charitate fraterna debet muniti,ut peisectio sit eredentis.Denique Saluator quod pri iniim mandatum esset interroganti Scribat, respondit. Diliges Dominum Deam ta-um extorst corde tuo, ct ex tota anmratra, ct proximum tuum tu varam te sium. Inms, iamiit, otinct epheta Imperse ta lunt itaque caeteraqu-nao Inlus
Cumbaru bene,&c. laterestiuillorum in opet Ufidei bonum fuisse testatur. sed nequitia malorum hominum d tentos,nesciirsum sium efficacis perseuerante contummarent unde ut resipiscant hortatur, de caetero nulli eorueredentes,qui ut opera legis seruanda .aderent manslicae veritati non eos obedire sinebant. Suasi hac non es a Deo qui vocat vos.Verum est, quia humano consilio lio: P' ς lubam Iudaei,ut mitterent eos sublegis iugum non Dei iudicio, qui vocabat eos per Apostolum suum ad gratianti inor cumsermeetrivm rotam inrisam crem a. Hoc dicit, quiali et quidpiam lcς, aditulaeantndei, violant Metu, ne habeat fructu ni,aut sit acceptabilis. Hoc ideo adiecit ne sorte incola ineri se putarent'.ibet gratiam fidei, ii pauca lcgis obierii areiὲt. o exfiti de obuis Domino, quod nilau-- lenti. IM .Hac spe se dicat fidere de iis, quia non sponte sede reunt ibi: tierroris xi in intrauerant: idco ostensio vero itiner is cilc ei, spi lle reuerti considit. vi aut mcontinni vos p.rt.iliti inlatum, it numqtιefuerit. Quomodo filii erraine Ii contic Iusata remunerandus est, dicentelaeob Apostolo iii epistola sua: in converti feceril peccator Alual l in. . metris, 'perici multitudiium pec torum: Gala.
; ut Christo, urenim in lege iussi cammi agrara Lilaeu qui recta incedentem via, iter in deviumcogri flecte excidiis. re damirationem consequitur, quicumque fuerit. ΗΘ
Ego ore fratres circumcis nempradus,quid titutus, qui mittens ad Iesum, rogabat V lis ρ Uretis e patur 'Ergo euacuatume μν'
ieebant ad Iesuiti. Diptusest, ut hoc praestet et, .
Gadebimes metres teris, O. Post viri aliqui lege in aliquiarciaus seruare, non carduinacidi Nam millia Ro- Iiaanorum In Iudaea siciliabat: legem incircumcisi. Vnde
dicit Paulus Apostolus ad Agrappam regem Iudaeae Scio
Fex rippa, sudu prophetunsitio crina crevis. Et centullo, cuius seruus erat movenIrcidi sanaret
N cmo tamen circumciliis non totam legem seruat Debitor est enim viii Eersae quia circiimcisis ciuiestiis Hoc ideo dixit, quia tam faebetes se ostendebant, ut digni ensent omnia onera legi, portare. E c irials Ciariust.Qui-biis nitul prodest Cntinus, euacuatili inta Uiristo.Erant enim gratia eius pleni,qua recedente euacuati sunt. Hi sentin loquirist, qui post acceptum doniam gratiae Dei circumcidi se maluerunt. s ureniamin rege iussi minι, agraria G.Missu Iustitia legis est, si seruentur quae data sun Ideo que quiui his iustificari se vult post fidem amittit gratiam: qilia ad hoc venit donum Dei vi cessantibus onerire damirationem consequitur, quicumque fuerit. Hoeptopter hos subiicit, ne qui sibi meri iuui de senderet eo quod filii ellent Abrahae lima carnem. Denique mirantes se dicunt ad Iesum, No sit Abrahae M.
Hos antem simitu ex fides m Uitia expecta- s. Nam, Christo Iesu neque circumesso quidquam valet, nequepraeputium sed des, qua per charitatem opera
Apertum est quod dicit,qui spes iustis rationis ex si adhuc persecutionem patis Apertum est quod dicit a Ideo enim quasi inimieus a Iudaeis habebatur . non de s sinebant a persecutione eius, quia circumcisionem iam
nou tare docebat. Denique Iudaeis compellantitari,&saepenumero falsis aeculationes conua eum desereniab. obliquum iudicem videns, coactus appulHUC-HV, Ergo euacuarum sandarum σπω. cmdatumgrat Iudans praedicatio crucis,quia tiaratum dia cucumcisonem euacuabat. Si autem admitteret circumcisionem, non esset
quos liaiat sententiae eorum abscindantur mise mcordia Dei,qui Galatas Dei gratia exuerunt: non solum spiritaliter, sed&carnaliter hos maledicit , ut quia a cumcidi Galaras cogebant, ipsi abscinderentur, ut mulu-plicaretur his dolor corporis.
263쪽
Vos enim in libertatem, oratι est uera resuamum in tionis,mutat ei. . tauriὸ infui, hau , in aut homicidia, ebrietares,comessatrones, ct quaesum his ilia: qua aedi νabuficasto edixi, quodlu vin talia agunt ri dilDei haereditatem vim Misequentio.Haee omniari his similia, legis beetati membrastini, quae Apostolu tipera carnis appellat: quia errores isti ex mundo liint, ex quo iam. omnia namque peccata deforis oriuntur ex parte carnis, non ex parte piritu, ideo non absuIde veta ea inis di
videte ne ab invicem tonsumamin . Vos nis ixi ima ιinvocati est Zecit libertatem vocati sint,quia cum peccatis ellent obnoxii, Dei gratiam accipientes , remissa delictorum liberausant. Tantum maristis taetem inrucasionem carrucitu. Hoc dicit, ne acceptam liber talem occasio omis adimat Ad hoe enim circumcidi eos volebant,ut in ditionem legis intrarent. Ideo monet, ne deiit oceasionem consentiendo eis. Sed per dilection Iγνumservile vota inuue a Non per affectum ramis charit tem tabendam,sed per dilectionem spiritus exhonatur, ut inuicem sibi subiecti sint. Haesa enim leae in res verbo inplatur. Diligetproximam tu sicut teipsimi. Hoe scriptum est in Leuitico, quod supri dictum eli,qilia perfectio salutis per dilectionem operatura quia qui non dedigustrarem, uena ligit Deum licit Ioannes Apostolus. Quουmordetu
sustum est,qui adiissensio fratrum inimica est dilectionis. Ideo monet ut pacifici sint,proficientes in bonin o tentiones enim gelieran iurgium, ius Mictus est vitae
prohiDuit,in qua sunt praecepta carnalia nunc via vi dijs carnis se abstaneant praecipit. Hic enim spiritu ambulat, qui fugit Icccata Nam cara concubιrariusino nitam,=νιιissim ad intimem, hac en sitiis sum aduerstru . tua qMicunqMvultusamum Duas leges proponis, sicuti
euru in epistola ad IRomanos,qua inuicem aduertae sunt: unam Dei,alteram peccati. Quae ideo in came signifiea . tur,quia visibilibus oblecratur cupida peccatoriam,vitiis sibi aduet santibus,medius homo non ea quae vult vati Diuina enim leat premit&fugat legem peccati consules homini ut vigorem naturae suae custodiat,ne eaplatur illecebtisci illae contra in insidiis agens lacessit hominem blanditiis: vi spernat praeceptum legis diuinae. Cum ergo consentetit homo legi Dei,contradicit Lx peerati lii dens homini ne faciat quod imperat lex diuina: diuello autem lex Dei reuocat hominein,ne faciat quod si: pgetit lex peccati. Quod quidem homo non idet ellibabilitadum,scit enim naturae sua congruere. li faciat, quod ima petat lex Dei. Denique gaudet quando haec agit. Clim autem in ea operatur quae suggerit lex peccati, videt se tui pem,&horret post sic lim. ideoqtie legis spiritu praece. p setuana senti,&carnalia fugienda ipsa enim conseruent se accusat si ei comentiat, ciens, horrori elle quae setaerit lux peccati.
qui ducem habet Spiritum sanctum,non errat Lex enim
quae supra memorauit. filictificat, ut ex his haeredita re vis LMiccelorum quaeratur. Qui enim Christo deuoti sunt, nos dicit Christos,id est,raiectos. I i carnem, id est, mundum erutifigunt,quando haec ex quibus errores oritur tur,condemnant.l Iane sensun L Ioannes Apostolus sm
tramulorum. Qui ergo mundum,&quod in mundo est, non concupiscitat carnem crucifigit Neque enim eorpori humano haec vitia adsciri eda sunt,id est, idololatria, velit ficia, haereses,inuidiae, inimicitii ,irae,is: talia:sed ideo ramalia dicuntur, quia ex parte mundi sunt, licut Itbeia memoraui.Interea non amplius quam decem res posuit quas suctus spiritus sign: ficat ut in liis omnia cca Medius videatur secundum tabulas testamenti Dei, in quibus no
mis inan gloria ectantes cantes nuicem invidentes. Hoe dicit,qilias bene es honeste visimus, bonos debemus habete&mores. Hoc est enim spiritu viuere, incontamiliatam vitam habere:& sic spiritu ambulamus, si paci studeamus, haec enim patit charitatem. Inanis at tem gloria est velle vinceres bi praetialiam non est, ut quis studium nabeat eontentionis S aemulationi faciens quia hae generant discordias&lites. utinauin i,inquit Domasti rati naut in Bonae enim vitae fructus aridos se cit,perdens spem promi imam castae conuellationis Bona enim Meata vita moribus Ornanda est, leneuolentia locupletanda.
FRat es, etsi circumuentu uerit homo abalisuodULIo . vos quis'miratis es humilisare huiusmodi instreis mansuetudinu, considerans temen um,
nee tutentem, inuicem onera e vortarer esse
erant ne inflatione bonae vitae, eum qui sorie a peceato circumuentus suisset, spernendum putarentin abiiciendum,idem consulendum his. Cum mansuetudine enim prouocaaidisiunt ad resormandos se. quia si aerius auctoritate fuerint correpti, non se patientur argui, ed&dmsendere incipient te, ne turpes videan tuta incipient peiores fieri Tolle enim hominem a contentione&auda. cia.& habebis eum Iubiectum. Humilitas enim etiam si perbos solet inclinare.Et ut eum tota animi leuitate fieret,adiecit. Motu femoris rvtvel hac causa non sperneret peccatorem,sciens se posset eccareat se in plebitu memetiantibus dominatur, sicut alio loco dicit Iusto non est lix inlisi lex enim Christi ominest luos vult fiet irae hΚoe ρομα invise sunt autem erat cinnu, quasi mr, ad tinum, λιii fratri peccanti consulit ut redeat ad propositum I niuini impuritia minuM, M. - immicitia, piet voluntatem Christi. 3. Ambosum .
264쪽
N siauis videtvrsibi esse aliquid,cum hi it perandi malum. Homines enim sine Deo, quomodo sestse educit. ν .iniemsuam probet nussuris poliunt operari bonum Christumii autem uti tempus omminsimulHominiumseriam habebit. no babent operandi bonum ad omnμ homines, ut post a origero qm6 enimώ-sarcinam portabis. ,πxam fidς bonum opus proficiat mercedi promissae. Mi AE Tempus enim idesteo eo evitur vitae, ut iam iuste ver-Sιγα riderin aliamidesse, Verum est. nee latet simu ς ςmplam dantes gentire
quemquam, quia uacriis nostrosin mentem eo dete - Verum est,quia faciliores impensiores inmus,nulli nos anteponimus, elinees ite quemquam tu bono atres esse debemus, quia inuita umus dicamus. Qui enim extollitur quasi aliquid sit errat: scit enim quia de humilitate ereicitur. Verba enim Sal totis gesta ante oculos non habet, qui cum sit omnium Dominus,humiliavit se ut nobis sormam daret quids qui deberemus,s crescere velimus &senos erigeremus. inelinaremur,quod iacit imperitia cordis initimis, ut pud hominescommendatior videamr.Spernens enim de despiciens peccatores,iustum se videri eontendit, simi&Pharisaeus ille quem Dominus denotat. Nunquid non vere de tutis desperat, qui mercedem iustitiae in praesenti vesteonsequi uare Quia non est iustus in opere, sed per fallaciam fingit iustitiain. Qui enim vult iustus ecse,alterum sibi praepore ut vere iustus sit onusquisque enim plus malas nouit,quam alterius. Vnusqui Memmpiamsarcinam portabit. Ad postremiam hoe volvit innotescere superbis,quia non conquinatur quis alieno peccato,dummodo dissentiatri ut nemo vereatur se iungere peccatori,aut accedentem ad se suscipere, ut eum lucre-
Commarices autem v qui catechizatur rebo ei quisecatechi in omnib- bonur ac te emre . Deus non deridetur. Quod μι-ρ- feminaruerat, hoe se metem. ωιν ram,useminauerat in carnesua,
ex carne metra corruptionem.qui verosemsaauerit in spintumuel visamater M. Commanare autem is qui caret bitatur, ci Hoediest, ut doctoribus audientes cominunkent in omnibus bonis. Si autem aliter agant quam docent, in his illis non comis municandum .sed diilentiendum,ut magis lex tibi dux sit quam homαSi enim oberit,non tibi: quia quo doceris. obser LNisumare. Mn deridetur. Nemini dubii imest Deo impostulam fieri non poste, sed hoc ab eo num. quemque consequi quod meretur. Quod enim quti semmauerit,iscometes. Quonum quisemram ruis crinisse , ex Nnemeretis imum.Hic carnalia vitia quae in carneadmitti solent,significat,vicies earnem suam eorruperit, sciat se eorruptetit futurum obnoxium Corrumpit autem eor-pus,qui inconcelia praesumit. . vera; mitrauerit inomia. se tameter,itam areniam.Hamoenam ad compararionem sancti spiritus caro est. Cum ergo spiritui datasse sum eorubens se ab ijs quae contraria uini spiritaliter se minat,ut possit metere vitam aeteritam Testiinonium e nim spiritus accipiti immortalitatem loco mercedis. Sicut enim qui corruiupit dehonestans corpus suum, noad aeternitatem sed ad eorruptionen pertinebit:ita&qui intaminatum se custodit, vitam aeternam consequetur. Haec est enim aeterna vita, vivere sineJ mira, habete gloriam.Nam si hie ad praesens qui in solicitudineest ne gat se vivere:quanto magis ubi simius a Deo ignem tor torem patietur membra Huicergo rei inseruiendum quae prodest, non circumcisioni rei nune inani.
Auctoritatem dat epistolae sex. Cum enim dicit. Frasilli meam inobediri vult litteris his Vbi enim holO- grapha manus est alsium dici non potest; ne sone circumuenti exeusarent de epistola,quasi aut Eua esset,i
meumque voluntpticerei earne Meetuae vos eircumciri tantum ne crucu Christi persecutionem pariantur.Nequeenimi circumcisis..H, Memm- sodianistaevolant vos crecumcid min, n ca
neglonotur. Quicuπηιι M vlacerem carne In came placere, homunibus placere signincat.Vt enim I daeis propitiis amnon inferilis viverent,quos pseudoaponolo dicit, se Christupraedicabant,vivi legem seruandam docerent:quod Apin stoliis numquam metuit, sedeonstanter quod verum est non tacuit ela tibi in his prouidens quos docebat. Deniq; o.inquit Onsorum it ,sedctnini amissum inmier6 ymaρ mumine mmmi nostri Iesu onsisti. Neque enim i qui crux Mi inciletem custoianista volunt vos cireumcidi,vim v ma tam larientur. Tale inhoc, quale ela illud dictum ad
Apollolum Petrum:&tucamsu Iudae , gratuiter riuu qua-mo competi emti Iudinare 'lia 6chaicum ipsi legem non cultodirent.conuersantes iniuste, circumcisionem Eel bantur,ut proinde vindices ok amatores legis viderentuticum constet hune legem defendere custodite qui iustutias eius exequitur,&mandatum quod ad vitam pertinet datum est,tion praetermittiti Talis ergo Galatarum me satio erat. Hae dieit ut vel sic intest gant, quia illudeban tur velut stulti&hebetes, de quorum dolotibus gloria
Is hi vero naneontingat gloriari ni in cruce Dom- πιι Iesu Chram, per quem mihi man coci m es, ergo mundo. In Chri enim Iesumscircumcisio qmquam sine vepraeputium sed noua creatara Eι quor uot hanc reguiamfluun/ην, pax
sileriatis o misericorae , Ursupe praemei.
Mihi pero non contineris rim,vicinummodo pseud apostoli tribulationes pronomineChosti quasi nihil pro sutura si erhvpocrisn redimebant, erubescentes iniis: ita& Apostolus gloriabatur de his,lciens magnam proistis fore mercedem; quemadmodum coapostoli eius, seu scriptum est in Actis Apostolorum: ram,inquit, in exierant postoli decomilis,gaudenici quia ἀτηι habuisus nonomine Iesu tantumeliam pari. Cuius ergo omnis spes
in Christo est, hie gloriatur in erue eius , huic
mundus erucifixus est.eertus amorem crucis Christi vitam esse,mundi vero amorem parere monem Inuicem
ergo sibi mortui sunt,& mundus Apostolino Apostolus mundo,dum nihil concupiscit Apostolus mundi, & dum nihil habet mundus suum quod agnoscat in Apostodo,
Bonum auIemficientes, non defi--, tempore eis uomeremus instigabias. Ergo dum tempus habem-,operemur bonuma omnes, maximeautem addomesticos dei. Bonum o faviore vim deficiamus Hoe dii
sonis est ad seminaiidum, fortis erit&ad metendum: id isto vidui est 'AM . tium .stiano creauura. Et quotest, si recipiet,quomodo facit. Ideo promptos nos ad be- quot hoc restiuam si*--μ' Omiis cord ,9-nefaetendam esse horiatur,nec fastidium pati debere, se νου Dei. Nouacteatura est regeneratio nostra. haec est curos quis pro parius magna cipiemus, pro tetaenis quae dat prosecium permanentibus. Super istos enim et taeterna,tempore quo promisit Peus. Ergo da emstinia pax Dei intenim eum Deo pacificus est,nestius inimici-- iam metuit rutus enim est in protectionein nuseticord a
265쪽
dumi.quae promitia est manet super Israel Dei non Domitis usurari in cratiam Dei eum linctis dicit ellesiperastaei hominis Iad Ei enim non credentes, Istaesitae sint secundum tarnem. Duas ergo partes significauit, super quas manet pax&misericordia Dei iudaeorum credentium,&gentilium fidelium. De tauro nemo mihimalestias exhibeat. Ego enim stigmata Domim IV. in corpore meoporro Gratia
Damim Muri Iesu Christi eum ritu vestro, irra,
De tauro nemo mihi molestias,&e Molestias sibi noluit de caetero fieri.ut iterum forte cogeretur stti res, sed iam correctiores illos vult fieri, ut amputatis erroribus post tanta taedia pausam haberet Si autem duriores se praestarent,&inflexibiles in conuertendo,cessarent ab eo, utillis operas suas&essicaciam impenderet, de quibus mercedem aut lucrum speraret. oenitu laniata Domini Iesu inmmmmporis Hoc dicit iratus, quia passiones quas credentium causa patiebatur, efficaces in illis videbat: magna enim constantiavi fide doctrinae suae pro Christo pi, gasin vincula pati non timuit Sed passus est amore a dentium cicatrices plagarum habere se in corpore, quo non minus fideliter eis praedicaret, sicut & pseudoapostoli qui Galatas deceperann Neminem itaque vult sibi molestum esse,qui huicies deuotus non esLIsta enim stigmata id est,cicatrices plagarum testimonia sunt credemtium,eorum qui patiuntur, quod digni sunt futura promissione.Gratia Domini nostri . a Clusiium Dritu restrostatre Amen. Non legis gratiam dieit,sed Domini nostri Iesu Christi esse eum spiritu illorunt . quos spiritatis fratres appella Neque enim penitus&fidelibus, quem
SANCTI AMBROS II ME PISTOLAMP. Pauci sosost ad Gatitas commentanorum is i
PROOEMIUM. PHEsIos Aristobum fundaui in de e confirmauit multa mala pro his passui aper dis, sicut dicit,Si enim δε- cundum hominem) ad bestias pugnaui Epneia,quiud mihi prodest,si mortui non resumgunt E quonMmpugna uam nonsis effectu ρυ-
Hierosolymum ν Hahubfide ussoremus tu de assi nanensextra casta in condata uo. PAVLV Arisaias Chri Iesuper voluntate Dei, sanctu omnibus quisum Ephesi erfritibus in Chriso Iesu. Gratia vobis stlaxa Dcopasrenoso, ct mmi, Iesu Chrso.
PAVLVS 'φbu Christi su Solito more seribit.
Apostolum enim se esse Christi Iesi Dei volantate testatur. Sanctustmniisqvisi ivbesi, dilibus moris υμ Non solum fidelibus scribit,sied sanctis,ut tune vere fideles sint, si erint iancti in Christo Iesu. Bonaeianim vita tunc prodest ae ereditur sancta . si sub nomine Christi habeatur:alioqui eontaminatio erit, quiaad ini
riam proficit creatoris.Graia vobis 2pua Deo patre nostis,
Cnritam autem D ut redemit nos offerens se pro nobis.
Benedictis Deus separe Domini mini Iesu Christi, qui benedixit nos omni benedu nes uitabis ruitibus cincto.
mundam,sed coelesti benedictione, neque corruptibili, sed aeterna.quia gloria Christianorum non in terra, sed in coelo est,&est in Christo. mne enim donum eratiae Dei in Christo est,ut siquis spreto Christo benedici se a Deo pute errare se sciat. Aliter tamen benedicitur Deus, aliter homines. Vnum quidem benedictionis nomen est, sed pro metito per nae debet intelligi Nam Miscete di cirut Deus,&homines faciunt. Sed Deus nutu solo impassibiliter facit;homines autem manu, conatu, labore, ludomesticiunt Deus ergo benedicitur,cum laudibus digni sextollitumhomines autem sic benedicit Deus, ut donum gratiae suae eis impertiat non secundum merita eorum,led secundum misericordiam sitam. Et ided dixit, Qui in bened --m beneΔctione priraeimi ostenderet persectiun benedictionem dari coelestium credentibus in Christo,ut pleni sint gloria coelesti, apra potestates subnecticoetarum.Quial bigo,inquit, ero, illic O ministi m
neat elegis nos in ipso oremund constiturionem, et tessem ancti erimmaeuiaticoram eo in charita se praede ansnos in adoptione borum per Iesum. Chrsum, e secundum bene citum motantarus istiudem charitatisPar ua, Pagratificauisnosis docto osuo.
si cur euit nolin is ante mundi, &e.Ρ ars ius omniuDeus sest qui eredituri essent in Christum, sicut dixit ad Romanos ovos abdito vocavit,nonfisi ex victi sideriam ex genti bis inos ergo Deus vocare dicitur, Perseuerant inlide:&sunt quaselegit amemundum in Christo, ut sint in imminaticoram Deo in charitaro est, ut amor Dei sanctam illis faciat eonaeriationem. Nemo enim melius alicui obtemperat, quam qui ex charitate Obsequitur 'ad stinans nos in ado innem Atarum Fer Iesem Christum iustest. Hoe dicitdecreuiue Deum, ut credentes in Christum adoptarentur, Deo in filios, ut caput piserum siclitatas vetus Dei filius Secundum beneplacitum voluntatissae inuad claritati ratias . Tale placitum dicit Deum habuisse,ut ad laudem claritatis eius proficeret gratia data hominibus ut salus nostragloria Dei sit. Quanaritiavit nolinduetioliosis. Deus nobis gratam dedit, propter quod eredidimus in filium esus Christum Diligens enimvmgenitum suum,amatoribus eius diuina munera largi-
us remissonempeccatorumsecundum diuitiasgraiiasiae, quaesuperabundauit in nobisin omniinpientia o prudentia ut notum nobi acerra Isterium voiam tali Miuxta benepticisu uum, quod propossit meo ina sensionem adimpumnis temporum cres-rans omnia in Chris , qua incar syani, sequam
terra reum. In qua habemus res timemper singuinem, e Duplicem gratiam flagitat,quia edemit nos sanguine seo, peccata nobis non imputauit:id est redemit Manumisit. Secundam diuuiGratiasiua, quasiumabundaruit remis in omnisapientia prudentia. Addit ad gratiam, quia post supra memorata beneficia donum aecedit sepientia &prudentiae rerum pultatium , t notum missa cre mystc
266쪽
in i 'minionem assimplaionisi parum: restaurans omnia in Christo quae incalusum,oq interruper eum. Hoc placuit Deo cuius consilium retractari non potest ut ostenderet in Christomysterium voluntatis suae tempore quo reu lari ilhid voluit in agnitionem creaturae. Voluntas autem dies haec fuit,ut tune propitius fieret omnibin qui in er- r. reetant,siue in coeus,nue interris, quando Christum manifestauit hoc donum esse eredentium, ne illis imputarentur peccat u pientibus fidem Christi omni, et. go creatura in caelis in terris dum dicit agmtionem Christi restauratur ad id quod est condata. Cum enim ad unius Deisdem imbuitur,cognito mysterio Saluatoris, ab errore quem cepera restauratur, pro certo habens creatorem suum unum esse Deum Dominum. Hine est undeo Ioannes in Apocalypsi dicit; Vidi sichael un-IMM- miaispugnarecum dracaneo ex tu risu. Haec repugnantia pariunde errore est,partim de usurpatae tyrannidis praesumptione.
seundumpro' itum Dei, ut uniuersa exeauu sicundum consistum volantarissua : visimus inuademram eius ros qui antes rauimus in Chrso. ImqMo nos sorte coUituri sumus,dec Hoc est quod dicit,
ia dispentatio praedicationis his decreta est a Deo, qui ex ludatis crediderunt in Christum. Vnde nulliis ex gentibusad Apostolatum eleetiis est. Dignum enim er.: cichis eligi praedicatores,qui ante sperauerunt Ialutem quae illis promissa erat in Christo.
Laus gloria Dei est,eum multi aequirunnar ad fidem, sicut gloria Medici est, si multos curet. Idcoq; ad gloriam Dei pertinet quiagentes vocavit,ut salutis suae medelam consequerentur perfidem promisiam Iudaeis, signum habentes redemptionis atque haereditatis uiurat, Spiritum sanctum datrum post baptismum Redempti eniinhaeredes desgnati suntiis in regeneratione perdurent ut fidespri veniam,sancta vero conuersatio perduram cum fide eoronam mereatur.
Propterea est ego odit de vesrainDomino Iesu,
cretumDei,quod stat virgentes participes fieri promissionis Iudaeoriam, audito Ephesi verbo Dei susceperunt fidem Christi diligentes omnes sinctos, sicut mandauit Dominus hac causa Deo gratias agit pro conuesione& charitate eorum qui dignatus est gentes concornotare Iudaeis. V Deis Domim nostri usu Christi, parer claritatis, derisobis prisum sapientia. reamininu in agnitionem Ain, 12mnnatas habere Muroscinia vestri, vis tu quasi θα-- cari inti eius dura haud tu elisis sancta. Manifestum est, quia ideo se orare dicit pro eis, ut fidei sua spem cognoscant in remuneratione coelesti quia cum plene scierint qui fiuctus est credentium, propensiores nent circa excolendam religionem.Iam enim in huiusmodi prosectus scire videtur, qui si antequam sciant
promissionis gloriam,tam deuoti sunt, propensiores sent necessitio cum cognouerint Claritatis tamen patret vocat Deum, Christi Deum, cum verus paterCn isti sit Deus,& Deus erraturae. Sedin ipseDominus eadem dicit: Vadoadpanem meam ct re vestrum, Deum, moe m. Totius ergo claritatis pater est, quia ab ipsis est omnis laritas,&potestas, &dignitas. Est later Christi sed alitenquia hicvetustilius est. Deus omnium, sed non ita Christi Deus est. Sie enim Deus Christi est,quia Deus de Deo Christus est caeterorum autem
Tiguasit excelse magnisad minutu eius in vos
recreditusecundum operationem potens fortuu-d μαιώ,quam operatus ini Chrs , suscitans miama mortuis ercosiorans addexteramphi in carrusibu super omnem principaram, opste te, ese virtutem,er dominationem est omne nomen quod minarur nonstolum in hocsculosederum in Iuro.
Exemplum salutis eredentium&gloriar in resurremex ea cognoscant C. e.
im modo extol T. one Saluaroris consistere profitetur, ut ea fideles quides promissum est. Simili enil lentur supra coelos suturi eum Christo, sicut ipse dicit: Pa lier svirbitrosuero,cthι mei AmoLθνideant IAriam me lam.Hoc propter incarnationem filii Dei, vi etiam homo factus siper omnes coeloselse dicatur,& percunctam' creaturam sed ns ad dexteram Dei, tiabens nomentes per naturam,rion per adoptionem, ut cognoscant illum esse filium Dei qui illitincriter fixeret Honor enim quem ill dedit pater per generationcm tunc manifestatus est, cum rus horno palsus est , victa morte reIurrexit, ascelidens unde descenderat, super omnes coelos. Vnde dicham est; Quia veritas de terra maest. na enim omne iudicium pater filio dedit, idcirco ad dexteram Dei sedere dicitur quasilidex.Denique ipse dicit additapulos Gybae modis, perist in nominemes er-cter ostiam Vnde ait Iudaeis, nimia videbitu sitam bomin edent ad exteram vir ttum,ctranientem cum nubiis, isti .Ex eo enim quo amotuit, aditi coepito postulari quas iudex.
guommasubiecissubpedibus ei-ἰ seipsum deduc uisuper omnem Eccusam quae in corpus o leni '
Patrem diei filio omnem creaturam subiecisse,n quia omnia per ipsum fecit ipse omnium caput stis Dominus.Tunc illi Oiirnia sabiecit, quando illum ante omnia genuit,vr peripitim fierent quae non erant omnem Ecclesiam dicens sumniatim totum eomprehendit quod in caelo est interea,vt in nouum hominem membra eius essiciantiir, dum eonfitentur hune in per quem facti a Deo sunt.Subiiciuntur enim illi quasi rapiti membra, ex quo trahunt originem,ut omnia in omnibus adimpleat. Cum erum revella tuerint ad consessionem unius Dei flectentes genu Ch illo.adimpleretur in omnibus ut sit omnia,quia ab ipso sunt te per hoc ipse in eis est quia virtute eius subsistunt.Recedentes enim a Deo euacuare illum videntur. Vnde alio loco dicit ri insani ra
Ur sese essetis mortui delictis se peccaris e Cis . n. -'isua quibus a quando ambuti is nae λculum huius mundi Iecundam principem potestatisaeru hum 'stuum qui nunc operatur m lui di
Errat cum egeris mortui delictu, Mocinos dicit, quia errores saeculi sequuntur. Quidquid enim ab unius Dei
protessione recedit, mortuum liabetur, quia non m net in radicem' in trahit originem. Secundum prirui mpotestatu exu hums, s ruum in Aunc 'nitor in stus di*: id est diaboluis, signi t ia in
267쪽
multomni deorum optaonem suscipiens, ut socios illos uinconspirationis emceret dum in eadem impietate ii ueniuntur negantes unum Deum. Principem eruo hune erroris ideo aetis dicit spiritum, ut ostendiat quia hae par. tem sibi usurpauit ad exercendam dominationem. Alius est enim aer,&sius prinoemsed quia in mado vel inaeis dominatu spiritus aeris appellatur.
Inter quos aliquando Mnas eam resari se
te exiis earnu Mina,iactentes volantatem cam
mercateri. Comissati nisi desideris. ccipersiliam significat,ouIdesideria carnis memorat.Voluntas enim carnis est visibilibus oblectari, ut elementa quae Deus gubernacula munis di instituit, deos appelle cum hoc nomen uni Deci deis beatur, quo sunt omnia r ut sicut nullum participem habete his in virtute, ita nullum habeat consortem in nomine.Christo autem idcirco hoc nomen non negati l quia sicut eommunis eis natura est,itavi nomen. Hoc tamen inter patrem filium interest, quia pater a nullo hoc accepit filius autem per generationein omnia patris accepit,ut in virtutevi substantia, e nomine nihil distet filius a patre.Vnde dicit, inral halat pati'mea uinit. θ-a vis Non ergo indignum neque contrarium est, si, Christus Deus dicatui, sed de Deo patre,ut unius Dei auctoritas conseruetur. Nam si quis aliud putat significare cum voluntatem carnis flagitar,sciat Apostolum mundam vitam habuisse, quia secundum iustitiam legis con-lierlatus est sine quaereta. Sed quia perleeutus est figem Chiilti,idcirco rans ni inquit amin numeriucarnu nostra omne enim peccatum caro dicitur, maxime perfidia,quae est totius sceleris mater. Nulli opera bonadceastitas proderit, si sit perfidus Perfidia enim hi eomnia maeulat. Hine est quod subdidit, Et eramus natura in ara, Aut is teri Naturae enim cum mala voluntas lupponitur,st natura irae id est, qua vitioni sub iiciendastit, immutata non substantia, ted mala voluntate. Hoc enim deputatur naturaeqliod sequitur. Vnde ait in Esaia,Semrepsi num. Et quare sit semen pessiimim, subieciriReliqui Iuniim Dominum, ct Arracundiam pronaca- fissanctum prael, ut naturaqirae deserit Deum pessimum semen dicatur. Degenerare enim est ab auctore recedere:& clim malum exemplum caeteris praebet, malui est semen. tactus enim pessimos facit.Si vero redeat ad auctorem,bona erit natura, secundum Apostolum qiii immu tatus,dum agnoscit creatorem Dum,PMelectis su appella
Dein aruiem, qui diues es in misericordia/ro remuiram charisau uam qua misertus est Uri,cum
falsa remos in Christo Iese. xt mur consideres ut in ta stibis, Rex Hoe dicit quod si
Ita memorauiallic futuros sanctos etiam ex geni us 6 id Christus est caput eorum. Ut ostendererinsecutusve mirarib vero dotes duit gratissis christo Iesmoe significat,quia in futuro iseulo immortale donum Dei apparebitii remunerationem fidelium; quodnen Multu riit tauruaudiuit , nec ininiam fascen-L,hκρυ raritum auenti in eum Maee sint iaperabundantes diuiti vitantum detur credentib qtiantum inuestigare non potest mens.
ex vobis: Dei enim donum es, non ex operuis ineaaus mortem Nam is sum mentu, rea ιι Chrι-s Iesu in opera bona, q-praeparavi Deus inm EDGratiam sis facti estis erram Gratia fides data est, ut
credentes saluentur.Et non hoc ex rata:Deim dominest ηε oper ne qui glorietur. N.-- AmMAgmentum, creariis Christo Iesu in operaMna,quapraeparavit Dein rian illuambvlom. Verum est, quia omnis gratiarum actio salutis nostrae ad Deum referenda est,qui misericordiam suam nobis praestat, ut reuocaret errantes ad vitam, non qua reis res verum iter. Ideoque non est gloriandum nobis in nobis ipsis.sed in Deo, qui nos regenerauit natiuitate cael
iti per fidein Christi.ad hoc ut bonis operib excitati, quae Deu nobis iam renatis decreuit pronulla mereamur a ciperci Memoria praeterra retinentes , odissa uando erasissentesin carne,ervi dicebamin praeputium, bea qua dicitur circumcisio incarne manu fieri quoniam erututeor temporesne Chri Io, ahenatι a
λυπrariarer inmm. ras,cte. Commonet genis , ut remini centes quid fuerint, serant enim carnales,&sine
spe , nullam promissionis eommunionem habentes hi daeorum in Christo Iudaeis enim promistus erat Christus,non gentibus, 4 propensus gratias agant Deo per Christum qui misericordia sua fecit illos participes spiritalium cum e sent carnales ideo tamen Cirtam is,in incarnemanufacti, ut significaret aliam non manu factam spiritalem. Nunc autem in Christo Is rasari alia uando longe eratu acti ei pro persorinum Christi.Adhue donum de gratiam Dei commendat, ut nos semper velut obnoxios gratias vult referre.Idcirco enim sanguine Christi proximos nos Deo factos memorat,vi qumrum affectum est. canos habeatDeus ostenderet, qui pro nobis filium sunm mori permisit ut&nos in fide esus durante omini
ο in misericordis,&c.Hae verae diuiti sunt misericordiarum, ut non quaerentibus vitio misericordia praestaretur,sicut dieit Elatas, Palamfactissium non quinmtιν--.Hoc enim est abundare misericordia , ut&non postulantibus tribuatur.Haec tamen charitas Dei esterginos,utquia fecit nos,nolit peri φΠ Diij x Dim iiii, pro illo nobis illatis non credamus, scientes odius suum.Ideo enim secat, tamaret quod iis nem n . -
eis possunt inteiri Ille enim cum sit Dominus, & nullius egeat,oblidit se pro nobis, ut non illi, sed nobis magis proficeret,nos enim etiam si nobis non pro ere iam tecogeremur mori pro ipso domino serui quanto magis cuin non solum illius, sed & nostra mors nobis praestet
nos in hristo. Quia enim per ipsum nos secitaterum per ipsum nos reformauit in ipse,id est vi ius membra simus ipse est autem caput nostrum. Ipsum enim habemus Deo praestante,auctorem vitae nostrae, sicut dieit Petrus Apo- stolus auctorem rere,ita interfecti . -grarissa factis lta. Hula dono addit&gentes, significans saluatos noso ἱmnes esse gratia Christi.
268쪽
'squimxia,quiaperinum habemus accessum viris in unostino adpatrem.
cviseri vir uernum 9 Pacem fecit inter circuessionem iraeputium passio Saluatoris. Inimicitiam enim, quae velut paries media erat,& diuidebat circumcisione a praeputio, praeputium a circumcisione, hane seluit Sal vator, hanc legem ut neque udaeus praeuutiens de circumcisione reprobaret gentilem,neque gentius fidus de praeputio , id est de paganitate;abominaretur Iudariam; iud ut ambo innovati,unius Dei fidem sequeretur inChristo.Omnia enim quae crimit Saluator, tunc firmauit cum resurrexit a mortuis. Parietem tamen qui medius erat, diuidens inter legem lictorum&gentilitatem , maceriam siue sepem signifieauit, id est non parietem stabilem neque robustum; quia neque gentilitas firma erat quasi
ab homine inuenta.neque circumcisio & neom hae. .escarum & sacrificiorum vel abbatoruin stabiliss fixa ota seruatio.Sic enim data sitiit ut cellarent adueniente Iristo.Quamuis enim Peus haee dederit, sed ad tempus fidei autem firma, siue sueeetare est praedicatio. Legem matulatorum edictaeu am,riditas conderet instipso in uno m-m homine iaciens pacem.Hoc est quod si pra summatim memoraui:quia legemquep dataerat Iudaeis in circuessione&inescis, in iactificiis, in sabbato.euacuauit,hoe est, celsareiam tui Te,quia oneri erant,& sic fecit pacem. Vnde Petrus Apostolus dicit in actis Apostolorum Quid imponitu iugumstra cervicemfragram qnodneque .urci nosti,
re Deopo amara intersui immicilias in semetipso. Sublata iis nimicitia, mone sua Christus prius populos inter Ter conciliauit,deinde Deo pati pacificos fecit, ut homines naturae unius,quia diuersi iacti fuerant per errorem, mu-bra et Iicerentur unius corporis noui, muri caput Chli. stus esLEt venienses gelidauitDum νοι qm si e 2paremis qui iuxta, aper ipsum habemα acressum utriquem reos ri-taadpatrem Idem sensus est. Interfecit enim inimicitias in se dum prohinnibus tam Iudaeis quam etilibus morimus est. Omnibus enim profecit mors Savatoris Resu ges enim a mortuis damnata morte quae tenebat omnes, ostendit quam spem haberent credentes in eum. Hinc
mandauit praedicationem,qua omnes conuocarentur ad
Deum patrem in unitate spiritus Euia discordia,ut siue Iudaei qui prope ideo dicuntur,quia ipsorum patribus facta promissio est, siue gentiles s qui ideo longe dicuntur, quia Deile sem non receperunt datam per Moysen; ista Llo praeterito ritu susciperent fidem Christi, per quem
Erio iam non sis Maena atque regrini,pedestis emes sanctorum, est domesticimisuperia cui prafundamentum posIolorum o Prophetarum, Essummo angulari lapide Christo Iesu, quo omnioructura compacta crescu4n templumsanctum in Do-no,in quo corvos ad canunιin habuaeuiam Dei in sedes ciuessessiorum, O Admonet illos ut memores sint beneficiorum Dei,qui acum longe ellent a cogniti
ne&timore Dei,rrusericordia eius adiiuieti sunt vi fierent participes eorum qui prope Deum erant conciues facti tiliorum DeLSiost enim quaecumque gens Romanorum parem tequi desiderauit, oblatis donis siscepta est utensent ciues Roniani, quemadmodum aliarsenses Ciliciae,unde Apostolus ciuem Romanum se diciti ita& qui- eumque fidei seChtimanae sociauerit, fit ciuis sanctorum,
larum o Prophetarum , sesummo angulari lapide Christo esu. Hoc est supra nouium vetus teitamentum collocati Quod enim Apostoli praedicauerunt, I rophetae suturum dixerunt,quamuis dicat ad Corinthios Dem, quit,pri-m po tisataeis Apostolassecundo Probetas, sed hi alii Prophetae sunt.1llo enim loco de ordinatione Ecclesi disputat,hic vero de undamento Ecesesiae Prophetae enim disposuerunt,nam Apostoli fundamenta iecerunt. Vnde dicit Dominus ad Petrum, Superissampenam adisicissa coam meam , hoe est,in hac catholicae fidei eonfessionellatuam fideles ad vitam. Nam &Dauid disposuit domum Dei,& signifieauit locum ubi fieret,Salomon vero land
uit eam.In quo omnis tractura compacta crescit m tem, in . .ctum inmmιno,inquo νει coad ιamim tu habitacinam Dei in piritu. Hic sensius est unde Dominus ait, Superissampstramis id fictasiam meam. Duos enim populos in se sui cepit Soluator,&i ecit vivam in Domino,sicut&lapis angillaris duos parietes eontinet in unitate domus firmatos Fideles enim superfietes fiant templi Dei in spiritu conueruntes, ut possint haeredes fieri caelestis habitati
HVim rei gratia,ego Paulus vinctus Christi Iesess. II.
vinctis Christi Iesu a rota,m. Quoniam dispositionem
diuinae clementiae quae fuerat ante mundum erga salutem gentium ostendit , iunc se legatione huius donisungi Dei prouisione Christo mittente declarat Dominus enim post resurrectioniam suam Apostolos suos vice sua misit predicare,hune diligens ad conuersonem gentium
Christo mill ix est praedicare gentibus mysterium gratiqDei. Sciundum reuelationem notum indifactam est mysterium, sicut aete crisin miano: out potestis legente inresturre prudentiam inramis insteris Chr .Ostensiam sibi signifieat reu lationem mysterii Dei,de quo prius breuiter sememorat scripsisse,hoc est,remperate, prout poterant capere prudentiam Apostoli in sacramento Christi. Quia adissecalis non fuit notum ii, iaminum, sicut nunc reue tum es sancturivio Prophetu. 1hriiugemusesse areductionc vota rasct comparticipespromt sumutarum Christo es , per Enangelium. Hoc asterit ostensum a Deo tempore Christi quod latebat,quia gentes participes futurae essent gratiae promissae in lege. Quod ostensum dicit praedicatoribus sanctis Prophetis,id est Apostolis&Iegis explanatoribus, non Prophetis veteribus.Quamuis enim admitterenturpitus ad legem geli lesaed circumcidi iubebantur: Propnet. εω i,. scierunt gentes participes suturas doni Dei; nam &hoelignificauerunt multis in locis, i sed hoc latuit,quod sine
circueisione&labbatis.&neomeniis, caeteris talibus
gratia Dei suturae essent participesin absque lege perciperemi fidem Christi.&ialuarentur.Hoc est quoddicit:in ritu esserentes coheredes, concorporatas , articipes promisi uelis in Christo.Quienim spiritu Deum colit, opere legis opus non habeti tinfac -βm minis. Muiritim e
numnatis Dei,que daries mihiman v operatιanem virtuturi- et praedicationem ministerii sui Ogitii uni asserit donum quod disposuit Deus gentibus ita lavinutis lite
269쪽
operationem operatio enim virtutis esus est qua Chri Drum aliarendorum error iit trassi Sunt enim temporales tam suscitauit a mortuis, deuic morte inqua omnes Ita intiDistensatio tamen Euangelii eius haec est, uua ,
gesta est volutura Dei quia gentes sine opere legis salua,
quia omnis taliam tempore clauditur ve enim impiorum servitivi autem aeternas portas eleuent, hortante iustitia admonentur, quinueritas in sempiterna laevia perseuera Vnde ait in psa Iovii Macpesta Domini,iali miratisipeream manifestum est enim quia iusti per fidem intrant in
caelos in regnum Dei, quod numquam corrumpitania propheta testatur,dicens inter cartara: talore regnum aliud insom pratis.Impii autem per incredulitate in intrant in in
Mihi Omitum sinclarum mirinis, M. Humiliat se eum seminimum dicit, sciens humilitatem profectum haberct Nam tantam gratiam sibi datam dicit, ut donumhoc quod ante ignotum tuit praetericis seculis sibi alteruteoncessum, ut hoc manifeltaret gentibus.Vnde enim minimus lanctorum omnium videri potest qui antequam baptis retur,vas Electionis appellatus est ingentibin e Merura incomprehensibiles cuirin christi.Flectum seitobat ad praedicandum donum Dei in diuitiis incomprehensilib.
Christi,quas gentibus iam desperatis largiri dignatus est,
ut sine opere Iuuarentur perndem. Et inestum est, quianemo egregium & maximum munus per indignam mittit personam.Ostendens ergo quantum aDeo merea. tur, humiliat inmense, ut mentum eius crescat. Et ga-n omnem fissis emtiis μι as m Deo, qui maersa creami Millam te dicit duplici modo docere gentes mysterium quodluat in Deo ex quo sunt omnia, ut per eum discantac intelligant Christum semper inDeo&apud Deum, quia sine circumcisione&caeteris legis mandatis disposuit saluare gentes Indigni eium inuenti sint Iudaei tantum ae talem habere doctorem. Sic enim Iudaei eredebant in Chiastum, ut legem tamen seruarent:
quod odibile est apud Deum. Denique dicunt Apostoli
ad eoapostolum suum Paulum; riarastatre, quot miltiaμatis linia, credentiam ctomnes in ama corrisum sexu. Vnde saltum est, vas electionis ad gentes docendas mittere.
tui. v vel ipsi fidei suae spem plenam habetent nihil ini*α sed solo christo sperantes Manifestato enim saeramento Christi tale donum datum est, quod persectat tauris haberet et recium Sicut enim in magnis votisma. xima dantur apophoreta ira& magnifico manifestatomysterio, gaudii&laetitiae causatam egregio munered nati sunt homines, quod illuvitis sicaa copiam salut
Vtinno primabibis,ctc. Tam bene de hoe sensimus,ut non solum gentibus hunc magistrum daretiverum- etiam vi per eum veritas Christi innotescat spiritibus in caelestibus,qui sent principesvi potestates Potestates ideinqui potentiores sunt inter caeteros spiritus Principes autem,eo quod principenm potestatibus, ut agnostentes per taclesiam quae multitarie ad vitam attracta est, in Christo unius Dei manere mysterium, desinant aberr re.Id enim agitur , Heraedicatio ecclesiastiea etiam his profietat, deserunt albensum tyrannidis diaboli, quase aduersus Dei unius fidem impia praesumptione armauiti Qui insensus Psalmo xxiii.praescriptus est, ubi Deus universitatis Dominus demonstratur, dicente Dei spiritu -t David Don testim ct enitudo e-, enis imam Moτviuesquih uot mea Et in subiecti, To--Mn-puvestri, o eleuini pomaenaares , imbibu rex sina emum tartareum Hie ergo rex gloria Christus Moui deuicia morie resilugens apparet Dominus esse&rex gloriae. Vitruis enim potestatis sitae qua subegit inferos, m nisestatur quia ipse est filius Dei,qui unius Dei regnum in extis & in terris esse ad condemnationem tyrannidis diaboli praedicauit. Mamiam propositum Rulorumis Christ usu Domitia,sino quo Miamin liturtatem --siden perstimi iis Manifestatum dicit Christum saeculo,quo proposuit Deus ostendere mysterium suum pro salute humana, ut cognitio mysterii Dei mortalibus conferret salutem, ut quasi dedicatio regni Christi hane gratiam eredentibus ero apopboretis largiretur. Licet enim iam olim tactumiit, nouum tamen videtur ignoranti creaturae
terranommatur,vrdet buseundum diuitias ma
Pro regata momum Misi vi Manifestari spe qua est in mysterio Chriiti, commonet ne scandalum patiantur propter tribulata es quae sanctis a perfidis irrogantur. Ad gloriam enim pertinet illorum, si in tribulatione magistri non fuerint seandaliχati ducipuli, hae spe fi ai quia fidelium pressurae futuri seculi gloria erigentur Hac enim fidesium probatio est si fidei siue spem aduertant -- rei gram μει genua mea ad patrem Domini nostri DPCvristi, ex his omnupatemtium caluo in terra nominatur,rtiar rib λ tam diuitias mulsa sim virtus in rarari ni θιruum suam mister irrem hominem. Hoc istexis genibus prieati se dicit, ut quiadignarus est aduorare gentes ad cognoscendum mysterium voluntatis,eius, hoc etiam do. net quia diues est, ut nutu eius firmenrur in spiritu, hoc
est. vi non illos perturbent carnalia exitia illatia perfidis, sed sim stabiles, expectantes insuturo huius rei mercedem Christum hastare per μοι in credibin, stris. In eo petit eos magis firmari ut non ambigant,sed magis eredant Christum habitare in te, quem non vident his oeulisci ut nititus datus hoe eis per Dei donum inrundar,ut certi sint de Christo quod vivit, filius Dei est,&liabitat pei fidem ineordibus nostris, ut eum fidem eius habemus in eordibus nostris, ipsem habere videamur. Quod eo proficie, ut secuti simus deauxiliis esus, quianon deserit nos, sed semper adest propter fidem su. am quam videt in nobis quippe cum ideo spiritus eius, quivi Dei patris est, deru no v viceaeius tutos praestet nos si ei allentiamus,ut occulta revelen,per quem inque ipsum in nobis habitare ambigere non debemus.Est
enim hie alius parasitus, inter quos personarum dista tia est,non naturae quiadi de eiusaccepit,& a Deo pro dit.in quibus enim unius naturae unitas est, inuirem sui sentiunde dicit Dommus: -patis,imamri , mea
tur ergo his principibus qui in errore sent in caelestibus, iram
siue ministris eius interris, ut auferant portas principis
sui,id est,diaboli de mentibus seis,per quas multoru de ut in charitare radiari, e moe praestare diis habu
270쪽
IRtantem Christum vel spiritum in nobis, ut sundati simus in cliaritate Dei,& deuincti beneficiis eius possimus cum sanctis, qui sunt Apolloti Prophetae immensum inaestimabilem cognoscere Deum, omnia excedentem maiestate virtutis suae. Cum enim dicit, laritudo,ctis irais do,o altitias,oe profodum hoc utique significat,vi licui in sphaera tanta longitudo est quanta latitudo, ira in alis titudo quantum&prosundum , ita in Deo omnia aeuualia sunt immenlicite infinitatis Sphaera enim deli nito modo concluditur Deus autem non solum implet omnia. sed&excedit. Nec enim clauditur, sed omnia intra seliabet, ut solas inestabilis&infinitus habeatur, gratiae huic iniusticientes asantur: qui cum tantus sit, digitatus est per Christum hominem visitare peccatis&morti subiectiam Co nostere qastquesupereminent scientia charitatem Christi. Post Dei patris infinitam&in eoinprehensibilem cognitionem&ineliatrabilem ementiam, Christi quoque agnoscere nos vult charitatem , quia su- ereminentis efficientiae iubintelligitur humanae, ut uper scieriam hominum habeatur dilectio Christi. Quis enim potest colligere mysterii huius charitatis rationem, ut&Deus hominis causa homo nasceretur, deinde moreretur pro hominibus, pro seruis dominus,pro creatura creator, pro impiis pius stopter quid ita dilexit nos Autriquid nostrum haberet,qui nulli indigetλNumquid nocharitas haec super sesentiam hominum strinusquis hominum hanepoterit charitatem alicui exhibere Quamquam iri partit, ac per hoc supereminet humana com
bene ergaseagentes possint talutarem recipere valetudi nem ita&magister genuum hortatur ut fidei suae distra opera facientes possint percipere quae promitia sint tam cti,,scie,s gloriae suae esse huius res prosectum. m omni
knitate isto modestiaci ci patient usserentes tuscum in charitate , seliaresauantes itarem stultus in vinculo pacti.
Nune distensionem prohibet, charitati autem stituendum moesti, ne spiritum unitatisvi pacis amittant,ac perho ut inuicem se suis tant eum patientia Modestia enim prosectum parit, quia cum se inuicem tolerant cum leanitata animi monentes, corriguntur ad effectum; ira in eis manebit, per quam filii Dei non immerito vocabuntur, quia dixit Dominus: Beatidio ui,quoniamsi a Deirmis itur.Perturbatio enim Minquimido contentione iacit,quae talet etiam ea quae mala nouit, velle defendere; ne cedere videatur. Hinc oritur discordia,quae corrumpit pacis foedera.
ince M.&mino ritin, QPropter pacem con-eordiam haec tubiecit, ut quia unum corpus est Ecclesia, unum sapiat populus,quia virum est quod creditur. Vnis menta Hoc ergo vult nos scire, quia sensis nosterili equi liminin,rnasides. ιι in baptisma, in Deruo pater Ommum, non potest, nec perspicere prosunditatem beneficiorum usuper Omnia est,stper omnes, in omnibranobu Adhue v- Christi erga nos:viperinde semper ei supplicesvi deuoti.&qui debitis nulla ratione satisfacere possumus, vel inside eius usque ad mortem perseueiemus. Ille enim pro magnificentia matellatis uiae ea gessit pro nobis. quae ibi indigna sinit, t&nos inquantum possimus ei famule--α, ιι N. Irmin omnem plenuudinem De Quia fides neque in topatre integra est, neque tu solo silio perse- . ideo adiecit, Vt impleum: ntinourn pleno Iudaxem Dei: ut consessione&gratiarum actioite Iicut patri,ita& lilio honorificentia re semetiar omnia quae a Deo patre sunt per filium Acha&restaurata Getamur, ut sit plana persectio diuinitatis in professione tedentium. Nihil e nim deest Christiano, quando Deum patrem per omniat inmensum elle cognoicit;charitatem quoque Christi in- et tabilem&Capere murentem scientiae humatiae prosite
m ero quipotes omnia lacere, o siperabundan.
Ad patris personam haec reseri,ut quia melius scit quae
utilia,&quae non petenda sunt,&qtrando danda, qualia, Squanta opus si int, ipse gliberi te prouidentia vinuleium sibi credentes. Cui ideo gloria in Christo Iesu,quia tipsum omnia praestat nobis: quia honor pariis initio
est,& in Ecel sa,id est, in populo quemlibi adoptare di
gitatus est. In claritate enim filiorum, gloria patris est, dicente Domino; uluce advimn vestrum coram hominibis, ut rideant opera vestra botra , magni Porpatrem restrum qui istatus.issicisDuἰoiam. Amen. id est, in aeternum vetita
of ecro itaque vos ego vinc in Domino, I H
gne ambuisu vocatione qua vocati es ,cum omni nitare animi est modesta, cum patienti esse. rentes invicem in charitat onmes, mei uase I risin in vineu acu. Uem itaque issicis Moriatur eos, ut recte incedentes in praeceptis Domini, ad promisiam gloriam possint peruenire Si eut enim petitus Medicus oblectat infirmos, vinitatem commendar,ut quia unitas stad quam vocamur, in nullo distentiamus. Si enim unus est Dominus, id est Christus, sciit di ipse ait in Evangelio . Qiliat magister Wila reae est Christia,isa fides, unum baptima, unae Deruo pater Ommum, quisuper omnia est, Oper omnes, inmmbis credenti in unus debet esse animus,&cor populi , quia haec quae enumerat, vilitatis sunt, concordant enim inomiarbus Patrem tamen Deum, quia nulli debet quod est sive omnia isse dixit, CFoper omnes Ideo per omnes, qiua ex eo omnes: necesse est visiaper haec otiani sit quae ex eo sunt. Et in omn/b nobis, id est, fidelibus. Ini bis est enim per consessonem, quia eum satemur,&quia spiritum suum dedit nobis, per quem sine dubio in nobis eli. In Paganis non est, quia pater Christi negatur et Ieabillis. at utque autem novum data es gratia secun . dum mensi.ram Gnationis Chrsti PropterquodHem, senissi aDum,c Ituam duxit captiuitatem, dedidera hominibin s uodautem enit, quid est et si quia etiam desen privit inferiora terrat descensi,=stes quies ascendi super omnes em
ri cuiqueaut nostrum aetasPasia, oc. Nunc quia diuerta in homni b. dona sura, ne putarentur osseere, nil L. ti. hoc purgat non es Ibeontrarium, quia in donis Oiseiorum diuersitas est non naturae unicuique autem tantum dicit dari gratiae,quantum donare dignatus fuerit Dominus montamen tineaequitatis mensura, quia unicuique pro viribus tribuit, ut tantum tauriat quantum litit. Pro lpter quod disit, Ascendens in altum, p:itiam duxit captiuitatem, , o dedit dona taminibvi. Moesic. iptum est in Psalm lxvii. Dona tamen haec post triumphos coepit largiri viticens enim monem exaltatus est in cruce, sicut ipse dixerat. Ait ris i enim , κm exaltaru fuero a terra, enim trabam ad me. Expoliauit inferos, cum raptiuos quos ex ptatuaricatio-τie Adae aut propriis captos peccatis inconditione teIIebant, abstulit consentientes ibi, ascendes inde in hos induxit. Ex quibus aliquanti resurgentes in eoi ribus multis aperuerunt ad esumonium euicteirno tis, ut qui sorte Christi reli irrectionem taedituri non essent, ex horum resurroctione quos mori uos scirent, rei fierenti mos enim videruiit quos agnoscerent dudum vixis obusta