장음표시 사용
181쪽
complectitur domum vita aeterea l), adspirent, nempe splendorem illum, quo Deus ipse gaudet, et qui ab Eodem in alios dimanat, eaecellentiam illam, qua
vero honore es dignus, conditionem denique omni vicissitudine terrena superiorem. Rusmodi deuiquo studii ratio haec est, ut quis peraeveret in bonis operibus, non de tempore in tempus nonnulla praestet laudanda laeta. Ostondit igitur illud studium, actione sese manifestans, indolem totam recte constitutam.
Sod disertius otiam de talibus agit hominibus Apostolus hises verbis: Quando enim geritile8, legem scriptam non halentra, natura - impellente, ea, qu leae scripta agenda imponit, τα του νίμου , prae3tent, hi, legem non habente3, 8ibimet ipsis sunt leae, in semet ipsis recte agendi principia, intus Vigentia, ha
bent. Qui nempe factis ostendunt ενδεικνυντια) id, quod scripta leae exigit oma bonum justumque μο
εργον του νομου) , e 8criptum e88e in ipsorum cordibua, dum una cum illis operibus tralatur comesentis 2). Apostolus, de Vera probitate agens, cogitatione sese trans-
fori in tempus, quo de illa ab omni parte absolutum fiet judicium, etenim superioribus addit liaecce: et dum
I Ib. vs. 10 tamquam virtutis praemium, quod Deus largiturus est, commemoratur, praeter δοξαν et τιμήν, pcta ista summa, quae ex intima cum Deo conjunctione oritur. Caeterum exinde . quod Apostolus h. l. non, prouti VS. 7, de vita aeterna, tamquam praemio, loquitur Sed de bonis commemoratis , satis apparet, haec illa contineri. 2 Rom. II: I4, 15 cll. vs. 26 Sq. 3 Vox λογισμος non ad solum conscientiae testimonium, Sed simul ad mentis actionem , illud suscipientem , nobis roserenda videtur.
182쪽
etiam defendunt, die, quo Deus judicabit abaeondita hominum Ι). Eo nempe die cogitata illa interna inter
Se rationes ineunt, adeo ut unum cogitatum bonum)alterum, tamquam malum, accuset, vel etiam unum
bonum) alterum, tamquam bonum , probet. Absolutum hoc judicium aliquando fiet pem JESUM CHRIS-T- 8ecundum euangelii normam 2). Luculentissime ex iis, quae deinceps attulimus, effatis, apparet, qualis quantaque Vis eX PAULI mente facultatibus singulis assignanda sit, et quam facile atque s solenter homo illarum ope explicari possit. Scilicet per memtem rite observantem unicuique aditus patet ad Deum cognoscendum, nulla peculiari patefactions intercedente; eordi hominis insculpta est nomma, secundum quam SeSe totum componere potest, quamvis leae externa non adsit; hane normam num Constanter Sequatur, semper et ubique testatur comacientia , nulla externa vi instigante; quin adeo aliquando ipsa cogitata meruis, eo cientiae sentemtiis innitentia, Sortem uniuscujusque futuram dirimunt.
Summo igitur jure tribuit spiritum Apostolus homini, etenim ad divim excelsaquo illae vires omnos tendunt, summaque simul pollent Vita propria, quae iis inesse non possit, nisi divina incitentur Dεργεία.
I) Ib. vs. II, 16. In horum versuum cohaerentia definienda secuti sumus METERI explicationem, quae sese maxima simpli
citate commendat t. ea. Komm. lib. d. x T, I 836, IV, ad I. L . 2 Ib.; cons. p. 52, in not. Quomodo hoc de iis, qui CHnisTI patefactione haud beati fuere, contendere potuerit Apostolus, indieabimus in Cap. IX.
183쪽
Harmonice denique hanc explicationem procedere posse, adeo ut nulla adsit vis, nec sario eandem impediens , jam supra significavimus, de nuituralibus agontes assectionibua, e came, quae Wς 'ς Ope vivit atque Viget, ortis 1); nunc addimus, omnes omnino inferiores impulsua, in egregios conspirare posse
fines, si quis ad Deum atquo divina in terris sese extendit; quod ut probemus, citamus dictum Apostoli, quo hic Christianos quidom alloquitur, sed quod tamen hoc jam loco egregie ad id, quod nobis Volumus,
Ad unam quaestionem nobis etiamnum reSpondendum est, cur nempe Apostolus necesse fuisse statuerit, ut Deus peculiarem quandam Israelitis concesserit
patefactionem et suae naturae totiu3 et Sanetae suae τ9luntatis; cum tamen utramque cognoscero homines sua
sponto valeant. Observandum est, ut haec quaestio rite solvatur, datam esse illam patefactionem, ut Supremi Numinis cultus Servaretur, poSt ortum peccati, quod naturae humanae lumen, ut infra Videbimus, tenebris obvolvit, et eandem illum non modo praeparationem attulisse, sed etiam Vaticinia, absolutam poet factionem, aliquando in CHRISTO concedendam, indi- Cantia, quae nemo Suo acumine excogitare potuerit 33.
3 Quatenus ex mente JESU atque reliquorum, qui in N. F. dicentes scribentesque occurrunt, homines sese natura ad Deum origere valenni , et quatenus hane cognitionem sua culpa amiserint, exposuit egregie USTERIU8 in op. l. , Ρ. 2l sq. , illustrans dicta,
184쪽
Disquiritur, eae quonam fonte PAULUS sententias de hominis eae Patione Dei maniferiurionia ope petiverit. Non abs re essse ducimus, paucis etiamnum disquirere, ex quonam sonte PAULUS eas, quas insuperiore j exposuimus, sententias hauserit. Etenim probare studuit SCHNECTENBURGERUS I), may
In opuse. p. 155 et , eui inserta est eommentatiuncula: Diana tirlielo Taeotigio des PhuLus und lare Quellen, p. 92 sqq. Signiscat scinisca QMunoxnus , AleXandrinorum Iudaeorum philosophiam PAULO innotesecro potuisse per Gau λ IELEM in comm.L. p. liet , de quo egit Dasi rus , in op. GesesisHI. Darsi. , II, p. 239; hie vir doetus etiam non abest ab opinione, Apostolum illa philosophia imbutum fuisse in op.r En . d. mul. LMQ. p. 5 sq. , 185 sq). Longe aliam sententiam unperrime protulitorinsTR N, PitILO's Lehre non den yMilichen Mitte Men ere., 1848, p. V sq. , qui putat: - se das Christenthum koincliseus citis solesen Elementon hervom,aessen und duae ea, iam nichi andera ati sum, ainor δεν arysten Misayri e sit, Menn man metat, die Miloniseia Hilosophia aei die Murael, aus der eine Paulinisele oder Iohnnneiactara tigia hortorseptingen. - Man wird nimenda Traulen lesen non Gn Dornen , oder Felyen non den Distela' etc. Non tamen negat, philosophiam Pu1LoNis hie illic prodere nonnulla vestigia, quibus ad religionem Christianam aecedit p. VI . De ratione, quae hane religionem inter et plaeita philosophi Alexandrini intereedit, agit quoque suos ΜΛ Quaestiones Milone , t 829, I, p. 2 sq.
185쪽
nam doprehendi convenientiam inter ea, quae tam in orationibus, Lustris atquc Athenis habitis, quam in
epistolae ad Romanos Primo ae secundo capite expOsita sunt, et inter ea, quae in PHILONIS scriptis a
que in libro Apocrypho, qui Sapientia AALOMONIA inscribitur 1 , inveniuntur. Idcirco statuit vir illo doctus , Apostolum haud ignorasse Judaeorum Alexandrinorum philosophiam. Prao caeteris hanc. instituimus disquisitionem, ut pateat, quatenus jure contendi possit, PAULUM praetor sontes, supra allegatos 2 , hunc etiam adhibuisso
omnos homines, gentiles etiam, ad Deum sese eX- tollere valent, et pessimi quique probe norunt, Se , POPVerse agentes, Deum non latere, noque Illius poenam a So constanter depollere posso 3). Nam Deus omnia omnino implet atque penetrat, et Ille nihil vacuum et desertum a se reliquit 4,. Praesertim
l) IIune librum, qui multa continet philosophiae Judaeorum
Alex&ndrinorum semina, a PHILONE prosectum esse, Protati nonnulli effecerunt ex HIERONYMI testimonio, vel etiam, n Seniore quodam maiLONn eundein consectum esse, ut alii opinati sunt. Dui I Us in op.: Geschichil. Darat , II, p. 16 I sq. negandum esse censet.
a De eonfusione linguarum, I, p. 423. - Dieta allegamus, prout i etiam supra p. 70 , secundum ΜΑΝΩΕYI oditionis paginas, hac in re a scuΝΕ ΚΕΝ nunGERO deflectentes ; neque etiam constanter ordinem, quo ille locos citat sententiasque exponit, sequimur, quia nostra disquirendi ratio ab illius discrepat methodo. ε) Gq. Ali., III, i , p. 88 est. seripio: Quod Derus sit immuta-
186쪽
vero Supremus ille propinquus est animo, qui hominem divinae reddit naturae participem 1 , cui diurna vis inspirata est, et quae ita ad Deum trahitur, II usque cognitionem accipit, quoad ejus fieri poteat 2). Etenim, qualis Deus sit την ουσίαν), terrigenae perfecte cognoscere nequeunt, saeile vero Illius eaesisten
tia sιπαρξις) ad istorum pervenit notitiam 3), pro uti
bilis, I, p. 285 sq. Quomodo haec sententia de Deo, omnia Omnino implente, ex PIULONIA mente, intelligenda sit, evincit locus, a SCHNECERN B. citatus: De cons ling., I, p. 42b; Vid. infra; cons.
Sap. Sal. I: 7. IJ Quod deterius potiori insic, I, p. 208, De opiscis mundi, Ι, P. 34 sq.; Fragm. , II, p. 668; De dec. Or. , II, p. 202. 2 Leg. Atm, I, I, p. 50 sqq. eli. P. 49. 3 De monarchia, I, II, p. 2I6 sq. Prouti PHILO hoc loco p. 2l6 ἴσως αδυνατον dicit, cognoscere, qualis sit Deus, ita alibi De somniis, I, I, p. 630 Illum nuncupat aκαταλοπιαν, Simul Vero Illum De mon. . l. l. δυποπαoroν disicilem cognitu) δυήκαrαχο- mr ον di cilem perceptu esse affirmat. Utraque sententia, Saepius in philosophi scriptis vel iisdem, vel aliis verbis obvia, inter se
pugnare videtur. Res tamen secus sese habet. Etenim arbitratur PHILO, hominem gaudere mente siVe ratione, quam maxime divina, vinculis vero aggravantibus Rilectuum atque indigentiarum cum corpore sensuali conjuncta, quorum Vinculorum unum dicit voluptatem τον ολκῆν), alterum necessitatem τὸ ν χρείαν, αγαγκε' ); nemiuem plane tollere posse istam necessitatem, quippe qua vita te restris sustentetur, sed tamen, isti nemiuem sese subjicero debere, contendit philosophus; - voluptatem Vero reprimat homo, ut ad Deum adscendat, veramque Virtutem colat necesse esse, ducit
PHILO cons. DaHN., in Op.r Grachichil. Darsi. , Ι, P. 333 sqq. , P. 345 sqq. . Vora igitur est DuILXII VOX ib. p. 133 , terrae ineOIam, ut ad Deum tendat, ex philosophi Alexandrini mento, impedimenta Superare posse: Daber eben nur datares, dasa er a hortMenach au sein.' Cons Leg. AIL, I, I, p. 64: εις - Πρίν
187쪽
etiam vires Dei, quibus constituitur ratio, qua hunc in mundum agit, facile mente cognoscuntur. Sunt il
ἐξουσία, το κράτος); illa incitante το παν effectum est, penes hanc ejus, quod offectum est, imperium
est repositum; illa idcirco ποιητική, haec βασιλιναχ nuncupatur 1 , vel otiam illa θεος indosinito), haec κυριος 23; cum illa arctissime cohaeret grestu, miser eordia sη ἔλεως), cum hae vis legifera η νομοθετικη), quae ab ultera parto jubet, qurae pra tare deret si πρOςr πουσα, α δει) , ab altera parte, quae si ienda Sunt, vetat th απαγορευουσα, α μὴ δεῖ 3 . Vires
vero illae sunt relationes ratisnesne, ut jam indicavimus, quibus Deus in hunc mundum agit, et in hoc sese mediato manifestat; probe igitur a Deo ipso sunt distinguendae 43. Homines minus perfecti, ad
I) De cie him, I, p. 143 sq. , De saer esis Abelis et Caini. I, p. 173 De Abres amo, II, p. 18 sq. 2) De Abr. , ib., De plantatione Noe, I, p. 342 - ν γωκυμ- δυναμις , καθῆ ἔν oeχω ο δε , -ς ον νυν τετεῖ supremus nempe Dens), Lem Ali., III. I, p. 10I, De nominum musatione, I, p. 582 sq. , vid. Sap. Sal. XI: 29 cu. vs. 24. a) Ηae sitiit tres eirea, quas a duabus prioribus IriHLo interdum diserto distinguit, quod satis observaro negligit ECIINECRENA. , in eorum. l. , p. llo sq.; vid. infra. 4) Conss. ea, quae de ui βα--η. atque de vi ευεργετικη που - τὲωῆ) leguntur in libro: De nom. min. , I, p. 582 sq. Deus ipse hie a viri a hisce distinguitur, quatenus ille extra Omnem relationem positus, prorsus absolutus, semet ipsnm implens, atque sibi sustieiens est, hao vero minimo; de hae discrepantia Dei a Diribus agittar si iam in lihris: Dὰ sacris. Ah. M Caini, Da Abr. II. supr. ll.
188쪽
Deum ipsum solum sese origere haud valentes, Illius virea praecipuas honore prosequuntur si). Mundi porro contemplatio ad Dei exsistentiam agnoscendam ducit, et etiam aliquatenus docet, qualis sit Ble; nam : - - γνωρισuατα τῶν δημιουργων πλφυκε πως εἰνω τα δημουργηθεντα. Quodsi jam homo artificia vidons ad artificem, illis majorem, adscendit, quodsi urbem, recte administratam, Contemplans, magistratus Suspicit prudentes, nonne etiam illum, qui universam rerum naturam pulcre ordinateque dispositam perlustraverit εἰκοτως μαλλον αναγκαίως εννοιαν λ σεσθω δει του πατρος και ποιη-
losophi sententia, talem cognitionem comparari per mentem τον νονν, την δαχνοιαν 3), την cρατικον
I De Abr. , II, p. I9. Unius imago perspicaci menti exhibetur,
χ- vel vim creatricem, vel rectricem Vid. p. l60, not. M. Alterum dictum De somn. , I, I, p. 644 sq. , quod citat ACHNEC- ΚΕΝΗ. in comm. l. , p. III , huc non pertinet, etenim in illo non de Deo atque Hujus viribus, sed de ratione, qua harum una ab altera discedit, agitur. 2 De mon. , I, II, p. 2I6 sq. cll. Fragm. , II, p. 665 sq. , Dedec. Or. , II, p. 19 I sq.; conae ilicia Sap. Sal. XIII: I sqq. obvia. 3 De Cher. , I, p. 144, Quod Deus sit imm. , I, P. 279 , - 282 ubi Deus τε δ mo non comprehendi posse dicitur, πιι μὴ καrα
189쪽
Sumina denique vi nitendum est homini, ut cogno
scat , qualis sit Deus 3), quod ut selicitor faciat illo,
utque ad divina atque excelsa sese magis magisque erigat, in perfectionem moralem Strenue Omni
busquo neglectis deliciis illi incumbendum est 4).
Diserto otiam PHILO laudare solet leges, a natura praescriptas, et in indole atque agendi ratione praestantium Virorum expressas b), qui veluti fuerunt οἱ καὶ λογαοὶ νομοι. Neque silet idem philosophus de conscientia, quae serio admonet graviterque impium mordet, adeoque et judicis ot acer Moria Vices sustinet 6). Negari nequit, magnam primo Obtutu esse Convenientiam inter PHILONIS plaeita atque PAULI Sententias. Ubi vero ad singula attendimus, simul in oculos incurrit, quantum inter utriusque cogitandi
rationem adsit discrimen, quod frustra removere tentat ACImΕCKE URGERUS.
Ita hic vir doctus Apostoli ossatum de Deo, hominibus intus manifesto, non recte confert cum philosophi Aloxandrini sententia de homino, cum Deo cognato, deque Hoc, illum inspiranto illiusque menti
190쪽
sese palam faciente; etenim PAULUS simpliciter exponit, hominem, quia excelsa gaudet cogitandi facultate, sua Fonte Sese ad Deum erigere posse 1 . Neque minus a vero deflectit SCIIΝΕCΚΕNBURGERUS in reliquis conciliandis. Ita dictione: το γνωστον του μου, significari censet id, quod de Deo no8ci possit, ita nempe, ut alia, quae Supremum Numen spectent, hominem lateant, alia, ad Verum, internam aeternumque Dei naturam pertinentia, eidem aperta sint 24.
Hoc statuto, arbitratur, ea, quae aperta Sint, vir complecti, a PHILONE etiam, tamquam facile cognOSCendas, laudatas, Potentem nempe vim, adjuncta notione Datitiae poemaa gumentia, et vim creatricem atquebemescam; quam sententiam ut rite defendere possit, PAULI Verba: η τε αiδιος αυτου δυναρος και λιοτης,
satis arbitrarie interpretatur 3 .
I In comm. L, p. 95 cll. p. I 08 sq. Postquam nempe vir ille doctus ex Act. XVII: 27 sqq. et Rom. I: 19 o D. αυτ. ἐφαν. rite eL fecit, Deum ubique praesentem esse: se in der meli und dem mensehi chen Bewussisvn,'' insuper contendit: se Das φανερον εν αυτοις beaeichnet Ohne Memel die von Goti selbst in die Gemuther hommende in-nere infenbaruns V Quodsi autem ita explicari velis haec verba, non sane difficile est ea conciliare cum placito PIIILONIA de tam ratione Dei; vid. locus p. 165, not. 2 citatus. 2 In comm. l. , p. 9. 3 cll. p. 109. Lubenter concedimus, ex PAULI mente, homines Deum non persecte cognoscere posse I Tim. VI: I 6 , sed simni judicamus, Apostolum Rom. I: I9 sq. noluisse accurate definire, quatenus illi Supremum Numen cognoscere Va- Ieant, quatenus Hujus natura illos lateat, vidd. ea, quae p. I 53,