Dissertatio theologica Pauli anthropologiam exhibens quam... pro gradu doctoris... in Academia Groningana... publico... examini submittit Didericus Hermannus Henricus Tijssen,... d. 21 aprilis a. 1847..

291쪽

CAPUT VII.

DE RATIONE, QUAE INTER HOMINEM PECCANTEM GENUSQUE HUMANUM, PECCATO DEDITUM, ET REGIMEN DIVINUM INTERCEDIT. I 20.

indieatur, qua ratione homo eaeperiatur, vel saltem eaeperiri possis. se a Deo defexisse. Quia homo poccans libere a Deo saneto deflectit, non potest non ἱποδμος fieri τω ΘεE 1 , sivo eu pam coram Illo sustinere Illiusque poenia subjectus

esse. Haec culpa indivulso cum peccato est conjuncta. Quoniam autem omnes homines peccatores sunt, Omnes quoque eulpae sunt obnoxii snae o κcσμος

292쪽

τεκνα φυσει ορρος dici merentur l). Adest etiam illa culpa, ubi homines in ignorantiam de Deo Hujusque

Voluntate Sunt prolapsi, atque Vocem condemnantem conscientiae non amplius clare audire valent. Quin adeo Vel tum quoque adesse potest, eum homo proeagens sibi persuasum habet, se recte agere c2). Etenim ignorantia ista ex ipso peccato oritur 3 , et ejusmodi persuasio tribuenda est erroribus praejudicatisque opinionibus, e ui oμαρτμη, ob quam homo

culpandus est, repetendis. Praeterea hie in memoriam reVocandum est, claram notitiam intimumque sensum discriminis, bonum intor atque malum inte cedentis, offuscari posse, non Vero penitus eradicari

vel in singulis hominibus, vel in iisdem in societate conjunctis, et insuper cor ciensiae Vim supprimi posse, vel perverse dirigi, eam Vero ipsam non plane eX-stingui 4 ; sin minus omni emendationi ineptus foret

homo.

Ab altera vero parte rite eSt obserVandum, culpam eo majorem esse, quo magis homines insigni Dei boneficio Hunc Hujusque Voluntatem COGOSCere Valeant, adeoque impediantur, quominus in ignorantiam

l) Eph. II: 3; cons. p. 216 sq. et ib. DOl. 2. 2 Contrarium non ducendum esse ex Apostoli dicto Rom. XIV: 23 obvio: παν o οὐκ ἐκ πωτειος e persuasione morali est. Vs. I), auctor ει εoris, merito Contra DE. WETTIUM Sittentehre, I, p. III cll. p. 308 sqq.) defendit MuLLERU8 in op. l. , I, p. 237sq. , observans, eae illo dicto minime elici posse: παν O ὲκ πίστεως δίκαιον εστιν. Cons. omnino Ioh. XVI: 2.

3 P. 24b sqq. cli. P. I 52 sqq. 4 P. 248 sq. est. p. 259 sq.

293쪽

incidant , vel in ea maneant , et quo certiorem habeant persuasionem, Se perverse agere. Ita Judaei magis culpandi Inagisquo poenis divinis expositi osso perhibentur I quam gentiles, quamvis hi, aequo atquo illi, in summa versentur porVersitate. Ita Apostolus propter occlesiau Christianae vexationem se quidem summopere culpandum ducit, se adeo πιαρτωμν πρῶτον dicit, sed tamen simul confitetur, so ἐλεηθῆναι, proptorea quod πνοῶν ita egisset ἐνα-uice. Haee igitur culpa, ex illius mente, major fuisset, si Claram Perversae suae agendi rationis habuisset notitiam certamque persuasionem 2).

3 21.

Exponitur, quomodo Deud suum animum erga peccatum humrinum parefaciat. Cum coram Deo sit reua peccator, adeoque Illius poenis obnoxius, jam nobis paucis est Videndum, quae qualesque hae sint poenae, sive quomodo Deus suum erga Peccatum humanum patefaciat animum. Proprio

tas, qua Ille peccatum punit, dicitur οργε 3ὶ, quae sanctitatis est facies negativa, prouti δικπιοσση dici

294쪽

meretur facies poritim 1 . Illa οση ita, ex PAULI mente, peccatores assicit, ut sensim sensimquo in majorem incidant perversitatem, utque hujus horrenda

indoles plene prodeat 2 . Hoc primo obtutu dimodo

ost intellectu; nihil enim potius' a D o sancto exspectandum foret, quam ut peccatum poenis suis circumscriberet tolleretve. Quodsi vero in rem penitius inquirimus, non possumus non Mostolo assensum praebere. Cum enim peccatum liberae voluntatis abusui sit tribuendum, homo isti indulgens ad perversam sese convertit explicationem, quae, si resipiscere nolit pe Cator, non potest non secundum certam progredi lo-gem. Jam vero arctissimum Deum inter et hominem stabilitum ost vinculum, quod solvi nequit, quamvis hic sese ab Illo disjungat, id est, Hus Vinculi notitiam sensumqua supprimati Hanc autem ipsam ob causam lex, seeundum quam sese explicat perversitas, Dot subest regimini, sive prorsus ne esse est, ut peecatum, intrinsecus sese expandens et extrinsecus indolam suam pestiferam manifestans, esse appareat principium Deo inimicum, hominis naturae atque destinationi contrarium. Quodsi Vero quaerat quispiam, cur Deus non ocius absolutam in CHRISTO praebuerit patefactionem, qua omnes, qui Vellent, peccato liberari possent, respondendum est, id, Apostolo judico, i Vid. Cap. IX.

295쪽

increvisse, quo certius ejus jugum dein frangi posset , et homines prius ejusdem Vim evertos esse, quo ardentius sese ad Dei gratiam, in uni eo illo homine expositam, extendere possent l). Praeterea, Deo moderante, ante CHRISTI in terras adventum non solum adfuit peccatum in genere humano, prouti s sequens docebit, neque singulis hominibus praeclusa est via, qua tali ratione ad Deum sese eri gerent, qualis in CHRISTO plene est adducta atque

manifestissime patens, prouti in Capito IX videbi

mus.

Ne autem PAULI sententiam de modo, quo Dei regimen circa peccatum Versetur, perverse intolligamus, omnino est obsereandum, nullum inveniri

dictum, in quo ipsa peccati exsistentia ad Deum resoratur 2); insuper tenendum est, haud Obscure homines Deum, sese luculentissime patefacientem, negligero vel Huic sese adeo opponero perhiberi,' ubi ab

Hocce summis peccati gradibus τῆ πωράσει 3 , vel

2 IIaud provocari potest ad I Cor. XI: I9 et 2 Tim. II: 2O;

etenim, ubi priore l. dicit PAULUS: δει γαρ καὶ αἰρεσεις εν πιῶν εἰνή, ἔνα οἱ δοκιμοι φανεροὶ γενιοντα εν νυιν. Jam VA. 17 et I 8 indicavit, vigoro intor Christianos schismata, ex quibus hare es sese evolvant; talia autem schismata non adesse decere prostetur. Posteriore l. pronuntiat Apostolus, ecclesiae Christianae conditionem tum praesentem respiciens, in magno aedificio non solum esse vasa aurea atque argentea bonos Christianos , sed etiam lignea atque lapidea malos Christianos , et illa quidem in decus, haec autem in dedεeus tendentia; talem vero conditionem adesse debere minime docet, quin adeo vs. 21 contrarium perhibet; cons. MuLL., in ΟΡ. l. , I, P. 476 sq. 3 Rom. XI: 7 sqq. cli. Vs. Il sqq. , 20 Sqq.

296쪽

Cuntur; prorsus autem necessarium est, ut hominestum priores reddantur, quia haud sinunt, sublimioris naturaB Vim Soso exserere, Vel quia hanc do industria emeacitato destituunt. Denique haud negligendum est, PAULUM quam disertissimo alibi loqui do hominibus, 8emet iplos summae perversitati tradentibus 3), vel talem του μου του αἰ-ος τουτου Vim in se a mittentibus , ut mens eogitana eaeca red tur ). Numquam igitur Deus est, qui peccatum operetur,

sed unico ossicit, ut hoc eo tendat, quo tendit 5 . Ex eo, quod disputavimus, jam duci potest, Deum

l) Rom. IX: I8. Spectat h. l. PAVLus Judaeos pertinacissimos, qvi non solum ad salutem, in CHRIATO Ohlatam, haud attendehant, sed eam spemebant, quin adeo Deo praescribere audebant, quali ratione Ipsi erga homines versandum esset vs. Is sqq.). Emci hoe potest ex vs. 17, ubi provocat noster ad PHARAONIs exemplum, qui Deo, elarissimo geso patefacienti, renitens, in Exodi libro velaesa obdurasse VII: I3, 22 sq. , VΠΙ: II, 32 , vel a Deo obduratus esse iVII: 3 est. vs. 2, mr 12 sqq. , X: 20, 22ὶ dieitur. Talibus igitnr Judaeis ostendit Apostolus, a Deo solo pendere,ntrum hominibus salutem offerre velit, necno est. IX i 6 sqq. , eteonsulto retieet, Illum hae in re sapientissimo consilio versari ab qua hominum indolis eonditionisque rationem habere; in sequentibus vero satis signifieat, homines sua eulpa salute, in coraeto

5 Quatonus Deus in V. atque N. F. homines obdurare perhibeatur, et quatenus precatum per pecentum punire dici possit, Oxponere studet inutianus, in op. L, II, p. 556 εqq. , 560 sqq.

297쪽

in peccato puniendo non ita praecipue versari, ut in homines pervorsos mala mirena irruere curet; hisce econtrario, Apostolo docente, etiam expositi sunt cir stiani, ut ab omni mali labe puri praestentur atque magis magisque perficiantur: sunt iis talia mala erat gagiones, eo consilio immissae, ne cum mundo condemneretur 1 . Quam autem aliquando plene experientur et numquam non eXperiuntur Poenam summam peceatores, ribi, Deo moderante, procreant. Hae invita, ut diximus, talis istorum est poena, ut mali vis increscat, ut ita sublimior natura supprimatur, ut

facultates in pessima quaeque dirigantur 2 . Dum

voro hae in terra vivunt isti, dulcedinem qualomeun- quo e rebus percipiunt terrenis, quibus sese per carnem manciparunt; sed ea etiam dulcedo speciosa istis eripitur, morte adVentante, quam idcirco tamquam horrcndum malum reformidant 3). Post mortem non possunt non iidem summae e Ositi esse miseriae propter vitas verae divinaeque desectum; et aliquando, cum erit patefactio δικαιοκρισίας του μου, sive cum Deus per CmUSTUM mundum judicabit, et conscientia pleno evigilabit, sese condemnatione dignos judicabunt peccatores; quia autem hujua judicii tempore istorum poena plene patefit atque stabilitur, Apostolus iram Divinam cum hocce diserte conjungit έγ.

298쪽

Deo moderatore emetum est, ut genua humanum, preeato deditum, ad CHRISTUM praepararetur.

Paullo superius diximus, Deum consulto por tantum temporis spatium peccatum grassari sivisse 1 ; nunc, quo melius PAULI anthropologia, universum genus humanum spectans, intelligatur, paucis nobis pediscrutandum est, quatenus Ille effecerit, ut anto CHRNSTI in terras adventum homines haud lateret, quales essent, et ut iidem apti redderentur ad absolutam patefactionem, liberationem a peccato ulterioremque persectionem allaturam, capiendam 2 . Ad Judaeos si attondimus, his, ex quibus CHRISTUS progressurus erat, PAULO judice, haud spernenda o lata erant commoda 3), ita unius verique Dei cognitio, ita leae, scripto consignata, quam tamquam institutum, peccati indolem ostendens et ad CHRISTUMViam praebens, disertissime laudare solet noster. Illa, prouti quaecunque lex, mandando vetan quo bonum promovere, malum prohibere conabatur, alte

2θ Do ratione, qua audaei atque gentiles ad canisTuri praeparati sint, ex PAura mento, da industria agitur in op. per. : να--λεω in Liafri, ita I 837, III, p. 543 sqq. , 562 sqq. , IV, p. 6ss

299쪽

rum insuper pollicendo, alterum minando prosequeb tur 13, non vero illa, licet ipsa esset a ritualis, tale largiri valebat internum principium, quali quis est rum exsequi, alterum vitare emeax esset; inde, quamdiu talo aberat principium in homine, manebat, hujus rationo habita, γραμμα externum 2), interdum sp ciosa quaedam opera procreans, non veram δικ- mm' constituens 3); quin adeo, quia data erat illa lox hominibus, haud satis earnis impulsibus resistere solitis 4 , miserrimas vulgo habebat sequelas, quibuscum tamen salutares effectus arctissime erant conjuncti. Una cum peccati notitia, exportentia docente, illa poceatum ipsum afferebat 5 , τα παθηματα τιμαμαρτων eliciebat 6 , opportunitatem praebebat τῶπαραπιωματι, ut multi sester prae eaesereret Τ); a tamen simul impediebat, quominus homines in lothargiam quandam inciderent moralem, etenim om- ciebat, ut singula peccata evaderent παραιώσεις, si-

6 R. us. 5. 7 Rom. Vi 20: μώ- δὲ παρειήλθεν, ἔνα nia νασιν - πα- ντωμα. Voce π -ωρια consulto h. I. utitur PAULus propter ver-hum πυσμάων, quod indicat, inobedientiae manifestationem vid. p. 238, et ib. noti 5 jam anto seriptam legem latam adsuisse. Hoc si tonemus, nullum ostendiculum praebere potest Apostoli judiscium, Deum sanetum legem tali eonsilio tulisse; vid. 6 2I.

300쪽

ve disertae normae transgre senea, quarum quisque

sibi probe conscius evadere posset 1 . Pro vita, quam pollicebatur illia lex, mortem adducere solebat, hujusque exspectatione miserrimos reddebat peccatores , sed ita simul hanc habebat efficacitatem, ut ii, nisi prorsus vanitati essent dediti, in se descenderent, peccati in se detegerent monstrum, quo ὁ νομος, indole πνευματικος, tam miseram habebat sequelam, utque pugna inter carnis Vim perversam atque sublimioris naturae vim oriretur 2). Ex hisco igitur colligi polost, per legem non solummodo osse notitiam 3γ, sed insuper ἐπίγνωσιν αμαρτίας, id est, talem eos mitionem, qualiso peccato Subjectos esse, convinci possent homines , et eo duci, ut vehementissimo appeterent gratiam 4 , quae επm modum ibi abundare solet, ubi peccatum

Quia autem norma illa scripta ita emcere valebat, ut homines peccato veluti ferocientes ad se conVerterenter, quia continuo ostendebat, hisce haud licere mero, quo petulantor vellent, hi stub illius potestate tamquam eaptivi contervabantur, donee aliquando pione adesset interna

conditio, fdes 6), in ABRAHAΜΟ aliisque egregiis viris

i) Ita dictionem Gal. m: Is obviam: Tων παροι σεων χαρον προς σε o remo, cum USTERIO in op. I., p. 67 interpretandam esso censemus, etenim optime congruit haecce interpretatio eum notione Toeis παραβασις et vid. P. 238, et ib. not. 2, 3, 4.