장음표시 사용
61쪽
que eXempla, ad legem Mo8aleam, ad prophetarum vaticinia, quae omnia, utpote auditoribus haud cog-
Schris. d. x IT, III, p. 25 sqq. , eam dissicultatem tollere
studentis, - ps δε-Lucara hane narrationem snxisse, ut ostenderet, PAULUΜ euangelium non annuntiasso gentilibus, nisi postquam Judaei pertinacia sua sese illo indignos pracstitis ent. Tali ex musa etiam reliquas relationes repetit, utpoto quae prorsus non conveniant illi Apostolo, qui probe noverit, ad sese δυσπίχιον εῖc τα ἔθνη, non Q τον περιτο ν pertinere II: s). Ubiquo igitur in hisco etiam detegit eonsilium istud pscudo-LucAE eous p. 22 sq. . quo Judaeorum opinionibus, usibus, moribus, ritibus mordicus adhaerere fingatur PADLLA. Nobis vero omnia ea, quae criticus ille proseri, non recte observata esse videntur. Etenim, ut ab initio inde rem quam brevissime persequamur, censemus: omnino probabile esse, Apostolum illum servidum atqne in mendum pronum ararim Damasei coram gente sua euangelium annuntiasse; eausam. cur hae de re nihil occurrat in epistola ad Galatns, mox breviter indicabimns: - pugnam, quae esse videri possit inter testimonium LNcAE, PAuLO Judaeorum Damns norum, et illius Osius, se ethnarehao regis ARETAE perseeutionem effugisse, tolli, si respieimus, Judaeos in auxilium voraro potuisse illum ethnarcham: prouti ubivis gentis istius socii viros prineipes contra Apostolum irritare solebant Aet. XVIII 1 12 sqq. XXIV: 1 sqq. , XXV: 2 sqq.): - testimonium hujusce, so adeo oscendum PETRuu Hierosolyma primum adiisse, I. It 38)non pugnare cum verbis Luc IXr 26 , simpliciter, nulla addita
musa, narrantis , PAULEM Palaestinae eaput petivisse: - eundem tune per brevissimum illud tempus in illa urbe praedicasse proptoreausam jam indieatam verisimilo ducimus; neque findus relationis veritas nobis infringi videtur verbis: 'Hμον δὲ πνωυώννος HIIreo ύπει, τυῖe friam .e τῆς 'λυδαίας Ha. Gal. It 22); etenim optime plurimis Christianis ecelesiis Judaeae ignotus manoro poterat PAULΠs merosolymis concionans: qnao insuper vs. 23 adduntiar verba, satis confirmant Lucis relationem; dictum denique Γή n αντε νον τῖie 'Ioactiac - - ηγγεώ- Ha. Aet. XXVI: un)
62쪽
uita, eXponere inutile fuisset, sed ad Supremum illud Numen Oculos convertere jubet, quod et operibus,
nihil valet; ex eo enim non sequitur, Apostolum squi quam brevissime I. l. praedi tionis suae rationem enarrat), primum post conversionem Judaeam visitantem, per totam hanc regionem euangelium un- nuntiasse, sed etiam aliud temporis spatium, quo Judaeam peragraverit, signiscari potest. Reliquas difficultates, quas affert criticus, examinare, et ita hoc relationes de primis PADLI satis atque de itinere Hierosolymitano, dein suseepto, eum testimoniis, in epistola ad Galatns inveniundis, in eoncordiam rovocaro, longum est; eouferri possunt hanc in rem ea, quao HEMAENUs Der
sqq.) attulerunt. Obiter monemus, LDcAM esse historicum, rerum capita sola saepius cons. e. g. XX: 1 sqq. afferentem , et ecleetiea versantem, PADLues data opera in illa epistola sua fata post conversionem eatenus enarrare, quatenus ex iis proharo vult, se non esse υνηπι ποδακτον', inde autem tuto esset potest, Iistoriatim reticuisse, quae Apostolus accurate exponere debuerit; et vieissim illum talia attulisse, qualia hie commemorare supervacaneum esse duxerit. Quod ad relationas do PAULI praedieatione attinet, defendimus: eum aliter versari nequiisse, si attendimus ad ea, quae ipse testatur Rom. I: 16, II: 10, III: 2, 1X-XI, et si Observamus, synagogas in variis urbibus eo temporo aptissimas fuisse ad praedicationem in illis inripiendam: - salsum esse smentum ex Aes. XIII: 42 sqq. ductum, PALLUN non ab initio indo sibi gentilium conversionem proposuisse; evertunt enim hoe figmentum quam lueuientissime verba disertissima ib. vs. 47 eli. vs. 46 ne or ) obvia r - naris rationem de PIur I cum Judaeis Romanis agendi ratione optime intelligi, si ob oculos habemus, LEOAΜ rerum summam memoriae prodere: - dictum porro vs. 22 inveniundum minime indicare, istos Judaeos oeelesiam Christianam Romae vigentem, de qua us. II mentio st. ignorasso, sed de omnibus Christianis in universum istos contendere, quod speciatim de Romanis valeat, eosdemque exspectare a PauLO, ut hie vecuratius, quam haetenus laetum esset,
63쪽
quae condidit, et continua Providentiae significa tione hominibus quibuscunque, dummodo hi perci-
ipsos de re Christiana cortiores redditurus Sit: - verba denique, quae Gai. II: 9 occurrunt, unice denotare, PAULO eas regiones adeundas esse, in quibus gentiles majorem cisicerent numerum spro uti
JACOBER, PETRUS et JOHANNES in Palaestina prae caeteris praedicandi negotium in se suscepisse ibidom dicuntur), minime autem significare illa, Judaeos, eXtra Palaestinam habitantes, uti Apostoli illius munere exclusos fuiSse; ut recte obse vavit KONGIUS in comm. l. , p. 305 sqq. , qui egregia multa contra BAURUM in comm. I., P. 30 I sqq. admonuit, et attulit quoque symbolam, ad relationem XXVIII: I7 sqq. obviam eo melius explicandam, ratione tamen,
quae nobis non necesSaria Videtur. - SCII NEC RE URGERUS Veritatem
relationum LucAR etiam defendit in op. l. , p. 70 sqq. ; quamquam statuit: historicum Act. XIII l. l. Ostendere voluisse, PAULUM Cum reliquis Apostolis amicitia junctum munus suum e XSecutum es-Se: - eundem consilio suo convenienter adeo in lucem protru-XisSe, PAULUM , eX Hierosolymorum urbe progressum, Primum semper Judaeos adiisse, et Act. XXVIII l. l. tamquam aptam clausulam libri attulisso, quia ibi, quod nlibi de nonnullarum urbium ineolis pronuntiatum sit, in universum de omnibus Judaeis a que gentilibus affirmetur, illos nempe ad euangelium accipiendum ineptos suisse, igiturque Apostolum Sese ad hosce con-Vertere debuisse cons. op. l. , p. 84 sqq.): - de eccleSin Romana quam brevissime ib. v 8. 15 agere LUCAM, quia, ut Probare studet vir doctus, illam inter atque PAULUM non Optima intercesserit ratio, et historici consilio consentaneum sit, Apostoli mala miseriamque non commemorare in Op. l. , P. I 20 sqq. . Verbulo monemus, hypothesin istam de consilio, quo BAURUS ntque ACHNECKENBURGERUS Acta Apostolorum conscripta eSSe Perhibent, optime resutari, si id, quod p. 25 signincavimus, tenemus, PAULUM nempe in illo libro describi, tamquam euangelii praeconem coram Judaeis utque gentilibus; quomodo vero coram Christianis versatus sit, vel non , vel quam hrevissime in eodem
indicari. Id ipsum de omni Apostoli cogitandi , sentiendi
64쪽
pere Velint, Sese cognoscendum praebet; et ita egregie aperuit Viam, qua majorem iidem sensim sensimque acquirere poSsent explicationem, et magis magisque apti evadere valerent ad patefactionem in CHRISTO datam, absolutam illam, feliciter accipiendam. Lystrorum incolae, qui prouti omnes gentiles ἐσεφισθησαν καὶ ἐλατρευσαν τῆ κτισει πιχρα τον κτισαντα l), cum PAULUM miraculum perpetrantem vidissent 2 , eum ejusque comitem BΛMABAM Deos esse opinati, divinos in utrumque conferre Voluerunt honores 3); quod cum uterque ObserVaSSet, non potuit non a tali superstitione ineptos admira
opportunitatem, ultro oblatam, arripit, ut omnem Superstitionem, nuperrimo tam luculenter manifeStatam, impugnet, et studium in linmana natura repositum, cujus perversa explicatio istam provOCaro SO-
let, in melius dirigat. Hanc in rem primum poly-
agendique ratione, in Actia Apostolorum expressa, valet; liocce nutem si rite ob oculos habemus egregie pulcbit, quam recte LUCAs in historia sua describenda versatus sit. Cons. I Cor. IX: is sqq.
monero sere supervacaneum est, si attendimus ad Vs. I 2 cli. Vs.
9 et ad orationem Athenis habitum vid. in D. . Quia vero unanimo consensu sese Lystrensium superstitioni opponebant Apostolus ille atque BARNABAs, et hic cum illo, Lystrenses alloquente, Pror-Sus consentiebat, admonero negligit LUCAs, pro uti ctiam alibi
facit, de aliis agens IV: I9 sq. , V: 29 sqq.), PAULUM Solunt loqui.
65쪽
tiioismi atque idololatriao vanitatem increpat, verbis utens, Aνδρες, τι ταντα πομιτες καὶ ημεις Oμοιοπαθεις ἐσμῖν υμιν αν omOι, σαγγελi μενοι Ῥας αποτουτων των ματαίων ἐπιστρεφειν επὶ θεον ζωντα 1). Haec sane Verba ad profliganda sutilia gensilium figmenta erant efficacissima. Primum enim Apostolus significat, se suumque comitem ejusdem esSe naturno, earundem indigentiarum assectionumque, atque istos anthropolatras. Dein consilium pronuntiat, quo ipse atque BARNABAS Venissent, ut laetum nempe nuntium istis afferrent, a vanis de religione opinionibus sensibusque 2) istos avocarent, et eosdem conVerterent ad Deum Vere persecteque viventem O); de quo latius in subsequentibus disserit orator profitendo, Illum Omnium omnino rerum esse Creatorem, Iliumqud praeterlapsis quidem temporibus omnes gentiles guis λ- cedere tramitibus sivisse, nulla peculiari sanctitatis suae patefactione data 4 , sed tamen benignitatem Suam Continuo contestatum esse variis beneficiis, quibus Vivere et rigere possent homines, coelitus largiendis, iisque donis, quibus, dum corpus sustentatur, .eor laete af
5 Ib. Vs. II. -BAURUS in op.: PAULus etc., p. 95 sqq. Veritatem narrationis impugnat et orationis ipsius authentiam haud obscure negat. Urget nimirum magnhm convenientiam, deprehendendam inter rotationem de miraculo a Pautio facto, quod fide m us esse
66쪽
Athenis versans non dissimili ratione locutus est PAULUS; attamen explicatius et fusius ibi dissoruit,
eredit, - simul NEANDRUM, id explicare tentantem , aeriter perstringens , - et de eo, quod PETnus perpetrasse Hierosolymis narratur Ael. m: I sqq. Cons. AonNEc-Nn. , in Op. I., p. 52 sq.; seu GL. , in D. l. , II, p. 76 ; eam ob causam studium detegi posse putat eritima probandi, illum Apostolum in saetis stupendis edendis hoe non fuisse inferiorem. Satis insuper mirum esse opinatur: λoe domum miraculum talem habuisse effectum Lystris Husmodi apotheosin obtinuisse: - illius deniquo urbis ineolas paullo post modo prorsus eontrario in PADLDΜ 4 usque eomitem animatos misso Aet. XIV: Is). Mythum illum do δου et M cumo, aliquando in hisee renetibus a PDILEMONE et nAΠc Du in hospitium receptis ovo ., Melamor . , VIII, 611 sqq. , pseudo-LUCAE n mistionem probabilem reddore nemi, doineeps signifieansi temerario sumi, Graecorum atque Romanorum poetas non suo jure istum mythnm in 1 ee regiones transtulisse: - non satis probari posso, ineolas ipsos oundem hiare vindicasso, es hoc etianimi temporo theophantis, prouii nnte MONERula et hujus poetae tem- , pore, fidom hahuisse. - Multo verosimilius e contrario esse putat, Lystrenses, si inta miraculum obtinuisset, PAULUN atquo BARNABANveneraturos fuisse, tamquam mngos theum ve, aeque atque in horum numoro esso creditus sit APOLLONIns illo Pyrenensis ox traetthnsigitne Asiae Minoris, Lystris arenibus, ortus), qui non, quod salso eontendat PBILosTRATΠs , Dei filius habitus sit. Autumat eas ob causas naunus, psemi LUCAM narrationem secundum talea eventus myctisos omisisse, ut Oh oculos poneret, tam P uL- , quam reliquos Apostolos Aeet. Vr 11 sqq. , X: 25 ell. XIV Il) diuinos aecepisse honores eo . RCIIMCKENB. , in op. L, p. 55, scuWΕGL. , in op. I. , II, p. 77 . - Censemus do hisee n,um ratiociniis: optimo fieri potuisse, ut tam Lystris, quam morosolymis merit χωue Lπω ς ιικτως συrOD: - quodsi autem quis miraeulum fieri posse haud neget, tum Helle intelligi posse, eur eonvenientia quaedam , salvo diserimine, quod ipse eritieus agnoscit, in duobus ejusdam generis mimentis reserendis adsitr - eausam, cur Lystris hoc miraeulum
67쪽
oaque addidit, quae quominus LVStris pronuntiaret, importunitate temporis forsan est impeditus 13. Exorditur orator, in Areopago verba faciens, ab observatione indolis religiosae, qua eminebant prae reliquis gentilibus Athenienses, magnum Deorum numerum honore prosequentes 2 . Sed etiam opportunitate, antea Oblata, sagacissime utitur, ut auditores a salsis proque arbitrio emctis Diis avocet, ad unum et
talem habuerit effectum, ex ipso illo mytho egregie illustrari, si
tenemus, horum tractuum incolas superstitione suisse infames; quare etiam poetae, ut concedit B AURU8, ad hosce miranda facta summo jure reserre potuerunt: - illos poetas suo Marte narrationem de PHILEMO CE atque BAUCIDE in iisdem obtinuisse contendisse, et LU-CΛΜ, Simplicem narratorem, talem mythum arripuisse, ut fingendigenio indulgeret, perquam improbabile esse: - homines denique, et quidem rudes talos cons. Act. XXVIII r 6 , eo tempore non amplius theophaniis fidem habuisse, cum aliis argumentis refutari, tum iis, quae e. g. TACITUA Ann. XI, 2I, Hist. I, 86 narrat. Quod DA URGs observat de scriptoris consilio, oritur ex illius hypothesi, do consilio, quo Acta Apostolorum conscripta sint; qui vero ex tali progreditur hypothesi, idem etiam solus tantam deprehendere potest convenientiam inter rationem, qua in PAULUM et reliquos Apostolos atque PETRuM ll. ll. divini honores collati esse dicuntur. Ι Aet. XVII: 22. Apostolum coram judicum consessu hane Orationem pronuntiasse, male nobis negare videtur DE WETTIUS in c. l. , ad Vs. Is , contendens, illum ductum esso se nichivor den Gerichtshof - non einer richterlichen Verhaodluns istim innam Hergange heine Spuro, sondern damu er von dem er- habenen Platae besser geh6rt wurde Ita etiam NEANDER iu Op. l. , I, P. 239 sq. . COIassi ea, quno contra hane opinionem Obser-Vavit DA COSTA, in op. l, I, p. I 89 sqq. 2 Tor nαντα ως δεισιδαιμονεστερους υυας scilicet α θευ i. Consulto Apostolus voco media δεισιδαίμων uti videtur,
68쪽
unicum Deum, Atheniensibus vero ignotum 1 , ad
ducat. Illum mundum omniaque, quae in eo adsunt,
condidisse ammat, et adeo illiinitatum sibique sum- Cientem esse, ut non in templo manu conditis habitet, neve tisio hominum cultu indigeat, cum Ipse largiatur cunctis vitam, halitum aitque omnino omnis 2). Hisce adumbratis, ad singulare Dei moderamen erga genus humanum eXplicandum progreditur noster. Illum hoesmua ea uno 8anguine produxisse fecisse, testatur,
adeo ut in omnibus eadem sit natura, eaedem rigeant facultates, una omnibus sit destinatio; Illum homines inpra totam terrae superfletem habitare voluisse addit, gentiumque fata moderatum esse, cons stretis in consilio
suo periodis definitis gentium habitationis in singulis
regionibus hujusque habitationis ipsius cortis termia
quippe quae, observantiam erga Numina et etiam superstitionem indicans, tam laudem, quam culpam involvere possit ccons. Act. XXV : Is . De uno Deo agens verbo honorifico ευσεβεῖν utitur orator XVII: 23). De Atheniensium δεισιδαιμονία cons. omnino GROTIus ad h. l. Vidd. etiam ea, quae N EANDER in Op. I. , I, p. 257, 260 sqq. annotavit. IJ Ib. vs. 23. Quid de hoe m coorty θεῶ cogitandum ait, eX- posuere HEMSEXUS in Op. I., p. 145 sqq. , NEANDER in Op. l. , I, p. 262 sq. , MEVERUS . in c. l. , ad. h. l. . Praecipue memorabilis est narratio, quam DIOGENES LAeRTIUS I, I 0, 3 memoriae prodidit, EPIMENIDEM , poste Athenis grassante, suasisse, ut oves nigrae albaeque immolarentur πω προς κοντι θε o eo loco, in quem istae, ex Areopago emissae, pervenirent: οθεν ἔτι κάρνυν ἐστιν ἔλοεῖν καzα τους δομους τῶν Ἀλπαίων μυους ανωνυμους, id est, sine nominibus vel sine definitis nominibus inscriptis. - Caete
69쪽
nis, adeo ut in generis livmani historia ubique Venerandum Illius moderamen prodeat 1 . Consilium, quo Illo cuncta disposuerit atque continuo moderetur, hoc esse pronuntiat Apostolus, ut Ilium, tamquam Dominum Supremum, quaerant homines, εi forsan I
tum , ubique praGentem, manibua Veluti conitrectare Valeant, et Summo cum Studio inveniaret; quamquam haec
ipsa perscrutatio non difficilis est ex concionatoris mente , quia Illo a singulis hominibua haud pro labest 2 , etenim tantum inter hos Illumquo vinculum adesse, affirmat PAULUS , ut hi in Illo vivant, sese moveant atque sint 3 , id est, ut sine Illo nee vita,
qua hi gaudent, nec minimus motus, ne exsistentia quidem nuda cogitari et adesse queat. Ipsum hoc tam arctum vinculum intimamque rationem hominis eXcelsam naturam urguere, judicat orator, etenim Statim ad ARΛTI aliorumque poetarum dictum PrOVocat,
idquo suum facit: Toυ γαρ καὶ γενος ενis 4 , quo
ossato utens ob oculos ponit noster, conditionem, sub qua Creatoris sibi conscii fieri possint creaturae eX- celsae, in ipsa harum natura repositam, eSSe generissimilitudinem , has inter atque Illum intercedentem.
D. Vs. 28. Sententia T. γ. κ. γεν. εο M. eXplicationem continet Verborum εν αὐetua γαρ ζωμεν κτλ.; haec igitur non adeo de dependentia omnium creaturarum a Deo, sed potius do praestantia hominis, arctissimo cum Deo cohaerentis, ut rite observat NEANDER JII OP. I. , I, P. 265 , accipienda sunt.
70쪽
Postquam exinde argumentum petivit ad idololatriae cujuscunque Vanitatem Perstringendam, significantius otiam quam in exordio 1 , ulterius progreditur, et ipsum euangelium annuntiat, egregie ita tacto ostendens, Summam esse conjunctionem inter laetum illum nuntium, cujus argumentum Summum jam antea Athoni sensibus significaverat 2i, et Supremi Numinis manifestationem, a generis humani incunabulis inde ad hune usque diem in rerum natura praestitam. Primum commemorat noster, Deum prae infinita boni itato, tempora ista praeterlapsa, ignoraretia de Ipso Ipsiusque cultu infamia, haud respice e Velle, et tamquam
conditionem, sub qua hujus participes fieri possint
veniae homines, nunc Omnibu8 ubi e praedicare, ut ab indolo perversa sese in melius convertunt moenitentiam
agant 3 ; incitat dein auditores suos orator, ad huic praedicationi obtemperandum cogitatione judicii, aliquando divinitus de mundo habendi; Ipsum denique Supremum Numen omnibus praebuisse dicit sitem Viro, tamquam mundi judici ab Ipso destinato, tribuendam, resuscitatione illius eae mortuis 4).
43 Ih. vs. 3I. - Censemus cum NEANDRO in Op. l. , I, P. 267), tam ex tota dicendi ratione, quam ex commemoratione mortuorum resurreetionis vs. 32) sequi, versum ai hrevem modo Exhibero eonspectum eorum luno orator disit. - BAΠ- Rus in Op.r PAULEs etc., p. 167 sqq. pro more suo et narrationem de PAvxo Athenis versante vs. 16 sqq.) smentum esse, et orationem numquam habitam esse defendit. Perhibet