Servatii Gallaei Dissertationes de sibyllis, earumque oraculis ..

171쪽

Hoc oraculo adscripto subdit Phlegon ' et, is Vis δεικνυτα δέκα γνεας αύτά κώ ανuωπους γεγηνέναι. At in editionibus, nullum illi versus praeserunt . - γοεων vestigium , sic enim scri bitur: ΕΦαρμεν ἀει χαλεπον κίαγῖρος ἔχου Qui sine dubio versus licet profligatissimus, continere nosis visus est illam de decem seculis sive γε εαῖς sententiam, & legendus ut posuimus; perperam etiam editur ultimo versu.

Σαρκί.: ω vocat sagittam, qua se extinctum iri ab Apolline prae dicit. Decem porro generationes, mille annos esscere probat idem Phlegon ex ipsius Sibyllae verbis, quae in alio Oraculosis γενε, de

μαῖοι Σηκουλολα καλοῦn. Versus deinde ipsos ex oraculo poniti s N tet studiosus Lector Oraculum hoc integrum reperiri apud Zoetimum Hi stor : lib. II. Et non extare in octo illis quos habemus Sibyllarum libris , ut etiam hinc videre sit, nos non habere illa Si uina Oracula qua antiqui Pagani. Versus sic sonant.

Sed turpissimo mendo tam in sibyllae versibus, quam in Phlegontis verbis ἐκαα ἐν δέκα legitur. Sane si γνεα decem acantini annis termia natur , Si lia quae decem ας, non mille tantum annos, sed cen-

172쪽

tum ae mille vixerit , atqui Phlegon ipse tradit eam vixisse Ai ολα. γον ἀποέ ντα των χλιων non mille intcgros implevisse. Nam cum in de Gmo saeculo mortem obierit δεκατη γενεν ante impletam Videtur decessisse: praeterea , ves ludi seculares, quos celebrandos Romanis indicit illo Oraculo Sibylla, non centum ac decem annis definiebantur , sed centum rotundis. Unde centenarius agon dicitur Hieronymo. Omnino scribendum Dud Phlegontem : His δὲ γενεαν Σa P α Isrρῶ τῶν εκαπν-δα. Et ita legendum in Sibyllae Ursu, ini

cedit ἡσA M. aliam horum versuum correctionem dedit Doctiss. D. Isaacus Vossius in suo de Sibyllis tractatu cap. IX. uter autem horum Doctissimorum Virorum scelicius explicant, Lectori judicandum relinquimus, litem enim hanc nostram non facimus: locum integrum ex Vossio heic adscribere placuit. Cum supra monuerimus,

fuisse & alteram Sibyllam , quam iub Alexandro magno soruisse Strabo testatur, iure aliquis existimet hujus esse versus qui apud Phlegontem exstant Trallianum , scripto de longaevis. Scribit is Sibyl- 'lam hanc vixisse annis pene mille : id si sit, stultum fuerit uni aetati adscribere eam quae tam multis vixerit aetatibus. Ipsa de se sie striabit.

Versus sic esse concipiendos, patet ex eo , quod Phl on subjiciat sibyllam hanc unicuique γένεα attribuisse annos centum & decem palam laque est vixisse annos pend mille , cum n em γενειῆ consciant annos nongentos & nonaginta. Infeliciter admodum haec a lcepit & corrigere conanit vir magnus in Solinianis. Subjungit posmea haec Sibylla sese oαρκοαυσn1πια αν , id est carnibus afficiis, & senio pene dissiuentibus propter peritiam in arte Vaticinandi incum

173쪽

quod inepth de sagitta accipias. Pergit dein eadem Sibylla, & dicit,

Animam suam per aera dilapsam pervasuram alites, & sic suturum ut sint aptae Auguriis. In sepultum vero corpus Permixtum terrae producturuim herbas, quas cum depascantur pecora , fore ut cxtispiciis apta habeant viscera. Similia his de hae nescio an de Delphica Si rula ex Serapione prodidit Clemens Alexandrinus Strom.' lib. I. In sequentibus dein versibiis eadem Sibylla, monet Romanos ut

Iudi instituantur seculares , & ut Jovi, Junoni & aliis Diis faci fiant in Campo Martio, qua Tibris est angustissimus , sic enim fore

ut totius potiantur Italiae. Sed vero cum tempore Alexandri magni non tanta Romanorum apud Graecos suerit fama , nec ipsi Romani Scriptores hujus Vaticinii faciant mentionem, satis veri similiter cons

citur versus hos non posse istius esse Sibyllae, quae Alexandri floruerit tempore imo ne illo quidem exstitisse tempore existimo, quo Erythras. missi a Romanis suere Legati.Si enim exstitissent, utique & illos Romam deportassent. Sed vero mille isti versus qui Romam allati suerunt, illi ab idiotis erant conscripti, a Judaeis nempe ut jam ante diximus. Si quis autem Graecos qui supersunt Iudaeorum consulat versus , prorsus illo; similes fuisse inveniet, ac suere veterum Christianorum carmina, quae si unum & alterum excipias, istiusmodi sunt, ut Maliger sibi in illa quilinio versari videretur quotiescunque ad ea legenda se conserret. At vero illi versus qui apud Phlegontem sub Erythraeae nomine reperiuntur Sibyllae nihil minus quam idiotas habuere auctores cum & puri & et gantes sint satis, ita ut non potuerint ab aliis quam a linguae Graecae petiatis & ab ipsis quorum continent ritus conscribi, gentilibus. Non puto me male divinare, si ipsem Phlegontem horum Auctorem suisse dixero. Complura carmina & Oracula suis ille inseruit scriptis: ea si quis legat & cum his conserat . adeo gemella inveniet, ut vel ex ipsa similitudine unum eundemque omnium statim agnoscat parentem. Nec immerito quod de Diogene Laertio , idem quoque de Phlegoate dixeris , illum ostentandorum carminum gratia suos edidisse libros. Attamen quo minus clegantes illi Phlegontis videantur versus , non debent offendere maculae aliquot quae in illis occurrunt, quas commodet absterges ex Lotimi Histor: lib. II. Nam quo loco legitur μοίοις, reducendum , parcae enim , non nullas, ut a Lyc

174쪽

phrone, maris dictae sunt filiae. Qui paulo post sequitur inquinatissimus versus sic re mandus

- Πληξαμένη χοιρο- ri is οῦς δοῖ re μέλαινα. Ambarvale enim intelligit sacrificium, quod porca foecunda x gravida fieri consueverat. Pro πι α δ s ω , melius apud Zoetimum ira δε-MUω. Deioque postea scribe ; .

. oti ατε λλυnρη h άνδ αν ἐδειοωαν. Hactenus Doctissi vossius. sed quis seelicius manum medicam his attulerit, Lectori diiudicandum relinquimus , uti antea monuimus. Ex his omnibus quae hactenus ex Scriptoribus allegata sunt, constat, non solum de Sibyllae longaevitate, verum etiam quot vixerit , annos, & speciatim illam eandem esse , cum Cumaea & Cumana. De hac Sibylla Erythraea , . quoniam Aristoteles πολυHονι mulis dicit, inquiramus ad quodnam usque tempus vixerit. A divimus Phlegontem, dicentem illam decem γενεάς integras non implevisset ipsam vero Sibyllam assirmantem se mille annos victuram: si Schmi sio fides habenda esset, illam cum Noacho socero, & Japheto marito suo, in Arca suisse tempore Diluvii, & Sibylla cum dicax annos milIe se superstitem suturami oportet ut secundum Sibyllam ipsam vixerit tantum usque ad annum mundi 2617. vel etiam aliquantum temporis minus, quandoquidem tum maritata suit, seiscundum Schmidium. Diluvium ut scribit Bucholoerus in sua chr nologia, incidit in annum i 617. si mille anni aut aliquot minus addantur, numerus indicatus reperietur. Sed ex Lactantio aliisque probatis Scr toribus videmus, illam Graiis Eium petentibus Vaticinatamsisses perituram esse Trojam, ct Homer m mendacia scripturum. Quae verba probe sunt notanda , si Erythraea Si ulla Graiis belli Tro ani Gventum praedixit, dicendum illam vixisse non decem γενεα, , sed mille centum & viginti duos annos. Nam secundum eundem Bucho cerum annus primus belli Trojani incidit in annum mundi 2779. Alstedius floruisse hanc Sibyllam Anno mundi 173o. scribit in Chr nol: sua p. Isi. Haec si vera est computatio, mendax deprehendi- Q α tur

175쪽

tur Sibylla, se cum Noacho in. Arra suisse assirmans, uti ostensum est ante. Sanctus Augustinus lib. X VIII. cap. XXI II. de Carii more citae e Sibilam Erathraeam Vaticinatam Disse ferum nonnulli. Idem ibidem in fine , nonnulli sane Erythraeam Sibyllam non Romuli, sed se i Troiani tempore sugse, scripserunt. Notandum porro Isidorum Hispalensem in Chronico suo scripsiste , tempore separationis decem tribuum 1 reliquis duabus , hoc est tempore Ieroboami , Sibyllam Erythraeam illustrem sume. Hoc certe si verum sit, & cum Schmb. dii opinione jungendum, tempore Diluvii Erythraeam extitisse , &vixiste usque ad Jeroboami tempora , certe longaeva fuerit, opo

tet : ad minimuia enim vixerit I 2I. anno, quis unquam tantam a

talem homini tribuat Mathusalem non vixit mille annos, & haee postquam Deus arctiores vitae limites constituit, vixerit mille trece tos, unum Sc viginti annos i quis tam impudenter audeat mentiripSatis longaeva fuerit si mille annos impleverit Sibylla, uti de se prae dicat, illud vitae tempus sibi assignatum , sed & hoc nos negamus tantum temporis . vixisse Sibyillam. Phlegon testatur, uti supra audiavimus , mille annos non implevisse , sed decimo seculo non completo, abiisse ad plures. Moses testatur silo tempore periodum vitae 'numanae ad summum extendi ad octoginta annos. Et haec Sibylla post Mosem vixisset etiam aliquot secula post mille annos ' sed hoc Graeciae mendaci adscribo. Nullum inter mortales mille annos attigisse certum est ex sacra historia , atque hoc sapientissimus Deus eo fine se disposuit, uti volunt nonnulli, ut homines docerentur , ut ut Ionga suerit patrum primorum vita , attamen suisse brevem , qu . niam mille anni coram Domino sunt tantum dies unus , &hoc pacto homines addiscere possent se ne diem quidem integrum coram D mino vixisse. Quod de lovgaevitate hujus Sibyllae hele adhuc addi posset, illam nempe attigisse , ut reserunt Scriptores , ad tempora Tarquinii Prisci, aut ut at i volunt , Superbi , reservamus in alium locum , illum nempe ubi de Cumana Sibylla agendum et t. Oracula quae Boissardas Erythraeae huic bibyllae ad tribuit, hete describere longioris seret operae , tres enim oraculorum Sibyllinorum priores libros )Erythraeae Sibyllae sine controversa tribuendos censet: sed suo more, nullis assertionis suae adhibitis rationibus: ex

iis quae superius de aliarum Sibillarum Vaticinus diximus, constare,

176쪽

nos putamus, nulla, ne probabili quidem, ratione prasse cuique S byllae suum assignari 'carmen i multi tum de Deo uno cognoscendo, cum de Christi adventu , miraculis, passione, εe extremo judicio, ex Oraculis quae huic SibyDe assignanda censet Boissardus , descripsit idem author, ngiora quia sunt, consulto praetermittimus t sed de Acrostichide Sibyllae Erythraeae data , quia Veterum & recentiorum errore deceptus , illum errorem etiam est secutus, . nonnulla

de dicta Acrostichide in medium proferre constituimus ut, side hac probare possumus , esse supposititiam , Lector etiam iudicet nullosundamento niti Boissardi assertionem cuique Sibyllae suum Vaticinium adscribentis. ακροοχic autem haec. sic sedat: I' 'u συειον G εςο

177쪽

Haec Latinis verbis interpretati sunt nonnulli , Acrostichide Grae

ca remanente: hoc modo. Diam

udiciiserit cum inum, ina madebit. E caelo veniet Princeps persecti futurus. Scilicet , ut carnem praesim , ct judicet orbem. O mnis homo hunestasque Deum , infidusque videbit , II, cum Sanctis excelsiumne sub dui., S ede Mens animos censebit, corpora ct ipsi.

CH. erses erit mundus, stinas ferat undique tegis. R Ostient simulachra homines se munera ditis. I nquirensportas infinget ca ceris atri. S is etenim cunctae veniet lux libera ea T unesanctis. Unis sontes aeternus aduret.' Ο eeustos actus omnes ct qui que loquam . o S ed tenebros Deus collustranspectora pandes.

renus erit euritas, ct stridor dentis ades. E sfustissis iubar, astrorumque choraeae. O mepoli Amradi solvetur, se aurea luna. Valles extollet , collesque 2 verticeperdet. - . U Aruam nec celsum mortalibuν, grore quicquam.

178쪽

I Me aequi momes eampis, hinc Caerula ponti O nnne υτ permens onus. Hi siet fulmine te . . S te sontes simul arsera, ct minis alvei. 5 tridula tune querulum iram tuta fundet Olmpa. O rbis grande malum rugiens, ct Lmna sutura.

T artareumque Chaos m serabis terra deliscens E t venient omnes reges magni ante tribunal

T une is lignum, cornu atque optabile feti A rque piarum vita hominum, in cument vi mundi V ndis lustrabunt bisseno insonu Uocatas. R ex pastoris erit nisi. o ferrea virga. O mnipotens Deus es in riptur versis sis. S ervator nostro aetemus Rex prisu amore. ' ΗΛ

Hos versus nonnulli hoc modo legerunt ut & Acrostichis Latina continet.

S tassensum tanti est Regis inseriar mundum. . '' V Via is tuis omnis, etes sperfectois est, S Sive Me nusta, Deum sinctosque in suae aerita. C Carnis Amasens, o pulpa vestitus amica II De animus alba ὸ sella jus ditet, erisque R Rerum Campus inops, tribuli nascentW , ope que I Invis ent homini, atque jacebit imago. S Solventur portae Stygii Plutonis ab illi. Trium quodvis ista saudebit luce cadamri V Vir Deo atrue exlex flamma dignoscitur , MIMS Scaur integrum quiquid tamen usque lauian haec

179쪽

D Daret enim lampas reseratis foribus intro. i Et multi auret, multi ringentur,. ct astra I Inducent Choreae legem. Facies tam Solis opaca. F Flexum erit' se Caelum; num quoque lucema I Implebit valliso qualsa cacumina reddes, Z Labentur collis hominum stidia, toti I Incipient aqvorseri montes: mare demum V Helivolum nulli, pιum tutas fulmine arset. S GUdent sentes, ctn quam minis unda. .

S Assectum estis senisum dabit aere recurvos E Oulans tuba, perniciem mundique labores.. R Recludetque chaos immensum tora dehistens.

V Vndirisconvenient Reges, sedemque videbunt. i. V. nAcaelo rivusflammae; undae sulphuris aut i di vanu . I OT Tam benefactumjudiciunimortalibus, atque . . O Optarum cornusignum cum gente fideli . - R Res pus vita, orbique instus errori ''. .

C Clara duodenisi ustra omi '3 3 R Roboreumque pessum toto dominabitur orbe. V Hersibus msiriptus Deus his imo relictura X Xenophilus nostra Causa Rex ultima Iaseia . Satis mirari non possumus J.'A. In speculo suo sibyllarum , p. 7O . temeritatem o qui absque ulla probatione pronuntiare audet S. Augustinum tanta captum fuisse voluptate illius Acrostichidis lectione, ut illam ex Graeco sermone in Latinum converterit: con trarium videre quivis poterit qui S. Patris Caput vigesimum tertium lib. XVIII. de Civitate Dex legerit: sic enim loquitur loco laudato Vir Doctissimus. itae sani Sibylta Erythraea quaedam δε Chrso mi nifesto conscrip t, quae etiam nos in lingua Latina vestas ma Ie Latinis non stantibus legimus, prensis euhus interpretis imperitiam Mur post cognovimus. Niam Vir Clarissimus Fraceianus qui etiam proconsilfuit, homo facilli . facundiae, multaeque doctrinae , quum de Gristo eoAlarueremur , Graecum nobis codicem protulis , crimina e se dicens Sibylla Erythmae, ubi ostendit quodam sita in capiti s verseum ordinem Mora

180쪽

rum ita se habentem. in haec in eo verba legerentur. Iratili Θεω

tem versu quorum primae Litera istam sensum , quem diximus reddum. scis eos quidam Latinis extantibus versibus est interpretarus , hac con

tinent. .

Iudiciisgnum, testas sudare made et,

E eris Rex adveniet perfecti suturus: Sellicet in carnem praesens ut Iudicet orbem. Unde Deum cernent incredulus atque fidelis. CHFm cum Sancti. , aevi iam termino in ipse. Sic animae cum Caree aderunt, quas judicet ipse . Duum jacer incultus densis in Repribus orbis,

Rustiens Simulachra viri, cunctam quorue gazam :Exuret terras ignis, pontumquepolumque Inquirens: tetri portas ringet Ammi. Sanctorum Menim cuncta lux hbera ea Tradetur, sinces interea lamma cremabit. Occustos actus retegens, tune quisque loquetur Secreta, atque Deum reserabit' lora lucis,

Tune erit ct luctus, stridet unt dentibus omnes. Eripitur Solis Dbar se Chorus interit orbis.

Solvetur caelum, LunarisIplendor obibit, . Dejiciet collis, vallis extollit ab imo. Non erit id rebus hominum sablime, mel altum. yam aequantur campis montes, ct caerula Ponti. Omnia cessabunt, te in confracta ribit.

parim fontes torrentur, fluminarue igni Sed tuba tune senitum tristem dimittet ab asto orbe, gemens facinus miserum variosique labores Tartareumque Chaos monstrabit terra dehisiens. Et coram hie Domini R*essissentur ad inum. Decidet ἡ caelis enisique Sulphuris amnis. In his Latinis vobis d. Graeera utcunque transeatis, ibi non metuit adsensius occurrere , dic. Iudicet nunc Lector attentus, num alicubi dicat . Augustinus se tanta captum suisse voluptate, ut exstaeco in Lat, R num