장음표시 사용
181쪽
num sermonem transtulerit hos versus, nihil omnino tale quid re.. petietur uti J. A. temere effutit. Versus autem quos pro Augustinianis venditat dictus J. A. sic habente . 'udicis adventu magno sudore videbis , .
Emanare flum, tunc Rex aeremus ab arce Siderea, praesens carnibus dicet ct orbi; d i i *ὸctare Deum plagens atque impia posset, . . Sublimem carne humana Sanctaque carer . Cinctum, Apremoque homines quijudicet aevo ;ωHaec erit omnis humus vepres ct tristis arena. Restinde iusmulachra homines unumque repe gens, Incendentque avidae terram, male, silera, flammae, Stabunt funarorum subapertum corpora lumen. Terraque , mens dr sancta, illa Fendore patebit. Hoce latens facinus, quodgest , quisque loquetur. Subdolaque humani pandentur pectoris antra.
Dira mali facies pavor uvique o undique luctus. Et Iubar involvent selis stellasque tenebrae. yam vaga labetur Phoebe, ruet arduus aster. Ferre caput vallis disiectis Alpibus imas si serit, humanum culmen fastusque DoebiI.
Lataque planicies montes aequabit o ritum. Intactum rate stabit, o urimit fulmina terras Una defetet flagrans cum fontibus amnis. Stridula de caris tuba fundet lugubre murmuria , Supremumque Orbi canet exitiabile carmen. Et subito Susum Chao apparebit hiatu. H RRegnaviumque Dei celebrabit turba tribunal. Undaque sulphureae et alto ex a ther ammae , in bis mortale genas insigne cor ansvals Sancta, in rectis animis optabile robur , Omnibiu uno piis vita melioris origo :Rursus vesani dolor, a que olfenso mundi.
Conustrans undis duodena insonu deles;
182쪽
Regnabit las)pasientis ferrea virga; tantas ct aera m Deus se his Servator ct idem, Chrsus a nobispassus; quem carmina Dant. Videt satis evidenter Lector Judiciosus, a Poetices non valdς perito , versus hosce promanasse. De Acrostichide hac ut quod sentimus proferamus, nulli credimus a Sibylla insana prosectam, Virgilius lib. II LAEncid. de Sibylla Cumaea: qInsanam vatem ad licus. Item lib. VI. AEneid. Seoectus anhelum Et rabie fera corda tument: majorque videri Nec mortale simans, a blata est numine quoda Iam propiore Dei. oviae de eadem Metamorph. lib. XIV. Tandemque Deo suribunda recepto,
Strabo lib. XIV. eo δύ- ς , MM ὰ, ματ ἡ υ id est, Erythris nata fuit fatidica ct furiosa semina. Pausanias in Phoci-cis, Toάντα δἰ μ πινορλητε 6 Θεοῦ πεπι- εν, hoc est, Sibylla Lee furens θ' a Deo eo rebens fecit. Cicero lib. I. de Divinati Furoris Divinationem Sibyllinis maxime versibus contineri arbitrati sint. A sianus Marcellinus lib. XXI. in Principio, Sibita ere rose aeunt ardere , torrente vi mina flammarum. Atque Sol in nostras mentes esse meiat scintillas dissunditans cum eas incenderit vehementius, futuri eoustias reddit. Plutarchus de Pythiae oraculo, Sibyllam μνα , dis αἶ, ore jurente loquentem refert. Quidquid sit, constat furore captam Siby tam oracula sita pronuntiasse, quis autem , nisi furore Sibyllino captus,pronuntiare audeat, Acrostichidem hanc,ut ut inelegantem,a se mina furibunda prψsectami saltem ego non credo, . nec me , plus diabolico Oraculo venerationis deserre debere, ac ipsos Paganos, contendo. Audiamus Ciceronem de Divinatione lib. II. Sibyllae, in
183쪽
prei nuper falsa quadam hominum fama dicturus in Senatu tutantur, eum, quera revera Regem habeamus, appeltandum quoque ei e ' Regem'. s selis Use vel mus. Hoc si est in libris, in quem hominem, aur in quod tempus est ' Ca bile enim. qui i a composuit , perfecit, ut quodcunque
auidi se , praedictum vidererin, hominum se temporum definitime sublata. Adhibuit etiam latebram Obscuritatis: in iidem versus alias is aliam rem posse accommodari viderentur. Non esse autem illud earmen furentis, emni um poema declaras est enim magis amus er diligenetis, quam incitati nis se motus cum vero ea quae ακρος ως dicitur, cum deinceps exprimis versus literis aliquid eoiniectitur, ut in quibusdam Ennianis, quae Ennius fecit: id certe magis est attensi animi , quam furentis. Atque in Sibyllinis ex primo versu cuiusque sententiae, nimis literis i ius sententia ea men omne praetexitur: boe seriptoris est, non furentis, a bibentis diligen . tiam, non instat. Videmus ex hoc Ciceronis loco pro adulterino &supposititio carmine, habitam hanc Acrostichidem, cui & nos plane adstipulamur. nec nos solos inter neotericos , verum etiam An- quos nonnullos, ita sensisse manifestum est i locum Eusebii si per pendamus , etiam illis temporibus de illa dubitatum fuisse, ac de legitimo eius a Sibylla Erythraea ortu. Imo non solum dubitatum, verum & pleno ore pronuntiatum fuisse esse adulterinam. Sed, inquit Eusebius, susticantur abruem nostrae Religionis Poetica musae non me retem haec em idisse eremina , esseque tua ad urina , ct falso Sibylla tuinia diei, cum utiles sententias habeant , mustam voluptatum licemitam amputantes , ct ad temperatam ct honestam vitae consservatione ducentes: est autem Heritas in propatulo , eo quod nostrae Reluidinis viri tempora diligenter er macte eo egerunt, non posse conjectari, quod Poema
hoc a quopiam sit post Christi factum issensium e udicium: est enim in
confiso, Ciceronem Poema hoc legisse , iliaque di in Romanam diale . ctum transtulisse, ct commentariis sis inseruisse ere. Videmus hinc, etiam Eusebii tempore pro supposititia habitam ha cacrostichidem,
quod autem.tam audacter & dictatorie Ermare audent Eusebius, ut de J. A. Ciceronem Poema hoc legisse,iliaque in Romanam dioelum transtulisse, o rem uetario suis inseruisse; hoc nos negamus, nec unquam sententiam suam probaturum Eusebium aut alium quempiam contendimus. Cur non apparet igitur αὐόoχit haec in Ciceronis scriptis ' quinam
sunt commentarii illi, quibus poema hoc inseruisse dicitur Cicero l
184쪽
cur igitur dialectus Romana Ciceronis, inquam Sibyllinum Carmen transtulit, hodie non producitur ' imo salsiim hoc esse Eusebii estitum, Videbit quisque, si Ciceronis ipsius verba attente perpendantur: hoe s est in libris Sibi inu, inquit Oratorum Princeps, in quem
hominem aut in quod tempus est' Siccine Cicero loquatur, qui Poema hoc lesit atque in Romanam dialectum transtulit i videmus perspicue Ciceronem in dubium revocare quae interpres, Cotta , in Senatu retulerat ex libris Sibyllinis , certe haec Eusebii si vera est senatentia, quomodo dubitet, num illa sint in libris Sibyllinis, quos non solum legit, verum in Romanam dialectum transtuliti verba itaque haec Scriptoris elegantissimi, ostendunt ne quidem sibi lecta oracula Sibyllina, quod tamen debuisset, si interpretatus sit illa , eaque scriptis suis inseruit, quod αυτοι, ipsa resutat. Neque enim octo hi, qui nunc circumseruntur, libri Sibyllini, ultibi scriptis Cicer
nis inserti. apparent. Quomodo commentariis suis inserat Cicero libros Sibyllinos , quos nemo praeter Decemviros, postea quindecimviros, inspicere fas habuit nec unquam nisi iussu Senatus legebantur. Cicero lib. I. De Divinatione. Duamobrem Sihilum quid sepsiam ct conditam habeamus, ut, id quodproditum est Majoribus, i jugo Senatus ne legantur quidem libri , valeantque ad deponendas potituquam ad suseipiendas Religiones : ibidem. suoties Senatus Decemviros ad libros ire jussit' cte. Livius multis in locis hoc nos docet, decad. IV. lib. V. Prodigiorum causa decemviri libros adirejussi, o nomen- diale serumfactum di supplisatio indicta est, atque urbs lustrata. Pl ra de in spectione oraculorum postra nobis erunt dicenda. Quom do igitur Cicero scriptum Sibyllinum scriptis suis inseruerit , atque in Romanam dialectum converterit, quod ne quidem inspicere licuit quamvis Auguris titulo decoratus Z quis pronuntiare audeat cum Eusebio, Ciceronis scriptis insertos libros Sibyllinos, quos ipsi ne v sos quidem constat. Religiose certe custodiebantur oracula illa Sia byllina , tanta cum sedulitate, ut siquis custodiendis illis praesectus aliis illa communicaret, capite plecteretur. Varrius Maximus lib. I.
cap. I. Tarquinius autem Rex, M. Tullium Duumvirum, quia librum feret a civilium sacrorum continentem, custodiae si e commiissum corruptus,
Ptironis Sabim deseribendum dedisset, culeo insuetum in mare abjicibust. Hisce testimoniis moti, pronuntiare nulli dubitamus, assertionem
185쪽
. Tusebii esse silsam nullaque fide dignam. Sed Acrostichidis sibi visae,
Ciceronem mentionem injicere sorte pro , ct cum Eusebio , quispiam regerat e viarum quis mihi haec probet , Acrostichidem hane Ciceroni visam lectamque, in Romanam dialectum versam, scriptisque suis insertam' libros hosce quos nunc habemus Sibyllinos, spurios esse, ex ipsis Acrostichidibus patere confido , non enim VIII. Iib Sibyllini nostri, Acrostichidibus conscripti , uti olim Sibyllini, tantopere apud paganos decantati , versibus quippe exiguis brevioribusque Acrostichidibus conscripti erant, Dionys. Halicarnasseus paucis post Ciceronem interemptum annis, sub Augusto, Caesare scri
redarguuntur vel distinguuntur se dictis Acrogisti Eis. Cicero qui Α-crostichidis meminit, testatur omnia Sibyllina Oracula Acrostichidibus expressa , quod nobis luculentissimum sit testimonium contra haec pseud Sibyllina, quae nunc habemus scripta, una & sola tan tum haec οἰκεοδεχώ in iis reperitur: Cicero in de Divinatione lib. II. cap. I 2. atrui in Sibyllinis ex primo verse e usque sententiae primis i teris sententiae carmen omne praetexitur. Hoc Scriptoris est, non furensis, adhibentis diligentiam , non infimi. Ponamus itaque Acrostichidem aliquam Sibyllae, Ciceroni visam, quaestio recurret, num haec de qua nunc loquimur, quamque nobis pro Sibyllina obtrudunt, Cia ceroni fuerit visa , atque de illa eadem loqui Oratorem paganum, hoc si quis probaverit , magnus cerie mihi sit Apollo. Acrostichidem autem hanc, quam Oraculorum Sibyllinorum lib. VIII. i perimus , non esse talem quales olim fuere illae Sibyllarum , ex eo, cum Blondello patere puto , quoniam primus Acrostichidis versus, non continet Acrostichidem sequentium; quod tamen, si genuina es set hare Acrostichis, secundum Dionysium & Ciceronem locis statim laudatis , eo modo & artiscio, exprimi debuisset: unde Cirem non spe magna ratione Acrostichidem illi ut putant visam, pro supposititia explodit4 quoniam duelici artificio elaboratum Poema, a furente posse proficisci, nemo nisi surore correptus assirmet. Etiam obiter hoc notandum, ex hac pseudo Acrostichide Sibyllina, apud Lusebium,a Constantino omissum nonum versum, , δὲ ia πυρ. . Unde constat nonnullos Divinam stilicet, hanc Acrostichidem com-
186쪽
positam credidisse XXXIV. versibus, eo quod primus eius inve
tor legerit κεισας non μις:c: sic parum interest quid addatur aut expungatur ex Oraculis illis, semper enim eorum, si Dis placet, manebit persectio: Notari velim nunc in transitu , postea plura dicturi, Ciceronem, ut ut riganum non tamen pro Oraculo habuisse hanc Acrostichidem, imo scripta illa Sibyllina plane esse rejicienda quae suo tempore sub Sibyllarum nomine circumferebantur, vel saltem non pro Divinitus inspiratis recipienda sen sisset haec enim Ciceronis est sententia, non dari divinationem per inspirationem , qualem in Sibyllis repertam supponunt. Cicero de Divinat: lib. II. cap : C X. sua vero habet
autorietatis furor iste, quem dirui an vocatis , in prae Sapum non via
deat, ea videat insanus ct is , qui humanos sensus amisera, Divinuasseeu tu si ' hinc cuivis oculos tantum aperienti, aperte constat Cia ceronem non habuisse pro Prophetissis Sibyllis, verum illarum striapta tendere potius ad deponendas quam ad recipiendas Religiones, ideoque illis non multum detulisse. Imo Acrostichidem hanc antiquissimis patribus coeterum Sibyllarum fautoribus maximis ne visam quidem fuisse, probabiliter concludo, imo pro certo halno. Notandum enim est a primis patribus nullam ejus mentionem injici,
etiamsi alias pseudo-Sibyllae Oracula allegent. Inter patres Justinum Martyrem primum deprehendo, Sibyllarum Vaticinia citantem , sed de Acrostichide illa ne R. quidem, si eadem quae nos nunc habemus Oracula Sibyllina legit Scriptor antiquus , cur tam altum de iis silentium 3 luculentissimum enim illa de Christo perhibet testimonium: an non mirandum , primos Sibyllarum enco astas nihil memoriae de Acrostichide prodidisse, posteriores vero illam de habuisse & tantopere laudasse ' praeter Justinum Matyrem , qui a nonnullis anno Christi C L. ab aliis anno CLXXX. floruisse perhibetur , etiam Theophiliis Antiochenus, qui floruisse anno CXLV. et ut alii volunt CLXX. scribitur, Athenagoras, qui anno CLXXX. alii sciabunt CLXXXII. Clemens Alexandrinus quj anno CLXXX. vel
secundum alios CXC. Tertullianus qui ut nonnulli. CC vel ut alii volunt CCX. celebres exstiterimi Sibyllarumque testimon contra Paganos usi lea intur, illi nihil prorsus de Acrostochide , & t men posterroris aevi Scriptores& legerint & habuerint illam , ut Sibyllis genuinum oraculum ' cur priores Scriptores illam non an
187쪽
garunt, si in suis exemplaribus illam repererunt ' vel hinc pro certo ausim affirma e ignorasse illos , hanc Acrostichidem , imo velim Lector sedulus perpendat, eius Carminis genus, s Lactantio Sibyllarum Patrono maximo, visum & pro A crostichide habitum fuisset, hoccine a Scriptore diligentissimo pariter ac elegantissimo tam oscitanter praetermitteretur ρ nos equidem non credimus. Si Lactantius crostichidem habuit eo modo descriptam, quo nos in nostris exemplaribus, cur ejus nullam injicit mentionem l certe debuisset , si Acr stichis ipsi visa lectaque cum tam luculentum de Christo sit testimonium, praesertim cum & a Scriptore disertissimo, nonnulli Acrostichidis hujus versus afferantur, Lactant. lib. VII. de vita beata, cap.
Notandum autem in nonnullis exemploribus legi α ικm alii legunt πιφουσι Aldus legit PIψυm τ', testatur etiam opsopinus apud Lactantium legi ritu ι ὁ & quidem haud male, quoniam majoris ponderis haec vox sit. Sed vel hinc constabit ergo, Lactantium non vidisse . hane Acrostichidem si quidem tum ordo ejus plane turbaretur. Nec inde ex initialibus vocabula superius memorata efformari possent. Cap.
Hos versus allegat scriptor Nitidissimus, sed de Acrostichide nubta piorsus mentio, unde merito suspicari mihi liceat, Lactantium ignorasse ex versibus illis Acrostichidem sermatam suisse. Atque vesinde confudi posse sublestae fidei esse hanc Acros ichidem, haec cum absolvissemus, in Doctiss. Valesii notas in Eusebium incidimus, illumque parem nobiscum sententiam fovere deprehendimus p. m. 266. verum notandum virum Doctissimum observare in illa Acro-stichide a Cicerone memorata, Romanos, s salvi esse vellint, moneri ut Regem aliquem eligerent indeque credibile esse concludit, Din: Valesius, primos versuum illorum literas praenotasseJulii Cet
188쪽
siris nomen, quod certe nobis non arridet, nec ullo modo probabile videtur , si Julii Caesaris nomen literis initialibus exprimeretur. i' Acrostichide , qua fronte ausus fuisset Cicero rogare, hoesolis libris , in quem hominem, aut is quod tempus es t ea ide enim qui 1 ia composuit, perscit . ut 'uodcunque accidiset , aedicitam videretur . seminum ex temporum definitione s lata. Haec Ciceronis verba rectes perpendantur , quivis nullo gotio videat ; si Julii Caesaris nomen expressum initialibus literis extitisset iti illa Acrosti nide, Cice- 1 ronem non posse assirmare, illum , hanc qui composuit, sumitisse callide hominum de temporum definitionem r quippe hominis Prem exstaret mentio. Quicunque e Eristianis Scriptoribus sibyllarum
Oracula ad confirmationem fidei protulerunt, ii necesse habuerunt idem dicere de Sibyllis quod Constantinus, cas scili
in lib. X VIII. De Civit. Dei cap. 23. & Hieronym r. in lib. I. contra Iovinianum. Nam hic quidem Sibyllis ob meritum Virginiatatis Divinationem scribit a Deo esse conccsi im. Augustinus vero eas in Civitatem Dei adseci re non veretur. At Greg. NaetianZ. in cormine ad Nemesium , ait Hermem Trismegistum & Sibillam qua cunque de Deo praedixerunt non Divinitus afflatas praedixisse, sed exscris Hebraeor libris, quos obiter perlegerant, ea accepisse. βα , δὲ παραζωζαίες ἐμει o.
Scilicet Greg. Nasanet. &. San&T. illi Ecclesiae patres Aarmina illa revera a Sibyllis composta esse credebant, cum tamen ab otiosis hominibus conficta sint & pro Sibyllinis edita circa tempora In P. Had iani. Certe nemo antiquior Iustino eorum mentionem secit &Celsus quem sub principatu M. Antonini vixisse supra demonstravimus,
ilicet Divino qumdam Spiritu assiatas de Christo praedixisse; ita J ustinus in Orat. Pa-' renetica ad Graecos. Elas ' υμῖν φαδίως quo ὀ θ - εοα αν Ξκ μ -
3 6, 8 εικῆ , scio quidem Origerpernegare. Sic enim Celso respondet , dcbuisse illum antiquiora Sibyllinorum carminum cxemplaria proferre, in quibus versus illi quos a Chri- O . s stianis
189쪽
.stianis intruses ella dicebat, 'inime legerentur. Facile utique suist . ' set Celso id praestare & salsitatem illorum versuum l. oc argumento convincere. Sed suppetunt etiam alia arpumenta quibus id proba- .a - et ri potcst. Nam si Sibylla tam clare de Christo praedixerat, Eur Paulus - Ο ' in suis Epistolis & cum ad Athenienses verba saceret ejus testimonio '. i' -υ non est usus, maxime cum Aratum & alios Gentillum Poetas cit - .re non dedignetur: certe si Sibylla hanc de Christo Acrostichident scripsit , nihil causae'est cur illam inter Prophetas ct quidem primo loco recensere dubitemus. Nullus enim inter Antiquos Hebraeorum
Prophetas tam clare ac diserte scripsit de Christo , quam haec suntii Constantino prolatae Sibyllae carminti' , neque tamcn autiorigenes aut ullus Sanctorum Patrum id unquam concessit, ut Sibyllae inter . Prophetas haberentur. Immo nos qui ita crederent haereticos esse exi- .stimarunt & Sibillistas appellaverunt, ut docet Origenes lib. s.co tra Celsiani , ubi respondet is Celso . qui Christianos varias in sectas divisos esse objecerat, alios quippe esse 'psychicos , alios spiritales, alios Judaeorum Deum colere, alios non item: Alios Sibyllistas esse
i Cerno Dei natum, Dis donis: ab alto,' . timastices referent cum tempora seles, ς ' uebraea quem Hirgo facit destirpe decora. '. multu est teneris passurus ab annis: . . naMen his divino carmine Vates ,
190쪽
ri Ex templo Senens. 337' D, re esse Caelirum habitaculo proserit Deus ad humiles sita ct - is novis is de Virgine Hesraa in cunabulis terrae.
Postremis seculis Dem humiliabimr, genas Divinum fiet homo. Dis nitas humanitati os uitur. . Agnai seper favum stat tur 2 d H, stim
ire homines scut Mortalis : ct mortales ab interitu vindicabit.
Ex Lusii Cleopassi Hydruntini Poematibus:
P Se amor veniet caelo demissus ab alio Aurea qui mundo secuti 're tuet.
prophano plano ausu convenientia Π illorum oraculorum cum Sacra - scriptura institi , quas Prophctae sua Oracula vel a Sibyllis sint