Servatii Gallaei Dissertationes de sibyllis, earumque oraculis ..

401쪽

secundum suam de Sibyllis opinionem Gentiles ad lectionem Rex

men illorum Oratulorum adhortari. Putavit enim crediditque S. Pater,

illa de Christo oracula ante natum christum a Sibyllis Paganis conscripta suisse, sed an ideo verum cst, uti supra notavimus, Prophetissas illas diabolicas, praedictiones illas pronuntiasse , quia S. Justia

nus hoc credidit ' sic fidei nostrae normam ac regulam Patrem illum n bis constitueres, Crassete. Ingenue fatemur, Pater Crasete, ante nistum Christum exstitisse Sibyllas , suriosasque diabolico spiritu actas sceminas & Oracula diabolica pronuntiasse ad confirmationem cultus idololatrici, & Paganos credidisse illis carminibus, urbis Romae Imperiique Romani fata suisse contenta, sed an inde sequitur, ergo illae Pag me Mulieres de Christo, & Religionis Christianar mr steriis prophetarunt i Hoc probabis Crassete ad Kalendas Graecas. Verum regerit Jesulta, quomodo ausus fuisset S. Justinus conqueri apud Imperat rem de prohibitione legendi Sibyllina Oracula, & producere ex illis testimonia quibus Christianae Religionis praecipua capita docentur 3 confirmantur. An non potuisset falsitatis convinci S. Justinus, ost rens , in illa ipsa Civitate , Sibyllarum effata , quae cum libro , intemplo Apollinis asservato , collata , supposititia ene deprehenderentur 2 sed ad hanc obiectionem tibi satisfactum fuit, Crassete, videsis paginam sis. Addimus porro, Paganos tanti non fecisse Christianos , ut propter illorum scripta, Oracula Sibyllina consulere & inspicere , Quindecim-Viris demandare vellent; nec etiam tam facile adibantur illi libri , ex Senatus tantum mandato consulebantur , ne ipsis quidem Quindecimviris, inspicere licebat quovis tempore libros illos fatidicos, uti supra su se demonstravimus: verum dato, non autem concesso, talia qualia profert Justinus carmina, in exemplari Romano suisse reperta, ideo illinc non sequitur, illa suisse a paganis Sibyllis composita, ut p. 32 o. supra monuimus: at exemplar illud quod Erythris 8e ex aliis Asiae civitatibus Romam deportatum fuisse, ex F ne stella docet Lactantius, valde erat interpolatum, tesse Varrone apud

402쪽

Oracula vero quae nunc exstant, ex variis locis sunt comportata , alia ex

Italicis urbibus allata, alia ex Erysis Apiaticis ex S. C. missis Legaris prieorum exemplar describerent, alia ex aliis urbibus se a privatij hominabo, in textu est Idiotis transcripta, ni quibus quadam finsistia, cin

minibus Sibyllinis inserta reperiuntur , deprehenduntur , De iis piae Aersistides nuncupantur: dico ea Terentius Varro, in commenti ruis Theologicis memoriae ' odidit. Et certe siquis prisca Sibyllina Oracula, quae tantum Gentilium ritus idololatricos continebant , ut &fata Imperii Romani, siquis , inquam, illa conserat cum illis quae Erythris Romam per Legatos suere allata ,' longe alia suisse deprehendet, utpote in quibus veri Dei cultus, ejus unitas & multa alia ad vitae humanae directionem utilia, reperiuntur: haec autem non a Sibyllis Paganis fuisse scripta aut dictata , sed a Judaeis vel talibus, qui cum illis commercium habuerunt, sub Sibyllarum nomine conficta esse, nostra est opinio. Testatur Lactantius lib. I. de falsa Religione Capite VI. circa finem, Legatos a privatis deseriptos versus circa mille Romam d portasse. Hos privatos sume uiscas, testatur Dionysus ex Varronee Idiotas autem hos fuisse Iudaeos indoctos & linguae Graecae parum gnaros, Doctissimi Vossii est sententia r cui & nos adstipulamur. Crassissime itaque errat Iesu ita Crassetus, libros Sibyllinos semper eosdem sui se & permansisse usque ad Theodosii tempora, & demum ii Stilicone combustosi, existimans : hac itaque distinctione procies eruata, ruit sua sponte Crasseti argumentum, & objectio. Dicit enim Pontifices habuisse Oraculorum illorum exemplar, quod cum citationibus Christianorum conferre poterant ac Christianos falsiatis arguere, allegantes testimonia quae in illo exemplari non exstabant, sed ut diximus ante, hinc non sequitur, etiamsi Gentiles Christiano-rum allegationes suo exemplari consormes deprehendissent, illa de

Christo & Rege venturo aliisque Fidei Christianae dogmatibus Ora-ςula , a Paganis Sibyllis dictata & in prioribus libris Sibyllinis, incendio Capitolii absumptis, e stille , hoc velim magnus Sibyllarum pro

pugnator Crassetus idoneis testibus& rationibus probet, nempe haec, quae nunc, sc dicta Ora la Sibyllina, circumseruntur, eadem esse, cum iis quae cum Capitolio concremata suerunt,aut quae exstiterunt in Pontificum Gentilium exemplari, hoc si praestiterit erit mihi magnus δε poru

403쪽

, Apollo. His addimus, inquit porro Jesulta Crassetus , prohibitio nem de non legendis Oraculis Sibyllinis Christianis factam , paucis tan

tum annis ante querelas Imperatori a S. Justino factas, ideoque tantum sex annis ante compositionem Apologiae Justinianaeae, lactionem Christianis suisse interdictam quod absurdum Jesultae videtur,. ' quandoquidem ad minimum tot annis opus habuerit ad conscribe , dum opus tam doctum , quale fuit illud S. Justini quod nunc exstat 3e quod summo cum rigore ab adversariis erat examinandum, ideoque ' interdictio illa fieri debuisset eo ipso tempore, quo secundum Blon-dellum oracula Sibyllina conscribebantur; respondemus, nos nolle patrocinari opinioni Blondelliante, asserenti omnia illa Oracula, vel totam illam quam nunc habemus sarraginem, eo ipso fuisse conscriptam tempore quo Hermes pastor floruit. Putamus enim nonnulla suisse conficta sub Sibyllarum nomine multis annis ante illud tempus, qualia sunt illa de Rege venturo aliaque, quae Iudaei aliique Legatis conquisitum Oracula Sibyllina, missis, vendiderunt: alia autem quae Euangelii ipsius verbis sunt expressa, ut & alia quae post rerum eventum fuerunt conscripta , existimamus illa circa illud tempus suisse conficta, saltem quidquid sit, post publicationem scriptorum Euangelicorum: interim tamen manet inconcussum & certissimum, pr dictiones illas de filio Dei ex Virgine Marii nascituro, aliisque myst riis Euangelicis, nunquam a Sibyllis illis, Gentilibus factas, nec unquam inter priscarum Sibyllarum scripta , fuisse lectas aut repertas, quod hactenus nec a Crasseto, nec ab alio quopiam probatum legimus aut vidimus: neque etiam hoc unquam probabitur: multorum quidem Oraculorum etiam Sibyllinorum apud profanos Auctores est mentio , verum nullibi apparet vola aut vestigium, illarum prophetiarum, quas de Christo factas esse, legimus in hac quam nunc habemus sarragine , quod nobis est indubitatum argumentum, nunquam tales praedictioncs in antiquis Sibyllarum monumentis, exstitisse. Si enim libri Sibyllini tales comprehendissent, proculdubio ab uno aut altero fuissent allegatae , prout factum fuit in aliis , quorum fragmenta in Pausania, Plutarcho , Livio aliisque in hunc usque diem inveniuntur Vcrum perpendamus Crasseti rationem, propter qu*m Imper tores diplomate caverunt, ne Christiani Sibyllarum, Hystaspiri aliosque illius generis, Propheticos libros legerent i dicit Lorolita bae

404쪽

de causa prohibitionem factam , eo quod cum in omnium manibus vessarentur 'illi libri, quam plurimi Pagani illorum lectione ad Christianam Fidem, convert rentur: sed ignoscat nobis Crassetus, si Fidem dictis denegemus. Λ principio enim , & multis ante natum Jesum Christum annis, libri Sibyllini, qui maxima Romanis erant in pretio, cautum fuit , ne quisvis libros illos legeret, imo ne quidem inspiceret. Tarquinius enim qui libros a Muliere trecentis aureis emerat, stitim Duorum-Virorum custodiae tradidit libros illos fatidicos, quos nemo vel inspicere vel legere , ne ipsi quidem Duumviri poterant, nisi ex speciali Senatus mandato. Nihil enim Romani neque sanctum neque sacrum, ita custodiebant, quemadmodum haec Oracula Sibyl- Iina, uti sese supra docuimus. Exemplum etiam M. Atinii Parricidae poena mulctati , eo quod contra Fidem datam , Petr in Sabino uidam , Sibyllinos libros describendos dedisset, satis evin sit quam sedulo libros hos custodiri voluerit Imperator, ne quisquam illos vel haberet vel legeret. Imo&hoc patet ex cura ejusdem Regis Tarquinii, his Duum viris adjungentis duos mirustros publicos , non solum ut illis inservirent , verum etiam . ut illorum Fidem in servandis oraculis observarent. Ex his videat Pater Crassetus, in principio ita

cautum suisse , ne a quopiam , praeter Duum-Viros, & quod notandum nonnisi ex Senatus mandato , legerentur ; sic etiam postea sub Decem-Viris & Quindecim-Viris obtinuit. Itaque sallitur Crasi

tus , si putat, solis Christianis prohibitam fuisse Sibyllinorum Ora-

ulorum lectionem. Nullis enim aliis, quam illis quorum erat ostructum , Oracula ex Senatus decreto consulere licebat aut scripta illa conspicere, aut legere. Qua de causa hoc modo providerint Romani, si quis requirat, respondemus hoc duas ob rationes ita sui se constitutum primo ob rationem Sacram, secundo etiam Politicam. Sacram quod attinet, noluerunt, rem Sacram, utpote Divinitus datam vulgaribus tractari manibus, Pagani etiam voluerunt res Sacras Sacro

modo peragi, uti cuique hoc est notissimum, ex Ciccrone, Seneca aliisque,qui res Sanctas Sancte esse tractandas docuerunt,ideoque in te dictum suit aliis quibusvis Oracula illi conspicere aut legere, quando quidem nonnullos deputarant ad munus illud obeundum. Rationem autem Politicam quod attinet, cossultum erat, &necessarium nemiquorumvis mani a versarentur illa Ora la quoniam illis promi VH labatur

405쪽

tebatur adventus Regis qui toti orbi terrarum praeesset, & in illum

Imperium exerceret , ciuod in Reipublicae Romanae ruinam cedere posset , quemadmodum ex Cicerone constat 4 dicente ex sententia Cottae Quindecim-Viri, salvos non posse esse Romanos, nec vinei Parthospes se nisi a Rege, Caesarem itaque Regem esse appellandum. Ste hoe

volebant novatores, qui Regimen Reipublicae innovare annit hantur. Quapropter ut novaturientium impetus retunderetur, nihilque ex satidicis libris ab illis qui nova molirentur , allegari posset, cautum fuit, ne a quoquam , nisi a Quindecim-Viris inspicerentur aut consulerentur. Atque hinc est quod Cicero lib. II. de Divinati ne, velit Sibyllarum scripta recondita asservari: Damobrem, inquit,

Sibilum auidem si stam , ct conditam habeamus, ut, id quod proditum

se a Maioribus, indius . Senatus ne legantur quidem libri, valeantque ad deponendas potius quam ad Asic te Zos Religiones: cum Antistibus agamus , ut Di vis potius illis Hru, quam Regem, pro erant: quem Roma posta hae me Dii, nee fomines esse patientur. Hinc itaque patet, salium esse illud quod Jesum Crassetus pro vero & indubitato, dictatorio modo I ectori suo vult obtrudere, nempe aliquot annis ante Iustini querelas ad Imperatorem factas,'interdictam fuisse Sibyllinarum lectionem. Α principio enim, uti jam probavimus, nulli legere illa ses erat, nisi .viris illis ad soc munus deputatis. Secundo fallit Ae sallitur Crassetus, rationem hujus interdictionis suisse praecipuam, assimans, quoniam multi quotidie infideles ad Christianam Religionem converterentu hisce Sibyllinis libris. Sed perpendat Jesulta, utrum haec ratio in principio fuerit. Certe si libri Sibyllini sunt tam antiqui, ut contendit Crassetus, quos etiam ante natum Christum conscriptos fuisse putat, quomodo ante Christi adventum ad Christianam Religionem conversi fuerunt infideles ' Sed regeret sorte Loyolitas Carmina illa post Servatoris adventum & adscensionem tantae essicaciae, suiste, ut phirimi insidcles qui illa legerant , converterentur. Verum

hoc si ita se habet, Euangelium ej usque praedicatio infra Sibyllaecarmina deprimerentur: sed ubi hoc didicit Crassetus, multos Sibyllinis scriptis ad faeni Christianam fuisse allectos 'ego hoc potius Spiritui Sancto prae ationique Euangclii per Apostolos & Viros Apost licos, ad tribucrem , non ero spuriis illis Oraculis & Prophetis- αsis, diabolico spiritu actis. Sed quis non obsispescat, inquit porroi Cra G

406쪽

Crassenas. Imperatorem diplomate suo non exprobrasse Christianis libros illos quos illi Sibylli ssignabant. esse supposititios, falsos, . multisque mendaciis repletos, planinue contrarios illis, qui Romae asservabantur ' nihil aliud illis erat objiciendum quam hoc, ut F, cChristianis denegaretur, & majoris haec exprobratio fuissetessicaciae, quam haec sub poena mortis prohibitio legendi libros illos fatidicos inunquam autem haec secta fuit Christianis objectio, aut exprobratio, nec ab Imperatoribus nec ρb aliis Pagi is. Verum uti tibi sat satis, Pater Crassete, perpendis velim, te gratis hoc supponere, Antoninum

Pium, ad quem misit suam Apologiam sustinus, primum suisse qui lectionem Sibyllinorum librorum prohibuit, antea hoc factum fuisse . ostendimus, sed si tempore Iustini facta suit prohibitio, dicendum

est, tantum suisse illam interdictionem, repuitionem prioris prohibitionis , non vero novam: deinde etiamsi Imperatores erim falsitatis Christianis non imposuerunt , quod tamen de reliquis Pagati dici non potest, utpote qui Christianos criminis illius reos agunt, uti supra probavimus , an inde concludere licet, Christianorum libros sibyllinos & exemplar Romae latens, eosdem fuisse, & vere Sibyllinos, ab antiquis Sibyllis profectos t Imperator ex vulgi opinione cre' dere potuit , fuisse vere Sibyllinum exemplar, an ideo quia sic tredidit Imperator, res ita se habuiti an Imperatores insallibiles exstiterunt 'an ideo genuini fuere Sibyllarum libri, quia illi crediderunt hoc' non putem, Crassetum ipsum hoc credere. Imo posito, Christianorum libros e dem suisse cum illo exemplari quod Romae recondebatur, an ideo dicendum erit, libros illos ab antiquis Sibyllis suisse dictatos,& paganas Mulieres diabolico spiritu motas, docuisse Christiana mysteria, imo clarius quam ipsi Prophetae , uti salso docuit Clemens Alexandrinus Imperatores coeterique Gentiles putarunt, versus Sibyllinos Erythris aliisque ex Asiae civitatibus allatos , eosdem suillε cum illis incendio Capitolii absumptis; sed hoc salsum esse docet nos Dion suis Halicarnassaeus lib. IV. Diversa enim fuisse illa carmina con. qui sita . a prioribus, diserte assirmat Scriptor optimus, loco supra

laudato. Conclusiqnis loco invehitur Crassetus, satis crasso modo, contra Blondelium , coeterosque Protestantes , hos haereticorum

nomine, ipse haereticus & Idolol tra, cuti Amaldo suo vapulat. Je

407쪽

Blontillum Crassetus, eo quod j φαλμα & αολε Lis Justini demonstrarit, sciliceti Maximum' est crimen Patrum errores indicasse,& hyreticos nolle in omnibus, S S. Patribus subscribere,. certe ipse Crassetus non auderet Patrum omnes opiniones heterodoxas & paradoxas defendendas suscipere, attamen Blondello illicitum est vel contra illos errores hiscere aut lassiare. Ipse Crassetus vi veritatis convictus sitetur tandem, Patres habui e suos naevos, fuisse astra Ecclesiae e clipsibus de maculis obnoxia , ut inquit,' sed salsissime) sateamur solam i cclesiam, per Ecclesiam intelligunt Pontificii vel Papam solum, vel Concilium) esse In fallibilem quoad Fidei dogmata &dis si linam, & verum dixit Crassetus particulares doctores, ut ut d ctissimos, non esse regulas nostrae Fidei. Hoc si sic sentis, Crassete Pater, cur nobis ita infestus es, ut nos Haereticos vocites, cum nes us aut S S. Patres aliosque Doctores particulares pro Fidei norma, it tu illos nobis obtrudere satagis, recipere st Te autem hoc velle satis demonstras Crassete. Blondellum enim Viri honesti limites transsilia osse audes calumniari, eo quod naevos & errores S. Justini indicant. non alio fine quam ut ostenderetur Patres non fuisse Doctores Insallibiles , ideoque nullas illorum opiniones in rebus Fidei esse recipiendas , nisi in quantum cum S. Scriptura consentientes deprelie dimus. Et tamen Haeretici audimus: eloquentiam autem illamC ninam relinquimus Crasseto caeterisque Jesuiticae sectae Sodalibus. .

. t.

408쪽

rium Crasseti argumentum refellitur.

Ost y inum produco Lactantium, inquit Crassetus,

Judicem plane Irrefragabilem , qui vixit anno ducentel simo quadragesimo post Servatorem nostrum Jesum Christum , & qui secundum Photii Judicium erat secundi m-- mus & doctissimus, ira ut Cicero Christianus vulgo vocare tur Certum est Patrem illum seculi sui Oratorem suisse disertissimum, qui magno, immo maximo cum successu Paganismum oppugnavit.: il udes hujus nitidissimi Scriptoris enarravimus in Editione nostra cum commentariis, quam anno' Mi D C LX. in lucem dedimus, ideo--nue non est quod quis piam suspicetur, nos illum laus bus suis frauda- . tum velle etiam si in Editione nostra quam plurimos illius naevos: errores notaverimus, non alio enim sine hoc fecimui, quam ut constaret etiam ipsos S S. Patres fuisse homines, erroribus obnoxios, ide que illos non deberi nobis obtrudi tanquam infallibiles . uti Crallelus quidem vellet illos ita a nobis recipi. Ad nauseam enim usque urget

suum ar umentum, hic 'el ille Rater sic sensit, ideoquet illino I

409쪽

DE SIBYLLIs, ecci contradicendum : verum ipsi coeco impetu est subscribendu λ: quiabus legibus, ne ipsi quidem Patres se subjicere voluerunt, uti supra. o S. Augustino&S. Hieronymo probavimus. Quapropter immerito Loyolita Crassetus famam Protestantium proscindit , illos quavis arrepta occasione Inereticos vocans. Verum audiamus, quid Iesulta ex

Lactantio proserat ad sententiam suam stabiliendam, nempe Sibyllina Oracula non esse supposititia ρ sed genuina ab ipsis Sibyllis Antiquis .dictata , & ex ipsarum ore excepta. Hoc Crassetus sic suo quidem, hoc est, crasso modo probat. Laelantius enim in suis Institutionum Divinarum libris probat Sibyllarum testimoniis Divinitatem filii Dei, ostenditque, quomodo praedixerint de Jesu Christi Servatoris nosti

Nativitate , Praedicatione , Miraculis, Passione , Morte , Resum rectione, Adscensione&ultimo eius ad ventu. Quoniam autem Gentiles vi illorum oraculorum pressit, cogebanturtiteri, aut Religi nem Christianam veram esse, aut salsa & supposititia haec Oracula, primam consequentiam admittere nolentes , necessario salsitatis illa arguere debebant, ideoque dixerunt , non uti Blondellus docet , Ii- . bros Sibyllarum esse supposititios, sed Sibyllinos versus a Lactantio citatos . Christiano quodam sub Sibyllarum nomine confictos, Si- . byllinis immixtos & insertos fuisse. Sic enim. loquitur Lactantius Iib. II. de Vera Sapientia , cap. XV. His testimoniis quidam revicti flent eo confugere, ut aiant, non illa esse Carmina Sib ina, fida nostris sidia an composita. Quia prosecto non putabit qui Ciceronem Zamronemques oris . aliosrue Heteres, qui Erythraeam Sibi iam, caeterasque commem rant , ex quarum libris tua exemplaria proferimus; qui Authores obierunt antequam citari ius secundum earnem nasceretur. Heic in transitu obsedi. 'vamus, Crassetum hoc Lactantii testimonuim non ex ipso Lactantio

sed ex alio descripssse. - Quomodo eni cribere potuisset Jesulta hoc . testimonium reperiri apud Lactantium lib. IV. de Vera Sapientia.' cap. V. cum exuet cap. XV. Signum hoc est evidentissimum , Lacta lium illi tum temporis ne visum quidem. Verum si quis objicere velit, nos nimis rigida cum illo agere, an non sicile quintum pro decimo

, . quinto posset ab aliquo scribi 3 Fateor quidem, hoc illi facile potuisse

contingere , si cistas locum hunc expressisset, verum cum literis hoc dixerit Gallice, G. cinerui me, m dicendum illi esset, Gapitre qui et sme. Ad hanc sutem tuam objectionem respondemus, Crassete

410쪽

Pater , te quam miserrime argumentari. Hoc enim modo procedit tua argumentatio, Lactantius probat Sibyllarum testimoniis Divinitatem Filii Dei, aliaque Fidei Christianae mysteria, erς Fracula haec Sibyl a a Lactantio citata , sunt genuina , & a princis 1 Antiquis Sibylus praedicta. Proseruntur enim ex illarum libris, ct Aurores illi

obierunt, antequam Christu secundum carnem nasci etur: haec sequela certe nulla est: hoc tantum hinc elicere possumus, ergo Lactantius putat . suas citationes ex genuinis Paganarum Sibyllarum libris esse d promptas, easque libro qui Romae assetvabatur consorias; sed quam

stramineum illud sit Crasseti argumentum , lectori perpendendum relinquimus , praecipue si observentur illa quae ad objectionem exlustino allatam , diximus. Constabit enim , non semper rem ita tirabere, prout opinantur viri Docti. Lactantius coeterique Patres putatum, Carmina undiquaque per Legatos conquisita, Romamque deportata , eadem fuisse cum illis quae incendio Capitolii perierunt, Dionysius autem Halicarnasseus diserte assirmat longe alia suillo : und dicendum existimamus, etiam si Lactantius Firmianus existimarit, se prima de Antiquarum Sibyllarum Oracula allegasse, non alia tamen habuisse, aut v melius loquamur, potuisse habere si tamen habuit quam illa quae Logatis fuerunt vendita,'& quae ex multis Civitatibus Romam suerunt allata, illa autem uti supra notavimus, nihil praeter prosanos ritus aut sata Imperii Romani continebant, uti exHiuoricis passim patet. si quando oraculorum illorum meminerunt. Imo &ipse Lactantius fatetur in de salsa Religione lib. I. Cap. VI. numerum librorum Sibyllinorum Cumanae scilicet Sibyllae) Capitolio refecto fuisse auctum, unde luce meridiana clarius patet, Lactantium si modo oraculorum Sibyllinorum exemplar habuit non habuisse apostraphum exemplaris illius quod cum Capitolio conflagravit , sed illius

tantum de eo tamen vadite dubitamus, Rex mente et iasiorumque loquimur , tantum per concessionem, non vero per assissum de

lipprobationem quod resecto Capitolio Romae servibatur. At ut su- . pra nota qm, musta pro Sibyllinis suere venditata, quae vel Judaeis . vel iis qui cum illis comm rcium habuerunt, suere conficta sub Sibyl- larum nominet qualia sunt ilia quu ex Prophetarum scriptis hausta suerunt. De illis quidem recte Lactantius dixit , obiisse eos antequam Christus fleeundum carnem nascere Ar : at in illis quae mi iactastant, talia, mi Μ . . is quoque