장음표시 사용
441쪽
Atque hInc Ipsi sacrificia quotannis per dies bis senos offerre vovit te
constituit. Dicit enim: ne illum missi iuvenem Meliboee, quotmnis i V.: HBissenos cui nostra dies Maria fumant. '.
Hie mihi responsum primm dedit ille petenti: Pasicite ut ante boves pueri ; submittite tauros. Et laudibus extulit Pollionem, Eclogis tertia & quarta, Varum sexta& nona, & Gallum decima. Adde etiam Gallum hunc Georgicorum lib. IV. laudibus evectum, verum ne Augusto displiceret, qui ut violentas sibi Gallus inferret manus, mandaverat, propter fiaspicionem eum sibi fuisse insidianam, rem totam in Aristaei sabulam convertit. Anno urbis Romae septingentesimo decimo quarto, Augusti quarto , Herodis primo, & quadragesimo ante Servatoris Nativitatem, Asinio Pollioni cum Domitio Calvino ad Consulatum evecto , natus fuit filius. Hanc Virgilius opportunam nactus occasionem, ut existiamabat, in laudes Augusti, Pollionis & illius filii exspatiandi , omniaque illis fausta vovendi, a Pollionis consulatu & Salonini die natali incipiens, dicit: Magnus ab inteiro sectorum nasicitur ordo. Tu modo nostenti puero, quo ferrea primum Demet, ac toto surget gens aurea mundo, Casta fave LMina, tum jam regnat Apollo.
iri a A pollo, id est Augustus, de quo porro testatur his verbis r
Il Deum vitam accipiet, Divisque videbit Permistos heroas, ct ipsi videbisum issis, Pacatumque reget parrias virtutibus orbem. Narrat porro Saloninum tot ac tantis bonis cumulandum, ut non Q-lum prima ineunte aetate , verum etiam per totum vitae cursum, cuncta in mundo videnda sint scelicissima & maxime prospera. At tibi prima puer nu2 munuscula cultu Errantes hederm possim cum necare tens,
442쪽
Mistaque ridenti colocasia fundet acantho. Ipse lacte domum referent distenta capessic
I ra: nec magnos metuent armenta Leones.
Ipsa tibi blandos sundent cunabula fores. Occidei se serpens, ct sal x herba veneni incidet: Absyrium vulgo nasetur amomum. In adolescentia ejus etiam haec sient: Et durae quercus Iudabunt roseida mella. Pauca tamen suberunt prisiae velitia fraudis,
ae tentare Thetin ratibus, quae cingere muris oppida, quae jubeant telluri in dere sulcos. Aster erit tum Tiphys, er astera quae vehat Argo Delectos herone erunt etiam altera bella: Atque iter um ad Troiam magnus mittetur Achilles. Ad virilem autem aetatem ubi pervenerit, tum Cedet o ipse mari vector, nee nautica pinus Mutabit merces , omnis feret omnia tellus. Non rastros patietur humus, non vinea falcem :. Robustus quoque jam tauris juga solvet arator , e marios disicet mentiri lana colores.
se sed in prans aries jam suave rubenti
Murice , iam croceo mutabit vellera luto.
Sponte sua sandyx pascentes vestiet agnos: Talia secta seris dixerunt eurrite fuses Concordes stabili sinorum numine Parcae, &c. Haec & caetera quae quarta hac continentur Ecloga, si exacte perpen, dantur , quid in iis Divini 'quid reperiamus , nisi quod apprime conveniat Gentili , eiusque superstitioni l certe nihil. Quare non dubitamus audacter asserere, nihil hic de Messa commemorari; qui quid dicant contra, credulus nimis Imperator Constantinus & Erasmus Schmidius aliique, qui hanc Eclogam in alienos sensus torquent, &Deo Deique filio Servatori nostro Jesu Ebristo applicant. Quid hac
443쪽
de re sit dicturus Conmminus, postea examinabimus. Lubet helcinmedium proferre Doctissimi Boxhornii sententiam super hoc Virgilii carmine, quam his verbis expressit. p. m. 2 . Historiae universalis. Hera haud dubie is soli ae uni Christo debentur quae in eo Carmine dicuntur. At quam illa voea sunt, salsum est Cumaeam illa cecinisse, licet cecinisseis Romanarum principe nerarum dicatur. Commenti ergo aut mendacii huius orito his aperienda est, ut quod de Christo ejusque adventu praedictum vere est, Dis a Sib lla praedictum assi mari, tandem inteiligatur. Res autem , ut ego opinor, imo plane ut res est, ita ut jam dicam, se habet ; er ita se habere nulli, ut spere, eorum, qui falli aut decipi inanibus nominibusae titulis nolunt, posthae negabunt. Notum, nervi pluribus inter Christ nos probandum est, iam ab ipso quasi mundi exardio, post primorum, in quibus posteri omnes damnati sunt, parentum lapsum, editum Divino ore suisse Oraculum de Mediatore inter Deum usum ct homines reos furura, ct sua tempore, salutis hominum cael a , carptu hominis ex Faemina hominea sumpturo. Notum ct illud est, e usmodi oracula deinde Parriareiarum Prophetarumque ore siriptoque, Deo in irante, sepius fuisse repetita. N tum quoque in iisdem Oraculis, sceptri, Regni, Ducis acpris gas ct Regu diserte factam fuisse mentionem : notum denique, Judaeorum vulgus interpretando haee omnia de Reee Messia, ejusque Eegno, , Rege aliquo Retnoque, ut sic dixerim , seculi, sed male , ut res ipsa decuit , aere-
pise. Neque dubitandum eg, quin ambitiosa ct vento a ct insolens yaeeorum natio, ejusmodi Oraevia , ct hanc eorum feruentiam , continuo
inter reliquos orientispopulasIactaverit, iisdemque 'si erit, ex Orienti OIIudaea, profecturum aliquando Principem, qui longe lateque esset rein rursu. Gentes , cum haec accepissent d yudaeis, scuti Judaei acceperam drivbetis, Propoetarum, quibas Oracula Divinitus erant in pirata, ignarae, suis maribus, Sibyllus imprimis , tribununt. At non Sibyllarum, sia Prophetarum ea erant, non ream Divinitus Sosia aut aliis eiusmodi inter Gentes Vatibus inspirata, sed Prophetis: ex quibus eunita de adventu Regis ac Domini Messae Tudaei per Gentes sparsere; gentes aurem, cum Pro phetas alio; non agno sinent, rerum Auctores a Sibyllis prodita crediderer itaque Propheti de Hereris Testamenti inser Judaeos Sanctismis Vatibus loquor) haud dubie origine sunt, non Sihluna , quaecunque de venturo D mino ac Rege, qualis Messas fuit, praedicta ab iis leguntur : aut nihil praedixerum de Gentium vines issacerdotes, auis quulpraedictum
444쪽
eb iis posse videri, jam ante praedictum d Prophetis , ct per manus pias
dinorum sibi traditum prodidere. Hactenus Doctissimus Box hornius, huic quidem astipulamur, in eo quod nihil suerit in ore Gentilium de venturo Christo, ejusque ossiciis, passion , S c. nisi quod a Prophetis Judaeisque acceperunt , verum hoc non admittimus , quod vera haud dubie & soli Christo deberi existimat quae in eo carmine continentur: quasi vero Ecloga illa sit praedictio de Christo, pernegamus hoc. Virgilius enim longe alia cecinit : Gentiles publico rumore intellcxerant , Regem nasciturum in Oriente , & ex Judaea proventurum, testibus vel ipsis Paganis, Tacito & Suetonio. Dicunt enim Judaeis pariter ac Romanis in ore fuisse Oraculum, de prodituro Rege, qui ex Judaea prosectus, rerum ubique potiretur. Tacitus loco suora laudato: Hist. lib. V. Pluribus persea inerat, Ant
quo Sace dotum bteris contineri, eo ipso tempore fore, ut vase ret Oriens ,
profectique D a rerum potirentur , Suetonius in Titi Vespas vita cap. IV. percrebuerat Oriente toto metus ct constans opinio, esse in satis, meo tempore Iudaea profecti rerum potirentur S c. Sed quid de J udaea Vir giliust Ne κὐ quidem. Oraculum quod Cumaeae assignatur, sine definitione & absque ulla determinatione , Regem magnum orbi dominaturum praedicebat, Regem autem illum e Judaea venturum audiverant Pagani, sed de Judaea altissimum apud Poetam silentium, cum tamen Oraculi substantia in eo consistat, quod ex Judaea, &MOn aliunde esset oriturus. Soli Judaeae gloria illa attribuebatur. Deinde notandum si ad illud oraculum respexisset Virgilius, proculdubio Orientis & Iudaeorum meminisset ; cur enim illa non innuisset 'quandoquidem Tacitus & Suetonius, ut ut Pagani, Iudaeae mentionem faciunt, certe nullum est dubium quin secisset poetarum princeps & accuratissimus, si ad illum regem, de quo inter Gentes sparsiis erat rumor publicus & generalis, respexisset. Verum cum intendat
exspatiari in laudes Augusti & Pollionis , non est in 'a , illum nihil de Judaea & Judaeis protulisse. Mirari satis non po ius, Viros doctos quam plurimos sentire, Ecloga quarta Virgilii contineri praedictionem de Servatore nostro Jesu Christo. & inter illos deprehendi celeberrimum D. Samuelem Maresium , in dissertatione de Sibyllis &libris Sibyllinis, asserentem Eclogam quartam Virgilii de Christo Servatore exclusive ad quemlibet alium, debere intelligi. rhesi XLIX.
445쪽
& quod maxime miror, est, quod Doctissimus Blondellus qui nihil de Christo in illa Ecloga contineri putat, illi hac de causa vapuleti
sed quam immerito , clarescet expositione totius aut saltem maximae partis hujus Eclogae. Non veremur enim asserere& pronuntiare, profanum & impium cse hoc carmen, & profanam Gentilitatem potius prae se ferre quam Vaticinium de SerVatore. An non Idololatriam redolet Gentilem, quod in ipso Eclogae principio invocet musas Siciliae Sirendes Musae, &c. Deam item Gentilem: Castasve Lucina, &c. Quam bene conveniant haec Poetae, quem a nonnullis pro Divinitus affato haberi scribit Jesulta Crassetus, sagacissimo Loyolitae inquirenda reia linquimus. Ccrte potuisset Vel ex noc concludere, nullo modo potuisse tales Invocationes procedere ab homine Spiritu Dei acto. Spiritus enim Dei homines ab Invocatione fictarum Dearum depellit: lima Cumaei venit jam carminis aetas..Hunc versum hoc modo Graece expressuma Constantino Magno lego apud Eusebium, in orat: ad Sanctorum coetum capite XIX.
Ad explicationem addit Imperator , Κυαπι--αδὴ etiaΣicυ λαο, Cumaeam scilicet Sibotam inteiligens. Augustinus de Civitate
Dei Cap. XXVII. libro X. significat Virgilium suam hanc Eclogam ex. Cumaea Sibylla hausisse : & Vives ad illum locum sic ait i Lia ilia Eel a sumpta est de earminibus Sib inis, quae cum essent de Christo dicta,
tempusque esset aenigmatis qui, dam sub ignificatum , eaque intelligeret Hirgilius, videret adventare, de aliquo ex principibus Romanis existimabat esse dicta, ct hujus Pollionis filio Salonino attribuit. Sic etiam Petrus Molinaeus lib. III. Vat. squod valde tamen miror,) ex sola Cumaei carmi mentione, putat Hirgilioparuisse intressum in Bibliothecam Palatinam taeique factam copiam librorum Sib inorum, ex Graecia advectarum, atque in his libris Poetam invenisse vaticinia de puero nascisuroex Virgine, qui toti orbi Imperaturus esset, qui deleturus esset hominum pre-eata , ct serpentem excisurus se saeculum aureum reducturus , idque in aeternum, ct Poeta haec legeus, ex circumstantiis temporis colligeret tempus
a Sibila designatum advenisse, homo non capiens stensium horum Vaticini
446쪽
rum turpi adulatione Me transtulit in Saloninum Pollionis filium modo naiarum , quaedam Poetarum more ludens is de sita intermisiens. Sic etiam sensit Doctissimus D. Viserius , Episcopus Armachanus , in Annalibus V. T. to m. II ad annum, ante natum Christum, quadragesimum , ubi sic inquit: Asnim Pollio in Constitolium susicepit, quem dea is Saloninis , valatense Civitate in Dalmatia , Saloninum vocavit. Cui Virgilius in Pollione sis Genethliacum eanens, ex Cumaeosve Sibilina earmine , secula per metalla dividente , quae divi sio est omnino desumpta a Poetis ex Nebucadneis aris statua apud Danielem Cap. II. duimaque ct uisima mundi aetate, qua Sol, id est, Apodo usa Imperatu
rus, novam futuram rerum omnium rum καταπιαν praedicente ex Plat
nis scilicet palingenesibus hoc anno seculum aureum ct cum eo Erigonem e Graeam, quae ferreo saeculo terras reliquerat, rediturum pronumiavit Ut habet Servius in Virgilii Eclogam quartam. Duas continent partes Doctorum horum Virorum hae assertiones. Primo volunt , carmen hoc desumptum esse ex Cumaeae Sibyllae oraculis: secundo eo poem
te comprehendi praedictionem de Adventu Jesu Christi ex Virgine
nascituri. Primam quod attinet , nullo illam niti landamento judicamus , Virgilius non dicit hoc se ex libris Sibyllinis vel potius Cumaeae oraculis, deprompsit se carmen, sed tantum putat tempori nativitatis Salonini vel etiam Augusti, quadrare illud dictum de aureo saeculo venturo , quod a Sibylla Cumaea praedictum suisse rumor inter l, mines sparsus, dictabat; at vero Sibylla Cumaea mundi tempora per metalla divisit, loquiturque de aureo saeculo, quod non aliter quam relative ad argenteum aliorumque metallorum secula potest intelligi, ideoque statuendum est pro certo , poetam optimum , hoc suum carmen desumpsisse ex Cumaea Sibylla: si vero quaeritur, quo pacto Virgilio copia facta fuit Cumanorum oraculorum , respondebunt Viri Docti supra laudati, aut saltem D. Molinaeus , illi patuisse ingressum ad Bibliothecam Palatinam,atque illo modo illum potuisse perscrutari dictae Sibyllae oracula. Verum , bona cum venia tantorum virorum, hoc dicam , me non credere Virgilium poema suum hoc hausisse ex Cumaeae Sibyllae Vaticiniis. Illo enim tempore multa, sub Sibyllinorum nomine circumferebantur oracula, quae tamen Sibyllarum non erant, ideoque non est necesse ut ad illas tales praedictiones reseramus. Ut autem nunc demonstremus ex Sibyllae Cumaeae V
447쪽
xicimis carmen hoc suum non hausisse Virgilium, rationes sequentes
Perponderentur , rogamus. Primo Constantinus Imperator asseruerat, Ciceronem in Romanam linguam transtulisse Acrostichidem de Jesu Christo, quid autem nunc ad rem facit allegatio carminis Vir
Ultima Cumaei venit jam carminis aetas.
An ex hoc fluit, Ciceronem Cai men illud in Romanam linguam tran tulisse η ne ipsi quidem visum aut lectum fuisse , ante demonstravimus: quid porro dicendum Erythram & Cumas unam eandemque esse Civitatem y verum si quis excipere velit, primo Erythris comm ratam suisse Sibyllam , postea Cumis , atque hinc Erythra m 'Cumaeam aut Cumanam fuisse dictam & nominatam , nunqui Script res illi indicare debuerant distincte, primo in illa, postremo in alia Ciavitate , habitasse Sibyllam: hoc aut nulli bi repperimus validis ampumentis demonstratum. Dicimus porro secundo loco: cum Docti iasmo Blondello hac suppositione facta, virgilium nec legisse nec legere potuisse carmen Sibyllae Cumaeae. Neque enim vel Patricii vel Quindecim-Viri titulo ornatus unquam suit Virgilius, nec potuit illo titulo decorari, quoniam nondum attigerat illam aetatem qua illo i n- signiri poterat. Non enim pervenerat ultra trigesimusn aetatis annum; at vero ad illam dignitatem non promovebantur, nisi Viri provectioris aetatis, uti constat ex Historicis. Tertio , etiamsi inter Quindecim-Virorum numerum suisset admissus , tamen inde non sequitur,
illum vera Cumaea oracula potuisse conspicere, illorumque illi suisse factam copiam , aut illi patuisse ingressum in Bibliothecam Palatinam , quid hoc ad rem saceret, si concederemus Virgilium suisse
Quindecim-Virum , aut habuisse libertatem intrandi Palatinam Bibliothecam: ergo, regerent contrariae sententiae Viri, vidit & potuit per lustrare Sibyllae Cumaeae Vaticinia : negamus hoc & pernegamus. Perierant enim jamdudum oracula illa cum Capitolio ; incendio a sumpto. Vera illa Vaticinia Tarquinio oblata non amplius in rerum natura exstabant, ideoque illa perlustrare non potuit, illa autem quae Ciceronis & Augusti tempore venditabantur pro veris Cumaeis, erant undiquaque conquisita & pro Cumaeis populo obtrudebantur, sic
nos hoc docente Dionysio Halicarnassaeo. Quarto , dato sed non
448쪽
concessio, quis hoc D. Molinaeo revelavit, Virgilio liberum introitum ad Bibliothecam Palatinam fuisse concessum ' quo Authore hoc asserit dicto fidem haberi velit , oportuisset probati Scriptoris testimonium adhibere , quo siquidem destitutum conspicimus , eadem facilitate quos eruit, hanc propositionem negare possumus. Quinto, etiamsi veri libri Cumani qui tamen nihil commune cum libris qui hodie ostenduntur, habebant, integri sepsrsuissent, & Vir- filius eorum sinstet ex ordine, quibus examen librorum Sibyllinorum iusset permissum, non tamen adaptasset si agnovisset de Servatore Iesu Christo mentionem injici) sensum oraculi , Pollioni, eiusquestio , & praecipue Augusto. Non tantum hoc loco , verum etiam lib. VI. AEneid. circa finem : Ecloga IV. hoc elogio illum in lignire
voluit,. Cana Deum soboles magnum Duis incrementum. . - . Ο
Et lib. VI. jam citato, sic canit Poetarum Princeps et , ne vir , hie est tibi quem promitti sepius a ais
Augustus Caesar, Divum genus: aurea condet Secula, qui rursus Latio, regnata per arva
Saturno quondam: super ct Garamamas, ct Indus Proctet Imperium.
Quod igitur ex allegatione Cumaei Carminis concludi potest, eo recrudit, ut Virgilius cum cceteris sui aevi hominibus crudi debeat , hac opinione imbutus, nempe Cumaea illa carmina ex variis locis Romam asportata, quae cum Cumaea non essent, tamen pro illis fuerunt habita, quoniam pro talibus legati illa acceperant continuisse sata tum Civitatis aeternae Romae cum totius orbis, & secundum illa omnia per terrarum orbem eventura , usquequo reverteretur magnus ille annus Platonicus, quo seculum Aureum & felicia illa tcmpora, quae 'olim Regnante Saturno fuerunt , essent reducenda & renovanda: Virgilius igitur Augusto Imperatori & Pollioni adulari volens, scopo suo accommodavit, jam tum adfuisse Radvenisse seculum Aureum sub Augusti Imperio tranquillo & Pollionis consulatu. Quale autem suerit Aureum sub Saturno seculum, omnibus cum sit notissimum ,
449쪽
non opus erit illius descriptioni immorari; pauca haec protulisse sessi ricti Saturnum suisse Regem Justissimum Scriptores unnaimi conasensu memoriae prodiderunt: ideoque teste Diodoro Bisi thoe lib. V. volunt illum τὰ καθ' ἐαυ- ρ is ραν , τ ψεγλης-- , ηιλοῦς ἰμελγω,
.ra, '. Homines sim temporis ex gynesti vita ad tam nicinem cultum ranstulisse, O yro πω mPvos bonores consecutam , musta cisiis loca peragrase , ct omnes ad Justutiam o Animi Simplicitatem induxi Sic testatur etiam Aurelius Victor in libro de Origine Gentis R omanae Feros homines ct rapto vivere assuetos ad compositam vitam traduxit. Hoc etiam Virgilius suo testimonio confirmat A neid. lib. VIII. . Is genus indocile, se dispersim mentibus astis Composivit legesque dedit. Saturni etiam aetas aurea in eo consistebat, uti sabulanturPoetae, ouod
lib. XLIII p. m. Sammus tan stitiae suo traditur , ut neque serrvierit sub iis quisquam, neque instruam prima in habuerit, Momnia communia se indivisa omnisur fuerim, voiatiunum cunctis Patrimantumeset. Sic etiam Virgilius Georgic. lib. I. Nee signare quidem aut partiri limite campum
Tt Ovidius lib. III. Amorum Eleg. VII. Senabat nullo limite fossor humum. De hac Saturni aurea aetate etiam haec retulit Hesiodus in Oper. & Di.
450쪽
brum Imperium dum Rex Saturnus habebat, Diis similes summa degetam pace, nec ultas His labor aut aerumna fuit, Todem sere modo Martialis lib. XII. Epigram. LXIIDAntiqui Rex magna Poli, mumdique prioris, Sub quo pigra quies, nec labor ultas eras. Ad hoc etiam Saturni Aureum saeculum referenda censemus haec Telecidis, apud Athenaeum lib. VI.Ε lia η- πωπν α, colin ta ωαπερ υδωρ si χειρος B' γη δύ-ου δέγ νίσους, &c. . . Primum quidem omnibm pax fuit, uet manibus arua, Nec quae metum afferrem nec quae morbum terra genuit. - paucis his sacile est conjicere, cur Poeta Virgiliur, de reditu A stretae in terram , utpote Justitiae Deae , cecinerit : cur etiam meminerit pacis & tranquillitatis tum temporis exstiturae. notumque reget patriis virtutibus orbem. Et cur etiam addiderit sequentia raso i paulatim fave et Campus arista Incultuque rubens pendebit sentibus uva, D durae quercus sudabunt roscida mella.
- - - Omnis feret omnia te las, Non rastros patuetur humus, nec vinea falcem et . Robustus quorue jam tauris juga sonet arator, . Nee varios alsia mentiri lana colores. ia Ipse sed in prasis aries jam suave rubenti Murice, iam croceo mutabit vellera luro.