Servatii Gallaei Dissertationes de sibyllis, earumque oraculis ..

91쪽

sola fuit causa, verum etiam usus est diabolus, Prophetis, Emuliebri genere utpote sexu inbecilliori simpliciorique, qui minus cavere insidias, vel intelligere astuta consilia, vel reniti impulsui, vel ci missa celare potest, quodque ad permovendos ac persuadendos alios accommodatiora, pluraque adiumenta habet, ut rectὶ censuit olim Peucerui inde Divinatione ., & Detrio disquisit magic. lib. IV. cap. I. quaest. Mi. Sectici. sexus iste imbecillior naturales vel daemoniacas suggestiones plurimum habet pro Divinis: multa quoque sibi somnia fingit , quae . vera credit juxta illud anus qme vult somniat. Voluit etiam cacodaemon habere Virgines Prophetistas, atque earum aliquibus, res quasdam quas praevidere poterat, revelare, ut sinistra illa inter mortales de Vi ginitatis merito opinio, tanto magis confirmaretur: nam Virginitatis meritum, Prophetiae donum, multi inter Paganos credebant, nec adeo mirandum, vera Dei ac S. Scripturae cognitione destitutos Gentiles, hac in parte hallucinatos, sed nullo modo, excusandus D. His ronymus contra Jovinianum. lib. I. cap. 6. qui Sibyllas in irginitatis merceIem , donum Prophetiae accepisse contendit: sed quomodo illud in genere bonorum collocandum sit Diaboli esse organum, ejus Spiritu in surorem agi , aliis seducendis & in errore obfirmandis ejusque mendaciis recitandis inservire, uti suo loco probabimus, tales suisse Sibyllas,ego equidem non vidςo. Miror valde non solum D. His ronymum tam crasse hallucinatum , Verum etiam Sixtum Senensem lib. ii. Baromum in Apparatu xl x. ad Annales Ecclesiasticos, Carnena Lapide in ad Cor. cap. vG. comment: caecorum instar, Scriptorem hunc Ecclesiasticum secutos: dicendum puto, aut saltem sere crediderim, oracula Sibyllina viris illis nunquam lectar nulli rei apertius contradixit pseud Sibylla, quam se Virginitatis puritate decoratam ran non ipsa Sibylla Oraculorum lib. I. se conjugatam profiteturi cum α . dicit:

O aevi sexti stirpi prima, o gaudia magna, R Ud sint ita sui, postquam discrimina mortis

92쪽

DIs SERTATIONES

Hinc cuivis liquet, quid de perpetua, quam Sibyll s adtribuunt, Virginitate sit sentiendum : Virginitate sua Prophetiae donum meritas esse Sibyllas, scribit D. Hieronymus lib. I. contra Iovinian. Tantum abest ut Sibylla de se tale quid praesumserit,ut contrarum ex ejus dictis concludi queat, cum horrore enim & tremore Judicium futurum sibi ob oculos ponit, ob infractionem Fidei conjugalis, At ob impurissimam vitam ante actam, se enim prostituti suisse pudoris ipsa satetur lib. VII. in sine.

Nam quae scelera ante patrimi Prudens, ctstadio peccandi perditasci. 1 Mille mihi lem, connubia nulla fuerunt, reque jurando quosvisper ura ligavi. 2 .' elus tenues , G per mollissima rum A .

93쪽

Uslibet admis, magni secura Tonantis. Propinea nisum consumpta, αVoque, nec ipsa Vivam, sed perdet durum me tempus M. Haeccine lupa& prosigatae pudicitiae meretrix, Virginitatis merito suturorum praescientiam sibi adeptam dicendar imo & Sibylla illa de qua Ovidius Metamorph. lib. Xl V. dolet se Virginem permansisse, neque Phoebi petitioni assensum praebuisse, cum ad Venerem sollicitaretur iscio equidem a Virgilio Castam vocari AEneid : V.

' - - - - - Ebsumque colo hue casta Sibila. Sed illam nec suisse talem ex supra memoratis luce meridiana clarius patet. An non igitur summopere mirandum reperiri tales qui caecutientes secuti , & ipsi caecutire amant , & caeco surore acti , pro Foeminae , quae se prostibulis adcenset, pudicitia volunt amantque decertare ' vel hinc etiam pateat non esse easdem Sibyllas, hasce, quae oraculorum plorum quae nunc circumseruntur denuntiatrices videri volunt , cum il- sis a Paganis tantopere celebratis tu decantatis: passim a Scriptoribus ut Virgines castae,innuptaeque celebrantur,liae autem ,quarum nunc obtriduntur oracula,Sibyllae pro Virginibus non posse haberi: sed pro scortis notatum supra. Ridendos igitur se propinant Hieronymus, &post illum Baronius; a Lapige aliique nonnulli, qui Virginitatis merito prophetia

donum acquisivisse meretrices has existimant. Caeterum quia Gentiles tam magni faciebant Virginitatem, ideo haee Sibylla a Poetarum principe Virgilio,etiam Virgo,imo easta Sibila vocatur di hoc modo etiam alibi Lucanus. Hoc enim apud Paganos obtinebat , ut quas agnoscebant pro Prophetissis, eas simul etiam Virgines sta tuerentus Plutarch. in de defectu oraculor. Etsi jocans & irridens de-Puthia ἀμ- δεί βίου ' ου η ,castam per vitam omnem'mundam. Herodotus lib. I. de duabus Faeminis, quae templorum antistites,

erat apud Ethnicos in Veneratione, ut Virgines Vestales siquando earum aliqua in publicum prodiret, lictor eas non minus quam alios magistratus , praecederet: Seni Rhet. Controvers: de Sacerdote Vestali prostituta. Procedente hae licior fimmo vere jubetauri huis prator via cedet l

94쪽

cedet ' summum imperium consules cedent tibi l vide etiam Dion: lib. -7. . Hanc etiam maximis poenis assiciebaptur q*ar pudicitiam commaculausent: lege a Numa sancitum erat, ut Virgines Vcstales, quae se viris prostituissent, vivae desederentur. Plura si quis legere velit, de Virginitatis merito, adeat Hieron. loco supra laudator & quidquid de illa ample, scripto consiguavit, paucis relatum vide apud Paraeum in parthenic. Hieron: de perpetua Mariae Virgini ate. His ita sic positis, non video cur Socinus ut superius notavimus, ad puras fabulas referre velit illa quae de Sibyllis ab Historicis comm morantur. Paucis resutandae ejus rationes quibus sententiam suam tueri conatur: primum, inquit, nemo est vel S Earum tempore, vel earum aetati oximus qui certam de iis Historiam consiripsit: hoc argumentum si admittendum, quam plurima de quarum Fide dubitare non possumus, tollenda & tanquam mendacia essent rejicienda, imoac maxima pars tum Veteris cum Novi Testamenti Historiarum dubiae esset Fidei. Multa enim a Mose, Prophetis, Euangelistis N Apostolis, recitantur

quae a nullo contemporaneo recitantur aut confirmantur, an ideo omnia

illa pro sabulis habenda' non putem Socinum, ut ut Blasphemum, talem opinionem sustinere ausurum. Deinde respondendum est, secundo loco: falsi ssimam esse Socini assertionem, neminem ex Antiquis certam de iis

Historiam conscripsisse , testimonia illa superius allegata, satis evincunt Antiquos de Sibyllis multa memoriae prodidisse: quamvis fatendum sit, alios plus, alios minus de iis adnotasse. Adjungit porro Socianus Livium Historiae Romanae Scriptorum diligentissimun, nullam de Sibyllis mentionum secisse, ideoque pro sabulis omnia qux de illis narrantur habenda: sed stramentitium hoc esse argumentum quivis vid bit , si perpendat, quam multa praetermissa sint a Livio. unus Histo ricus non omnia refert. Falsum porro est , Livium nihil de Sibyllis commemorare. si Socinus legisset Livium, non tam audacter hoc effutire ausus suisset, reperisset lib. I. q. s. 7. io. decadis primae, &alibi Scriptorem optimum, plurima de Sibyllis referre: miror homunis temeritatem tam audacter toti Antiquitati,& tam multis Historicis,

contradicentis. Locum unum aut alterum ad hominis audaciam retundendam proferre libet. Livius I. deradi lib. 3. Libri per Duumvia

ros , ρσorum aditi, ricula a conventu alienigenarum praedicta M.

Idem s. decide lib. 2. in principio. Cum Decemviri libros inspexissem,

95쪽

eorum monitu decretum Donum Diis. Idem lib. VI. decad. IV. Eorum procliorum causa libros' Sibilinos ex S. C. cum Decemviri adiissent , renuntiarunt Pejunium instituendnm Cereri esse. q. decad lib. VIII. Supplicario in triduum pro vestigio Decemvi- Forum hi libros Sibyllinos asservabant) imperata fuit in omnibus compitis. Et lib. X. Decreverunt Patres , ut Olf quibus mellinimis hostiis maioribus sacri icarent, se Decemviri libros adirent, eorum decreto supplicatio circa omnia pulvinaria Romae in unumsidiem indicta. Judicet nunc lector, num Socinus ulla cum ratione aserat Livium de Sibyllis nihil meminisse. Hactenus itaque abunde probatum fuisse olimSibyllas extitisse, putamus: nunc inquirendum de earum numero, quot fuerint: heic multum variant Scriptores, sunt qui unam tantum suisse volimi. Plinius lib. V I I cap. XXXIII. de divinitate. Divinitas quidam Ct litum societas nobilissima, ct raminis in &b Ea fuit ex viris in Melampode apud Graecos apud Romanos in ad reso. Diodoorus Siculus lib.

IV. unam tantum agnovit, Daphnem nempe Locum hunc supra e scripsimus ideoque nunc non repetemus: notamus tantum haec verba,

ἰ sis mi σιν : cujus ex Versibus Homerum Poetam ferunt multa ad ornatum sui poematis sium atranstulisse. Sed Virgilius AEneid. lib.X.Pausanias Boeotic: Iib. I V. & Suidas, Manto illi, domen fuisse perhibet,sic adnotante Blon-dello: sed Apollodorus apud Lactantium Institui. lib. I. cap. VI. Erythraeae Sibyllae carmina mutuatum Homerum existimat,quod salsissimum esse, postea probabitur. Multi etiam alii magni nominis Scriptores, unam tantum fuisse Sibyllam a qua caeterae Foeminae vates, de scientiae parilitate, nomen sunt sortites; uti superius ex Solino notatum : videantur Plautus, Dionysius Halicarnais. Strabo lib. XIII.) cap. XVII. Iosephus lib I. Antiqv. cap. V. de Turri Babylonica vaticinantem introducit Sibyllam sed quae suerit non innuit. Quoniam unam tantum

Theage n Phaedro. Athenagoras Theophilus Antiochenus; Celsus apud originem lib. VII. Lucianus in peregrinoJuvenalis. Aul. Gellius lib. I.

96쪽

cap. XIX. aliique, qui omnes de Sibylla in numero singulari loquuntur, unitatem Sibyllae,inter neotericos sustinere video Michaelem Neandrum narrat: apocryph. de Christo: sic ait. Apud Ovidium in XIV. bb. metam ostendit Sibylla bi a Phaen prorogatam vitam, frue iam septingentos annos

vixisse, ct aiam trecentos esse duraturam.atque eadem uus vitae longitudo iucausasorte uit, ut quae eadem esset ures ese putarentur quod ea diversi temporibus is locis apparens plurimm speciem praeberet, non putantibus hominibus eum tam diu posse vivere, Iia aliam esse. Sed notandum Strabonem lib. XIV. testari Alexandri aetate Daphnae successisse aliam vatem cui Athenais nomen: sic enim loquitur E io, ἔν-

duas tantum suisse Sibyllas contendunt alii, inter Antiquos Martianus Capella lib. 2. P. M. o. dicit extitisse tantum Et ophiten Troianam squam etiam Delphicam,Erythraeam, Siculum, Samiam, Rhodiam,Clariam, Phr giam ct cuminam, nominatam fuisse putant nonnulli,co quod illis in locis saepe versatam credunt, a messi filiam, alteram Symmachiam Hi-porensis, alii Hyperechi vel Hyperidis filiam, urbe Erythra oriundam, quam &Cumis vaticinatam autumant locus autem Martiani sic sonat:&hila miErythraea quaeque Cumaea est,uel ni Via: quas non decem, erunt,

sed duas uisse non nescis dest, ophilum Arsanam Marmen liam Symmachiam Hrppinenses filiam, quae Epthraea progenita, etiam Cumis es

vaticinata. Inter neotericos duali Sibyllarum numero patrocinantem deprehendo Doctiss: Virum D. Joachimum Oudaan , qui duas tantum fuisse Sibyllas, Cumanam nempe vel Erythraeam , quam cum Cumara eandem esse putat, & in Italia oracula sua protulisse contendit. Alteram illam esse quae se Noachi nurum dapeti uxorem dicit, &cum illo in Arca degisse & ex illa cum marito fuisse egressam , alioque locose Lothi filiam dicit quae cum patre incestus crimine se commaculavit, sed rationes, cur dualem Sibyllarum numerum statuat, nullas affert, praeter illam, quod faciliori negotio, multas inextricabiles , alioquin quaestiones, quae autem sint illae dissicultates non indicat expedire poterit. quod equidem illum non ostendisse doleo. Miror autem virum illum eo adduci potuisse, ut scripserit Sibyllam in Arca cum Noacho fuisse: quod quam salsum si postea indicabitur. Tres tantum extitisse Sibyllas memoriae prodiderunt alii. Philetas Ephesius tres nume-G 3 rardi,

97쪽

rat, inquit Erasmus, in Adag. voce Vera, Sibyllam unam Apollinis sororem. alteram Erythraeam, tertiam Sardianam. Sed explicite magis opinioncm illam alii proponunt. Cumanam nempe, quam Cumis olympiade L. vaticinatam fuisse, eiusque sacellum ad nostra usque tempora visum, verum incendio Puteolano anno salutis M. D. XXXIX.

terra obrutum fuisse , perhibentes. Hanc Tarquinio libros Sibyllinos obtulisse volunt,ejusque sepulchrum diu in Sicilia mansisse: alteram Delphicam, quae ante Trojanum bellum vixit, &aqua,ut Melthius Autor est, Homerus plurimos versus mutuatus est & operi suo eos inseruit.Te tiam Heriphilem Erythraeam, quae paucis annis post, Delphicam secuta, Lesbiis Vaticinia protulisse sertur, eos maris Imperium amis suros, multo antequam id acciderit. Observandum autem heic loci, non nullos existimasse Plinium opinionem illam de tribus Sibyllis confismasse lib. XXXIV. cap. V. cum trium statuarum Sibyllae dicatarum mentionem facit. Sic putant Nolphius Ito : Centent III. rerum memorabit; item Erasmus Schmidius in libello de Sibyllis, Ludov. Vives in notis ad Augustin. aliique, sed pace virorum illorum, nego hoc ex Plinii loco posse probari,verum potius illum credidisse,unam tantum fuisse Sibyllam.existimamus. Locum addamus, ut quivis de errore iudicet: notamdum autem est, Plinium de statuis ante locutum, postea haec verba addere. Equidem ct Sibyllae iuxta mora esse non miror, tres siue licet; una quam Sex. Pacuvius Taurus avidis plebis restitua: duae, quas

M. Messala. Primas pura rem has, ct Actii Naviilositas atate Tar1uinii, Prisci, nis Regum antecedentium essint in Capitolio. Λn ex hoc loco patet tres fuisse Sibyllas' non equidem puto: haec verba tres sui licet, viros illos in errorem induxit, quae oscitanter di in abstracto lecta, ad Sibyllas reserenda primo adspectu videntur, sed ille qui cum praecedentibus ea contulerit, facile videbit, non ad Sibyllas sed statuas, de his enim, non de Sibyllis egerat,esse reserenda censebit: imo statim sese Pliniis

clare explicat, earum Statuarum restaturatores enumerando. Sed ad Sibyllarum numerum eruendum revertamur: Quatuor suisse tantum,

sunt qui existimant: inter quos Pausanias uti & AElianus qui lib. XII. cap. XXXV. variae Historiae, has quatuor recenset, Erythraeam, Samiam, AEgyptiam, & Sardianam. Locus Ii liani sic habet. Σizυλα

98쪽

Ha Sihi sunt quatuor , Erythraea Samia , A rptia Sardiana his alii addant sex inter quas volunt esse in universum decem. Clemens Alexandrinus

Stromat: lib. I. hoc modo enumerat Sibyllas. ΣίcυΨα ἡ Σααία, ἡ Κολωφωνία, ε Κυμαια , 31 Eρυ αι κω ἡ Φυτω , ἡ Tαρο ξάνδροe , ἡ Mακέ- ne, ii Θε μαλῆ, ἡ - τίς. Sed his ab illo annumeratur etiam Manto , & alia Sibyllarum multitudo, adeo ut determinatum numerum non

asserat: Lactantius ex Varrone decem fuisse adstruit, easque hoc m oenumerat lib. Instit: r. cap. V I. Caeterum Sibilas decem numero fuisse, ea ue omnes numeravit Varro Fub Auctoribus , qui de sit ulis 1er putarunt: primam uio de Persi ; euius mentionem fecerit Nicanor, qui reigestas Alexandri Miacedonis seripsit: Secundam Libyssam; cujus meminit Euripides in Lamiae prologo: Tertiam Delphieam; de qua Chrysippus Aquitur

in eo libro, quem de Divinatione eo sui: quartam Cumeam in Italia; iquam Metius in libris belli Pimici, 'se in annalibus nominar. 2uintam 3thraeam , quam Apollidorus a mat suam fuisse civem reamque Graiis Ilium petentibus vaticinatam, is perituram e se Araiam: σ Homerum mendacia scripturum. Sextam Samiam; de qua scripsi se tosthenes in Antiquis Annalibus Samireum reperisse se siriptum. Septimam Cumanam; nomine Amaltheam et quin ab abis Demophile. ves Herophile nominatur: eamque novem Libros astulisse ad Regem Tarquinium Prisium emenda Superbum ac pro eis trecentos Philippeo, legendum aureos, eo

enim tempore, Philippus, unde philippei dicuntur, non extitit) parsulasse Regemque asternatum pretii metitudinem, derisisse mulieris inmsinam. Idam in esti cis Regis tres combusse; ac pro reliquis idem pretium

postides'. quae denuo tribus aliis exustas, cum m eodem pretio perseveraret; malum ese Regem ; ac residuos trecentis aureis emisse quorum postea numerist auctus, Capitolio refecto. Rudex omnibiu Civitaribus cir ualitas ct Grae- ω ct aeque Erythraeis coam , a viriquesunt Romam, cujuscumque Sibilae nomine fuerunt: Octavam Hel sponticam in Uro Traiano natam , vico Marpesso, exrca oppidum Gemitium; quam siribit Heraclides Pontiens Sol u ct Cyri tui se remporitas. Nonam Phrygiam, quae vaticinata si Anyrae: Decimam Tiburrem, nomine Albuneam, quae Tiburi colitur, ut Dea, juva ripas amnis Anienis: eujus in gurgite simulachrum ejus inventum esse dicitur, tenens in manu librum. Cujus Sacra Senatus in Capitolio transtulerat. Isidorus Hispalensis etiam statuit decem numero fuisse

Sibyllas: sie de illis scribit Origin i lib. VIII. cap. VIII. Decem

autem

99쪽

tem Sibilar a Doctis is Alictoribus traduntur fuisse: quorum prima dis Persi fuit. Secunda Lybica: tertia Delphica in templo Delphici Apollinis genita, quae ante Arηana bella vaticinata eg : ejurque plurimos versu operi suo Homerus inseruit : quarta Cimmeria in Italia: quinta E thraea nomine Erybla in Babylone orta, quae Graecis Ilium petentibus vaticinata est perituram esse Troyam ct Homerum mendacia seripturum. Dicta autem Erythraea, quia in eadem Insula, eius inventa siunt carmina et Sexta Samia, quae Samonota dicta est a Samo In ida, unde suit cognominata: Septima Cumana; nomine Amalthea, qua novem libros attulit Tarquinio Prist lege Superbo. in quibus erant Lereta Romana conseripta et ipsas ct Cumaea, de qua Hirgilius: Ultima Cumaei venit iam Carminis petas. Dicta autem Cumana a Civitate Cumis , quae est in Campania, clus sepulchrum in Sicilia adhue manes. Octava Hellespontica in agro Troyano naiara, quae scribitur Solonis is C ri fuisse temporibus. Nona Phrygia quae vat

cimasa es Ancyrae Decima Tiburtina nomine Albunea. Hic locus plane quoad numerum Sibyllarum cum Lactantiano coincidit: sed in nonnullis a Lactantio discrepat. De tertia Sibylla Delphica nempe loquens , ait illam in templo Apollinis Delphici genitam , & quod

Lactantius de Cumana quinta Sibylla narrat, scilicet illam Graiis ilium petentibus vaticinatam suisse Trojam ese perituram, hoc Isidorus Delphicae attribuit: Illam quam Lactantius Cumaeam, hanc Isidorus Cimmeriam nominat: Lactantius Erythraeam urbe Erythra oriundam censet cum Apollodoro, sed Isidorus Babylone ortam vult. Lactantius .assirmat de Cumana Herophilen dictam, Isidorus vero de Erythraea rhoc etiam statuit, ideo Erytharam dictam, quia in Insula illa ejus carmina suere inventa, & in hoc a Firmiano discrepans. Sextam Samiam, Samonotam dictam a Samo insula, unde suit cognominata: de quo nihil Lactantius, nec usque adeo firmam putem Isidori assertionem. Liabet etiam,quid de Sibyllarum numero scriptum reliquerit Suidas rese

re: Decem fuisse numero, cum Lactantio, Isidoro aliisque existimat et multa alia narrat, quorum Varro, Lactantius, & Isidorus non

100쪽

πης εἰσἰ βισλία κό. diu σπαντος ἔλους - χώρος κἀμέχοντα. Hoc est Pater Si-hlia Berosius vocabatur, mater autem ejus Erymantle. Sibysia Chaldaea quae quibusdam Hebraea nominata: quae er Perscalroprio nomine Sam the dicta, ex Beatissimo me oriunda. quae de rebus Alexanarum Macedonem spectantia Ins, praedixit: cujus meminit Nicanor, qui Alexandri vitam historice eon- seripsit. Ω- mille res de Domino Christo praedixit di de pus apparitione. Imo ct cetera cum illa consentiunt, quandoquidem evus extant 2 q. libri tractantes de omnibus populis ct Regionibus. porro numerum Sibyssarum recensens dicit, i τώπι, η Δελφῶς, ἡ ξν Δελφοῖς et χΘεισα. h. e. Remia Delphica, qtiae Delphis nata. Uri,1 Σαμία η κυρ ω όνόμαI καλουμ4 η Φυτω. Sexta Samia quae proprio nomine Phylo dicta. , Κυμαία, η Α'μαλθαία l ἡρο

Septima, Cumana, quae etiam Amast a ct Hierophile nominata. Octava, rasi pontica nata vi Marmisso prope oppi HumGerratium.Ωuae Him fuere in Troade tempore Solonis is Cyri. Item de Sibylla ab lute agens dicit. Σ.-cυλοι Λ απλων ' Λα-M, Z α ζέ τνας Ara ηπτους φυδωλης. ώς ο α ι

μίαν ἐδοξα 63cc. Sibylla Apollinis is Lamiae fuit filia ecundum quosdam Aristoreastis ct Hidolis. Velut alii Xrmagorae velut Hermippus Theodori. γ-

σῶjese. αλων b Tαυξάνδροι. 6 κώτη μη σμύς. Σαυλα Κυμαία φ Σί cυλα Berrare ἰς, ομοίως γρησμους. Sibylla Hella 'ipsi versibus Divin tiones , Oracula. Sibila Colophonia quae vocata fuit Lampus fisa GAcbautis etiam Carminibus Ire si invinationes O Oracula aliaque. Sibi