Lingua per des. Erasmum Roterodamum, diligenter ab autore recognita. Libellus elegans, nec minus utilis Plutarchi Chaeronei de immodica uerecundia, recens opus, nec antehac usquā excusum. Quoniam autem argumētum cum lingua conuenit, adiunximus

251쪽

loco comemorauit. Sut uitia quae deo qui/. de nos reddut inuisos,quu beneuoletia cociliet apud homines,quod genus est profusio,cic in conuiuijs splendor ac luxus.Caeterum obtrectatio etiam malis hominibus inuisa est.Docet hoc Sirach ille, no minor inter sapientes Hebraeorum,quam Thales inter Graecorum:S asurro,inquit, coinqui nabit animam suam, di in omnibus odio habebitur,di qui permanserit,odiosus erit, tacitus sensatus honorabitur.Quanqua hic locus apud Graecos aliter legitur Susurro inquinat suam ipsius animam, i in uicinia odio habebitur. Vetus est prouerbi

πημια κακος γέπω b. Pessimum autem uici

num habet,qui habet susurronem. Susurro enim,ut idem dicit alibi,& bilinguis male/' dictus,multos enim turbat pace habetes. Agesilaus Lacedaemonioru rex, solitus est dicere,si quando contingat audire homi nem laudantem aut uituperatem quempi/am,non minus esse spectandos mores eo

rum qui dicut,* de quibus dicit. Etem qui laudat iprobos aut improbe laeta,declarat sese aut stultum esse aut improbum . Edo issio qui uituperat bonos aut benefacta,

252쪽

PER ERAS. RO T. et Trioselum retegit illos de quibus praedicat, uerum etiam siuos ipsius mores prodit.Ob 'trectator autem nulli cordato non est inui 'sus,dum sibi quisque metuit,sic cogitans,ii milia de me diceres,si abessem. Antigonus abusus perfidia cuiusdam ad prodcndum hostem,admirantibus amicis, quod poti tus iis quae uoluit,nullam gratiam referret, respondit, sibi proditores esse talisper cha/rOS,dum produt, ubi prodiderunt inutissesse.Octauius item Caesar simile dicitum iecit in Thracem quendam Rhumitalcum, proditionem sibi placere, proditorem ne quaquam . Porro quod Tatius Sabino . rum dux in Tarpeiam uirginem,quae Tarpeiam arce prodidit, stipulata praemium, quod Sabini gestarent in laeuo brachio,coiectis armillis & scutis puellam obruit,fbretasse conuenit priscis illis moribus. Certe probabile non est ullum prudentem ac bonum uiru ex animo bene uelle proditori. . Verum quemadmodum qui felle aut ue nenis bestiarum ad remediu opus habent, . tantisper illis delectantur dum indisent, ubi desierunt egere,oderunt horrenti:Ita

nemo diligit proditorem,nisi dum illius ab q 4 utitur

253쪽

tebat,odit ac detestatur scelerosum, nec audet illi sidere, cuius perfidiam expertus sit in eos quibuscum primis erat praestanda fides. Sic opinor optimum quenque ame

eiu esse in calliniatores re obtrectatores, auibus nemo uere fauet,nisi uel insigniter ultus,uel egregie malus. Inter Solonis le/ges illa praecipue laudata est a prudelibus uiris,qua uetuit ne quis maledi stum iacoret in defunctos,propterea quod pium epse iudicaret,eqs pro sacris ducere,qui demigrassent e uitae contubernio, re iustum adibis temperare,qui iam esse desissent,dens que humanum ac ciuile,tandem inimicitis arum modum statuere,nec pati simultate in imesum progredi uapropter ethnicis

etia execrabile uisum est, mordere mortu

OsA cu laruis luctari. At his mibus cui parcit lingua obtrectatrix nos ut, nsi aetati, non cognationi non contubernio,no moritis,non dignitati. Obtrectamus iuuenes senibus,quibus debebatur reuerentia, non parcimus uirginibus aut matronis,oblatramus cognatis ac fratribus,male loamur deb ςmeritis, obmurmuramus prRReus, princi

254쪽

PER ERAS .RO T. 249 principibus re episcopis nostris. Feredum si ethnicus obtrectet Christiano , caeterum Paulus indigne fert inter Christianos hac inueniri pestem.Sic eth scribit Corinthiis: α. r.

Timeo ne forte cum uenero,no quales uolo inueniam uos, cic ego inveniar a uobis quale no uultis,ne forte c5tentiones,aemulatioes,aniositates, dissensioes, detractioes susurratiore, inflationes,seditioes sint inter

uoS.Ne iterum cum uenero, humiliet me

deus apud vos. Videtis in quo comitata incedat detractis,uidetis quam hoc mala risi ut uulgare ac leue negligat Paulus. A postolus ex praeceptodni non uult Christi anos idololatris maledicere,sed potius pro 'maledictis referre benedicta.Sic enim labbit Romanis: Benedicite persequentibus uos,bςnedicite*nolite maledicere. At ad diceres o Paule,si uideres nuc Christianos a Christianis, colubernales a colubernalibbus theologos 1.Theologis,sacerdotes

sacerdotib monachos a monachis,denim defuctos a uiuis rabie canina allatrari,mor .

deri, dilacerari c Si obsurduimus ad leges Christi,si contemnimus tanti apostoli mo nila,saltem audiamus leges Solonis. uit

255쪽

χ ' LINGUA 'defunctis cauit & absentibus.Si quis in Io co sacro,si quis in iudicio,i1 9s apud magi

seratu,aut in couctu populi ad publica certamina cogregati conuictu dixisset in quo pia cogebatur et quc attigisset couicio tres Grachmas,aerario duas pendere. Quis lo/cus,quod tempus nobis tam sacrum est,ut religio sit in proximum maledicita conge

rere Olim nefas erat ab aris detrahere no centem.Nunc ex ipsis aris linguae telo pro/ximum impetimus.O membrum anceps, unde tanta staret pestis uitae mortalium, unde rursus tanta manat utilitas, si quis ut ετ oportet, moderetur.Verbum,inquit sapi ens noster,malum,immutabit cor, ex quo

partes quatuor oriuntur,bonum , mala, uita-mors,ed dominatrix illorum est assi' due lingua.Ad utrunque pariter principa/tu habet lingua siue seruare uelis, siue per dere.Sed hanc sententiam aemulatus est ex Solomone,qui scribit:Mors ae uita iis ma/ . nibus linguae,qui diligunt eam, comedunt, . Auctus eius. Mundus malorum est mala

256쪽

Ate est lingua, si careat gubernatore, Co piae cornu est si recte utaris. Eris est iurgio rum excitatri sed eadem est Gratia bene uolentiae conciliatrix Erinnys est omnium

malorum inuectrix sed eadem tranquillati omnia. Venenum aspidis est,si adsit malusi animus,panacea est, si bona mens illa mo/l deretur:bellorum ac seditionum fons est. sed eadem pacis& concordiae parens est.

i Subuertit ciuitates & regna, uerum eadem dit & stabilit,postremo mortis est archi rectri sed eadem uitae largitrix est. Vena uitae,inquit Salomon,os iusti. o sine irata . si paulo placuit ille comicus uersiculus.l Mores bonos colloquia corrupunt mala Sed idem non improbasset hunc uersica lum Aegroto animo medicus est oratio. Vehemes animi morbus est ira. At sermo mollis frangit iram.Lingua Nabal prouo carat animum David ad facinus immane, i sed Abihail restinxit excitatum incendiu.

diminutauit David,quantum debile

rit huius mulieris linguae,Bndictus,inquit, dominus deus Israel, qui misit te hodie in occursum meum, re benedictum eloquia

257쪽

asa LINGUA hodie ne irem ad sanguinem, re ulcisceres

me manu mea. Quid hic uobis rcfera Graecorum prouerbiu.Lingua quo vadisc Sub 'Mersura ciuitatem,ed erectura ciuitatem. Quid est praeclarius, quam extructa ciuitate,homines ferarum ritu uiuentes,in lebu, moenium,religionis ac fortunarum societate redigere, ex hostibus reddere ciues Hoc quoniam non alia re magis praestatur

quam placida lingua,ucteres fingui a Mercurio conditas ciuitates, sed eadem lingua demolitur quod extruxit si sese uerterit ad nocendum. Dicat igitur hoc suae quis* lin/guae,quoties rapitur ad loquendum,quoties titillatur ad calumniandum,ad obtreeta dum ad obscoeniloquium.Lingua quo uadis utrum prodesse paras an laedere Sed quid opus haec ex gentium monumentis repetere,quum diuus Iacobus tam graphi. ce tam*copiose,uim ancipitem linguae depinxerit Primum igitur ex hoc discamus. quantum adfert utilitatis linguae modera tio.Si quis,inquit,uerbo non offendit, hic perseeius is uir. test etiam freno circa ducere totum corpus . Si autem equis fronum in ora mittimus , ad consentiendum

258쪽

PER ERAS. Ro T. 263

nobis, totum corpus illorum circumfers mus . Et ecce naues magnae quum sint. uentis ualidis agantur , circumferun /tur modico gubernaculo, quocunque di rigentis impetus uoluerit. Amove nauclorum peritum a clauo,periclitantur omnes qui naui uehuntur: submoue rationem lingua,periclitatur tota domus aut ciuitas. Exime frenum ex ore equi,periclitatur

equus re sestar permitte linguam suae libi/dini,nulli non adfert perniciem.Nunc au di quantam adferat rebus calamitatem mala lingua.Ita relingua,inquit,pusillum qui dem membrum ei sed magna iactat. Ecce quantulus ignis quam magnam 'luam incendit Et lingua ignis est, uniuersitas iniκquitatis.Sic lingua costituitur in membris

nostris,quae maculat totu corpus, cic insta mat rotam natiuitatis nostrae, inflammata a gehenna.Omnis enim natura bestiarum, uolucrum serpentum domatur,cit domitae sunt a natura humana linguam autenullus hominum domare potest. Inquieta malum,plena ueneno mortifero.Ea lauda 'mus deum re patrem ,-eadem uitupera

mus homines,qui ad imaginem re similitudinem

259쪽

asA L IN G V Adinem dei facti sunt . Ex eodem procera

henedictito cic maledictio.Non oportet fiatres mei,haec ita fieri.Nunquid fons ex eo dem foramine profert amaram ω dulcem . aquam Nunquid potest fratres mei ficus uuas facere,aut uitis ficus Sic nec fons dui .cem ac salsam potest aedere aquam. Et nos

nobis videmur pulchre religiosi pharisai lcis quibusdam fucis,quum igne gehennae circuseramus in lingua, quum aliud states . aliud sedentes loquamur, quum linguam subinde uertamus in plures species, quam ullus se uertat polypus Vnde autem haec inconstantia Quia non habemus cor simplex.Nec mirum est eae bilingues,eos qui

non unum habent cor.In corde,inquit, de corde loquuti sunt.At quosdam nunc non . lhilingues sed centilingues esse dicas, quos . oportet totidem habere corda,quum interim nultu habeant cor.Quisquis baptismu accepit, ligionem professus est:audiat igitur omnis quide Christianus,sed in primis qui peculiaris cuiusdam religionis professione gloriatur.Si quis,inquit,putat se religi , ID Gς,non restenans linguam,sed sedu cens cor suum,huius uana est religio Ana/- 'charsis

260쪽

PER ERAS. RO T. asscharsis qua coenasset apud Solonem, hoc

gestu repertus/dormiens,ut dextra ad motam haberet ori, sinistram pudendis,ui delicet ipsa re docens, duo membra maxis me esse rebellia lingua ac pudenda,sed maiore cura cohercedam esse linguam,quam

pudenda. Factu est hoc a philosepho Sc tha,ethnico de barbaro,pbatu est ab ethnicis philosophis,& nos nobis plus philosophi videmur,si ueste tantum differamus a planis,scurris,ae sycophantis. Plura sunt quae de mala lingua dici poterant,sed peri culum est, ne quemadmodum Diogenes calcans culcitram Platonis,quum addidiseset,calco fastum Platonis,audiuit,calcas ta quid ed alio fastu, ita mihi dicat aliquis: Debaccharis tu quidem in linguam ma/ledicam sed alia maledicisia. Fateor enim ει in malis insectandis modum esse debe/re,nili quod huius mali nullus est modus, hi e praesertim temporibus. Nuc igitur in dicabimus usum bonae linguae, simul ae ad/uersus malam linguam remedia commonstrabimus:quanquam huius quidem pro/missi bona pars mihi iam dudum praestita est,si quam perniciosa res sit mala lingua