Lingua per des. Erasmum Roterodamum, diligenter ab autore recognita. Libellus elegans, nec minus utilis Plutarchi Chaeronei de immodica uerecundia, recens opus, nec antehac usquā excusum. Quoniam autem argumētum cum lingua conuenit, adiunximus

311쪽

In mora. liceat percurrere et In comoedia Laches se nex cum meretrice Bacchide colloquutu .

rus.sic apud se loquitur.Videndqm ne mi nus propter iram hanc impetre quam pos sim,aut ne quid faciam plus quod post me . non fecisse satius sit. Persuasum habebat 2 .nex Bacchidem obstare,quo minuS Pam philus reuocari pateretur uxorem.Id si um rum fuisset, erat iusta stomachandi causa. Quod si suo animo,ut tu erat affectus mo rem gessisset,non habuisset laetum exitum iύbula. unc ciuiliter expostulati, ciuiliter

responsumest,cognouit errorem,impetra uit quae uoluit, totus comoediae tumultus, . .

iucunda catastropha solutus est Si hoc is ciui homines idiotae in comoediis,quid de cet facere sacerdotes di monachos Christianos,in concionibus, praesertim autem in

aedendis libris Quod apud Homeru P l las facit Achilli,hoc in nobis debet praesta/

re ratio . Tametsi Pallas illa tantum a pu/gha reuocat,sat habet si stbmachetur intra iconuicia:At nostra Pallasne id quide per mittit,ut conuithsan quenquam debacchq mur etiamsi temperetur a manibus. Imo si .

312쪽

pER ERAS. RO 2. nobis aurem uellicat pro maledictis reseia 'da sunt benedicita.Est quidem impotes aulaeius ira, sed magnam habet temulenti/am Δ uoluptas. Dulce est amanti sine fine garrire de suis amoribus,at non est eadem uoluptas iis,qui uacant amore. Amantes enim ob impotentiam affectius quo tenen tur,non solum existimant,omnibus hominibus esse curae quod agunt, uerum etiam res inanimas perinde ouasi sentiant allo/quuntur:Velut 'pud Plautum adolescens cum pessuliscit ostio litigat, sic cym lectulo

uoluptatis conscio,siccum lucerpula con scia,sic cum violis ac strophris ae anulis ab amica missis,aut ad amicam ituris , proli/xas miscent fabulas.Itidem in Bucolicis argumentis pastores imaginantu de pecori,ω montibus,& sylvis,cit fluminibus suos affectus esse curae. Dulce est in hostem lin/gua debacchari,sed apud eos qui nec amat, nec oderunt,ac tartasse ne norut quidem, friget huiusmodi narratio. oui quendam qui nuper coeperat discere Graecas literas.

eas quoniam adamabat,quecunm nancisci potuit, eum Graeces alutabat,cum eo mulista Graece conlabulabatur,etiasi is nihil inae

313쪽

ce sciret.Tanta erat ostisandi libido. At i terim molestus ac ridiculus erat etiam iis, qui Gnece nossent,quod illis promptior eslat lingua Latina. Resert Plutarchus de

quodam, qui cum casu duos tresue libros Ephori legisset, nullum mortalium non obtundebat,recensendis quae legerat,nec ulluconuiuium patiebatur esse iucundum, idotidem repetens Leuctricam pugnam us ad omnium nauseam.Vnde uulgi iocus illi cognomen addidit Epaminondae . quod insolentius laetaret eius ducis gesta, quam ipse solet qui gesssierat. Huic uitio fere sunt assines, qui recens ex Academiis domum redeunt in aliquo do bipae genere titula

ac lauream assequuti. Verum eam ostenta

di libidinem, quam ipsum tempus postea mitigat Δ corrigit,praestiterat ipsa ratione cohibere. V t igitur quimetuunt inundati onem diligentius muniunt ripas, qua ma/ior esse solet fluminis impetus:ita conue nil illic diligetius aduigilare rationem mo deratricem , qua uoluptas quaedam im pensius prolicit ad dicendum . Socrates negabat sibi placere potum aut Ohos, qui non sitientes aut esurientes illecebra qua dam

314쪽

PER ERAS. RΟΥ. dam prouocarent adhibendum atque odendum, quod genus sunt, mulsum, M vromatites , placentae, re Attica bellaria. quod ab his praecipue periculum sit intem perantiae. Ab his igitur potissimum eritra uendu sermonibus qui nos dulcedine quapiam rapiunt,ed efferunt longius quam o sortet.C6sultum igitur fuerit,prius quλm ci restatis. nguae soluas repagula,circusiantias omes pedere,qui sis qui dicere paras, quale sit de quo loqui cogitas,quales apud quos dicturus es,quid tempus aut locus postulet. Denim quid boni maliue ex oratione tuaquςat proficisci uel tibi uel aliis In hiserui quae dicendi titillationem temperent,aut alentium Badeat Sunt v illae partes pullaridae,unde iuxta rhetorumpraecepta ducuntur argumenta suasorii generis: Num re diam sit,nu honestu aut decoru,num uti irinum tutum,num iucundum, num fati te num necessarium.Harum rerum consi

deratio gignet in nobis cautionem in dicis do. Vnde fit ut, quemadmodu attigimus. legamus et elissimos homines aegre ad dicendum assurgere solitoso in orationis

315쪽

dentia timiditatem, inscitia confidentiam . parit Pericles qui ob admiratione eloque itiae diei us est tonare ac fulgurare, suggestu ascensirus, Des uota facere consueuit, ne quod uerbu excideret imprudeli,quod mii laus ad rem pertineret. Et apud Romanos solenne erat,dieturum pro concione uersiculis aliquot precari deos,ut quod dici u/rus esset,selix cfaustu esse uellent reipub. Ac decorum quidem saepς pro loci,tempo

ris,ac personarum rati0ne mutRtur, caete

rum futilit x,obtrectatio, ac maledicentiare obscinniloquium nusquam n'n est indeco um. Quanquam in nonnullis aliqvud uitium tolerabilius est quam in alijs. ininem quidem deςet sermonis obscoenita' qtiam Graeci dicut αumsολο Wαμ, uerum ea detestabiliqr est in sene quam in iuuene,in . sacerdote quam in milite. Rursus apud a dole, eins quam apud viros, apud liberos tuor; qu Ri apWd alienos.Hic igitur quis stibi disertus sit malum omnibus circunsta, i ii ex erans. Quid execrabilius quam ano , es ac pede decrepitos turpitudis nem exercere lingua,qua per corporis sto,

becillit*tem exer re iam diu desierunt

316쪽

' Manus alligauit paralysis, pedes occupa ' uit podagra, trahuntur illa,nutat tremula ' caput, delirat animus, ista lingua lasciuit' obscoenis fabulis. Qui uultus erant conui uara,quae cogitationes, quu haec fieri uide/remus Vidimus enim no semel. Qui post in illum iam digressum sermones c Reseraquod ipse uidi in Italia,sed ita ne quem at tingam aut aspergam suspicione. Aderam

tribus Graecis,quoru unus erat monachus, alter eruditus mediocriter,tertius puer tredecim ferme natus annos. Moriachus obli

uione praetermiserat horam prandή . Ita ' curatum est a nobis,ut cibi nonnihil adfert retur.Ιlle contentus erat duobus ovis, nec passus est adferri plus eduliorum. bibit itequam parcissime.Ipe mihi semper uisus est uir modestus ac bonus,nec incurius sacra rum literarum,tametsi praeter uulgata Grae corum lingua m nihil nouerat. Cultus er tam uilis,lam horridus squalidus,ut e Ditimesn Hilarionem illam cultius amictat fuisse Hactenus omnia digna monacho. non respondebant huius conuiuq bellaria. Amoto ciboreditum est ad fabulas.

Doctus ille protulit libellum Graece scripta u 4 in quo

317쪽

it LINGUA in quo reserebantur miracula. Ferunt auia apud Graecos huc esse morem,ut sacerdo a sacro recitet apud populum,si qu0d alta cubi miraculum accidi Hoc quidam sata tiae discipulus fuerat imitatus sic ut eadem esset praeratiuncula,qu' sacerdos Blet excirare plebis attentionem,rursus eadem clavsula,qua populus audito miraculo consurauit accinere gratias cit gloriam deo. In mradio erat obscoenitates,quales apud nos uix ullum scortum auderet in. balneis pro qui. Ad harum recitationem meus mona chus tanquam ad rem mire sestiuam mirς coepit hilarescere, gestiresolui in cachim nos,ω ad singulas obscoenitates accinebat clausulam selennem. Puer accumbebat in medi0,cuius aetati coueniebant fabulae ma

gis pudicae. Equidem in monacho deside/

bonam mentem. les nimirum evadunt,

Si nihil aliud discunt quam ceremonias.

γblatae fuerant carnes, erat dies quo fas erat aliis uesccIlle magna religione recus a/bat.Nec passiirus erat uestem mutari.Et in ea re, quae pertinebat ad ueram pietatem. i

ram erat irreligiosus . Saltem adolescentuli

reue

318쪽

reue adebiat hominem a tam obli vitiis iocis reuocare. Paulus non praestripsit , i, cilicium aut Brdidam uestem.Linguae ca/stimoniam non uno in loco praecipit. ut d Ephesios:Omis sermo malus ex ore ue stro non procedat,sed si quis bonus ad aedi ificationem fidei, ut det gratiam audienti/ hus.Rursum capite proxio: rnicatin aut εα cis imunditia aut avaritia,nec nomineo n uobis,sicut decet sanctos,aut turpitudo, ut stultiloquiu, aut scurrilitas,quae ad rem non pertinent ed magis gratiarum actio. vanitatem inibi deleuaturidicens:Propterea,inquit,deponentes mendacium, loquimini ueritatem unusquiss cum proximo Φsuo,quonia sumus inuice membra. Quan

ta sollicitudine deterret Timotheum ab in , mn.L.

anibus uerbis,quas ille κενοφ*ν οις appellat, uuanto stomacho detestatur inania re in sirinifera loquentes,quos ματο λο γ ap/ τit 3 pellat Et Timqtheo stribens,non fert ociolas α curiosas uiduas,quaeper alienas do mos uagantur loquentes quae n5 oportet. Eidem scribens detestatur inutiles conitar

319쪽

, i 4 LINGUA

rufilitiis χt --sutilitas,malecticerea re obtrecta obstinuis uo,P exerqua quod est indecora Christi,no,s epe nec utilis eli nec tuta. Hortallis nahet nonullam uoluptatis titillationem , sed inhonestam sed quae multam doloris usu ram secum trahat.Effutisti quod erat reticedum,mox sequitur poenitetia perpetua*sellicitudo,ne quod garriendi temulentia prouectus sic credidisti alienis auribus, ut reuocare non possis,alii uicissim apud ali os estutiat,donec res pmanet ad eos, quos minime tutum sit offendisse. Itidem bre illa maledicedi uoluptas magno ppetuo*dolore retallatur,dum iuxta prouerbium: Vbi dixeris quae uelis,audire cogeris quae nolis. Et queadmodum scripsit Hesiodus: . - Vbi dixeris male peius audis.Proinde qui paratus est in alium dicere, ipsum exami net,num uacet omni crimine. Turpissimuaut fuerit, si qui calumniatur,deprehendat in eodem esse crimine,quod intendit alte ri,ueluti si in conuitio luscus appellet lus c. Turpius etiam si fitru crimen impingat in alterum,qui commisit ipse sacri legium,aut si incesto contaminatus alteri de scorto in

dumniam struat.Nimirum laetuc est dispi

cere

320쪽

PER ISRAS.' RO T. 3issestucam in oculo fiatris . quum trabῆ' in oculo tuo circuseras.Omnino fieri non poterit,quin minus praecipites simus futu/ri ad male loquendum de alijs,si mantica : rum fiat inversioni quod a tergo pedet roi uocetur in pectus Hic iram quem honesti ratio non cohibet a maledicendo,mali me tus poterit cohercere, S linguae pruritum periculi consideratio,veluti clauus clauum propellet . Profuerit re illud, animo reco lere plurimorum hominum exempla, qui bus incontinentia linguae magno malo fu/ 1t,maxime si quid incommodorum nobis ipsis hinc accidit.Prius ital sibi quisque loquatur Tantam calamitatem mihi peperit, unicus linguae lapsus,no committam ut iterum ad eundem impingam lapidem. Coni ducitae hoc,sidum a sequisis ratione exi/git acti die hon minus diligenter ad calcaium uocet,si quid uerbis peccatum sit, * fa eiis, Δ siquid deprehenderit elapsum qd praestiterat continuisse, uerberet seipsumi agello Homerico,

Hac exercitatione facile parabitur in dicen. 40fiugalitas quaedam ac Bbrietas. circa

spectio