장음표시 사용
151쪽
Testimonium autem est rei cognitae voluntaria confessio. Necesse vero est, testificatum esse aut verisimile, aut non verisimile, aut dubiae fidei. Similiter vero etiam, testem aut probabilem, aut improbabilem, aut ambiguum esse et Cum ergo testificatum verisimile fuerit, testis verax , testimonia epilogis minime indigent, nisi fortasse decoris gratia Vel sententiam vel enthymema breviter proferre volueris. Cum testis autem suspectus fuerit, demonstrare oportet, quod neque ut gratiam ineat, ne lue poenae, aut lucri causa mendacia testificaturus sit. Docendum est quoque, ne conducere quidem mendosum testimonium. Nam utilitatem esse parvam, argui periculosum. Deprehensum autem non solum argento, Verum etiam bonae famae
152쪽
λέγοντας δε μαρτυρία δε τον τρόπον του μαρτυρος λα-
βαλλειν, αν η πονηρός η το ρμαρτυρουμενον ξετάζειν,αν απίθανον τυγχανεν, η και συναμ τοτεροι τουτοις
κερούς ποπτευονται τα ψευδη χαρτυρειν. και τον των ' λευδοριαρτυρ ων νομον ἐπι τουτοις τεθεικεναι η Ριεντον νομοθετην ἄτοπον οὐν ε ναι, του νομοθετου τοις μ αρτυσι μη πιστευσαντος, τους κρινοντας πιστευε ιν αυτοις κατα τους νομους κρινειν μωμοκοτας τους μεν ουν
μάρτυρας ουτως πιθάνους ποιησορον. Ἀστι δε και& fidei iactura leges punire Testes igitur hoc modo
fide dignos faciemus 3 Testimonio autem contradicentes oportet testiis moribus detrahere, si improbus fuerit aut in testificatum inquirere, si minus probabilitatis habuerit aut horum utrique contradicere in unum omnia adversariorum flagitia congerere. Conti derandum est etiam , an testis ei, cui testimonium dicit, amicus sit, aut an rei aliunde sit particeps, aut inlinicussit eius, contra quem testificatur, aut pauper. Horum enim alii propter gratiam, alii Ob poenae metum alii lucri causa suspicionem incurrunt mendacis testimonii. Etiam de falsis testibus legem tulisse legumlatorem de his, dicemiis. Proinde absurdum esse, cum legumlator testibus non crediderit, iudices secundum leges luci careiuratos illi credere. Hoc igitur modo testium ille multirniabimus. A Licet vero etiam testimonium sit bdu-
153쪽
ακοντος ε. ταν μεν ου συμ ερη ημιν ποιε ιν αυτρο ἰσχυραν, λεκτεον, ως ο γε Ἀλωται περὶ των σπουδαιοτατων, και αἱ πολεις περι των μεγίστων, εκ βα- σανων τας πάττεις λαμβανου , και ιοτι πιστοτερον cere hoc pacto: Si mihi resis, o Lyseses. - Per Deos
immortales, non FG nam me prohibente , haec patravis. Et
ob id , negando falsiis testis, falsi testimonii poenae non erit obnoxiiis. Cum igitii testimonium subducere e re nostra fuerit, sic eo utemur. Quod si autem adversarii tale quid fecerint, demonstrabimia eorum Versutiam, scriptis testimonium dicere iubebimus. Quo inodo igitur testibus . testimoniis uti conveniat, ex his intelligimuS.
De quaesione. Quaestio autem est invita conscii hominis confessio. Cum igitur nobis utile fuerit eam roborare, dicendum est, privatos homines de rebus gravissimis .civitates de maximis, ex quaestionibus probationes sumere,
154쪽
εστι ψασανος μαρτυρων τοις ριεν γα μαρτυτι συμ- ίερε πολλακις ψευσασθαι τοι δε βασανιζομενοις λυσσελεῖ ταληθη λεγειν. υτ γα παυσονται ταχι- στήτης κακοποδείας 2 ταν δε βουλη τα βατα-νους πίστους ποιειν, πρωτον θειν λεκτεον, ως ο βασανι μυενοι τοῖς κ διδουσι πολε λιοι γίνοντα, και διατουτο ποῖὰὰ των ό σποτων καταψευsονται. πῆιθ ότι πολλακι τοι βασανίζουσιν μολογουσιν τας αληηθείας, ιν ως ταχιστα των κακων παυσωνται δεικτεον δ', τι κα των λευθερων πολλοι ηδε βασανι - μιενοι καθ' εαυτων ψευσαντο, βουλόμενοι την παραυτίκα κακοπαθέιαν κzυγεῖν. στε πολυ μαλλον εὐλογον του δουλους ψευσαμενους κατα των δεσποτων βουλεσθαι τρο αυτων τιμ μοίαν κzυγῶν, η πολλας
ναντες, ιν τεροι κηδε παθωτιν αυτοι βουλε δε α μη fide digniorem esse quaestionem testibus. Nam temibus mentiri conducit saepe iis autem, quibus quaestiones
admotae sint, utile est vera dicere. Sic enim cruciatu celerrime liberantur et una vero volueris quaestiones infirmas facere prinHim quidem dicendum est, quaestionibus cruciatos iis, a qui b his traditi lint, hostes fieri, propterea naulto in heros mentiri. Deinde, eos quaerentibus saepe non vera confiteri, quo citius doloribus sese eximatat. Erit etiam demonstrandum, multos liberos homines , tormentis affectos, quo celerius suppliciti in effugerent, adversum semetipsos ementitos esse. Quanaobrem angis consentaneum esse, servos adversus dominos, quo suu in effugiant cruciatum, ementiri, quam naultos dolores, corporibus .animis tolerare, quo ceteri nihil mali patiantur, ubi men-
155쪽
λήγειν ουτως Ουας ιν iam ορκειν βουλοιτο, οβουμενος ' παρα των Θεων τι μωρίαν, και τρο παρα τοις ανθρωποι αἰσχυν ν' και διεξαναι, ὁτι τους μεν ανθρωπους λαθεῖν στι, τους δε Θεους υκ εστιν. ταν δε οἱ ἐναντίοι καταgυγω ν εἰς ορκον, και βουλωμεθα μεις ταπιινουν αυτον, δεικτεον, ως των αυτων στιν ανθρω- πων, τα πονηρα πράττειν και η ροντίζειν πιορκουν τας οστις γα κακουργων οἱ ται λανθανειν του Θεους, εὐτος ουδε επιορκων τιμωρίας οἰεται τευξεσθαι και πιρι
iri ipsi voluerint. Quaestiones igitur ex his atque 1- milibus probabiles S improbabiles faciemus. A P. XVII.
De iureiurando. Ιusiurandum est declaratio cum Deorum invocatione probationis expers. Cum illud roborare voluerimus, ita dicendum erit: Nemo certe peierare velit, metuenS poenam a Diis , nominis infamiam apti l homines; eritque subdendum , latere aliquem homines posse, Deos autem non posse. Cum adversarii vero ad iusi randum confugerint, si extenuare id voluerimus, demonstrandum est , eorundem est hominum, ut male agant, nec peierare curent. Nam quicunque facinorosus eos latere putat, hic neque peierans supplicium se ire sortitum putat. Et iusiurandum igitur eodem mo-
156쪽
ησγα γίνεται, διδάσκειν ἐπιχε ησομεν.
λοντων λόγους προκαταλαμ βανοντες, πείαιρητομεντα επιίερομ ενας δυσχερείας. a Kαι τα ριεν τωνακουοντων ἐπιτιμ πιις δε χρη προκαταλαμβανειν πως δε τινες ἡμ ων Θαυμάζου ν, τι νεος ων ουτωdo tractantibus nobis, quo reliqua, dicendi materia
suppetet et Omnino autem omnes iam probatione , quemadmodum proposuimus, persecuti sumus, explicavimus, non solum quam vim hiae libet earum habeat, verum etiam quid inter se disserant, quomodo iis utendii sit. Nunc vero reliqua, quae ad tres species Dertinent, ad omnia orationis genera utilitatem habent, edocebimus.
De praeoccupatmne. Praeoccupatio quidem est, qua auditorum opiniones sinistras, eorum, qui contra dicturi sunt, verba praevenientes, obvias dissicultates removebimus et Auditorum autem opiniones hoc modo tint praeoccupanclae Fortasse auten mirantur vestium nonnulli, quod
157쪽
βανοντα ερε ιν ιτίας, παρ α ορθως ποιεῖν δόξεις
συμβουλευων, εικνυντα, την ἐρημίαν των λεγοντων, o μεγεθος των κινδυνων, η το τω κοινω συμιῖερον, - λην τοιαυτην Βίαν, Γ r λυσεις τρο πιο ερομ ενην δυσχερειαν αν δε μηδεν πτον Θορυβω ν οἱ ἀκουον- τες, χρη λεγειν συντομως , λ ως εν γνωμης η ς εν- Θυμηματος σχηματι διο πάντων τοπωτατον ἐστιν, κειν μεν ως Σαρι των πραγματων βουλευσομενους τακ' τιστα νυνί μη βουλομενους κουειν των λέγοντων
ipse iuvenis ita de rebus magnis Verba facere aggressus fuerim. Et rursus: emo mihi morosus obveniat, quod de his rebus vobis in consultaturus, de quibus alii quidam libere apud vos loqui cunctantur. Quae
igitur moleste auditores laturi sint, eorum sic praeo cupand causas afferre oportet, quibus recte facere consultando videare, demonstrando oratorum deficientiam , periculorum magnitudiis em aut publicam utilitatem, aut aliam huiusmodi causam, qua auditorum indignationem soluturus sis. Quod si nihilominus auditores turbentur, breviter dicendum est, aut per sententiam, aut per enthymema esse omnium absurdissimum, quod conveniant tanquam hisce de rebus optime deliberaturi nunc autem , quamvis nolint dicentes audire , credant, se praeclare deliberasse. Et rursus Decere aut ipsos assurgentes sententiam dicere, aut
158쪽
τεον. 3 Ε δε ται δικαιολογίαις προκαταληψομεθα
ρως χειν, στε μυητε τας αρχας αυτας πομειναντας των λογων δη νομ ιζειν κριβως απαντα γινωσκρειν et, και αλλως πως οὐκ αλογόν ἐστι, το ριεν νομοθετην dicentibus auditis . suffragiis approbare , quaecunque ipsi censuerint. In concionibus igitur sic praeoccupatione utendum , turbantibus occlarrendum est. 3 In orationibus iudicialibus autem praeoccupabimus quidem simili modo occurremus Vero tumultibus, si quidem in orationum principiis fiant, hoc modo: Nonne absurdum est, legumlatorem quidem iussisse, tias orationes cuique adversariortim concedi oportere VOS RU-tem iudices ex lege iudicare iureiurando adstrictos esse; deinde ne unam quidem orationem audire velles Et illum tantam vestrum curam habuisse, ut auditis omnibus, quae dicenda sint, ad iurisiurandi deni sententiam ferretis; vos vero in his adeo negligentes esse, ut, una neque ipsa orationum initia sustinueritis, iam Omnia accurate cognoscere arbitrem inici Et alio modo: Nonne absurdum est, legumlatorem utilein decrevisse,
159쪽
ταξαι , των et ηῖων ἴσων γινομένων, τον φευγοντα νικὼν υμα δε ούτως ἐναντίως γινωσκειν πιξι τουτων ,
ως M. ηδε απολογουμ ενων των διαβεβλημ ενω ακουειν ;κἀκεῖνον ριε , δια το μαλλον κινδυνευξιν τους ευγον τας, πονεῖμαι ταυτο την πλεονεξίαν αυτοις εν ταις
φη*οις' ὐρια δε τοῖς μεν κινδυνως κατηγορουσι μηφιλονεικεῖν, τους δε μετα οβων και κινδυνων περι των κατηγορουμένων πολογουμενους, ω θορυβουντας εὐπληττειν ἐαν μιεν οὐν ε αρχαις οἱ θ ορυβοι γίνωνται, τουτον τον τροπον αὐτοῖς παντητεον έα δε προεληλυθότος του λογου Θορυβω ν, ἐαν μεν ολίγοι τινες τουτοπριωσιν, πιτιμητεον τοῖς θορυβου , και προ αυτους λεκτεον, τι δίκαιον νυν μεν αυτους κουD εστιν, ναμη κωλυσωσι τους αλλους ορΘως δικαζειν ἐπαν δεακούκτωσι, τότε ποιεῖν, ' αν θελωσιν. ἐαν δ το πλη-
θος Θουρυβῆ, μη τοῖς κρίνου ν, αλλα ταυτω πίπλη-
paribus sententiis reum absolvi vos autem usque adeo contrarium de his sentire, ut neque reos ab insimulatione se defendentes audiati. Et illum quidem, ob maius eorum periculum hanc ipsis praerogativam quoad sententias impartitum esse vos Vero erga eos, qui sine ullo periculo accusatum Veniunt, non esse contentiosos, eo contra, qui cum metu .periculo criminibus respondent, clamoribus perterreres Si igitur in orationii in illitiis turbae fiant, hoc modo iis erit occhi rendum. Quod si in orationis progressu dicentem turbaverint, si quidem pauci id agant, erunt hi corripiendi, dicendiimque, iustum nunc esse eos audire, ne aliis redi iudicandi impedimento 1nt cum vero audierint,
licere illis qhi id quid libuerit facere. Si autem uillitudo omni tumultuetur, non iudices, sed te ipsi in corri-
160쪽
ς ὐπο των ανταγωνιστων ἐπίδοξα λεγεσθαι παλιν, ως δεῖ προκαταλαμ βανειν, ποδείξω ατω οὐν δυρειτα αυτου πινίαν, ' ου ἐγω, ψ ό τουτου τρόπος
pere oportet. Nam illos quidem si reprehenderis, iram in te contrahes si te vero accusaris, ac dixeris peccasse, Veniam consequeris opus est etiam iudices deprecari, ut nos dicentes benevole audiant, quarum reruni clam sententiam sint laturi, earum claram notionem sibi informent. Omnino autem turbi Occurrendum est breviter vel sententiis, vel enthymematibuS, ostendendumque, perturbantes aut iusto, alit legibus, aut utilitati publicae, aut honesto replignare. Ex hisce namque maxime fit, ut auditores a tumulti hu acquiescant. Quomodo igitii praeoccupationibus apud auditores utenduin sit, inuo paeto tirbis occurrendulia, ex ante dictis intelligitariis. 4 Quae autem ab adversariis verisimiliter dici poterunt, rursum quomodo praevenienda sunt, demonstrabo: Foita si suam deitebit inopiam, cuiu non ego, sed huius mos erit causa;