Pandectes de Justinien : mises dans un nouvel ordre, avec les lois du code et les nouvelles qui confirment, expliquent ou abrogent le droit des pandectes

441쪽

passὐe les hoses, o n auraitias 'actio contre te proprisii a re de mules dii se conii chari Ot, parce que cem' e St a volonta ire me ut qu'elles ut reculsi, mais parceriu'elles Pon etsi orcsies parte hoc 1 dii premi e n.

cii lieudes' aditon de lacio Aquilia et M.

indemnitsi Draison de a diminution que a perte de cet ii lui

XXIII. Par e qui lentra hire dit, o volt clatrement queldommage do it tre ἡ pulsi ait satis motis qui I 'excusent. Mais te doni mage 'est pas sipulsi tet, quanti a sit caussi par

al; OusM'ave monte accompagno de plus leur person nes galement a chevat in de ces cava lier a saut summo chevat et Ou Sa et par terre, et par sui te mon heva ceu les ambes casssies. Labeon dit quo eis 'a aucune action contre OUS D.

442쪽

ob let nota Sed si equitis culpa factum esset, cum qu lesane, non cum equi domino , agi posse verum puto n. d. l. 57. XXIV. Maxime autem non videtur damnum injuria da luna, quod ab ea persona quae rationis expers, adeoque injuriae capax

non est, datum est.

Et ideo quaerimus, si furiosus damnum dederit, an legis Aquilite actio sit Et Pegasus negavit. Quae enim in eo culpa sit, quum suae mentis non sit Et hoc est verissimum. Cessabit igitii rhquiliae aclio , quemadrnodum si quadrupes damnum dederit, Aquilia cessat aut si legula ceciderit. Sed et si insans damnum de derit, idem erit dicendum. Quod si impubes id secerit, Labeo ait, quia surti tenetur, teneri Aquilia eum Det hoc puto verum , si si jain injuriae capax M. l. 5. g. 2. Ulp. lib. I 8 au ed. XXV. Non videtur etIam damnum injuria datum, quod quis lege permittente dedit. Enimvero re nona damnum facit , nisi qui id fecit quod a

cere jus non habet n. l. I 51. de m jur. Paul. lib. c. Gu ed. Hinc re qui, quum aliter tueri se non possunt, damni culpant dederint, innoxii sunt tu enim Ni defendere omnes leges, Ouiniaque jura permittunt . l. 5. g. c. aut lib. Io ad Siab. Itaque si servum tuum latronem , insidiatilem mihi, occidero , Securus ero : nam adversus periculum naturalis ratio permittit se defendere n. l. c. Gaius, lib. . ad C l. VUM. Ita demum occidere permittitur, si aliter nobis prospicere non

Hinc si lex XI Tabularum larem noctu deprehensum occidererermittit, ut tamen id ipsum cum clamore testificetur I). Interdiu autem deprehensum ita permittit occidere, si is se telo defendat, ut tamen aeque cum clamore testis cetur . . . . . .u Sed et si quemcumque alium ferro se petentem quis Occide mi, non videbitur injuria occidisseri et si metu quis mortis furem occiderit, non dubitabitur quin lege Aquilia non teneatur. Si a autem quum posset adprehendere, maluit occidere, magis est ut iniuria secisse videatur. Ergo et Cornelia tenebitur . l. 5. Ulp- lib. 18. ad ed.

1 Non id desiderabat lex XII Tabularum, sed quoquomodo occidet σRrem nocturnum permittebat. Censet D. ood legem Aquiliam hunc cla-N Orem desiderasse , ut vel a levissima negligentia, quam Aquilia vindie t, o Celso esset excusatus ideo lus si non clamasset, Dori teneri quidem lege Cornelia, sed teneri Aquilia. Ita Noodi, lib. I. Obde . GP. IS.

443쪽

observe en passant que u si et accident est arrivssi a la autes dii cava lier, e pensemuli est ira de dire qu'On aura action Outre tui, et non contre te attre u heva n. XXIV. Le doni mage est furto ut siput exempt 'intentiora, lors tu il a te caussi par ne personiae privhe deri u Sage de a at Son, et par conssquent incapable 'intent ouis.

dom mage sui par ian surieux Poga se a rhpotidia que non Eri esset, de quelle aut petit-iliatre coiis able pilis su 'ilis' pas illis age de Saraison et cela est rhs juste On ne ourra Onc pas plus inlen ter I action declario Aquilia dans e cas , que dans elui ou uanimalis Occasionia uia dona mage mulien dans colui oti ne tui leest tomboe; il laudrait en dire auiani si 'est uti ensant qui a causoce Onam age; mais si 'est uia impubhre, Labeon dit qu'hiant passibi de 'acti oti de vol, i est ussi passi bie de I action de a tot Aquilia, et e pense que cela est iuste, si et impubhre est dria suscepti ble 'une intention de uir D. XXV. Un om mage permis parua loli'estias non plus repulsi

pas le droit de satre.

D'o fuit que u ceu qui n)on pia se sisendre u en causant quelque dona mage, ne sotitias coupabies de re doni mage artoutes le tot et totis es rotis permetient de repoussercia Orce par la Orce n. μή 'est potarquoi si 'a ausi votro esclave qui silai u Voleur et qui 'at aquait, e 'ai rieti is cra in dre' car, a rais Ou naturelle permet de se sis endre quandiu colari uel que danger n. Mais ilis est permis de tuer que quandinieleutias se deseu

dre au trement.

rie, ilis'etaitia passibi de lyaeuo de latio Cornelii, mais de celle da a tot Aquilia.

444쪽

Cidimus Eum autem qui cum rebus nostris usua itue ne quidem

Vulnerare IIcet; nisi prior nos percusserit, ut Idere Sion Specie Sequenti.

re Tabernarius In semila noctu supra lapidem , lucernaui posuerato quidam praeteriens eam SuStulerat : tabernarius eum cola Se Cutu lucernam reposcebat, et fugientela retinebat. Ille agello quod in manu habebat in quo dolon inerat, verberare taberna rium coeperat ut se mitteret. Ex eo majore rixa acta, tabernarius ei qui lucernam sustulorat, oculum eis oderat. Consulebat num damnum injuria non videtur dedisse, quoniam prior flagello per cussus esset Respondi misi data Opera es disset oculum, Onvideri damnum injuria secisse : culpam enim penes eum qui prior flagello percussit, residere : sed Si ab eo non prior vapulas Set, Fed quum ei lucernam eripere vellet, rixatus esset, tabernarii

culpas actum videri n. l. 52. g. I. Alseuus, lib. 2. digest. sed i si licet prior Percussus, defendendi mei causa lapidem

in adversarium misero, sed non eum , sed praetereuntem percus'

Sero , tenebor lege Aquilia Illum enim solum qui vim inseri, ferire conceditur : et hoc, si tuendi duntaxat , non etia ut ciscendi causa factum sit n. l. 45. g. . . uisi Paul. lib. O. est. b. XXVII. Est tamen casus quo ulciscendi gratia impune hominem Occidere licet. Nam si qui occidit adulterum deprehens unχε ervum alienum, hac lege non tenebitur . l. 3o Paul. lib. a. ad ed. Est adhuc casus quo aggrediendi causa homo impune occiditura Nam si si quis in colluctatione, vel in pancratio 1 , pugiles unae inter Se exercentur, alius alium occiderit psi quidem in publico certamine alius alium occiderat, cessat Aquilia : quia gloriae causa etivirtutis, non injuriae gratia videtur damnum datum. Hoc autem in SerVo non procedit, quoniam ingenui solent certare : in silio-

familias vulnerato procedit ayn. Plane I cedentem 3 vulneraverit, er; Aquiliae IoeusM uv

I Certamen mixtum ex pugilatuit lucta. Ρlutarch. lib. a. SymPOS. cv et Scilicet, ut non competat actio logis ΛPiliae , quae patri competeret, si alibi esset vulneratus. Erat tamen ratio dubitandi, an filiisamilias po44inv

certare citra emam patris in cuius erant potestate.

3 NS aus non est percutere cetantem.

445쪽

arrivsi par a laute v.

si Mais Pen me sisendant, e lances mon adversatremne terre qui auuieu de 'atteindre mille rapperin passant, e sera passibie de 'action de arao Aquilia carcit,' est permis de appe quecelui qui altaque, et encore laut-il que e sottio ur se desentire,

tion de lacio Aquilia D.

I Lyra encore uti casti 'on petit impunsi metit lue en alta luant ; caris si dans ne lut te, dans uti Ombat aia ceste I), Ou en 'eXersant ait pugilat, 'uti des coirabat ans lueri 'autre, et que et accidents Oit arri si dans uia exercice public cilis' a pascite uisci 'action de Iado Aquilia , parce que 'est poli a quori de lami Oire , et Potirmontre Son Oiarage , et non par intention de uire, que te doni mage a sit caussici cela ne petit 'eniendre 'un es clave, parce iii 'ilis' a que les persis nites libres qui solent admises a res exer

446쪽

s non 1 qua certamine servum occidit nisi domῖno comm Niente I hoc factum situ tunc enim Aquilia cessat n. l. Ulp. lib. 18 ad ed. γ S,

XXVIII. Vidimus quando lex hominem vulnerare, et occidere permitteret. Similiter in caeleris rebus, interdum damnum dare permittit scilicet magna vi cogente. Hinc u quod dicitur damnum injuria datum Aquilia Persequi, sic erit accipiendum, ut videatur damnum injuria datum, quod cum damno injuriam attulerit, nisi magna vi cogente fuerit ac tum , ut Celsus scribit circa eum qui incendii arcendi gratia, vicinas sedes intercidit' nam hic scribit cessare legis Λquiliae actionem : justo enim metu ductus , ne ad se ignis perveniret, vicinas aedes intercidit, et, sive perveni ignis sive ante extinctus ost 3), existimat legis quiliae actionen cessare n. l. o. S. I.

Ulp. Lib. 9. disput. V

u Item Labeo scribit Si quum vi ventorum navis impulsa esset in funes anchorarum alterius , et nautae fines praecidissent si nullo alio modo, nisi praecisis unibus, explicare se potuit, nullam actionem dandam. Idemque Labeo et Proculus , et circa retia Piscatorum in quae navis inciderat, aestimarunt. Plane si culpa

nautarum id actum esset, lege Aquilia agendum M. L 29. g. 3. Ulp. lib. I 8 ad ed. Caelerum , ne quidem ad propulsandam nostram injuriam, damnum rebus alienis inferre jura sinunt, si aliter propulsari

Hinc u Pomponius: Quamvis alienum pecus in agro Suo quiS deprehendisset, sic illud expellere debet quomodo si suum de prehendisset; quoniam si quid ex ea re damnum cepit, habet proprias actiones. Itaque qui pecus alienum in agro suo deprehenderit, non jure id includit, nec agere illud aliter debet , quam

1 Detrahendam negationem ratio contextus suadet. α Id est, pugnandi potestatem aciente. 3 Ante extinctus est quam perveniret, modo tamen probabiliter per venturus suisset si pedes non fuissent dirutae. Secus si vano metu eas diruit, quum , etsi non diruisset, ignis non pervenisset. Ita haec lex conci lianda cum . . . . fg. D. 3, it et , , quod i aut clam ibi dicitur ἔρ- at non esse concedendum , incendii arcendi causa, vicini aedes inter ςidex : et, si neque ignis usque eo percentsset, in liuitem Stiman m.

447쪽

on a iust unis clave non I)J dans le eombal li molns ne soti mali re 'γ sit consenti 2y auque cas lario Aquili De serati plus applicabie n. XXV ΙΙΙ. Nous axon vi quandra tot permellai de bl esse et

de liter.

Elle permet aris si quelque sol de cause dii dommage en d a uires potials , quandisii y est oblige par orce majeure. D'oli sui que si quand on dit, que lacio Aquilia a poli bul

l dii Celso h l'sgard de elui qui poli arrhter es progi hs 'unincendie, detruit a maison de son vois in Ce jurisconsulte dit tu en e cas 'action de lacio Aquilia De e ut ire invo quee, parce que 'il a dos ruit la mais oti de son volsi , c silait dans a juste cratiale que 'incendi ne gagna la sienneri et sol que te seu

re Labeon ditiussi que si a violen cerae venis Ous se ii VaiS-sea surries abies qui en reliennent uti uire ara 'ancre et queles matelo is alent coiipsi te cord ages, iis ne soni passi bies Mau- curae action, s iis D 'on pu hbarrasser es abies qu'en les coupant. Le monte Labeon et Proculus on peris qu'il en tali de ρ me hi'ἡgard des silet de phcheur , datis tesque is uti ai Sseau Se erat tem barrass6. Mais si cet accident lait arrivsi parda laute de mate

Iois , iij aurai lieu Di 'acti oti de lacloi Aquilia .

Au reste, ille nou serat pas permis en roit de causer uia dom- mage is la proprisii si 'autrui mhme our repouSSer notre propre injure , 'il est possibi e deci'siviter utrement. 'est potirquoi, omponius di que elui qui troiave leasilaild uti aut re dans a proprisito, Oit 'en chasse commerit en chas-5erat te sien propre, parce que 'i en a prouu quotque dona mage , i a des actions Our en demander la rhparation. Ainsi ce-lui qui trotive te troupeau 'uti utre dans son cham', 'a a le

448쪽

ut supra diximiis quasi si uim sed vel ab;gere debet sIn damno

vel admonere dominum ut suum recipiat n. l. 39. g. I. Ompon. lib. I 7. ad Q. Miaciunt. Similiter re Quintus Mucius scribit aqua quum in alieno pasceretur, in cogendo, quod priegnans erat, ejecit. Duperebatur, dominus ejus posset-ne cum e qui coegisset, lege Aquilia agere, quia quana injiciendo ruperat ' Si percussisset, aut consulto Vehementius egisset, visum est agere posse n. d. l. 39.

XXIX. Sed nec illud damnum lege permittente insertur, quod

auctoritate magistratus inferri posset; si propria auctoritate in

seram.

Ilinc u si prolectum meum quod supra domum tuam nullo jure habebam, recidisses, posse me tecum damni injuria agere, Proculus scribit. Debuisti enim mecum jus mihi non esse ProteCtum habeVc, agere nec esse aequum, damnum me pati, recisis a te meis tignis. Aliud est dicendum ex rescripto imperatoris Severi, qui ei per cujus domum trajectus erat aquaeductus citra servi tu tem, rescripsit jure u POSSE eum intercidere. Et inerito : in

terest enim quod hic in suo protexit, ille in alieno secit v. t. 29. g. I. Ulp. lib. 18 au ed.

SECTIO HI Cui et aduersus quem acti legis Aquilio competat. q. Ι. Cui detur.

XXX. legis Aquiliae actio hero competit, hoc est, domino n. l. i. g. 6. Ulp. lib. 8 ad ed. Ne reser rem teneret necne. Hinc actionem illam et u sugi tivi nomine dominus habet n. l. 13. . fugitivi autem Ulp. lib. 18. ad C l. Item nil refert dominium conservaturus t , necne. Unde re sain eo homine quem tibi redhibiturus esse in , damnum injuria da tum esset Gulianus ait, legis Aquiliae actionem mihi competere ;meque, quum coeper redhibere , tibi restituturum M. Sui'. d. L 11. g. 7. XXXI Quum autem ei qui dominus est, haec actio nascat Ur,binc Si servus hereditarius occidatur , quderitur quis A l vilia

agat, quum dominus nullus sit hujus serviet Et ait Celsus, legem

449쪽

Moit de rensermer, et, comme nous 'avons It plus haut i ne luit pas agi aut rement que si 'sitat te sien mais it doli, oule chasse satis tui seire de mal ou averti te proprisitaire de venir

. Quintus Mucius dii galement in particulier, en chassant de son chammune ument qui iaissait, et qui tali pleine, l'avait sat avorter on demandat si te attre de la jument pons ait in lenterci'aclioti de la tot contre celui qui avait chassysa iameiat dematithre Dei di terminer 'avorternent i nous emble que si cedernier 'avait rapphe ou chasssi sans sinagement iij aurait

qui et contre qui compete 'aetion de lesio Aquilia,

Ι est encore indisssirent qu)il dolve o non en conserver latro' priete. 'est polirquo u Julien dit que sici'esclave que ous de Vie me rendre en vertura' une claus redhibitoire, a res queique dommage sans motis thgitime, 'est a moi qu'appartient Ilaetionde la o Aquilia , et qu'en exersant celle laculle, 'VOus restitue

450쪽

domino damna salva esse voluisse Vominus ergo hereditas habebitur 1, quare adita hereditate, heres poterit experiri ahi, Sui'.

d. l. 13. q. a. Consona quod ait Pomponius: si ob id quod antequamae reditatem adires, damnum admissum in res hereditarias est, legis Aquiliae actionem habes , quod post mortem ejus cui heres sis acciderit : dominum enim ex Aquilia appellat, non utique eum qui tunc fuerit 3), qu una damnum daretur nam isto modo ne ab

eo quidem cui heres quis erit, iransire ad eum ea actio poterit neque ob id quod tunc commissum fuerit, quum in hostium po teState SSes, gere postliminio reversus poteris. Et hoc aliter constitui sine magna captione post humorum liberorum qui a rentibus heredes erunt, non poterit. Eadem dicemus et de arbOribus Oderia tempore surti in esis. ut eadem dici posse etiam

de hac actione quod, aut clam si modo quis aut prohibilus se cerit, aut apparilem eum intelligere debuisse, ab eis ad quosca hereditas pertineret , si rescissent, prohibiturn in M. L D. Pompon. lib. I9. ad Siab. XXXII. um uic scripturi consequens est dicere ut, si ante aditam hereditatem, occidatur legatu Servus, apud heredem re maneat 5 Aquiliae actio per hereditatem acquisita quod si ut ne ratus sit ante aditam hereditatem, in hereditate quidem actio remansit, sed cedere eam legatari heredem oportet 6 n. l. s. Ulp. lib. 18. d. l.

1 Hereditatem personae vicem sustinere, penesque eam dominia rerum hereditariarum esse videri, actionesque ei quaeri passim in jure declaratur. et In hau enim actionem hereditati acquisitam, ut in caetera hereditatis jura threditatem adeundo succedit. 3 Revera sed sufficit ut retro suisse legitime siligi possit, aut una vi

deatur esse Persona cum eo qui tunc dominus erat.

Quo casu videtur clam factum. Vid infra lib. 3. it. έ. quod I

5 Objicies res legata statim a morte testatoris, legatarii saeta suisse Videtur respondeo hoc ita esse , si tempore aditae hereditatis extabat res, cuius legatum aditio hereditatis potuerit confirma in hac autem Specie, ditio hereditatis non potuit cori firmare legatum servi, qui jam erat mortuu6. 6 Ratio disparitatis est quod tempore adiit hereditatis existebat servias leg'ius, quamvis vulneratus Aditio hereditatis igitur hoc legatum confir-m 'Vit, ut res statim a morte testatoris videretur suisse legatari ici debet ergo

vi Ludi uexio legis Aquiliae, ejus servi nomine heredituti quae in o dico