장음표시 사용
71쪽
E TaNviong AVI cos. tum collata petulantiae habentur non serend . Ac parentes quidem obiurgare flagitium est, magistratum nefas, parem vero non dedecet. Hanc in sermone mediocritatem
retinere hic noster vel mordicus debebit lubricus enim locus est, ut neque ad astentationem delabatur, minimeq; stam arus, aut agrestis. Id autem , nisi quid me fallit, ea ratione efficere non incommode poterit, si, quae superiore in amico probanda erunt, ea suo loco, pleniore etiam aliquanto Vidicitur, ore laudabit peccata vero non attinget omnino adpares enim amicos monitio, atque obiurgatio, non ad inseriores pertinet. Qui vero ea laudant, quae non probant, improbi hominis sunguntur officio, iani, ac fallacis, raudulenti. Omnis autem sermo verecundiae plenus esse debebit: non modo quia sic omnino bene moratos decet, sed quia securitatem etiam petulantia praeseserre videtur Absit igitur obscenitas taetre etiam, immundeque res ne appellentur, singulisque cum dictis, tum factis significatio quςdam insit, non negligere tenuem amicum, quid de se superior sentiat Provideant etiam, Vigestus motus, incestus, status, sessio, accubatio, manus, Oculi, Vox non ineptiis modo vacent est enim id alius cuiusdam disciplinae praecipere, sed ut reuerentiam quandam crga potentem amicum , cultumque indicent. Remoueantur igitur cachinni, clamores, palaestrici quidam motus; tum Oscitatio frequens, atque excreatio, reliquaque id genus, tu soluti, liberique sunt animi, ad amicorum quabiles congressionesic seruentur. Vestitus etiam ratio habeatur, ut elegans, ut mundus, ut aptus sit volunt enim ostentatione diuitiarum, quemadmodum dictum est, beativa deri tum ad luxuriam pertinet, quorum, tantur ministerio, eos non agrestes, nec sordidatos habere, ed elegantess ornatos. Quamquam autem in sermone plurimum cultus obseruantiaq, elucet, permultum tamen etiam in actis apparet. Quamobrem superioribus in seriores praesto sint, Obsequantur, obtemperent, neque re tantum ipsa, sed etiam significatione quadam,&specie: nihil enim necesse est
72쪽
est tantas amicorum cateruas domi aleres ad speciem com parantur, pom pam . Quare ne haec quidem negligant: adsint, astent, sectentur, assiduitatem prestcnt, molestiam caueant neque sic cogitent, non hasce sibi datas esse partis
sed certum quoddam munus assignatum sunt enim communes in seriorum omnium amicorum. Qui vero cunctantur, qui tergiversantur,&cessant, pernitiosum genus in hanc communionem inducunt parce enim, ac restricte munus ipsi suum cum exequuntur, potentem amicum prope admonent, ut benignitatem ipse quoque suam contrahat, ac minutatim, exigueque prebeat omnia. In rebus autem gerendis, curandisque mandatis, primum fides integritasque praestanda est, non modo quia decet, rectumque est, sed quia fructuosum est etiam quos enim fideles experti sunt )s sese totos committunt , aradunt, eoque bene etiam illis sacere coguntur. Deinde cura, diligentia, sellertia, quasi in re propria adhibeatur, maior etiam si fieri possit quo dissicilior est cura rerum alienarum. Sed hec communia societatum omnium. illud huius coniunctionisost proprium. Neque enim , quod commodissi riuum , aptissimumque quaque in re fuerit, spectare debebunt, sed
illud modo attendere, quod maxime potenti amico probe. tur: id quod Vna in re notatum ad reliqua Omnia transferri poterat. Qui igitur ullo sere in gradu dignitatis Iocati
sunt,homines eruditos, atque inscribendo exercitatos si orsum parant, qui de omnibus rebus, quaecumque inciderint,epistolas componant,Vt eae superiorum amicorum nomine reddantur: lipersepe eas cepta seruantes, quae magno labore didicerunt, hominibus illitteratis, politaque &accurata oratione abhorrentibus suas lucubrationes non probant: optima quaeque, aptissimaque inducuntur: mnia peruertuntur, retexuntur omnia. Quid igitur est
tui consilii illud scilicet Euripidis de Phoenissis:
Potentium stultitia perserenda e l: Et quamquam difficile factu est Vna cum insipientibus desipiendum. Vnam
73쪽
ET EN v IORE AMICO AIVnam igitur habebunt non scriptorum modo sed etiam actionum omnium regulam, potentis amici Voluntatem,ac iudicium ad eam se formabunt, eaque metientur dicta, fa- est aque omnia: neque Vero perpendent, quam recta sit, aut praua, sed tantum elaborabunt, ut eam bene cognitam, obseruandoque notatam habeant: dabuntque operam, non
ut recte,si quid mandatum est, curent, sed ad voluntatcm
superioris amici apte, atq; accommodate. Itaque inferior amicus imperium herile discat, ut quod frons velit, oculi sciant. Haec sere sint inferiorum partes, atque officia amicorum,vel stirpes potius quaedam atque initia, e quibus ea orta,ac proiecta sunt rexpositis enim generibus, singulas tamen secare, ac persequi partes, cum infinitum duximus tum Vero etiam minime necetiarium. Locupletibus vero facitiosis multo, ne errent, huiuscemodi rarceptiones attentius audien de retinendaeque sunt: est enim potentia, nisi siquis artem, hoc est, rationem adhibeat, ipsi per se licentior. Itaque solutati eam, ac liberam paulo si diutius seueris, ubi se corroborauit, exultat, cffrenateque effertur, ac ruit. Quid enim mereat quis, ut non nullorum, quos significari a me, quam nominari est e lusus, immanem, ac barbaram superbiam ferre uelit' qui quidem cousq; sunt odio digni, nihil ut mirum sit, tablactis in quoque homines egestatem, vel summam perpeti malint, quam eos non modo serre, sed ne aspicere quidem. At tenues, atque inopes, satis ab ipsa necessitate, quod sui sit offici , admonentur:&, siquid tamen peccent, sane laaud deest e cori celo potest. Statuant igitur diuites se quoque legcm tenere quando patri uinetiam ius quibusdam quasi cancellis natura circumscripsit, quos transire nefas, impiumque sit nec quos sortuna, at ue Opibus anteeunt, eos tamquam desertos omnino, ac neglectos, pro nihil habeant nec vero abiectissimum quoddam obseruanti egenus, cultumque seruitio proximum omnes ab omnibus requirante dilatanturenti In in t ruat contrahunturq quibus ali alios praecurrunt. Adeorum igitur magnitudinem, spatium te-
74쪽
1 DE Orri. INTER POTEN nutum ossicia amicorum reserantur: neque enim par est superiorum omnium prestantia. Itaque deum plurimum enim inter se distantibus in robus id, quod monstitare Volumus, apparcbit maxime deum igitur cineramur . colimus homo autem paulo locupletior sacriscium sibi quoque ad aram fieri ab inopi amicossi postulet, insaniat: nec claros quidem, atq; illustres ciues pari obseruantia colimus, ac Persarum regem . Vt igitur inferioris partes sunt, Obsequium vi, est et non grauate, sed libenter, nec semper monitus, sed epe ultro. ita superioris contra est officium, eorum sedulitate nec abuti, nec acerbe obsequium exigere: scque cogitare, amicorum uti se se opera, si non gratuita,
at voluntaria, at celte libera, non autem seruis imperitare:
liberi enim sunt, nec lege tantum nam id quidem perspicuum est sed etiam natura siquidem is natura seruus est, cuius num est, aut certe praecipuum, in corporis, membrorumque usu postum munus: quique ita rationis est particeps, illam, sensu percipiat, non ea ipse ut praeditus sit. ii autem, quos an dudum scriores amicos appello, non ut operari quidam, ac baiuli, membrorum robores, ac laceriis, sed potius industria, cingenio 4 rerum usu, animi denique viribus, non corporis commendantur. Liberi igitur sunt verum consitetudo, atque dicendi mos simulatum, ut antea quoque dicitam est, tristi sane verbo, coniunctionis huius necessitudinem nominauit sed idem tam cia molliuit: etenim vel superiores qui sunt amici apud eos, Quos diligunt, quamquam tenues fiunt, seruitutem seruire sese, quia ita mos est dicendi, dicunt ut iam bencuolenti. eid, obseruanti eq; nota, non seruiti vocabulum sit. Seducrum inuestigantes de rebus, opinor, potius quam de nominibus sellicitos me oportet. Nam quamdiu veteribus sici uos bella suppeditarunt, nec laabere eos lege prohibitum c 'nihil magnoperesuit, cur liberorum opera, ministerio utere imir. Itaque nihil nanum si non suum
propriumque est ei rei vocabulum impostum, quae sere esset incognita Vbi veri bellica nostris in hominibus san
75쪽
E TE Nur ostr Aurcos 43gi virtus coepta est, atque hominem religionis socium scruitute premere impium existimatum, 'crisimile est, ut infimi initio homines mercedula adducti eum facere quaestum occeperint, ut opulentio i bus Seruorum Viceministrarent: deinde vero re paulatim in morem inductahqnesti quoq; homines eum ipsum quaestum non sint aspci nati Vcrum sero vaguit hic quidem mos, eo scilicet demum tempore, cum
ij, medio sublati sunt, qui ci rei nome cudere,&tamquam fabricari poterant. Itaque in re noua vetus vocabulum quod usurpemus, nisi quid me sorte fallit, non est nouare autem nobis quidem non licet: is enim haec tractare conamur vocibus, quae multis antea saeculis prope conticuerunt, quam haec inuenta communio sit. Sed nos eo redeamus unde digressi sumus. Tenuiores igitur amicos ad samulatum usque qui deprimunt quotus autem quis', est qui id non conetur efficeret ij non modo inhumaniter si ciunt, atque inclementer, sed etiam iniuste, ac plane tyrannice Cuius enim est dominatus, in xysto multas horas quotidie ambulantem amicos adcfle ad unum iubere, eosque apertis capitibus dextra sinistra stantes ne respicere quidem Regibus igitur har c, atque huiusmodi imperia relinqtiantur qui vero parem illis pr stantiam flectiti non sunt, desinant eorum speciem affecti re neci suis odios, invisique sint,&irrideantur ab alienis. Nihiloque clementius illud est, cum leui quaq; de causa conium cliis, convicioque,&clamoribus honestos sepe homines consectantur. idque palam in publico. Quid vos seruis sacci ctis it
enim sit impotentium amicorum serre omnia, vestrum certe est, quantum eos oneretis, videre Nam qui cotisque protervisiunt, atque effrenati, ut manus etiam hominibus liberis asserant, eos tamquam desperatos aliquos coercendos censemus, non admonendos. Negat Aristoteles, Llum esse officium, quod in seruum, quia quidem seruus sit, lucri dominus debeat sed quia homines tamen serui sunt, aduersus eos quo i, humanitatis leges inuiolatas scruari censet oportere. Ne vcro illud incommode, quod salsus ille
76쪽
Orric II INTER POTIN T. Sauria, quamquam seruus, quidem nequam , homini libero respondit in iurgio.
Tum e hormosum, quam tu. Ati)Deliberos quidem homines putant, quorum etiam durior est, quam bestiarum quarundam, apud eos causi aetenim quibus equis ipsi vehi consueuerunt, eos curari diligenter student, neque labore nimio defatigari, sessosque recreari, conquiescere volunt hominibus vero quando aut quisquam parcit, aut medetur, aut ulla in re consulit' aut quodnam Rome genus est tam omni indignitate, atq; iniquitate exercitum, quam potentium tenues amici sunt haec non modo Christianae caritati, atque humilitati repugnantia, sed ab humanitate quoque hac communi, longe, longeque abhorrent. Ne igitur humanitatem fortuna obruat, neque opes, potentia libertatem Cerceant. Dissicile est autem omnibus in rcbus modum non selum tenere, sed etiam, qui sit, cogitatione inuestigantes statuere: variantur enim ossicia persenis , temporibus, aetatibus, rerum natura, hominum moribus, locorum consuetudine, rebus aliis prope innumerabilibus quam quidem varietatem uno aspectu intueri, comptaehendere, hominis est acute, celeriterque dispicientis. Nos neque acrius crnere nos quicquam putamus, neque id magnCpere nunc quidem incccsseis se arbitramur satisfieri enim huic loco postestatuimus si precipiemus Vt ea, qua superius memorata
sunt, retinere Velint. Sunt autem duo, Vnum, ut amicorum
obsequio, atq; operatum clementer,&benigne, tum etiam iuste, hoc est, congruenter, tantur alterum, ut ipsi minime siri amari,minimeque difficiles ac moros. In mulacribus igitur assignandis, dandisque negotiis personarum ration delectus habeatur, ut, si quid sordidius tractandum incid crit, vilissimo cuique mandetur . neque per hominegnobiles, quod nonnulli peruersitate quadam adducti student, errantur aedes, aut e triclini)s, conclauibus iacimmunditie inerantur laboriosa ut ne imbecillis, ne ve subturpia qua dam honestis, aut ludicra&leuia grandioribus natu impe
77쪽
dol scentem, aequalemque suum Patroclum. Illud ctiam praestent, ut nihil omnino cuiquam maioris aut oneris m- ponatur, aut laboris, aut contentionis, nisi ncces ario, aut certe magna cie caluarii arcipit enim humanitas, uti ne aliena ilicitudine , iura, pra sertim quae grauior sit, tamquam animi causa, abutamur. Nam i quoque, qui serui plane sunt, serre haec grauitet, egreque pati solent. Haec heri immo sui coeli me, Qui hoc nostis a portu inζratis excitauit: Non ne idem hoc luci me mitteres ot uti Ferramenta, Riectes, reliquumque instrumentum animale habuis. Daedalus dicitur: num igitur cum censemus
aut quae serrae essent opera,c lo mandare solitum, auream
ipsam, cum moliendum tamen nihil siet, vetuitIe quiestere munc igitur imitentur, sitque imperitam in amicos iustum, clemens: Qui vero acerbe ab amicis operas exi. sunt, qui semel atque iterum cessantibus suscenset atrociter, qua sese implacabiles, atque inexorabiles prebent,prqterquam quod iniuriam saciunt, non amicorum catervis sese stipatos esse cogitare debent, sed hostium. Atque etiam est in sermone,&conuictu superiorum comitas quaedam, vel seu critas potius sed humanitate, iucunditate condita, qua praedit qui fuerint, eos domestici amici, quas parentes verebuntur, non autem Vt tyrannos metuent, eoq; ctiam diligent. Omnes enim, quem metuunt , eundem oderunt. Verum plerique familiaritatem nimiam vitare dum volunt, quod apud eos, qui in consuetudinem se se penitus immerserint, retinere se dignitatem vix putant posse, contumaces sunt, atque inhumani. Ac fuit omnino Deloces quidam Medus, vir sapiens in primis , qui cum propior iustitiam, 'test apud Herodotum, rex esset constitutus, cum alia multa dicitur habui si salutariter instituta,
tum illud in primis, quod ad maiestatem pertinet qua
78쪽
cumque enim inciderent, transegisse per interpretem dicitur, ut Medorum audiret ipse neminim , neq, cuiquam aspiciendi sui potestitem sacci et Metuebat scilicet vir masnus inuidiam aegreque laturos sentiebat ciues suos, qui cum pari dignitate tam multos annos vixissent, eum ipsum tanto sibi honore praeseri l. Huic igitur malo occurri caratione putauit poste, si sese non familiaritati modo, sed etiam oculis ciuium subtraxisset fore enim, ut paulatim ab ea, quam de se cogitationem habere soliti cssent,dcsiue sa-cti, maius quiddam animo conciperent&mente sic ostenim omnino nam quae incognita, intractataq; habemus
ea maiora plerumq; animo nobis singimus,4 suspicamur esse. Neque vero ego is sum, qui superioribus id taecipiam, ut se se inferioris ordinis amicis , quasi crimanis fratribus, patefaciant ac nudent sit hoc simplicis, sinceraeq, amicitis proprium essed ut hoc non probarim, ita austeros, tristesque, duros ecte eos nolim. Recte autem Dei oces, ut in Barbaris quidem, dominationeque noua quamquam multa eum secuta esse incommoda necesse est , in primisq;
illud, quod qualium, quod suorum , quod ciuium denique consuetudine, conspectu caruit. Dignitalcm igitur potentes retineant, sed bono modos audiantque, negotiis curisque Vacui, domesticos amicos,&quidem humaniter, benigneque respondeant interdum etiam ultro ipsi appellent familiariter quoque garriant, dentque sese ad lenitatem lut intelligant homines tenues non tamen seruiliter se tractari. Est enim hominis natura minime dominationis patiens; quo magis seruitutis, ac famulatus species, quae ut in suis appareat, de industria quidam ess cere solent, o cultanda est, atque opprimenda. Sed est etiam in nonnullis malitia quςdam simulata comitas, qui quo diutius amicorum operis ruantur, gratis homines miseros, atque abiectos spe producunt,&clementie, bonitatisque simulatione lactant, ut annorum multorum labores una cum blanda appellatione compensentur. Tollatur igitur meretricius hic mos; malitiaque, Siraus non ex hac consilietudine solum.
79쪽
lum,sed e tota vita pellatur nec pecunia fraudare quempiam si turpe putamus, uite atque ariatis aliene fructus intercipere, brustrariq; per bonitatis speciem homines vel amicos, uel certe similiares,'tenues quidem, atque inopes, rectum, honestumque censeamus Callida est etiam, malitiosiaque eorum interpretatio, qui, quod tenuibus amicis non iniuste, aut grauiter imperarint, quodque in eos ingenio leni clementi sint, uigilias, labores, curas, pericula, damna omnia dissoluta illis esse existiment, affatimque satisfactum autumenta quasi vero id initio spectatum sit, ut obsequium obsequi O,ac non pecuniae fructu, atque emolumentis compensaretur. Neque enim citharoedum in epulis qui caneret, ijdem si conduxerint, atque is ubi postridie mercedem exigat, assidere hominem iubeant, audireque se vicissiim vel modulatius canentes, non iniusti sint non Gnim commodata oblectitio est, eandem ut reponere aequum sit, sed quasi vendita. Quomodo autem superiorum incommoda,&contumelias inopes perpeti decet, neq; id patienter lum, sed etiam demisse; ita uicissim, si quid ocsensium ab inferioribus sorte sit, si quid repertum uel in natura est, uel in moribus Viti), aequo animo, tolerabiliterque ferre id superiores debent. Quam enim difficilest ad alienum arbitrium, sensumque viventem, ut cum dicta, tum saeti tum ipse mediusfidius motus, gestusque ad alienam uoluntatem dirigatur, nihil offendere, nusquam incurrere, ex eo intelligere licet, quodne, ad nostrum quidem dicium,ad libidinem i, cum vivimus, facile nobismetipsis satisfacere solemus. Provideant igitur, ne, siquid aut quotidiano in ministerio minus apte, minusue legate sorte cecideri aut,in rebus mandatis gerendis, non exquisitam quandam sollertiam, industriam, diligentiam, celeritatem praestiterint tenues amici, continuo eXscandescant, at l, efferantur iracundia quod faciunt quidam,& sane furente 4 sepe. Nihil est enim sicilius, quam per alium efficere, quod Glis, qua id ratione commodissime fieri possit, optantem cogitatione designare sed sacientes multa impediunt, multa
80쪽
interturbant,& retrahunt. Quamobrem cum indulgere potentes inopum peccatis aequum cst, tum se se ipQ excutere perscrutarique dcccline, si quid sorte in anam mendi latuerit, quam ipsi culpam sustinere debent, eam amicis attribuant sepe enim usu venit, ut supcriorum inco stantia, peruersitate, festinatione, iracundia, leuitate bene ac sudenter institui procuratςque res, accurateqUe, ac di-igenter administratae conturbentur, secusque cadant: Ex quo illud e vetere comoedia:
uam arduum, ij boni, nerotium est,
Dementi hero cum struitutemseraras
Caueant igitur hoc quoque neque in amicos stomachum erumpant, cum irati sibimet ipsis esse debeant. Quoniam autem non beneuolentia, neque caritate adducti, sed p miorum illecti spe, quemadmodum antea quo Cuc dictum est,ad hanc coniunctionem accedunt, procurandum cst, ut, qui suas partes diligenter, accuratcquepc rege lint, qui obseruantiam, sedulitatem, fidcmque, sollertiam prinstiterint, ne laborum suorum premio, ac naci cede si audentur. Ac quomodo ad inscriorum quidem officium pertinet, Vt ne quicquam acerbius exigere videantur, neque potentcna amicum sagitent, neue urgeant, scd tantum admoneant,d rogent, idque uel ccunde Clonge enim ab obsequio, atq; obseruantia recedit, qui ad summam illam rati nem, ac veritatem ius suum persequitur , eamq; ob causam indigne parentes ferre solent, cum a liberis in iudicium vocantur exae quari enim cum i)s se nolunt sic Des tactis se, atque adco iniuriam cogitantis cunctari, expectareq;, dum admonearis, ut, quod debeas dissoluas. Est enim plane debitum, ne sorte errent, ut, quorum vita in nostris commodis consumitur, eos remuneremus. Non igitur beneficium se se dare arbitrentur, neque in gratiae loco potentes, atque opulenti ponant, cum bene de se meritos tenues amicos facultatibus augcias ac locupletant sed ita existimini, obsequii se atque obseruanti Soraemium soluere, iustum