Synopsis quæstionum de coena Domini, inter reformatos & eos qui se lutheranos vocant. By Matthias Elsnerus. Praes.: S. Maresius

21쪽

trediario tangi, at ex justa distantia conspici. R. I. Hac tamen proprietate se esse , nec spiritum vel phantasma, demonstrabat Christus etiam post suam resurrectionem Lue XXI v, 39. 2. Frustra recurrit Brochmannus cap. . de λανθ . q. . quo nos remittit, ad conditionem corporum glorificatorum quidem corpus Christi nondum erat glorificatum cum primam Coenam instituit; nec suum corpus nobis proponit in Coena ceu glorificatum , sed tanquam fractum doloribus Morte pro nobis. s. Corpora post resurrectionem erunt mυ μα , non substantia, ut vellent Soci clani, sed conditione, quod non tam ab anima ad functiones

animales , quam a Dei Spiritu ad ipsius gloriam, plenissime regentur dirigentur. . Quomodo Christus factus uerit C Luc: xxiv si supra diximus: Conspicuus factus est subinde suis discipulis, se praesentem illis sistendo, non se visibilem

conspicuum ex invisibili aut viceversa faciendo. Except.3. Chrisu homo est ubique. R. I. Christus qui homo est, ubiq; est, sed non qua homo, sive humanitatis respe diu: Ubique enim esse est solius natu divina cujusmodi non est corpus Christi. r. Si propterUbiquitatem carnis Christi, ejus corpus est indistanter praesens in Coena, non minus erit in pane taberna pistoria, imo, ut quondam fertur docuisse Lutherus apud Hospinianum s. Sac. p. a.

fol. . in sole ct infuneseulaqueo quo se Iuda sustendit, quam inpune

coena. . Hoc dogma ubiquitatis, novum est, insolens, rejectum a sanioribus Lutheranis bene dictum ab Augustino traci. Jo in Iob. Secundum praesentiam Majestatissemper habemus Chri- Ium4 secundum prasentiam carnis recti dictum II, Me non semper habebitis. Verum hoc Ubiquitatis monstrum alias ex professo speciali Disputatione contra Brochmannum ichardum profligavimus. Excepi. . Adscensi Chrisii in coelum , non aufert nobis natura sua humana praesentiam in terris, quam adstruit Sessio illius ad dextram

Dei. R. I. Nec ταν ου ποι carnis ex Sessione Christi ad dextram

Dei recte colligitur, neque simpliciter ex hac contra illam volumus pugnare. 2. Ut Christus ascendendo in coelum eo suum in tulit corpus ubi antea non erat, ita deseruit terram ubi prius erat.

3. Nobis hic militant omnia loca Scripturae quet de Christi abitu 3 discessu

22쪽

discessu ex hoe mundo,ejusque absentia a nobis loquuntur, Ich:

6. Philo,rs Matri. xx IV, 23. 23. q. Vigilius contra Eutych. lib. . sic loquitur; quando in terra fuit non erat ut 1 in coelo, ct in quia in coelo es non est utique in terra. Et Augustinus epist. 17. Noli dubitare ibi nunc esse munem Chrsum Iesum unde venIurus est, memoriterque recole, de me tene Christianorum confestonem, quoniam resurrexit a mortuis . sicendit in caelum, sedet ad dextram Patris, ne aliunde quam inde venturm est ad vivos mortuo que judicanos, ct se venturm est, illuangelua voce sante Iemadmodum ire visus est in caelum; idest in eadem carnis forma atque abstantia, cui prosecto immortalitatem dedi, nasurum non ab Oili, Secundum hancformam non est putandus ubique distures Cavendam est enim ne ita dirinitatem ad ruamus homiras, tit veritatem

corporis auferamus.

Excepi. 3. Vt reditus Christi ad judicium quidem visibilis certo creditur quia promissi est Act: i, ii ita non minore certitudine admitti debet substantialis Christi in sacra Coena praesentia, idque ob haec verba Carra Sacra, dites Hoc ei corpus meum; Bibite, hic est sanguis

meus. R. I. Non moramur hunc coccysmum, cum haec Christi

verba nihil minus contineant quam quod sentiunt adversarij. r. Si Christus debet prodire e coelo rediturus ad judichim universi deberet pariliter coelum deserere quoties sacra Synaxis celebratur, ut illic suum corpus praesens sistat praesentia indistanti Iocali. R GV M. VIII. Corporalis carnis manducati improbata ab ipse Christo Iob.νι,63. Except. I. Iohannis b. non agitur de Sacramentuli corporis Christimanducatione. R. I. Eo minus ergo oratis manducatio carnis Christi venit urgenda. a. Et si hoc capite non agat Christus de sacramento Eucharistis, agit tamen de ea carnis sui manducatione, spirituasi salutari, necessaria , ad quarta obsignandam, significandam, promovendam, hoc Sacramentum institutum est Unde colligitur manducationem carnis Christi, cui hoc Sacramentum

23쪽

destinatur, non oralem esse, sed spiritualem, quae mente fiat

non dente.

Excepi. r. rim urgentur hac Christi verba A. vi ,ε3 Caro non adest quicquam Diui es qui viri cat. Quomodo enim non prodesset illa caro, qua ad vitam ternam poclinari Iob vi ,1 b. 17. ct seq. Quo igitur ChriIlus ait carnem, prodes quicquam ntelligit puri uti hominis carnem, qua naturaliter comesta, quod omniabant de carne Christi Capernaita, non prodest quicquam ad vitam ct salutem. At vero purint hominu carnemo ejus naturalem comestionem conferre cum carne iij Dei, ait ejus spirituali comestione, putidissima collatio est. R. i. Christus eo loci agit de sua carne, non de carne alterius alicujus de qua sermo ipsi non fuerat. a. Negat carnem suam prodesse, non absolute, sed secundum quid, qui oralis illius manducatio, qualem somniabant Capernaitae non prodesset quicquam, nec ea introducta in carnem nostram nutriret; sed nutrit4 viviscat applicata mentibus nostris per Spiritum suum, a quo omnem vim vivificamis nutritivam habet. . Spiritualis ejus comestio non store sed fide, cui credit in eum manducatetim: .cum illi opponatur naturalis quae ore fieret, hanc ergo non prodes e quicquam adeoque ad illam Sacramentum Eucharistia institutum non fuisse, debet esse certissimum : eo magis quod cum carnis Christi comestio oratis in cum o sub pane, quam propugnant adversari j, Spiritualis non sit, ut pote communis etiam impiis, vel ideo juxta hanc Brochmanni oppositionem, naturalis, eoque inutilis, statui debet. ARG. IX. Corporatu praesentia Christi interris post ejusdem cen- sonem in caelos rejicitur a Christo ait: xxiv, 23. xvi, ιι Iolax PI, 28,

Except. I. Certum est quod Chris Iu quando in prima caena discipuludicebat Accipite c. nondum reliquerat mundum, ut patet ex Iob:xi I, is quinimo tum assidebat vi billsorma suis discipulis , quocirca nondum impletum illud erat, Me non semper habebitis vobiscum. Dicta itaque objecta non tollant substantialem Christi e coena sacra, saltem primas

24쪽

docet dari idem nobis hodie in sacra oena quod Discipulis in prima coena distributum fuit. R. I. Si eodem modo sit Christi corpus praesens in Coena hodierna, quo adfuit in prima, praesens debebit esse visibiliterin circumscriptive. a. Argumentum nostrum non eo spectat ut probetur Christum non fuisse corpore praesentem in prima Coena, sed ut demonstretur eum nobis corporis tui praesentiam per suam adscensionem in coelos subduxis e. s. idem nobis In sacra Cena dari quod distributum fuit discipulis in uina a Coena est certum: Sed cum nec Christus in prima cena suum ipsius corpus vel suis manibus fregerit, vel oraliter comederit, nec Discipuli illud Christi corpus deglutierint ore quod visibile, palpabiles circumscriptum menta assidebat, non est cur oralem carnis Chi illi comestionem in Coena somniemus. Excepi a Christu non dicitur reliquisse mundum quod aniplius non sit in mundo Repugnat enim promissio Ecce ego vobiscum sum omnibuι diebus, ii ad con ummationem faculi Mati xxv i, O Cerkm Christus ideo memoratur relinquere mundum quia deposivi infirmitatibus, ct exaltatus ad summamgloriamo amplissimum imperium, a censione in coelos sessione in dextera Dei amplius non sit nobis cum visibili forma conversaturus: Nam quia sit exivit a Patre o assumpta humana natura venit in hunc mundum ut Patrem non reliquerit, aut Pater non si in hoc mundo, sed quod seipsum exinanivit, ct in militudine hominum factus, habitu repertus e Lis homo, omnibus humanis infirmitatibus peccato excepi subjectus ita reliquit mundum ct abiit ad Patrem, quod consummas per passionem redemptionis opere deposuerit omnes in irmitates, ct intraverit adglo iam quam habuit apud Patrem priusquam mundus esset. R. i. Chri-1tus semper praesens est nobis, sua Divinitate Gratia abest vero a nobis carne .corpore ut non male dixerit Leo serm. a. de sic. negabili modo per ascens onem coepit se divinitate propinquior, qui factus es humanitate longinquior. Et Augustinus traol. 78. in Iob. A quibus homo abscedebat, Deus non recedebat, idem ipse Christus homo meus. Ergo ct ibat per id quod homo erat i manebat per id quod Deus erat Ibat per id quod uno loco erat, manebat per id quod ubique erat. a. Si depositio infirmitatum carnis, sit Christi discessus ex

mundo,

25쪽

mundo, debet eius resurrectio ex mortuis, non vero ascensio quae o. post dies sequuta est, ejus fuisse abitio, quia in sua resurrectione ier illam omnes nostras infirmitates plene deposuit. 3. Aod si ejusdem omnino ordinis sit illius reditus in coelum cum primo adventu e coelo, debuit redeundo ad Patrem deposuisse non tantum infirmitates carnis, sed ipsam illius substantiam quandoquidem exeundo a Patre& veniendo in mundum, non infirmitates modo carnis, sed ipsam carnis humana substantiam assumpsit. . Non venit in mundum per descensum visibilem, localem, sed discessat ex mundo per localem visibilem ascensionem. s. Discessioni illius, opponitur reditus ad judicium Ioli: xvi, i 6 qui futurus est substantialis, localis, visibilis quoad naturam humanam in qua apparebit Ergo talis fuit humanae natura respectu ejus abitus per ascensionem in coelos. 6. Non abstulit nobis Christus simpliciter corporis sui visibilita tem per disparitionem, sed praesentiam illius, per ascensionem

localem visibilem a Cor: v 16 . Nec dicit tantum se non amplius visum iri a nobis ut Iob: xlv. I9. XVI, I 6. sed revera se non amplius futurum nobiscum ait: xxv I, II. 2. eo quod relinquat mundum oli: xvi, 28. Ita ut fides nulla debeatur iis qui dixerint, Ecce hic Christus est, aut illic , in deserto, in α- μώοι , in penetralibus4 ciboriis, in cum o sub pane aut speciebus

panis Mati xx IV, 23. 26. ARG. . Christus non sub elementis panis Col: M,ῖ nee habitu corporalio carnali in his terris a Cor: ν, ab Hesepitri . sed in caelis quaerendus est Col'ιM,I. Except. I. Superna quae sunt quarenda non sunt quadam loca tanto intervallo a nobis distincta, quanto caelum summum ab hac terra. R. I. Non urgemus tantum quod ταο νω sint quaerenda sed quod Christus dicatur ibi esse, quod ista τα αν opponantur τοῖς τηργης, iis quae sunt supra terram. 2. Non quaerendum esse Christi corpus AH τη γης, in, cum auto pane, sed mente4 fide supra coelos,etiam in sacrae Cinnae usu, juxta illud Veterum Sursum corda,

26쪽

quod acclamabatur accedentibus ad sacram synaxim, ut ab istissensibilibus ad intelligibilia transcenderent, eleganter ostensum a Chrysostomo in cap. io Cor. Ad hoc nos inducit sacrificium illud formidandum o admirabile, quod jubet nobis ut concordia is charitate maxima a se accedam is, ct aquila in hac vita facti ad ipsum coelum epolemis, vel potivi supra coelum. Vbi enim cadaver, inquis, illi ct aquila Cadaver Domini corpii propter mortem; ibi enim ille cecidi se nos non resurrexissemus; aquilas autem appellat ut ostentat ad alta eum oportere contendere qui ad hoc corpus accedit, ct nihil cum terra debere ei se commune, net ad inferiora trahi ct repere, sed adsuperiorasemper volare, inbο- Iem justitia intueri, mentis , oculum acuti simum habere. Aquilarum enim non graculorum hac mensa est. Except. 2. Qui negabit regnum Dei jurejusto numerari inter illa bona qua supra nos quarenda sunt, ait: νG33. Iob: xym 3 2 ι regnurn Dei intra nos est Luc: xvri,ai. Similiter quando quaerimu vera o vixa

fide Christum, ea certie quarimiu quasupra punt ubi Christus es ad dextram

Dei; quis vero ne extrema impudentia duere poterit Christum viva fide apprehensum, tam longe abesse a nobis quam longe abest caelum summum

ab ima terra O ante Scriptura Rom: x, b. Cor:xiii F. Ephes Hi p. R. s. Et si quaedam a nobis quaerenda, superna dicuntur potius morali sensu quam locali, Christus tamen Dominus, humanitatis suae respectu, sursum est sensu locali, nec amplius ἰῆ τα,1 Heb: vi II, . imo debet coelum eum contineres capere usque ad tempus restitutionis omnium Act: Io, et I . . Regnum Dei quod intra nos est riua tale, non est quaerendum es , licet superne veniat, ad superna ducat. . Christus qua fide apprehensus xhabitans in cordibus nostris per fidem, non quaeritur sursum sed hic infra tenetur possidetur. . Christi apprehensio .habitatio in nobis per fidem, non essicit ut ejus corpus minus absit a nobis loco tenus , quam coelum summum ab ima terra. . Explorare num Christus in nobis sit , non est ipsum quaerere sursum, sed domi A in conscientiis nostris. 6. Cum demum per fidem habitet in cordibus nostris, cur volunt adversari eum per panem manducationem oralem in stomachum suum demittere λExcept 3 -

27쪽

Excepi. . ca Iasuperasea caelamitarii quod Christu es o

hacce terra angustineremotus. R. I. Errorem error sequitur ut ara

vibiam a Lationis sive ascensionis localis rei corporeae terminus ad quem debet esse corporeus non minusquam terminus a quo ι Si coelum secundum est magis remotum localiter a terra quam primum, cur non tert: una λ . Cum coelum in quod Christus est ingressus se habeat ad terram, ut Sanctuarium ad Atrium intemplo debet haec localiter ab illo distare. . Siquidem Christus eo profectus est nobis paraturus locum Job: xlv, 2.3. non est quod dubitemus locum esse vere' proprie dictum, aptum recipiendis ac continendis corporibus gloriosis. Except. q. Idem ille Spiritus qui jussit nos quarere τα νω, ubi est Christia in dextera Dei, etiam in mandatis dedit, ut corpus Christi in Sacra Cana comedamus. Quocirca tam ictu quam illud faciendum. R. I. Comestio corporis Christi spiritualisis per fidem, non requirit ejus praesentiam indistantem, nequidem in Sacramento; sed tum comeditur, cum corda sursum attolluntur ad Dominum.

ARGUM XI. Prohibetur maestimento O TON. ustus sanguinis Act: xv, q. Except. Est magna impudentia negare bibitionem Sacramentalem san

guinis Christi, Chri sto ipso diserte praceptum, quod Uui sanguinis bruti

legatur interdictus. R. I. Hoc argumentum procedit a minori ad majus si enim non licuit tempore cena instituta is satis diu post, ex prohibitione divina , ore cruorem bestiarum haurire, quanto minus humanum' a Praecepit Christus bibitionem Sacramentalem spiritualem sui sanguinis, non oralem. 3. Huc faciunt verba Tertulliani spologet cap. q. Erubescat error pester Christianos, qu ne animalium quidem sanguinem in epulis esculentis habemus, qui propterea quoi si ocatis o morticiniis abstinemus, ne quo sanguine

contaminemur vel intra viscera sepulto. Denis inter tentamenta Christianorum botulos etiam cruore distentos admovetu certissimi scilicet illicitum

esse penes illos, per quod exorbitare eos vultis. Porro quale est ut quos sanguinem pecoris turrere considitis, vel conlicitis humano inhiare cre- datis,

28쪽

datis, bisertesuaviorem experti Etsi ho interdictum tandem

sit sublatum sub N. T. per loca varia Scripturae, nominatim I Cor: X, 23. 27. saltem quamdiu obtinuit, tamdiu obstitit orati

bibitioni sanguinis Christi. ARG. XII. Talis est manducati θ prasentia Christi in Cama. qualis est illius communi cum fidelibus. Hac autem non est substantiatu per contactum physicum Munionem indistantem corporis sui cum nostris; sed piritualis per idem celsicaciam Spiritus Sancti Iob: ph r.

Except. I. Qualis sit cominunicati Chrsi in sacra Caena, non ex argutiis humariis, quantumvis lecto siis, sed ex inis institutionis verbis discendum est. R. I. Argutiae quidem vitandae, sed audienda est Scriptura. a. Cum ordinetur Sacra Coena ad communionem cum Christo, non aliunde quam ex natura hujus cummunionis quis sit sensus institutionis illius percipi potest. Except. 2. Paulus diserte dicit i Cor x. b. panem benedictum esse κοινωνίαν corporis Christi: ct ne quis Ic dubitet de ver vocula κοινωνίας sensu, postea eam κοινωνιαν explicat v.ai. perno με τέχsu mens Domihin suomodo ero exhibitio sumptioseu pariticipati hujus panis fit exhibitio, participati Corporis Christi, ita explicat ipse Chrsus in sacra Caena institutione, o est corpus meum quod pro obis traditur. R. i. Panis non est substantive ipsa Corporis Christi communio, sed panis esus est signum, pignus & Symbolum istius communionis; quae tamen spiritualis est atq; mystica.a .Eodem modo particeps est menset Dominicae, qui sacra Coena vescitur, quo particeps est mensae daemoniorum, qui vestitur idolothytis: Non tamen hic in missub istis cibis oraliter comedit ipsa daemonia, sed tantum communionem iocietatem intimam se cum illis ea ratione habere profitetur. . Non debet intelligi quo sensu panis quem frangimus sit κοινωνίαι corporis Christi ex eo quod panem Christus dicit esse corpus suum, sed potius intelligendum quo sensu dicatur panis esse corpus Christi , ex eo quod appellatur Miν-1α corporis Christi quomodo dictum est a Facundo Herminiensi lib. q. S

29쪽

ramentum torparsio sanguinis christi qued 'inp eo poculi consecrate,

corpiu in sanguinem dicimus non quo proprie covin rufipanis o pocu- Iuvi ii sanguis, sedi uod in se mysteriumcorporis j in sanguini contineant. Except. Frustra urget' ommunicationem corpor Christi merestiritualem esse, de unita peragendam. Etenim diserte ait Pauli quod manducandio bibendo νadamus corporis o sanguinisDomini participes o quod panti quis angitur tam dignis quam indignissu corporis Christi bi ,-νiα, quod uti, ieri ηρη pubeis hac oti inta meret iritualis esset. de unice peragenda. . . Communicatio corporis Christi, debet esse illa manducatio suae carnis per quam habitet in nobis ios in ipso, de quaesoli. 6. Haec vero spiritualis est ride peragitur. a. Indigni accipiunt quidem ad suam condemnationem Sacramentum istius κοινωνtας, ipsitus tamen rei significata non sunt participes. 3. Panis qui frangitur est illa κοινωνί- non formaliter, substantive, sed obsignative, significative. q. Non omnes cui manducant panem in cena sunt participes corporis Christi sed solum digni

communicantes. Alij manducant quidem panem Domini, non tamen eum qui Dominus est Nam κοινωνia corporis Christi consequi, adeoque manducare illam escam ct bibιre illum potum est juxta Augustinum truct ab in iob in Christo manereis illum manentem inse habere , ac per hoc qui non manet in Christo in quo non manet Christia proculdubio nec manducatstiritualiter carnem ejus, nec bibit ejus sanguinem licet carnaliter ac sibiliter premat dentibus Sacramentum comporis ct sanguini Christi; sed magis tanta rei Sacramentum ad judicium sibi manducat o bibit. 3. Si indignis convenit quoque κοινωία corporis

Christi, quoad remignificatam, nihil pii digni amplius habe bunt in Eucharistia, quod absurdum. Sed plura de hac re dicenda erunt ad quaest. 3.ARGM M. XIII. In omnibus Sacramentis V ct . . eadem

est manducatio: communio Christi Cor: 3. . At Patres C. T. nonnibi

in Burai per solam dem comederunt Christum. Excepi. Non est idem modi praesentiae Christi, nec eadem manducatio atri communi Chrsi in Sacramentii ante exhibitum Christumo post tem-

30쪽

m clara in mi Mus M . R. x Hoc est contradicere

Paulo, qui statuit Patres eandem escam meundem potum spiritualem nobilium comedisse. . Licet sit distinctio inter Christume, hibitum, exhibendum , exhibiti tamen manducatio praesentia in Sacramentis alia non potest esse quam exhibendi cum exhibitio haec non iit phylica ted moralis. s. Adstipulatur nobis

Aunustinus tract. ab in Iob. Hunc panem nempe qui descendite coelo significavit manna, lim panem significavis altare Dei; Sacra-1menta suerunt in En diversa, sed in re qua Ignipatur parias diversaste-cie vi ibili, paria virtute irit li: Patres enian eandem escam limualem comederunt quam onos. Item, aliud illi, aliud nos, sed stecie ν ibiliqvidem, tamen hoc idem signi ante virtus stirituali. Nunc paucis diluamus objectiones Brochmanni, quibus in hac

prima quaestione, suam assirmativam stabilire conatur Quamvis autem unico nitatur argumento, illud tamen particulatim expendemus, an plures objectiones, distribuemus, ne quid praetermisisse videamur.

O B I EM T. L Euangelista tres o Paulin Oratione rotunda docentedi in hac caena praeter panem corpin illud Christi quod pro nob-o traditum, ct bibi illum sanguinem qui pro bu in remissionem peccatorum submo. At non tropiιum corpvi sed substantialem corpM pro nobis in mortem est truditum, nec uratus se substantialis Christi sanguis pro ηοbu in

remisionem peccatorum gessi M: Ado igitur in sacra evasa caena, non tauru , juratum d ubstantiale corpin Chrsi,cti ioimin Christi angis.

Res 1 Hoc argumentum nobis non obest; nam 'argimur, apiis non panem tantum edi, sed verum Christi corpus illum videmoraliter, hoc vero spiritualiterra fide, qua demum ratione caro Christi est comestibilis ad salutem. r. Nec Euan-oelistae nec Paulus, dicunt prater paηem manu sumi ire edi corpus ipsum Christi, sed tantum illum panem comedendum esse Christi corpus, Millud vinum bibendum ipsus sanguinem, non rei veritate edfignificantem sterio, ut fit seUM vocatur Christi corpia,

idest igni icat, inquit Glossa ipsa m. Hoc v. s. a. de Cons. s. Eo-