De vitalibus periodis aegrotantium et sanorum, seu Elementa dynamicae animalis

141쪽

c . Caeterum ti id siti id de diei, noctisque ad

Vitam praestantia, aut contrariettat diximus, quamvis plurimorum esse hominum judicem, vix tamen in singillis verificatur. Alii namqtae, tametsi numero pauci, expediti US nocte, quam die vivunt, leviusque nocturno se habent tempore, quam diurno, in quod multum dormiunt. In hac etenim, atque in rebus reliquis ad Vitam pertinentibus, omnis in consuetudine potestas lo

cat Ur.

Nihilo tamen minus eadem in omnibus ejusmodi vicissitudinum periodo Xtante, ad Umque fere constante horarum successsione, liquet, qUantam uniformis actionum totidem in homine Circ Uitus, Vitae motuum regularitatem simul a ferat. Sed omnium instar, id maxime in sanis, et aegrotantibus consideravisse interest, perpetuam videlicet, quae bis omni evenit die, vitalium

motUtam Conversionem, Ut nempe interdi a centro ad periphaeriam, a corde videlicet ad extrema corporis, luce maxime j Uvante, expeditissima eorum concursio fiat contra vero Oct e, a periphaeria ad centrum fiat, Uasi retrograda motUUID Conversio pitarimumqUe propterea diUrno tempore, progressivo motUi dandum sit, et contra sub noctem, intestino. In aegrotantibUS Vero,

quod et irregulari somni corripiantur, dique

supra sed respiratio fortis, amplior costarum elevatio, sonitus a thorace profundus, et quali singultientis, mox postea excutiendum somnum praeibiunt.

multis

142쪽

multis Vitae suae consuetudinibus desint, PeriOdortam, Ua nominavimus, regularitas aliquid intercipitura multam tamen superest adhuc par temet multaque in iis ad perpetuas diei noctisque vicissitudines referre necesse est, qVae minim Una a proprio morbi principio pendent. s. ite igitur, tam magna adeo erga animalium Vitam, luci potestas concesia sit, OS OP-timos Hippocrates locos dixit, quos late Sol co lustrat sanumque est Celsi consilium lucido habitare aedificio. Sic quoque deambulatio sub divo, plusque etiam in Sole, si caput patitur, quam in tam bra, antiquissimo Medicinae praecepto sanitati utilis est unctio itidem vel in sole vel ad ignem, balneumque in conclavi et alto, et lU-cido, et spatioso. 6. Neque minora, quam in integra, Constant in valetudine adversa, lucis beneficia, qtiae remotissima jamdiu Antiquitas vidit. Praeter enim usurpatum olim Methodicis consilium, Ut ii luce, et jejunio utiliter aegro fatigantes, morbiam ea

simul ratione e tenuarent, nil etiam PerseqUe, atque lux invalidos aliquando reficit ut ea latis et amplis fenestris in cubile admissa, quasi sumpto cardiaco, actutum resurgant, fereqUe tam eatiniverso corpore Vitam haurire videantUr. Uorum in lucis stini lo, caussam includi verosimile

est.

T. Frictiones

143쪽

oleis, non mediocrem resolvendo et discutiendo, quem in modum scribitur, utilitatem Praestant. Oleorum siquidem, amicissima lux credit Ur, proptereaque unctuosa, et sulph Urea, duplo vel triplo magis eam refringere, Uam reliqU COrpora terrestria et macilenta ' consimilis densitatis. Quare ab unguine Utaneo, solari liace interposita, vertam oleUm, Pt Urima Vasi Carbon Osa arte, quae mephiticos perspirationis alii tus sequitur, Commixtum, Nigritarum cute exsudare multi judicant '. Salutarem similii ter Solis in inveterata Ulcera, cirCUm glabra, actionem, repetita multorum tentamina monstrant iis etiam valide, admotum domestici ignis calorem succurrere, superioribus annis scriptum est. Exeat et Uaedam hominum conditio, quibus Solis lux proprio quodam Nattarae ductis, vehementer Placeat, quod eorum esse solet, qui frequenti Xanthemate maculantur : hisque apropter Solem adjumento esse putandum est, quod lucis impetui Newton Opt. Lib. II. Prop. x. ' Luceni certe ad salino-reginosa plantarum principia conferre vix dubitabile est, ut propterea quae sub lucis dei ethi plantae educantur, resinctii minus in se habeant contra quam in plagis, quas perpetuus Solis aestus ardet, in quibus resinae et vegetabilium olea abundantili ne proveni Unt. An non ergo depluens copiosa arboribus nonnullis resina, ex xigino

principio, seu dephlogistico aere, quem splendente Solet

plantae em mittunt Illius certe accessione, olea cerae densitatem, et naturam induunt cujus generis multa egregie a Bertholeto primum excogitata laUdantUr,

144쪽

is, DE VI T. PERIOD.

in Oriam Utem facto, Unguen acre, copiosiore perspiratione impetrata diluatur multaqUe X- inde pruritia et molestiae caussa Uterata seratiar.

8. Sed amplior longe superest in vigoranda

Vita lucis virtus, quae maxime vegetabilitam eXemplo signi DC attar. Vertim etenim, Use prociali luce plantae edtacanthar, PraeterqUam elangU cant, Hidropicorum instar celeriter extumescen tes, ViX Illio etiam Colores feriant praeterea

non deplogistico solum carent halitu, item tace collustratae caeterae proferunt, sed alitus etiam vix tillos efferunt, minimumque dant inflammabilis aeris, destillatione tentatae. Neque in his lucis defectum calor supplet dictum est etiam eas cum dissicultate comburi, minus Ue Universim calori in se habere. s. Uortam pleraque an non ex absoluto deplogistici aeris effectu, in quo hic carente lo-CantUr, Veniant, nempe Uod aquosa earum humiditas non aliter, quam lucis contactu decomposita, partem, qua constat, ephlogistic halitusem mittere prohibeatiaret sive quod metallicae partes Magnesii, et Ferri, Unde Vos recipere plantae colores Crediantiar, aliter in plantis luce destitiati S, et Uantitate, et modo sese habeant, atque in iis Da lucidis degunt locis. An non, in-qUam, omnis inde pendeat plantariam, quas Sol ambit, earumque, Uae liace orbantur,.differentia, vi nostrum est expedite praefari Sunt certe, qUiiudicent dephlogisticum aerem solum, plantariam

145쪽

ISI vegetationi, et incremento, et plurimae etiam vivacitati satis esse, absque ullo lucis adminiculo. Umbrato namque aut lucido loco similiter sto rent, modo debita ephlogistici acris quantitate perflentur earumque semina, quae ephlogistici

aeris accessu germinant, non minimiam contra

claro Sole laedi, monstrat usitata ruricolarum industria, qui semina solo diligenter condunt, fere ne lucis nimietas ea destruat Vegetatio etiam ditistima fit matutino tempore, tametsi minima tunc sit solaris luminis actio. Manet tamen Vegetationem lucis intervenit Universim vigorari, Ut propterea, quae illia stria, et montana loca plantae occupant, ea longe CelsitUdine, et robore praecellant, Uae convallibus, et humilibus locis dominantur. Jamque etenim tanta ephlogistici aeris cum luce vicinia intercedit, ut nil alitud, quam peculiaris illius modificatio, lux esse inultis credatur quod amplissimum quaestionis genus vix litius est loci.so si ibus similia lucem in hominibus eff-cere credibile est, Ut propterea montani quoqUeliomines, nescio quid magi Corpore, et saepetetiam animo abundent. Similiter, quae de plantarum in obscuris profundisque terrae locis albe dine, fereque serosa colluvie diximus, cum his

faciunt, quae de albis thiopibus, sive Albinisii arrant ar, Ut die caecistienteS, tenebricosis occul-

- Ingen Hotis Letire a M. Molitor.

146쪽

iisque caverni perpetuo per diem vivunt, Vos qUe per noci Cm Xetantes, circumstantes Nigritie incredibili odio prosequi feruntur. Eos medio lita manae Vitae curriculo senescerer dictum est, niveis est capillis, rubrisque oculis, ad instar UniculorUm. SI Caeterarum Vero omnium maxima in animalibus, lucis affinitas cum nervi est, sive CUm eOrtim, qUodctam ita vehant, principi, Ut propterea morbi quoi iam plurimis cum nervis consensus interest, extremos a luce labores incUrrant, UO-rum potis ima in Maniacis, et Hydrophobis exempla Vigent meos siquidem immane adeo lUx aliquando exagitat, Ut cum die intollerabilia morbi fastidia perpetuo augeantur. Quare solstitialibus maxime aestatis diebus, furibundi in iram

praecipite concitantiar, eosque summus insaniae vigor occUPat. set. Est et quodam Phosphobiae genta propri Um ortam, quo Optalmia vexat. Hi siquidem praeter quam: mitissimo etiam candelae lumine, miserrime toti convellantiar, ea Uoque sensus in oculo acuti fuisse feruntuli, ut tametsi tenebris circumfusi, nihilo tamen minus cuncta circumina linosissima, atque in meridie 'ra viderent. Quare id genus aegrotantes, luce diligen-

147쪽

tissime cavere necesse est: tlantUm etenim alter atro tantiam octato doleant, admissa etiam in sano tantiam, hic torqUentUr.33. Sed praeter opticos, alios similiter nervos lucis irritamento vexari, monstrat non nisi tortam sternutatio a luce in narium cavum illapsa.

St. Post his totidem, luminos Principii erga Vitam, activitatis exempla liquet non inutiliter de Medico usu Phosphori multos cogitavisse,

neqUe litaria, eum, quod mera quasi lucis et igneae maceriei densatio sit, lucis instar agere posse, non neminem tenuisse. Cujusmodi etsi numero contractae, industribus tamen in Arte viris spectatae observationes, Ut in morbi cum nervosa debiliitate, et asthsenia conjunctis, imprimisque pravo regimine, et insano Veneris abusu pendentibiis, non postremam misera Sopem tulisse significant. Vitalem namqUe ton tam instaurare dicitur, criticos Udore movere, magnamqtae partem cum Opi pi Udenter assumpti virtutibUS consentire, Ut reseditas, et composita mente aeger OVam Uamdam Vitae VolUPtatem,

quod de pio fertur, sumpto phosphoro induere videatur. Praeterea Hypochondriacis auxilio est, flatus siquidem potenter expellit, quod in se ip

* Cons. A. Valeri, et J. G. Mentet De Phosph. Dc Med. s. t. Viri Med. Item Voge Bibl. Meae et Crant Mat. ed. Nuperius industres in ejus usui observationes contulit

A. I Roy, Paris. M. D.

148쪽

so Mentgiuis confirmavisse ait, cum insolita virium infirmitate correptus, medicamenti pericUlum, in semet ipso fecisset. Talem autem ab

ejus sta, Corporis Universi agilitatem CXPCritas est, Ut quasi de noυ nasus sibimet videretur. Cum saccharo, et Camphora, et aromatico quovi Vehic talo, commode, et Utiliter On-jungitur alliati etiam volatile iam eo admis cent aliquiri alii in pillulas efformiatum solum exhibent. Dubiam, nihilom inus, ejus in Medicina fidem plures ad hia judicant, Urim ille, Ut Vitae Phosphorus nonnullorum judici ' nonrinatur, mortis facem, inverso nomine, dicere malunt. SS. Consentit cum Lucis et Phosphori usu Electricitas ctitas exagitatam diu in utramque

partem, medicam potestatem, Pt Urima experimentorum sagacitate, et Ubertate nuper inter

caeteros restituit Tib. Cavallo, qui eam suis quoque industrie linuitibus coercuit. Sic imbecillae

cutis incommoda, Xanthemata, CI Pete S, maculae, quibus similiter lucem beneficio esse dixi-m Us, plurimiam interposita electricitate proficiunt.bluentes similiter cum difficultate menses opportune movet tam Vero adversm Utriusque sexus sterilitatem, a pasmo, et strictiore corporis habitu prodest: profuisse etiam dicitur in viro,

' Inter caeteros, dubia contra Phosphori usum in Epites sta(a gran ita iii in convenienti vehiculo solutum, nuperrime excitavit Ill sanarin Auim. Praes.

alias

149쪽

alias ad copulam impocente Eam propterea in foeminis uteri vasorum a itate praediti, vel utero gerentibus stipe malo fuiste jamdiu monuerunt Haenitis, et Jallabertus quibus consis Pilia damni exempla ab ejus usu in litisicis memorantur. Nollem etiam eos saepe electricitate com-mOVeri, quo natalis quaedam ad poplexiam dispositio vexat. Tametsi porro inveteratiS, et Chronicis nervortam morbis, iisque qui ab inter-Cepta Ortam actione pendent, dictum saepe fuerit, Electricitatem egregie ad sanationem Praestitiste, vereor prudentiorum judicio, ne quid tiberior Uam par fuisset, remedio fiducia adhibita multis sit sed ejus generis morbo tametsi non sanet, tollerabiliores tamen ad temptas

reddit. In hoc sane Solaris lux, Phosphortis, et Electricitas inter se consentiunt, quod late di

fustibilem stimulum nervorum, et Vitae amici flamum Universo inserant faenorum, et aegrotantiUm Corpori, Unde vitalis Solidorum actio, superaddito qUasi novo lottis elemento, sua expedite magis

36. An non igitur idcirco fere sub omnimodo

Lucis, et Electricitatis in aere effectia, noctii praesertim, pluvio, et nubilos undique extante coelo, propria Veliati quaedam mortis intervalla incUrrtant, Uae frequentissima aegrotantium sub his horis clade nuntiantiare quod gentis, XemPlain Nos com iis, in quae multa convenit aegrotantium cohors, aliquando sumsimus. Eadem nempe

Vergente nocte, iisdemque fere sub horis, Plus

150쪽

qUam quinquaginta aliquando aegrotantes dissimilibus ceciderunt morbis. Alii etiam per Urbem sub his, repente, diebus interierunt, Ut non absque ratione funestos quosdam, et inaU- spicatos dies Antiquitas plane omnis, institutis sacris coluisse videatur. Cujus generis fere etiam fiunt, quae de aegrortam calamitatibus, dum Sol deffectum pateretur ab aliis, et a se ipso, Londini observata Ricc. Me ad memoriae prodidit.

Dubia de Lunae erga Vitales Periodos Potesate.

I. his quidem, quae mox ante inimus, a, similia ad Lunae deliquium pertinent, de quo aeterarum instar memorabilis historia de F. Bacone extat, qui perpetuo animo linquisse dici-tUr, qUoties Unque Una defficeret. Praeterea sublunari ecclipsi per noctem, magnam aegrotantitam partem, eadem ipsa hora, qua Luna laborabat, obiisse, nonnullosque etiam repentina morte Occubuisse, praeclarus Mutinensis Constitutionis historicus RamaχZinius testatus est. Hic etiam epidemicum morbum silente r/na multo magis saeviisse, rursus que ad novum ejus lumen mitescere constaevisse, scripsit. Consimile extat Diemerbroeckii testi monium de peste, quae plus immane sub nova