장음표시 사용
101쪽
I. Timoleon Corinthius. Sine dubio magnus omnium judicio hic vir extitit. Namque huic uni contigit,
quod nescio an uili, ut et patriam, in qua erat natus, oppressam a tyranno liberaret, et a Syracusis, quibus auxilio erat missus, inveteratam servitutem depelleret, totamque Siciliam, multos annos bello vexatam a barbarisque oppressam, suo adventu in pristinum restitueret. Sed tu his rebus non simplici fortuna conflictatus est, et, id quod dissicilius putatur, multo sapientius tulit Secundam, quam adversam fortunam. Nam quum Iosiater ejus Timophanes, dux a Corinthiis delectus, tyrannidem per milites merceneatos occupasset, paribcepsque regni sisset esseri tantum abfuit a societate sceleris, ut antetulerit suorum civium libertatem fratris saluti, et patriae parere legibus xa, imperare, satius IS duxerit. ac mente, per haruspicem communemque amnem, cui soror, ex eisdem parentibus nata, nupta erat fratrem tyrannum interficiendum curavit. Ipse non modo manus non attulit, sed ne aspicere quidem fra ternum sanguinem oluit. Nam dum res conficeretur, mprocul in praesidio fuit, ne quis satelles posset succurrere. o praeclarissimum ejus facinus non pari modo probatum est ab omnibus. Nonnulli enim laesam ab eo pietatem putabant, et invidia laudem virtutis obterebant. Mater vero post id factum neque domum ad se filium madmisit, neque aspexit, quin eum fratricidam impiumque detestans compellaret. Quibus rebus ille adeo est commotus, ut nonnunquam vitae finem facere voluerit, atque ex ingratorum hominum conspectu morte decedere.
102쪽
- TIMOLEON. II. Interim Dione Syracusis interfecto Dionysius
rursus Syracusarum potitus est cujus adversarii opem
a Corinthiis petierunt, ducemque, quo in bello uterentur, postulaerunt. Muc Timoleon missus, incredibili selieb late Dionysium tota Sicilia depulit. Quum interficere posset, noluit, tutoque ut Corinthum perveniret, effecit; quod utrorumque Dionysiorum opibus Corinthii aspoadjuti fuerant. Cujus benignitatis memoriam volebat
extare; eamque praeclaram victoriam ducebat, in qui I plus esset clementiae, quam crudelitatis postremo, ut non solum attribus acciperetur, sed etiam oculis em retur, quem et ex quanto regno ad quam fortunam
detrusisset. Post Dionysii decessum cumini in bellavit, qui adversatus fuerat Dionysio quem non odio I tyrannidis dissensisse, sed cupiditate, indicio fuit, quod ipse, expulso Dionysio imperium dimittere noluit. oc
Superato Timoleon maximas copias Carthaginiensium apud Crimissum flumen fugavit, ac satis habere coegit, si liceret Africam obtinere, qui jam complures annos 2 possessionem Siciliae tenebant. Cepit etiam Mamercum Italicum ducem, hominem bellicosum et potentem, qui tyrannos adjutum in Siciliam venerat. III. Quibus rebus consectis, quuta propter diuturnutarem belli non solum regiones sed etiam urbes desertas 25 videret, conquisivit, quos potuit, primum Siculos; deinde Corintho arcessivit colonos, quod ab his initio Syracusae erant conditae Civibus veteribus sua restituit novis bello vacuefaetas possessiones divisit; urbium moenia disjecta fanaque deserta refecit civitatibus leges do libertatemque reddidit. Ex maximo bello tantum otium toti insulae conciliavit, ut hic conditor urbium earum, non illi, qui initio deduxerant, videretur Arcem Syr cusis, quam munierat Dionysius ad urbem obsidendam,
103쪽
TIMOLEON. Mariundamentis disjecit caetera tyrannidis propugnacula
demolitus est, deditque operam, ut quάm minime multa vestigia servitutis manerent. Quum tantis esset opibus, ut etiam invitis imperare posset, tantum autem haberet
amorem omnium Siculorum, ut, nullo recusante, regnum
obtineret, maluit se diligio fim metui Itaque, quum primum potuit, imperium deposuit, et privatus Syracusis, quod reliquum vitae fuit, vixit. Neque vero id imperite fecit. Nam quod caeteri reges imperio potuerunt, hic benevolentia tenuit. Nullus honos huic defuit neque Iopostea res ulla Syracusis gesta est publice, de qua priussit decretum, quei Timoleontis sententia cognita. Nullius unquam consilium non modo antelatum, sed ne comparatum quidem est. Neque id magis benevolentia factum est, quam prudentia. Is IV. i quum aetate jam provectus esset, sine ullo morbo lumina oculorum amisit. Quam calamitatem ita moderate tulit, ut neque eum querentem quisquam audierit, neque eo minus privatis publicisque rebus interfinerit veniebat autem in theatrum, quum ibi concilium mpopuli haberetur, propter valetudinem vectus jumentis junctis, atque ita de vehiculo, quae videbantur, dicebat; neque hoc illi quisquam tribuebat superbiae. Nihil enim
unquam neque insolens neque gloriosum ex ore ejus exiit. Qui quidem, quum suas laudes audiret praedicari, renunquam aliud dixit, quam se in ea re maximas diis gratias agere atque habere, quod quum Siciliam recreare constituissent, tum se potissimum ducem esse volviissent. Nihil enim rerum humanarum sine deorum numine geri putabat. Itaque suae domi sacellum M'Avmi αβια constituerat, idque sanctissime colebat V. Ad hanc hominis excellentem bonitatem mirabiles accesserunt casus Nam proelia maxima natali die
104쪽
M DE REGIBUS. suo secit omnia quo factum est, ut ejus diem natalem festum haberet universa Sicilia. uic quidam Lame tius, homo petulans et ingratus, vadimonium quum vellet imponere, quod cum illo se lege agere diceret, et
complures concurrissent, qui procacitatem hominis, nibus coercere conarentur Timoleon oravit omnes, ne
id facerent. Namque id ut Lamestio caeterisque liceret, se maximos labores summaque adiisse pericula. ano enim speciem libertatis esse, si omnibus, quod quisque Io vellet, legibus experiri liceret. Idem, quum quidam Lamestii similis, nomine Demaenetus in concione populi de rebus gestis ejus detrahere coepisset, ac nonnulla inveheretur in Timoleonta, dixit, nunc demum se voti esse damnatum Namque haec a diis immortalibus is semper precatum, ut talem libertatem restituerent Syr cusanis, in qua cuivis liceret, de quo vellet, impune dicere.. ic quum diem supremum obiisset, publice, Syracusanis in gymnasio, quod Timoleonteum appellatur, tota celebrante Sicilia sepultus est.
- . i fere fuerunt Graeciae gentis duces, qui mem ria digni videbantur, praeter reges. Namque eos attingere noluimus, quod omnium res gestae separatim sunt relatae. Neque tamen hi admodum sunt multi Lac daemonius autem Agesilaus nomine, non potestate fuit 25 rex; sicuti caeteri Spartani. Ex his vero, qui domin tum imperio tenuerunt, excellentissimi fuerunt ut nos judicamus Persariini Cyrus, et Darius,ystaspis filius; quorum uterque privatus virtute regnum est adeptus. Prior horum apud Massagetas in proelio cecidit Darius
105쪽
DE REGIBUS. senectute diem obiit supremum Tres sunt praeterea ejusdem generis Xerxes, et duo Artaxerxes, Macrochir et Mnemon. Xerxi maxime est illustre, quod maximis post hominum memoriam exercitibus terr marique
bellum intulit Graeciae. At Macrochir praecipuam habet laudem amplissimae pulcherrimaeque corporis formae; quam incredibili ornavit virtute belli. Namque illo
Perses nemo fuit manu sortior Mnemon autem justitiae fama floruit. Nam quum matris suae scelere amisisset uxorem, tantum indulsit dolori, ut eum pietas vinceret IoEx his duo eodem nomine morbo naturae debitum reldiderunt tertius ab Artabano, praefecto, ferro inte
II. Ex Macedonum autem genere duo multo caeteros antecesserunt rerum gestarum gloria a Philippus, Amyn rates filius, et Alexander Magnus. ruorum alter Babylone morbo consumptus est Philippus Egis a Pausania, quum spectatum ludos iret juxta theatrum occisus est. Unus Epirotes, Pyrrhus, qui cum populo Romano bellavit. Is quum Argos oppidum oppugnaret in Pelopon renem, lapide ictus i teriit Unus item Siculus, Dionysius prior Nam et manu fortis, et belli peritus fuit, et id quod in tyranno non facile reperitur, minime libidunosus, non luxuriosus, non avarus, nullius rei denique
cupidus, nisi singularis perpetuique imperii, ob eamque rerem crudelis Nam dum id studuit munire, nullius peperei vitae, quem ejus insidiatorem putaret moquum virtute tyrannidem sibi peperisset, magna retimuit felicitate, majorque annos sexaginta natus, decessit florente regno Neque in tam multis annis cujus doquam ex sua stirpe funus vidit, quum ex tribus uxorubus liberos procreisset multique ei nati essent nepotes. III. Fuerunt praeterea multi reges ex amicis Aloh
106쪽
M AMILCAR. andri Magni, qui post obitum ejus imperia ceperunt: in his Antigonus, et hujus filius Demetrius, Lysim
chus, Seleucus, Ptolemaeus. Ex his Antigonus, quum adversus Seleucum Lysimachumque dimicaret, in proelio occisus est. Pari leto affectus est Lysimachus a Sele M. Nam societate dissoluta, bellum inter se gesserunt. At Demetrius, quum filiam suam Seleuco in matrim nium dedisset, neque eo magis fida inter eos amicitia manere potuisset, captus bello, in custodia socer generi Io periit a morbo. Neque ita multo post Seleucus a Ptolemaeo Cerauno dolo intersectus est quem ille, a patre expulsum Alexandrea, alienarum opum indigentem, receperat. Ipse autem Ptolemaeus, quum vivus filio regnum tradidisset, ab illo eodem vite privatus dicitur Dei quibus quoniam satis dictum putamus, non incommodum videtur non praeterire IIamilcarem etiannibalem, quos et animi magnitudine et calliditate omnes in Africa
I. amilior, Hannibalis sitis, eo omine B cm,2 Carflaginiensis, primo Poenico bello, sed temporibus
extremis, admodum adolescentulus in Sicili praeesse coepit exercitui Quum ante ejus adventum et mari et term male res gererentur Carthaginiensium, ipse, ubi adfuit, nunquam hosti cessit, neque locum nocendi 2 dedit saepeque e contrario, occasione data, lacessivit, semperque superior discessit. Quo facto, quum paene
omnia in Sicilii Poeni amisissent, ille Erycem sic defendit, ut bellum eo loco gestum non videretur. Interim Carthaginienses classe apud insulas Egatos a Caio
107쪽
ΗAMILCAR MLutatio, consule Romanorum, superati, statuerunt belli finem facere, eamque rem arbitrio permiserunt,mirum caris. Ille, etsi flagrabat bellandi cupiditate, tamen paci serviendum putavit, quod patriam exhaustam sumptibus, diutius calamitatem belli ferre non posse intellige 5bat; sed ita, ut statim mente agitaret, si paulum modores essent resectae, bellum renovare Romanosque armis persequi, donicum aut certe vicissent, aut victi manus dedissent. oc consilio pacem conciliavit, in qua tanta fuit serocia, ut, quum Catulus negaret se bellum Iocompositurum, nisi ille cum suis, qui Erycem tenu runt, armis relictis, Sicilia decederent, succumbente patria, ipse periturum se potius dixerit, quum cum tanto flagitio domum rediret. Non enim suae esse virtutis, arma a patria accepta adversus hostes adversariis tra IS dere. IIvius pertinaciae cessit Catulus. II At ille, ut Carthaginem venit, multo aliter, a sperabat, rempublicam se habentem cognovit Namque diuturnitate externi mali tantum exarsic intestinum bellum, ut nunquam pari periculo fuerit Carthago, nisi oquum deleta est Primo mercenarii milites, qui adve sus Romanos suerant, desciverunt quorum numerusserat viginti millium. Mi totam abalien runt Africam, ipsam Carthaginem oppugnarunt. Quibus malis adeo sunt Poeni perterriti, ut etiam auxilia a Romanis petive mrint, eaque impetrarint. Sed extremo, quum prope jam ad desperationem pervenissent,reamilcarem imperat rem fecerunt non solum hostes a muris Carthaginis removit, quum amplius centum millia facta essent arm torum sed etiam eo compulit, ut locorum angustiis Boclausi, plures fame, quum ferro interirent. Omnia oppida abalienata, in his Uticam atque,ipponem, v lentissima totius Africae, restituit' patriae. Neque eo
108쪽
M HANNIBAL.iuit contentus, sed etiam fines imperii propagavit, tot, Astica tantum otium reddidit, ut nullum in ea bellum videretur multis annis misse. III. Rebus his ex sententia peractis, fidenti animo atque infesto Romanis, quo lacilius causam bellandiri periret, effecit, ut imperator cum exercitu inruispaniam mitteretur, eoque secum duxit filium annibalem,
annorum novem. Erat praeterea cum eo adolescensit stris, formosus, IIasdrubal IIuic ille filiam suam Io in matrimonium dedit. De hoc ideo mentionem fecimus, quod, amilcare occiso, ille exercitui praefuit, resque magnas gessit et princeps largitione vetustos pervertit mores Carthaginiensium ejusdemque post mortem IIannibal ab exercitu accepit imperium. I IV. Atiamilqar posteaquam mare ratisiit, inrui
Paniamque venit, magnas res secunda gessit fortuna; maximas bellicosissimasque gentes subegit, equis, armis, viris, pecunia, totam locupletavit Asticam. i quum in Italiam bellum inferre meditaretur, nono anno post 2 quum iniispaniam venera, in proelio pugnans advehsus Vettones occisus est. Hus perpetuum odium erga Romanos maxime concitasse videtur secundum bellum Poenicum. Namque IIannibal, filius ejus, assiduis Miris obtestationibus eo est perductus, ut interire, quam 25 Romanos non experiri, mallet.
I. Hanniba Mamiliaris litis, Carthaginiensis
Si verum est, quod nemo dubitat, ut populus Romanus omnes gentes virtute superarit, non est inficiandum,
109쪽
ΗANNIBAL MHannibalem tanto praestitisse caeteros imperatores prudentia, quanto populus Romanus antecedat fortitudine
cunctas nationes. Nam quotiescumque cum eo com
gressus est in Italia, semper discessit superior. Quod nisi domi civium suorum invidia debilitatus esset, Romanos videretur superare potuisse. Sed multorum obtrectatio devicit unius virtutem. ic autem velut hereditate relictum odium paternum erga Romanos sic confirmavit, ut prius animam, quam id deposuerit: qui quidem, quum patria pulsus esset, et alienarum opum in Iodigeret, nunquam destiterit animo bellare cum Romanis. II. Nam ut omittam Philippum, quem absens hostem reddidit Romanis omnium his temporibus potentissimus rex Antiochus fuit. unc tanta cupiditate incendit bellandi, ut usque a rubro mari arma conatus IS sit inferre Italiae. Ad quem quum legati venissenti mani, qui de ejus voluntate explorarent, darentque operam consiliis clandestinis, utruannibalem in sumucionem regi adducerent, tanquam ab ipsis corruptum alia atque antea sentire neque id frustra fecissent, oidque,annibal comperisset, seque ab interioribus comsiliis segregari vidisset tempore dato adiit ad regem, eique quum multa de fide sua, et odio in Romanos commemorasset, hoc adjunxit VPαfer, inquit, metis ne milch, uertit me, mole non vlius nonem cinnos Mncito, in m amici impercitor P ficiscens orthmine Ioni istimo Maximo hostias immolavit. Qua divinares dum conficiebatur, 'aesivit, me, Bellemne secti in eastra proscisci. Id 'tim libenter ec issem, fgvectis eo perere es issem, ne dubit et dueere, rem ille, do saeiam inquit, riisdem mihi 'αm Postula, dederis.'remti me ad oram is rit, uti qναm sacrifieare instituerat, e-que, caeteris remotis, tenentem Drare Assit,
110쪽
IM ANNIBAL.- - me in mirificetim Romanis fore. Id ego Aburandum, patri situm, tisque dracine crimem ita conserviam, ut nemini dubium esse dehecis, qui rellatio levore eadem mente sim titvrtis. Quare si quid amico de Romanis emitabis, non ivradenter feceris, si meret is Qvum quidem helium pGrahis, te ipsum frustraheris, si non me in eo princiPem Postieris. III. Η, igitur qu, diximus, aetate, cum patre in Ηispaniam profectus est cujus post obitum, IIasdru-lo bale imperatore suffecto, equitatu omni praefuit. quoque interfecto exercitus summam imperii ad eum detulit. Id Carthaginem delatum, publice comprobatum est. Sic IIannibal minor quinque et viginti annis natus imperator factus, proximo triennio omnes gemi res Hispaniae bello subegit. Saguntum, foederatam civitatem, vi expugnavit tres exercitus maximos comparavit. Ex his unum in Asticam misit, alterum cum IIasdrubale stare inruispania reliquit, tertium in Italiam secum duxit. Saltum Pyrenaeum transiit Quh2 cunque iter fecit, cum omnibus incolis conflixit neminem, nisi victum, dimisit. Ad Alpes posteaquam venit, quae Italiam ab Gallia sejungunt, quas nemo unquam
cum exercitu ante eum, praeternerculem Graium, tran
ierat quo facto is hodie saltus Graius appellatur :25 Alpicos conantes prohibere transitu concidit, Iocas resecit, itinera muniit, effecit queJ, ut ea elephantus ornatus ire posset, qua antea unus homo inermis vix poterat repere IIuc copias traduxit in Italiamque Pervenit. do IV. Conflixerat apud Rhodanum cum P. Cometio Scipione Consule, eumque pepulerat. Cum hoc eodem de Clastidio apud Padum decernit saucium inde ac