장음표시 사용
121쪽
conducto. Secus autem est, si in stuba balneali vestes amittantur; ibi enim vestium custodiam balneator habere non consueVit. Si in maga depositum fuerit, ut in Vienna reddatur id actum est, ut non ejus impensa hoc fiat, apud quem depositum sit, sed ejus, qui deposuit. Depositum eo loco restitui debet, in quo sine dolo ejus est, apud quem depositum est; ubi vero depositum est, nihil
Eadem dicenda sunt communiter et in omnibus bonae
Si depositor decesserit et duo existant, qui inter se contendant, unus quisque solum se heredem dicens res ei tradatur, qui paratus est adversus alterum reum defendere depositarium, ita quod sibi fiat cautio defendendo. Et hoc non eS Supervacuum, nam si sine cautione praestaret, cum jam sit ab altero mota controversia, dolo videretur facere vel res
deponi debet in aede aliqua, donec de hereditate judicetur. Capitulum XIX: De dotalitio.
185. Pr. De dotalitio in genere. Diffinitum est via De iii Si vir pueris carens vel pueros habens, mulieri, quam ducit, nominatum dotalitium promittit, et mulier e converso viro pro dote aliquid certi, sive sit pecunia, sive sit hereditas, in suam tribuit potestatem talis mulier post mortem Viri, si pueros ex ejus semine genuerit, ipseque sine testamento decesserit, ambas dotes, et illam, quam ipsa marito dedit, percipiet, contradictione puerorum mariti qualibet non obstante. I 85. Br. De dotatili quando cassat Quidam quaeSi- erunt Utrum mulieri pueros habenti cum marito suo, debeat dotalitium in contractu matrimonii sibi promissum super bonis et hereditatibus aliquibus secundum justiciam specialiter deputari, ita, quod maritus, nisi ipsa consentiente, de bonis eisdem n0n possit disponere, quicquid suas placuerit voluntati Quid i 1 finitive sunt instructi: Quod postquam mulier in matrimonio legitim ex semine viri genuerit pueros, qui heredes Vocantur: tunc mortuum est dotalitium, et maritus tamquam
122쪽
dominus de bonis universis, mobilibus et immobilibus, licet uxoret heredes reclament, facere poterit juxta suae libitum voluntatis.
I86. Dotalitium non eaasae, si mulier parit Fusrum mortuum.
Quidam uxorem ducens nomine dotis ei promisit X mare. fidejussoria inutione interposita. Anno ero transacto, cum vir moreretur et uxor puerum mortuum peperisset, quaestionem fideiussoribus movit de dote promissa, quaerens, utrum imam non deberes justitialiter obtinere 'Fidejussores autem allegabant in contrarium, cum ipsa protestatione de dote solvenda non sacta per annum tacuerit et heredem de semine viri conceperit et genuerit, utrum dos non sit extincta Super quo diffinitum fuit pro muliere, cum homo dicatur de vivo et
mortuo, aequiVoce, quod puer mortuus non est homo unde, si mulier parit puerum rivum, dato etiam, quod quantocumque brevi tempore vivat post partum, tunc cessat dotalitium. Et hic collige, quod non est necessarium de dote solvenda protestationem, quae Vulgariter Vrchund dicitur, interponere, cum semper os Vivat, quamdiu heredes vivi non sunt nati De solutione autem dotis facta, ut tollantur lites futurae, protestationem est facere consultum.187. Mulier quandoque dotalisio privari potast, quandoque non Licet vir de bonis, quorum est dominus, ordinare Valeat, sicut placet tamen si uxori dotalitium promisit, cum testamentum facit, si pueros ex ea non generavit ipsam tali dotalitio privare non potest. Uxor autem, si fidem matrimonii adulterando violavit, vel si in mortem mariti cum effectu machinata est, Vel aliud scelus adeo grave commisit, ipsa seipsam dotalitio secundum justitiam spoliarit. 188. Par diuortium mulis quandoque Oealitio non priauatur. Si maritus et uxor legitime conjuncti postea per aliquot annos canonice ab inVicem separantur, ita tamen, quod quamdiu
simul vixerint, ignoraverunt illegitime se simul habitare: ex tali separatione uxor dotalitio, quod maritus in contractu matrimonii sibi promisit, non est privanda, imo sibi dari debet judicio suffragante, contradictione mariti vel heredum qualibet
123쪽
I89. Quando dotalitisin si σοιο dum Sententialiter diffinitnm si Cum dotalitium aequipolleat pretio corpore deservito eodem die, quo matrimonium camali opula fuerit consummatum, est juxta formam promissi plenarie personendum.190 Dotaιitium in rebus mobilibus feri potes . Non oportet,
sicut aliqua jura volant municipalia, quod dotalitium tantum ostendatur in terra, h. e. in hereditatibus aeris terrae; imo si promissum est simpliciter, in prompta pecunia vel bonis aliis mobilibus ostendi potest.
I9I. De dotalitio aeor est prius erit canda quam maritus.
Diffinitivo per legislatores discussum est Si mulier
viro promiserit X et vir econtra mulieri XX marcRs, mulier ad requisitionem viri non est cogenda, quod suum promissum impleat, nisi prius, si petit, de promisso viri fuerit securata. I92. In Mistitio bona seriei prius sunt venundanda, quamis diris. Similiter discussum est Si vir et mulier in contractu matrimonii res immobiles vel absolute vel sub conditione dotis ad invicem comportent vir urgente necessitate prius bona propria quam uxoris bona in denarios debet convertere, pleno jure Sexui enim muliebri circa hujusmodi tamquamlaagiliori potius est providendum bonorum etiam acquisitio viro est facilior quam mulieri; et insuper victum ostiatim mendicando quaerere mulieri verecundius est et gravius, quam sit Viro.
I93. Propter dotalitium timor non est domina rerum.
Ad interrogationem quorumdam sententiatum est: Quod soluto conjugum utriusque dotalitio mulieris amici virum de jure non possunt artare, quod caveat, ne dotalitium deficiat et minuatur. Est enim vir tam mulieris quam dotalitii dominus et rector, potens cum ipso Vendendo, emendo ac modis aliis, quibus casus fortuiti sunt admixti sibi et uxori vitae necessaria conquirere, sicut placet. Tamen si manifeste bonorum dilapidator et inutilis est consumptor, tunc ad petitionem mulieris vel amicorum ejus jurati, quorum interest inutilia eorrigere, possunt talem defectum intercipere et virum supereo corripere, sicut viderint expedire.
124쪽
I94. Dotalitio quandoque de jure liquid doleis Diffinitum est Quod quantominus uxor de sua dote marito dederit, tantominus post mortem mariti de dote sibi sibi promissa percipiet, ipso jure. I95. Si pro dotalitio hereditas fuerit obligata Sententiatum est Si unus conjugum pro dotalitio in bonis mobilibus promisso alteri hereditatem obligare Voluerit, non oportet, quod illam sicut in debitis communibus fieri consuevit, per annum et diem servet imo primo die obligationis instante necessitate potest ea venditioni exponere vel in denarios convertere modis
aliis quibuscumque. I96. Dotalitium hareditarium aeori traditum potest eae
necessitate per maritum ad tempus eaeponi. Discussum est:
Si maritus uxori legitimae agrum vel aliam hereditatem coram judice et juratis nomine dotalitii libere dat et assignat, et
tandem ex infortunio, non ludo taxillorum, non crapula, non negligentia vid quod laboribus non intendat, sed otiosam vitam ducat), non bonorum dissipatione, nec alio quovis inhonesto modo ad tantam deveniat inopiam, quod se et uxorem de mendicitate non valeat supportare licitum est sibi dota- litium ipsum, uxoris reclamatione non obstante, ad tempus pro pecunia exponere, cum qua laborando victus sibi et uxori necessitatem obtineat et amictus.197. Dotalium hereditarium uaeori traditum postea, nisi consentiae, creditoribus obligari non potest. Civis quidam, cum
disto1 tam et inordinatam aliquanto tempore ludis taxillorum, commessationibus et ebrietatibus die noctuque insistens vitam duxisset, ad conscientiam reversus, non coactus, coram judici0 resignavit libere ux0ri suae domum suam, per ipsam ratione dotalitii hereditari possidendam. Et quia ante resignationem talem pueros cum eadem uxore habuit et post resignationem apud diversos creditores debita multiplicia contraxit creditores ipsi pro se sententiari petiverunt, cum talis civis cum uxore de bonorum eorum, quae ipsis mutuaverint, de victu et amictu sibi providerint, ipseque civis praedictus domui tamquam hospes et dominus in solvendis collectis et sufferendis oneribus
125쪽
civitatis praefuerit, utrum de venditione domus, non obstante resignatione, non debeat de suis debitis expediri Uxor Vero civis supradicti petivit simpliciter se circa jus dotalitii
Super quo sententiatum fuit Quod uxor civis suprascripti domum sibi pro dotalitio resignatam, quamvis puero cum eodem marito suo saepius dicto habuerit, quamvis etiam debita, quibus vir praefatus impulsabatur, cum ipso expenderit, hereditari debeat possidere, nec ipsius civis seu mariti praefati, nec heredum su0rum, ante Vel post resignationem habit0rum, contradictio ipsam in dictae domus possessione, nisi ei voluntarie renuntiaverit, aliqualiter poterit secundum justitiam impedire. CiVis enim saepius dictus juri, quod super domo quantum ad dominium habuit,
per resignationem ceSSit 198. Ad idem, quod dotalitium quandoque super hereditae absolute datur, si quandoque in futurum promittitur, et 8ecundum hoc quandoque praecedit debita Sententiatum
est quibusdam Si uxori per maritum vice dotis hereditas nominata coram judicio publice tradita fuerit et assignata, illa per creditores sibi postea non poterit decertari. Si autem vir in genere uxori sub iis verbis dotem promittat, p0st mortem meam de bonis, quae reliquero, tantam summam habebis', et insuper tempore vitae irrationabiliter negotiationibus et actibus insistendo debita contrahat multum esset absurdum, si dos hujusmodi solutionem talium deberet excludere debitorum. Est enim generale in ure, quod creditor est heres principalis. Consonat etiam aequitati, quod uxor et heredes succedentes
mortuis debita solVant eorundem. 199 Dotalitium quandoque transit ad successores. In illa
quadam Vir sexagenarius, postquam de tribus uxoribus pueros generasset et ipsos data unicuique juxta suam facultatem dote matrimonio tradidisset, ad quartas transiens nuptias, puellam, cui nominatum promisit dotalitium, in uxorem duxit; quam tandem sine prole relinquens, testament non facto, subito expiravit uxor Vero postea transactis aliquot ebdomadis
126쪽
bona per maritum dis sa regens, similiter intestata decessiti Quaeritur ergo primo: Utrum bona talia ad Datres uterinos ejusdem uxoris, quos reliquit, vel ad pueros, quos maritu exprimis tribus uxoribus generavit, hereditarie debeant pertineret Et secundo Quo jure uxor ipsa tempore suae viduitatis bona possederit supradicta γSuper quibus diffinitum fuit ad primum Quod bona hujusmodi ad pueros mariti sunt heroditarie devoluta; tribus tamen uxoris debent ipsi pueri de bonis talibus dotalitium, per patrem eorum sibi promissum, integraliter expedire. Ad secundum autem dictum fuit Quod uxor illis septimanis, quibus in Viduitate vixit, non tamquam Vera donima, sed potius tamquam utrix bona tenuit per maritum dimissa. Utrum autem per dotalitium impediatur hereditaria successio testamentaliter procedens, quaere inferius sub titulis,De hereditatibusμ. 200. Dotatilium quandoque per roram dari vel syciri potest aliis. Vidua quaedam in Chremsis puellae, quam filio suo dedit uxorem, domum, quam inhabitaverat, tradidi vice dotis mortuis itaque vidua cum filio, uxor cum diem concludere deberet extremum, domum sibi dotatam patri suo libere dedit. Quam quidem domum cum impetant tres nepotes viduae Praescriptae, quaeritur, quid sit juris in hoc casu Super quo responsum est Quod domus, postquam puellae data fuit in dotalitium ejus fuit, et de ipsa marito mortuo, disponere
potuit, ut Volebat. 20I. Quando dotalitium si quando portionem hereditariam mulier percipiat. Vir quidam in Budespicκ res habens et heredes Viduam heredibus carentem, agrum ad XX marcas taxatum nomine dotis sibi promittens, duxit in uxorem eo itaque mortuo intestato, mulier petit tertiam partem bonorumpor ipsum relictorum. rivigni autem sui quaerunt, cum pater eorum e noVerca ipsorum pueros non generaVerit, utrum in sola dote sibi promissa non debeat contentari γItem jurati de Budespic petiverunt informari, utrum dos mariti major esse debeat quam uxoris, vel converso γ
127쪽
Super quorum primo responsum fuit Quod allegatio privignorum rationabilis et justa est; unde mulier indotalitio sibi promisso, quod per generationem filiorum non est extinctum, debet esse contenta. Ad secundum vero dictum fuit Quod promissio dotalitii est arbitraria, secundum voluntatem promittentis p0ssibilis minui vel augeri consuevit tamen frequenter maritus in parte tertia uxori plus pro dote
promittere, quam contra solet et Secundum istam consuetudinem quasi communiter approbatam, quando do unius conjugatorum nominatim est expressa, debet do alterius, si est dubia, moderari. 202. De dotalitio quod potas obtineri per mulierem. Quidam proposuerunt hunc casum: Quaedam puella maritum duxit
legitimum, qui duas marcas grossorum dotalitii nomine sibi promisit, pro quibus marcis sibi dandis alii duo de nostris concivibus fidejusserunt. Quos dicta puella coram judicio pro eis impetivit, obligans se ad probandum tam dejussionem quam promissionem per testes idoneos, qui nuptiales homines μdicuntur, h. e. Vulg. dicendo ingle ut de heyrat leui. Ρars vero adversa de fidejussione negans, obligat se ad suam negativam verificandum et similiter per testes nuptiales ostendendum, quod ipsi puellae nihil promiserit nec pro aliquo dotalitio dejusserit ad eandem, petens tamen hoc
pro Se sententiari, utrum res suas per testes non debeant
melius defendere, quam sibi possint per aliquem decertari 3Ρetierunt ergo informari, cujus partis testes sint potius audiendi γQuibus responsum fuit sic: Quod testes puellae de sua parte ad tractatum matrimonii electi et vocati potius sunt audiendi, quam testes dejussorum, per quos puellae querimoniam evadere Vellent. Cum enim puella agat de dotalitio, quod respondet preti su corp0re deservito, pinguius ussibi competit ad fidejussores, quos impetit, per teste conVindendum, quam eis competat ad defendendum. 203. Da dotalitio, quod potest obtineri par virum. CaSum talem quidam proposuerunt Quidam noster concivis dives existens quandam mulierem pauperem de villa duxit in uxorem,
128쪽
ex qua duos pueros generavit tandem marito mortuo mulier eadem de villa quadam alium virum duxit qui dictos pueros, datis eis pro parte sua quibusdam a is, a Se alienaVit, domum autem, quae patris puerorum praemortui mariti uxoris Suae fuerat, Vendens, una cum uxore a civitate nostra in illam, unde venerat, ad faciendum ibidem residentiam se recepit. Modo pueri ipsi, quia mater eorum migraVit a saeculo impetentes domum per Vitricum eorum venditam, coram nobis in judicio suam proposuerunt querimoniam sub hiis verbis: Domine judex, conquerimus de vitrico nostro, quod ipse domum ex labore patris nostri comparatam et ad nos ure hereditario pertinentem, nec sibi per nos coram judicio resignatam, Sine nostro scit et Voluntate ad manus vendidit alienas, et petimus nobis justitialiter dictari: Cum in aetate juvenili fuerimus et ad reclamandum dictae domus venditionem annos discretionis non habuerimus, sicut nec adhuc habemus, cum unus noStrum sit in anno IX et alter in VI et mater nostra jam mortua in domum eandem de illa, cum pauper esset, per patrem nostrum in uxorem recepta fuerit et ducta quae si adhuc vixisset,
tacuissemus, nec domus Venditionem reclamassemuS, SperanteS,
quod fide maternali nos respexisset utrum dicta venditi non debeat retr0cedere et ipsa domus ad nos, sicut ad veros heredeS, redire 3μ Ad quam querimoniam vitricus sic respondit: Domine judex, fateor me dictam domum vendidisse, quia ipsa mihi per uxorem meam jam mortuam, cui XV marcas dotavi, nomine dotalitii fuit assignata et dotata, quod probare Volo per tot scabin08 et juratos, quod ad jus meum habere debeo, et peto pro me sententiari Utrum ad talem probationem non debeam admitti, cum sine impedimento facta venditione de civitate ad villam exiverim, nec per dicto privignos meos aliqua fuerit quaestio mihi mota. μSuper quo ca8u sic sententiatum fuit Si vitricus puerorum demonstrabit per juratos, sicut se probaturum obligavit, quod domu per uxorem est sibi pro dotaliti data,
ipse utetur. 20 . Dotis solutio est tantum rori facienda. In Chremsis
Ρetrus filio suo Stephano puellam Margaretham nomine, filiam
129쪽
alterius civis ibidem, petivit in conjugium copulari nomine dotis eidem accellum promittens. Modo defunctis etro et Stephano Margareth nurus agit in socrum suam Viduam pro maccello sibi ratione dotalitii promisso, obligans se ad verificandum promissum dotale per testes idoneos, quosdam juratos et quosdam communes homines, qui interfuerunt contractui nuptiali Socrus autem promissum non negans dicit, is quia Petrus, Vir ejus, ante annos aliquot patri argarethae pro accello dotali pecuniam, in qua contentabatur, numeravit et solvit, quod similiter per testes tam juratos, quam non juratos nititur declarare'. Quaeritur ergo, cujus partis testes sint aliis praeferendi 8Super quo diffinitum est Quod testes, quos Vult socru statuere de dote soluta sint audiendi et districte sub virtute juramenti praestandi corporaliter interrogandi, si
Μargareth praesens fuerit, cum pater ejus numeratam pecuniam pro accello sibi dotem promisso suscepit, et si Voluntarium ejus ad hoc consensum nec prece, minis, nec metu
inducta praebuit; et si sic testabuntur, hoc faciet pro socru, quod nurus querimoniam declinabit. Et hic collige, quod solutio dotis est tantum uxori sacienda et quod ipsa sola a dotalitio et ejus promisso maritum
liberum reddere potest et solutum. 205. Ad dotem soluendam etiam heredas obligantur. Sententiatum est diversis: Ex quo per matrimonium filia emancipatur et transit a patria potestate: Ai pater nomine filiae dotem promiserit et ipsa ante nuptias emancipaVerit, non tollitur promissio, si pater moriatur, qui nichilominus heredes ejus ex promissione obligati permanebunt. 206. Dotis promissio bonam dem habere debat. Dotis promissio, si metu vel vi extorta fuerit, inutilis est, cum dos ex libera pr0ficisci debeat voluntate. Sic sententiatum est in Hemreichs, cum chercgo cognatam Suam cuidam rustie diviti tradidisset et eum postea ad promittendum dotalitium compulisset.
207. Os non potast in fraudam creditorum promisti.
Diffinitive senisntiatum est Si pater debitis involutus
130쪽
ad fraudandum creditores filiae dotem promittit, promissio vigorem non habet. Licet etiam ante matrimonium et post, nuptiis jam completis, dos promitti possit tamen si de tali posteriori promissione dotis creditores patri promittenti instantiam fecerint, ' estes idoneos statuet, qui corporali juramento comprehendent, quod do hujusmodi non sit in ipsorum fraudem
aliqualiter procuratis. Et similiter intelligendum est de debitis; nam quaecumque in fraudem creditorum per debitores alienata fuerint, actione revocatoria repetentur; unde si praedium dotale minori pretio, quam valeat, Vendatur, creditor ipsum pro eodem pretio
208. De sdisciis se nouis locationibus seu plantationibus in genere. De quadam illa urati petentes informari de novis villarum locationibus et arb0rum plantationibus, instructi sunt de subscriptis: Ρrimo, quod signatis areis quilibet undamentum ponat vicin suo praesente et vidente, et similiter metas agrorum faciat de scitu vicini sui. It., curiam domus muniat et pacificet alioquin dampnum, quod ex tali negligentia per ipsius pecora vicin suo in segetibus, oleribus et consimilibus factum fuerit, ipse solvet dampnum Vero, quod ex aliis pecoribus in curia sua, quam sepe non ηrmavit, sibi acciderit, sustinebit. IL, sepem faciens ramos Virgarum ad curiam vicini non vertet. It fornaces et ignis c0nservatoria, cloacae et stabula ad inpinguandum porcos facta, spatio trium pedum cum dimidio a sepibus locentur. It locus ignis argilla taliter liniatur, ne scintillae volent in curiam Vicini sui in dampnum. It cloaca seu merdatorium fodi debet in curia propria et subterra ad curiam vicini sui in dampnum non duci. t. arbores ortorum in tanto spatio plantentur a sepe, ne rami ultra ipsam dependentes ortum vicini splendore solis privent et obumbrent; quia, si hoc contingat, fructus eorumdem ramorum cum Vicino, cujus ortum obumbrant, dividantur vel per dominum arborum, si vicinus carere noluerit, praescidantur. It fabri, pistores et consimiles mechanici, qui in exercendis lab0ribus suis