장음표시 사용
141쪽
emendam excussionis dentium, quaere in ure Originali superius item emenda gladii evaginati ibidem. 269.a De emenda membrorum nobilium Emenda pro nobili membro sunto talenta istas talenta et compositio dampni ab antiquo ad X arcas sunt taxata, de quibus septem laeso, judici duae et civitati una cedere debet. 269.b De manda homicidει. menda homicidii ex diversorum locorum consuetudine sunt XXX arcae ergo pro nobili membro tamquam pro tertia parte corporis decem marcae in emendam debite persolvantur. 270. De menda se ipsum mutilantis in membris. Qui seipsum mutilat, sub poena capitis a civitate est repellendus, o sic est judici satisfactum.
27I. De emenda placiti vaeoris in causa mariti UXor, ut
etiam legum processus approbat, non plus quam tres obvios marito deplacitare potest quos si judex recipere Vult recipiet ab eadem. 272.u D emenda proscriptorum. Qui pro homicidio proscriptus fuerit, finito anno et die nequaquam civitatem intrabit, donec arcam gross. civitati aAsignet. Et in bonis proscripti, quae reliquerit, judex tertiam, actores tertiam et uxor et liberi tertiam habent partem uxore vero et liberis non Xistentibus, eadem tertia pars per consilium civitatis recipiatur
in ecclesiarum et viarum reformationem convertenda. 272.b De menda proscriptorum in causa ulnerum.
Ρroscriptus pro vulneribus et raptus in civitate de introitu domus X talenta et de exitu X persolvet pro emenda hoc est VI sex et ΙIV us ferto; in quibus actor tertiam judex tertiam et civitas tertiam habent partem.
272.c De emenda aetensionum ballistae εἰ arcuum It qui
ad pugnam tenso arcu vel ballista accurrerit, judici LX grossos et civitati IIV fertonem solvet pro emenda. 272.d De emenda evaginationis gladii. Quicumque die forensi convictus fuerit gladium ad malum alicujus evaginasse,
142쪽
judici IIV fertonem et LX gross. solvet civitati; quia in hoc
eXcessu major sit verecundia civitati.
272.e D emenda sententra arguentia a juratis latam.
Qui sententiam juste latam arguere praesumpserit, solvet pro emendam marcas, de quibus tertia pars judici et secunda civitati debetur, quum plus exceditur contra consilium in h0ccasu. Nota, quod a sententia injusta, imo etiam justa, cum moderamine verborum, disciplina servata et licentia rogata, fortassis sine emenda est licitum provocare alioquin metu emendae litigantes non praesumerent ad majorem audientiam
appellare. Et debet dicta emenda solvi ab illis, qui appellant in judicio famoso sicut in aliqua civitate, ubi habetur copia sapientum pauperes autem et simplices in judiciis villarum litigantes si appellaverint contumaciter a sententia justa, secundum numerum juratorum illius judicii pro quolibet jurato solvent LXXII parvos, et si arguens pecuniam non haberet, linguam perdet. 272j Da emenda falsi testimonii εἰ blasphemia. Si pro falso testimonio vel blasphemia centum grossi solvantur, in illis habet civitas tertiam partem hoc est, si blasphemia facta est in loco privato et penurio levis causae; sed si
solempniter haec fiunt, solVitur major emenda. 272s Qualiter bona advenarum tamquam menda div duntur. Advena in civitate moriens intestatus ejus bona cives
anno et die servabunt, et si interim nullus de propinquis suis ea petierit, tertia pars dabitur pro anima defuncti, tertia judici et tertia juratis, alias civitati.
272. h Da emenda ponderis et mensurae. Si prima Viceraptus fuerit, solvet centum grossos, secunda duas arca8,
tertia decem marcas. Prima emenda est solius judicis, sed secunda vel tertia vice cedens est pro tertia parte civitatis, sed aliae duae partes ad judicem pertinebunt. 272.i Da emenda parae homicidii. ro opera homicidii, quod vulgariter vollayst dicitur, dabitur actori marca, judicilario et civitati ferto gr0SSorum.
143쪽
272j De menda speciarum per institore vendendarum.
lege institoribus de novo praeceptum est, quod sub poena centum gr. dent ementibus piper, crocum Vel consimilia pondus librae, sub quo pondere etiam ipsi tales res emunt, et non pondus marcae. Et in eisdem centum grossis judex habet tantum
tertiam partem Aurum ver et gemma atque margaritas et res consimiles, quae sub pondere arcae vendi consueverunt, institores de caetero per lotonem vendere poterunt sube0dem pondere sine poena. 273. a De manda pro gravi inuasione domus. ro graVi invasione domus, in qua Vulnera sunt commissa, cujus demonstratio cum fieri per testes non potest, dabuntur judici Lgrossi et civitati XX. r minori vero invasione domus non probata, judex tantum habebit LXXII parvos.
273.b De emendis antiquis seu communibus. Aliae emendae,
quae ab antiquo super statutis factis positae sunt vel supernendis in futuro statuentur, quae gemachi Wandet' vulgo dicuntur, in illis, sicut in emendis, quas intrivilegiis civitatis specifice non sunt expressae, judex habet tantum tertiam partem et civitas duas partes si tamen judex eisdem statutis curam adhibet diligentem. Et notandum, quod quicquid dedit de novitiis de novo jus ivitatis obtinentibus, hoc solius est civitatis, quia non est emenda. Est tamen rationabile, quodn0vitius in testimonium adventus sui pro e0, quod Vulgariter ἡvisund dicitur, duos judici det parvos. Residuum quaere capitulo De poenis'.)273.c De emenda bestiarum Lex vult, quod, si bestia aliam laedens bestiam vel occidens majoris pretii fuerit quam occisa et dominus laedentis dampnificato secundum taxationem proborum Virorum paratus sit satisfacere in hoc contentabitur ipso jure Sin autem, tunc secundum arbitrium juratorum inter partes emenda satisfactionis dampnificato deputetur. Et si animal brutum aliquem laeserit, de tali emenda quaere supra
rubrica De animalibusμ. 273.d De emenda pistorum in debita quantitat panis aecedentium Licet magistri pistorum ad consilium juratorum dedu-
144쪽
xerint, quod secundum antiquam consuetudinem pistori debitam quantitatem in pistando non servanti, solum die dominie demensa in foro XXXVI parvorum denariorum panis pro emenda recipiendus et in hospitale pauperibus sit mittendus lassienista consuetudine sicut corruptela in posterum abolita sententialiter inventum est legis via: Quod etiam pro bono communi pauperum omni die iudex et jurati, cum necessitas exigit, possunt et debent panem debitam quantitatem non habentem, de mensis pistorum, vel alias ubi venditur, tollere et inter mendicos distribuere, et insuper pistores sic excedentes per emendam XXII parvorum denariorum vel
graviorem vel minorum, secundum quod decreverint, adservandum forum debitum coartare.
Capitulum XXIII De emptionibus.
274. Da emptionibus et venditionibus in genere. Licet res fuerint Henrici, tamen quia potestatem res eas in foro emdendi tradidit Conrado quicquid per Conradum medio tempore, quo dicta potestas apud eum residebat, in foro factum est, hocineinricus de jure non poterit revocare. 275. De emptione mon-ver domino. Qui bona fide a non-Vero domino, quem dominum esse credebat, fundum emerit, vel aliquid aliud ex justa causa vel donatione bona fide acceperit placuit naturali ratione ructus, quos percepit, ejus e8se pro cultura et cura. Et ideo, si postea dominus supervenerit et fundum vindicet, de fructibus ab eo consumptis agere non potest. Ei vero, qui sciens fundum alienum possederit, non idem concessum est itaque etiam Ductus cum fundo, licet consumpti sint, cogitur reStituere. 276. Da emptione et venditione Vendens rem vendit8m ab impetitoribus, quamvis in emendo hoc non exceperit Vel specialem mentionem de hoc non fecerit, disbrigabit.
277. Da emptione uel uanditione ignorant rei domino.
Uxor vel famulus res domini, eo ignorante, si vendiderit, Ves' ditio nulla erit, nisi postea dominus velit ratam habere, eo emptor Vendentem ad aliquid compellere poterit ipso jure
145쪽
278. Da emptione equi quantum ad restitutionem. Legidico jure inventum est, quod equus india triduum vendenti est restituendus ratione duorum defectuum, vid. heriglechtig et rueegig qui dicuntur, et ementi pretium suum restituere Vice Verast.279. De amption et venditione agrorum. Notandum est
secundum leges Quod si ager venditur cum tritico, et detritico non fuerit facta mentio, triticum erit vendentis, quiis ipsum seminavit. Secus autem esset, si abella venderetur impraegnata talem enim emptor, quia poledrus in uteroeabellae existens sine labore venditoris ibidem conceptus esset, merito 3 sequeretur oculis etiam talis poledrus videri non potuit, quando abella Vendebatur.
280. De emptione et venditione quantum ad protestatio m.
Si domus venditur et denarius protestationis tantum super est datur, et si emptor, antequam domum exsonat, aliqua in domo rumpat si postea venditor emptionem revocat, de ruptione factu emens in nullo, cum revocatio per venditorem et non per emptorem constet, tenebitur ipso jure. Et est notandum, quod emptio sine pretio certo esse
non potest.28I. Pr. De emptione et oenditione quantum ad taciturniatatem. In emptionibus et venditionibus taciturnitas obest, sicut dicitur de coheredibus, qui praesentes passi sunt unum coheredem totam hereditatem vendere et pretium accipere; nam et ipsi Videntur suas partes vendidisse. Unde patientia sine contradictione, etsi sine scientia, pro consensu accipitur. Et est signanter notandum, quod aliud est vendere et aliud emdenti consentire sicut si vendam tibi rem aliquam et Vineatur, teneor de victis, etiamsi non promisi; si autem vendenti consentiam, non teneor de victis, nisi pretium accipiam. Similiter notandum est circa istum contractum secundum leges Quod si post emptionem fundo aliquid per alluvionem accessit, ad emptoris commodum pertinet; nam et commodum ejus esse debet, cujus est periculum. R. 282.
282. De ε tione et uendition quantum ad conditiones.
Haec sequuntur venditionem: Quicquid clavis radixum est,
146쪽
pertinet ad emptorem nisi aliqua non affixa nominatim eximantur, remanent venditori. Etiam si servus domini jussu in dealonstrandis finibus agri vendit Vel errore vel dolo plus demonstraverit, id tantum oportet accipi demonstratum, quod dominus senserit. Qui fundum vendit, cui etiam aquam accessoriam dicit debet, etiam iter ad aquam hauriendam emptori tradere. R. 285.a)283. De emption et venditione invalida. Cum servum dominus suum Vendere certae personae jusserit: si alteri vendiderit, quam cui jussus erat, Venditio non Valet, cum pedisse venditio non potuit in ejus persona, cui dominus rem vendi voluit. R. 285.b). 284. De emptione et auditiona pignorum. Si pignora
Vendantur per creditores auctoritate judicis, cessat actio revicto empta sed si dolo rem Viliore pretio projecerint, tunc de dolo actio datur adversus eos domino rei. Etiam si per inpru-dsntiam judicis aut errorem emptor rei victus est, negamus venditoris dampnum esse debere injuria enim, quae fit emptori, venditorem non debet contingere, nisi ipsemet venditor evinceret. Et similiter, si ab alio quam a judice emptori fiat injuria, ut, si V expellitur a possessione, hoc Venditorem n0n respicit. tiam, si quid a te emi et alteri vendidi, et voluntate mea eidem tradideris, de victione te mihi teneri, sicut si acceptam rem tradidissem ei, justum est. Si rem stam, quae apud te est, tibi vendidero, quia pro tradita habetur, evictionis n0mine obligabor. R. 285.0)Item, persecta emptione periculum pertinet ad emptorem sed si sub conditione res venditur, tunc si defecerit conditio, nulla est emptio Hereditate vendita, mobilia non transeunt cum hereditatis venditione, quamvis nec emptor nec venditor expressam de talibus faciant mentionem. Emptorum et Venditorum specificatio et exceptio potius sunt per emptorem quam venditorem facienda. R. 28 et 287.)Item, emphiteola non potest vendere seu alienare
aliquid de hereditate, quam possidet, nisi ex licentia domini speciali. R. 281.
147쪽
Capitulum XXIV De emphite o si.
285. De eontractu amphiteotico. mphiteosis propriam habet contractus naturam, neque ad locationem, equoad venditionem inclinantem, sed suis pactionibus etendam. In emphiteos si aliquid pactum fuerit, hoc ita valet, ac si naturalis esset contractus. In emphiteos si nihil de periculo rei fuerit pactum, tunc si totius rei interitus accesserit, ad dominum redundabit periculum; sed si particularis, scilicet medietatis vel minus, ad emphiteolam hujusmodi dampnum pertinebit Emphitheosis graecelatine dicitur melioratio quia olim tantum vilia dabantur in emphiteotesim, ut meliorarentur. 283.a)286. De natura emphiteotio contraetus. Duo non- naturalia
sive tacita pacta sunt in hoc contractu, scit in dejiciendo emphiteolam, si non solverit per triennium pensionem et secundum, si velit emphiteola Vendere, quod primo domino denuntiare debet. mphiteola utile dominium, quod solum habet, transferre potest in alium, quia rei venditae utilis actio sibi datur. 283.b)287.M De disterenti emphiteosis Emphiteosis differta locatione Primo, quia hic et in pecunia et etiam in specie praestatur pensio, Sed in locatione tantum in pecunia. Secundo, quia iste possidet naturaliter sicut fructuarius, sed conductor non Tertio, quia emphiteota habet dominium utile, sed conductor non. Quarto, quia contractus emphiteoticus fit in immobilibus tantum, sed ille etiam in mobilibus. Quinto, quia eonductio est contractus juris civilis, sed emphiteosis uris naturalis, id est juris gentium, quod naturali ratione est inductum. Sexto, quia conductio fit in scriptura, sed alter contractus non Item, emphiteosis differt a venditione, quia hiepraestatur pensio, sed in Venditione res libere transit. IL, ab hac receditur, sed ab emphiteos non. t. hic utile transit dominium, ibi directum per traditionem. 284, πι287. Qualiter emphiteosis habeat feri seu disponi. Eaephiteosis fit, quando praedia perpetuo quibusdam fruenda
148쪽
traduntur, quamdiu pensio sive reditus pro hiis domino praestatur; nequo ipsi conductori neque heredi ejus, cui veIconductor vel heres ejus ea praedia vendiderit, aut donaverit aut dotis nomine dederit, vel alio modo alienaverit, aufferre
liceat. 284.b)Capitulum XXV De feriis.
288. De feriis et aristis diebus. Feriati dies in locis otin judiciis diversis observari diversimode consueverunt; Semper tamen, quocumque anni tempore occurrerint, juramenta, exceptis illis, quae pro servanda pace fiunt, Vel quae pro supportations carceris homo jurat, non sunt in eis facienda. Unde juramenta
in ipsis induciata, ipsis finitis, sunt praestanda. alefici aut in actu maleficii rapti per dies hujusmodi non salvantur, Sed sunt statim poena debita puniendi. Capitulum XXVI De fidejussionibus. 289. De de iussoribus. Si fidejussor loquendo vel tacendo illum statuat, quem statuere promisit, vel idem absente fide-jussore cum effectu se ipsum statuat, vel debita, pro quibus fidejussorem posuit, expediat statim dejussor, nisi aliquid ulterius facere promiserit, est secundum justitiam absolutus. 290. De με iussione homicidii. In diuussione homicidii non debet actor cogi, quod sinciat sibi, quod reus ad quinquaginta marcas habeat imo si actor petit majorem cautionem, reus est in manicis ferreis et compedibus servandus 6 detinendis. 291 Da de iussoribus quantum ad morum rei. ortuoreo fid0jussor liber erit debet tamen eum mortuum coram judicio demonstrare vel probare mettertius credibilium virorum tunc iterum absolutus erit. 292. Fidejussores absolvuntur de bitore absoluto. Fide-jussores absolvuntur debitore principali absoluto accessorium enim principale sequitur ipso jure. 293. De dejussion quantum ad ignotos Homo Xul fidejussoribus carens, non debet usque ad extremum terminum
149쪽
in cippo puniri, sed pace per judicem sibi indicta libε debet dimitti, in quo tenetur ille, qui eum impetivit, contentari. 294.a De dejussoribus quantum ad mortem reti id ussore si reum mortuum sive vivum statuant, liberi sunt. Et hoc intellige de morte naturali, pro cujus evasione nullus fidejubero potest. Si autem in spolio vel alio modo illicitae reidan operam vitam finivit, tunc super serenda sententia diff-nitiva jurati bene deliberabunt. 294.b De de iussorum diversuat at 0rum ab8olutione. Fidiuussores primi per secundos dejussores si fuerint statuti, liberi erunt, ita tamen, si secunda fuerit melior cautio, quam prima Ideo prima merito suffocatur, quamvis primi se absolutos non fuerint protestati. 294.ό De dejussoribus iter judici subjectis Homo uri provinciali subditus et si quamvis sit de foro gudae, tamen, exercet actum judiciarium juris civitatis, ille secundum emendas, Secundum fidejussionem et secundum alia facta quae eumque dirigitur justitia civitatis. 294.d Da dejussionis majoritate. Fideiussio secunda auctoritate alicujus qui de foro provinciali est, facta non est major, quam prima per judicem civitatis facta in ure enim eivili quidquid judex facit, vice et nomine domini sui, cujus Greeio fungitur, facit. 295. De de iussionibus qualiter ad postero devolvantur. Heredes bona parentum possidentes non solum illa debita, quae parentes, dum iVerent, pro se ipsis solvere tenebantur, sed etiam illa, quae pro aliis fidejussori solvere promiserunt, expedire debent. In talibus enim fidejussi per antecessores facta, ad posteros devolvitur ipso iure. 296. De fide iussione emphiteotas. Emphileota censum de hereditate solvens de jure cogi non debet, quod ultra valorem hereditatis censum certificet fidejussoria cautione. 297.α De dejussoribus quantum ad absentiam eorundem. . Fidsjussor si adsit principalis, reus Vero absit, graVm est
150쪽
creditori absentem quaerere, cum possit mox dejussorem exigere unde statim aget in eum. Et circa istum casum notandum, quod quamvis aliquis certus sit mihi si tibi ει habeatur pro certo et non petitur ab eo fidejussor vel aliquid simile, istis non ontrahitur obligatio et per onsequens nee fidejussio, quia certa et specificata valent, quae alias non valent. Item, nullus potest alium pro se constituere soluturum vel fidejussorem, nisi consentiat. 297.b De Aejussoribus quantum ad solutionem. Quidquid fidejussor pro reo solverit, ejus recuperandi causa in ipsum agere potest. Item, fidejussor quandoque, antequam Solvat pro reo in ipsum agere potest: rimo, si hoc dictum est, ut ad tempus teneatur, vel si reus fuerit condempnatus, vel si coeperit bona sua dissipare reus vel si diu stetit dejussor in obligatione. Item, fidejussor quandoque nullo modo agere potest ut, si pro inimico, aut donandi animo, aut in rem suam fidejussit. Item, fidejussor si petierit, exequatur litem et debitum exigat contra eum, pro quo dejussit, actionibus a creditore sibi cessis. Item, si creditor ignorante Vel expresse non consentiente fide ussore, terminum debitori ad faciendam solutionem statutum prorogaverit et fidejussor per juratum seu scabinum creditorem do hoc convicerit liberabitur ab eodem in debet ergo hoc testimonium per scabinum fieri, quia fraus et dolus
consuevit in talibus interponi.
297. Da de iussoribus quantum ad termini m. Item, creditore terminum debitori se prolongasse negante et fidejussore de promisso confitente, creditoremque de termino dato per testes, commune homines, Vincere non potente, pecuniam fide-jussionis sibi solvet qua soluta, si postea de aliquo habet eum impetere, hoc faciet via juris. Capitulum XXVII De fuga. 298 et 299. D fuga e fugitivo. Qui juratis et fidedignis viris videntibus judicium insequens fugit, fugitivus dicitur
qui autem per judicium quaesitus non est inventus, Vel coram judicio citatus et proclamatus non statim comparet, non ει