장음표시 사용
151쪽
propter hoc judicandus fugitivus potest enim ultima citatione eomparere et illum actum facere, qui sibi competit via juris. Item, qui homicidio vel alio reatu consimili perpetrato, insultus
amicorum, hostiliter armis eum insequentium, timens per eos vita privari, effugerit jurati, utrum fugitivus sit censendus, verbis et factis pensatis, juxta eorum conscientiam, super eo mature deliberabunt.
300. D furto. Res per spolium vel furtum ablatae et inventae non statim ad judicem pertinent, imo proclamatio de ipsis fieri debet, et insuper, postquam anno et die servatae fuerint, distribuantur per tres partes, sicut supra De emendis' seu bonis ad judicem pertinentibus scribitur in rubrica: Qualiter emendae tamquam bona advenarum dividuntur.' 301 di renti furti. Duplex est urtum Manifestum et occultum. Manifestum, ut cum aliquis rapitur in actu vel conservator rerum subtractarum scienter extitit occultum est, cum non in actu rapitur, sed tamen de furto inculpatur. roprimo aliquis per actum vel per rei subtractae praesentiam condempnatur pro secundo vero, si prius infamis non fuit et expurgare se non poterit, oportet quod metseptimus convim catur. Si autem prius de furto vel alio maleficio notorio accusatus fuit, ita quod malum nomen habuit, nisi de dedigno testimonio innocentiam suam ostendat, mettertius conrincetur.362. Qui de furto possunt eousari. Qui scienter fures
in domo sua colligit et hospitat, furti celator dicitur. Item, qui furi scalam concedit. Item, qui aliquid sibi aperit, murum vel fenestram, ut altius scandat ad furandum. Item, qui in platea custodit furem noctis tempore, ne arripiatur. Item, ader qui scienter claVes, pedes caprinos vel alia instrumenta, quibus fures utuntur, facit. Omnes tales et alia hiis similia facientes cooperatores furum dicuntur, et tam isti quam celatores furti digni sunt patibulo sicut ures.
303 Da furto rei a meis eas a circa a perditas. Si aliquid emitur, sive sit equus vel alia res, et pretium pro ea solutum
152쪽
integraliter uerit, et venditum in potestate vendentis per noctem, nulla interposita conditione permittatur et venditum illa nocte subtrahatur vel ammittatur quaeritur, cui sit perditum Et respondetur: menti ex quo enim res em Θntis fuerit, cum eam emerit et exsolverit, sibi perdita judicatur; si tamen vendens ita stabulum suum firmavit, sicut aliis temporibus facere consuevit. 304. De furti allegationa per duocatum. Si reus Θtit, actor furti, spolii seu criminis consimilis sub una querimonia debet comprehendere totum dampnuae. Esset enim inconveniens et in magnum gravamen rei vergeret, si de pluribus querimoniis, quarum quaelibet poenam capitis exigeret, adversus unum dumtaxat actorem in eodem judicio reus expurgare se deberet.)
305. Fur quantum temporis servandus. Si judex quem
piam pro furti, spolii vel consimilis vitii suspicione captivaverit, ipsum adminus per tres dies in cippo forensi, ubi a populo videatur, detinebit, vel saltem ipsum in foro proclamabit, antequam de carcere clauso, si in eo positus fuerit, dimittatur. 306. D furto in actu et suspicione. ultum differt, furtum apud aliquem invenire et ipsum in actu furti rapere; sicut etiam distat furtum aperte et furtum occulte et de die Vel de nocte portare res. Unde si actor, qui apud aliquem manifeste furtum portatum inveniat et rationabiles proponens allegationes petit, quod reus ducatur ad judicium furto superligato sibi talis petitio est eo in cippum intimanda. Et si nihil habito suorum consilio in contrarium allegat per advocatum suum, qui ad talem duntaxat allegationem faciendam dari sibi potest, actoris petitio fiat. Si autem pro parte Sua petitum et allegatum aliquid fuerit, tunc jurati secundum hoc utrique parti de justitia debita providebunt. 307. De furto et accusatione furti. De furti accusatione mulieres testes non esse possunt tale tamen testimonium potissime in furtis suspicionem generat. Junati debent tam
153쪽
ipsum quam illum, qui rem perdidit, secrete peraudire et personam accusatam notare, si fortassis infamis prius extitit, vel si in posterum de ipsa casus similis Veniret.
398. De furto pullorum seu anetum εἰ consimilium.
Si quis furtum pullorum seu anetum vel consimilium in domo alicujus quaerit et ab hospite domus coram magistro civium eitatus ipsum coram eodem magistro civium verbis indecentibus male tractans arguit pro tali introitu indecenter quaeritur, qualiter talia verba inhonesta debeant emendari γΕt respondetur Ex quo coram magistro civium, qui ratione officii magistratus pro illo tempore vim et locum duorum gerit juratorum, verba indecentia sunt prolata, is qui ea protulit, solvet pro emenda X talenta, de quibas judicieedunt duae partes et tertia civitati arguto autem pecunia non Solvatur, sed tantum per probos viros ei reverentiae exhibitio ostendatur. Et nota, quod pro pecorum et volatilium perditione, quae ratione carentes, cum non custodiuntur, de loco ad locum currunt et volant, homini domum vicini sui quaerendo quod tamen pro aliis rebus perditis sine licentia et scit judicis facere non debet licitum est intrare. 309. De furtha dampnatorum Furta et spolia dampnatorum non pertinent ad judices, sed sunt suis veris dominis assignanda sicut enim ad judices pertinet maleficos interficere, sic etiam justis tenetur bona ipsorum restituere, pleno jure. 3I0. D furti e urgatione Accusatus boni nominis et
h0nestae famae apud quem ρ spolium nec furtum inventum fuerit, melius potest ostendere se innocentem, quam Vinci possit per accusantem. 3II. De furto per seruum parpetrato. Si dominus servum diu a pane suo alienatum hodie de furto in domo sua, priusquam reacceptus est, perpetrato accusat solo juramento potest
8 expurgare dummodo protestatio de furto debito tempore n0 fuerit interpogita, vel si in eodem loco, ubi dominus erat et non longe absens fuerit. Et est bene deliberandum, utrum talis post annum de furto se expurgare debens in jurando,holung habere possit.
154쪽
3I2.α D furto, de quo dubitatum Si accusatus de furto nec in actu furti, nec cum furto, nec in fuga deprehensus, auribus privatus, ignito ferro signatus, vel alias mutilatas inventus fuerit: tunc ante omnia causa signationis debet inquiri. Et si probaverit per morsum equi, vel in bello, vel in aliquo casu honesto se aures amisisse vel aliter detruncatum esse, cum duobus se digitis expurgabit. Si autem accusatus probationem talem non fecerit, tunc signatio ostendit, eum furtum in praeterito perpetrasse tunc tribus testibas convinci per actorem potest. Quod si non fecerit actor, iterum
accusatus expurgabit se Sola manu.
312.b Ad idem. Quamvis fur pro antiquo furto notatus fuerit, tamen adhuc in praesenti de sibi objectis innocens esse potest. Furem autem prius signatum sequens actus furti vel furtum quamvis est modicum, Vel fuga actui continuata convincit, et actor, qui agit in furem prius membro mutilatum vel signatum, quamvis ab agendo deficiat, tamen propter hoc
3I2.e De ore cum furto rapto Fur in actu vel cum furto raptus, sicut est raptus, sic ad judicium est ducendus. Et licet judici post raptum praesentetur vel incippetur sine furto, tamen hoc non obstante, si rapitur cum furto, ad judicium ducetur cum furto super e ligato. 3I2.d Ad id in Si prima vice accusatus de furto et non raptu in actu, nec signatus, cum jurament se expurgam debuerit et furtum tam exiguum fuerit, secundum quod Mnrespiciat poena crucis tunc taxa soluta pro emenda judicis et reatu cum virgis ad statuam ligatus modicum verberetur. Est enim plus venia dignus dictus accusatus, cum in jurament cespitat, quam si furtum quantumcumque modicum apud eum fuerit deprehensum. Item, quando communiter dicitur, quod fur vel alter maleficus privatus est jure d0, hoc non est sic intelligendum, quod nunquam concedatur sibi purgatio, quia sic est jure suo privatus, quod testimonium pro jure alterius, cum sit infamis, ferre non potest.
155쪽
3I3. De furto, quantum ad res perditas. Si cum rebus alienis alicui res propriae subtractae fuerint, et ille de hoc tacuerit, nec coram vicinis vel officialibus judicii debito tempore furtum publicaverit res alienas solvet. It tarda confessio, quam post moram de rebus propriis amissis aliquis lacit, sibi non proficit; quia perpenditur, quod captiose ex christianorum, si judaeus est, protestatione, non ex veritatis scientia ad ipsam est motus. rodest tamen morosa confessio, si homo induciari se peteret, donec perspiceret res proprias, si ex eis aliquas perdidisset.
314. De furto rotarum eurrus Rotas currus si aliquis
emit et si alter sibi ipsas arrestaverit: si fidelis et probus est homo, qui rotas emit, illi, qui rotas impetit, si juramento confirmaverit, eas restituet et nullam emendam judici solvet. 3I5. De furti otion in quem ompeta Si servus VeI filius familias furtum commiserit, actio erit in dominum Vel in patrem, pro eo, quod ad ipsos de furto pervenit. Et similiter acti furti, quia rei habet persecutionem, heredem furis obligat. Et idem erit in caeteris successoribus post mortem furis
316. De furto lanas. Si ex lana furtiva vestimentum seceris, vestis erit furtiva et vestem dominus lanae repetεre debet et potest. 3I7. De furti aetiove quanto ad plures. Si plures destrio accusati sunt, et unus eorum dixerit se interfuisse furto Vel spolio, sed causa defendendi eis spolium vel furtum ibi affuerit quaeritur, utrum talia verba sufficiant ad ejus excusationem 3 Et respondetur, quod hujusmodi excusatio frivolae8t, imo ex ore proprio, quia dixit se interfuisse spolio, et etiam ex hoc, quia si forte illos alios socios suos nominaVerit, contra se sententiam fieri meruit capitalem. 3I8. Da furto juniorum in onnis. Si junior quindecim annis furtum fecerit, cum infra hujusmodi aetatem nec homo plenae usum rationis habere nec inter bonum et malum sufficienter discernere possit, tunc virga disciplinae a parentela
156쪽
vel a suis tutoribus debet corrigi, et per hoc est tam actori quam judici satisfactum It si fur annum XV in quo anni discretionis intrant, attigerit et fassus se fuisse fecerit propter eonfessionem hujusmodi non est sententialiter condempnandus. Necessarium est enim, quod confessus in jure legitimae sit aetatis, ita ut in judicio stare possit; nam in confessionibus infra aetatem legitimam constitutis, soluto dampno subvenitur; nam ipsorum aetas ignorat, quid expediat in hac parte. Item notandum est, quod in furtis et aliis criminibus, quandoque secundum praesumptiones necessarias judicatur. Residuum quaere infra De Vulneribus'.)Capitulum XXIX: De gladiis.
3I9. De perditione gladiorum. Gladius perditus non solvitur pretiosius quam cum fertone grossorum. Allegans etiam
se gladium perdidisse, ad petitionem illius, cujus fuit, obtinebit perditionem juramento corporali. Et similiter solvens gladium cum fertone, compellit alium ad jurandum pro valore gladii. Capitulum XXX De gratia. 320. 321. De gratia facienda pro poena capitis. In Juribus scribitur: Si vero talem expurgationem habere nequiverit, eapite puniatur, vel secundum gratiam judicis et juratorum emendet. hoc habetur, quod talis gratia non est referenda ad XXX arcas, ita quod in illis gratia fiat homicidae, imo plus quam XXX arcas, si habet, solvet, et tamen adhuc gratiam c0nsequitur, quia caput et vitam Salvat. Si autem dejussorem homicida posuit et timens, quod
eXpurgare se non posset, Vasit ille nec capite punietur, nec Secundum gratiam caput redimet, sed cum XXX marcis eomponet Capitis enim poena et ejus redemptio tantum refertur ad eum et homicidam, quia, sicut Jura dicunt, poenale restringendum est et poena tantum suos tenere debet auctores. In omnibus enim causis jura semper proniora debent esse astabsolvendum, quam ad condempnandum.
157쪽
Item, cum in Iuribus scribatur de homicida vel invasoro domus: Si expurgationem habere nequiverit' ut supra), multo potius illi, qui ad expurgationem vel innocentiam ostendendum se obligat, est gratia non neganda. Potest tamen actor, si reum in gratiam recipere recusat, petere, quod se purget, Vel alio modo, sicut justum fuerit, mundum faciat, et hanc petitionem judex admittet. Si autem ea aesta reum ingratiam suscipit, cogendus est, quod gratiam sibi exhibeat ipso jure.
Capitulum XXXI De hereditatibus.
322. Pr. De haraditatibus in genere. Si possessor hereditatis ipsam anno et die tenuerit et libere ab impetitione possederit: impetitio postea per quemcunque facta cassa est et vana. Infra autem dictum annum i e tempus, quod continet praescriptionem, quae in jure civili est annua et diurna tenetur venditor emptori hereditatem resignatam ab omnibus impetitionibus diabrigare Impetens etiam, si post impetitionem factam anno et die continue quieverit, nec causam impetitionis judicialiter tractaverit ratione praescriptionis intuente, privabitur jure suo. 322i , 323 De hereditari resignatione. Resignatio dicitur ab actu judicis; unde in testimonium resignationis secundum consuetudinem judicii, in quo fit resignatio, judici jus est suum solvendum. Item, heredita primum per venditorem in manus judicis est assignanda, qui eam ulterius emptori resignet. Item, qui hereditatem et praecipue extra muros civitatis sitam, alteri coram judicio resignat, debet eum, si petit, cautione fidejussoria de hoc securum facere, quod tempore praescriptionis currente ab impetitionibus juris ipsam sibi disbriget sol non oportet, quod a manu Violenta seu potente eandem sibi protegat et defendat.
324. De hereditatis resignatione, quae si per briosos.
Dicit regula legis: Ebrius si noctis tempore coram aliquibus juratis hereditatem suam alteri resignat, talis resignatio tamquam inefficax de jure non procedit. Ex hoc etiam, quod actus judiciarii, praecipue tamen in causis civilibus putru
158쪽
eontractibus, venditionibus et emptionibus et consimilibus), diurno tempore sunt habendi. Et quicquid sit in talibus, deliberatione praehabita, ab illis, qui usum rationis habent, ratum est servandum. Dicit enim regula juris: Quicquid alare
iracundiae fit vel dicitur, non prius ratum est, quam e perseverantia apparuerit, judicio animi fuisse. Alia regula dieit: -Omnia, quae animi destinatione agenda sunt, nonnisi Vera et certa scientia perfici possunt obligationibus autem, quae ex maleficio nascuntur, secus est; unde si ebrius homicidium vel furtum committit, ipsum ebrietas non excusat. 325. Da hereditatum resignatione Hereditatum traditi0 solum fieri debet coram judice et juratis; unde quod resignationes mensarum panum et macellorum fieri consueverunt eora magistris pistorum aut carnificum, quando in egechis sive sectis suis se congregant, hoc nullam uris obtinet firmitatem. Non sortitur etiam vigorem juris, quod censuales in limitibus judicii civitatis residentes, cum vendunt domos et hereditates Suas, ipsas coram dominis, quibus censuant, resignant; sufficit enim, quod coram domino census fiat venditionis publicatio, quod vulgariter dicitur visundμ. Resignatio Vero, quam praescriptio sequitur, est tantum coram actuato judicio facienda. 326. Ad idem easus intricatus. Ego teneor tibi et vendo domum meam Nicolao, ut ille te pagare debeat loco mei; tu vero in hoc non consentis Medio tempore ego proficiscar ad partes alienas, et Nicolaus alteri eandem domum meam, quam duobus annis inhabitaverat, coram actuat judicio resignavit. Quo facto Nicolaus iam carnis ingressus est universae; tertius vero, cum jam anno et die etiam domum inhabitasset sine impetitione aliqua, superveni ego, tertium in causam trahens, cum Nicolaus pecuniam, pro qua domum a me emerat, cum tibi eam deputaveram, non dederat, et ultra annum eam occupRVerat, et nunquam domum praescriptam Nicolao legitime resignaverim, cum tantum a tempore legitimae resignationis praescriptio per verum heredem currat utrum te non debeam de Valore praedici e domus principaliter exp0dire γ' Tertius Vero resignationem et praescriptionem, ut superius exprimitur,
159쪽
in contrarium allegavit ut insta). Sententiatum igitur
in hoc casu: Quod tertius non tamquam heres et Verus possesSor, sed magis tamquam occupator domum, quam Nicolaus tacita veritate contra justitiam, ex eo, quod pecuniam, pro qua ipsam emerat, tibi non persolvit, nec per me sibi resignata fuit, illi tertio resignaverat, minus juste inhabitavit, nec currente vero praescriptionis tempore possedit; quar secundum meam petitionem de valore gaepelictae domus te expediam persolvendo. Dicit enim regula juris: Non firmatur tractu temporis, quod de jure ab initio non subsistit.μ327. De hereditaria praescriptιοne. Sciendum est, quod a die, qua hereditas coram judicio resignatur, est computanda praescriptio, et non a die, qua currente praescriptionis tempore hereditas vel ejus possessor fuerit impetitus. Unde, si hereditas a die resignationis anno et die sine imp8titione possideatur, sive tempore medio pluries impetatur, dummodo quaelibet impetitio ad plenum disbrigetur semper anno et die a resignatione finitis impetitio facta postea non Valebit. Et notandum, quod illam diem, quae additur anno, aliqui recipiunt pro I septimanis, quae faciunt terminum peremptorium, quo aliquis citatur tertia vice duobus edictis praemissis. Aliqui recipiunt eandem diem pro die juridica, annum praescriptionis proxime subsecuta. Aliqui recipiunt eam pro die naturali, quae I septimanas pro anni spatio computatas sequitur immediate talis enim dies annum complet, sicut patet die in kalendario numeranti. Nota, quod dicendum est secundum veritatem, quod eum annus compleatur per illam diem, quae additur LII septimanis, dis praescriptionis, quae additur anno, est illa dies, quae est principium sequentis anni, sicut . . Si resignatur hereditas die Circumcisionis, quae est die dominico, tunc praescriptio terminatur anno sequenti in die Circumcisionis, quae erit feria secunda; et si impetitio fieri in eadem feria secunda, vigorem haberet Insuper, si dies bissextilis additur anno, illa dies etiam ρmpori praescriptionis est addenda; nam actio temporis praescriptionis potius est laxanda, quam restringenda.
160쪽
144 Sententiae 328. De heredεeatibus quomodo praescriptio interrumpatur. Si contra allegantem per tempus praescriptionis quiete hereditatem sine interruptione se tenuisse sufficienter probata fuerit, interruptio praescriptionis non tenebit. Inte rumpitur autem praescriptio quandoque per inundationem aquarum, sicut si hereditates aquis vicinae in tantum inundatione aquarum perfundantur, quod possideri perceptionestuctuum non possint Quandoque etiam interruptio fit per dejectionem vel expulsionem, et quandoque per proclamationem et protestationem coram judice vel illo, cujus interest, de violenta occupatione factam, et hoc praecipue, quando violentus possessor est absens et conveniri non potest ex aliqua causa. Item, per solutionem debitae pensionis, sicut si aliquis censum determinatum de domo conventa pluribus annis solvat, non potest probare, quod ex praescriptione domus hujusmodi ad
se pectat. 329. Quod uiolentus oeeupator non praescribit. Violentus
etiam occupator, licet multis annis bona teneat hereditaria tamen, quia Violentia legibus est contraria, cessante violentia per verum heredem a bonis hujusmodi repellitur, nec per praescriptionem, si eam allegaverit, poterit se tueri Possessor enim malae fidei nullo tempore praescribit. De perceptis etiam tempore violentiae heredi satisfaciet ipso jure debet enim ipso heres violentam possessionem occupantis, quamdiu duraverit, annis singulis sub protestatione solempni coram judicio publicar0.330.a De protestatione seu hvrhundμ. Quando pars adver
potestatem judicem adeundi et pro causa placitandi habebcum adversario tunc protestatio per Visund facta parum valet. Cum autem dicta potestas abest parti, tunc protestatio interposita de placitis, quando facultas iuerit, habendis, enovalet, dummodo adveniente opportunitate judicium inchoetur. 330.b De distarentia protestationis. Duplex est protestatio sive vrkund occulte et manifeste. Si occulte, ita, quod ejus notitia ad illum, cui debet obesse, non perveniat, non Videtur, quod sibi noceat. Si autem publice, ita, quod per judicem parti contra quam fit, significetur tunc quandam probabilitatem