Tractatus scholasticus De libero arbitrio. Authore R.P. Martino Becano Societatis Iesu, S.S. theologiae doctore et professore ordinario

121쪽

,o, A P v T IV. possit malumaut turpe eligere. Hauei ienim est imperfectio libertatis,quae nobis locum habet,non in Deo.

Quina obiectio. Libertas arbitri

in eo conssistit, ut possis et gere minia; bonum, relicto maiori: Hoc Deus no

potest, quia ipse nihil eligit, nisi quod infinita ipsius sapientia orestat cligen .dum: at illa non dictat, eligendum , se minus bonum, relicto maiori: ergo Deus non potest eligere minus bonia ' ielicto maiori. Respondeo. Etia Deus potest velle minus Donum, elicto m ioti, si sermo sit de bono Creato. QV pacto voluit hunc milia itam Crea: C, cum potui ut creare perfectiorem, voluisset.Nec hoc est contra ipsius sit . pientiam. Namlicet sapientia non di ctet. eligendum esse namus bonum, o si licto maiori, quando illud maius, vel est necessarium cligenti,vel magis utile ad finem aliquem obtinendum; dictat tamen, ut exii, bonis,quae elige ii neC necessaria , nec utilia sunt,sed indiferentia squalia sunt omnia bonae

vult

122쪽

. DE I in Erco iit. Vbi notandum est discrimen in- tir Deu & hominem. Nam ho poties dupliciter deficeru, quandoelicit

ei lone finis; vi si lictooeo, praeferat

Creatura. Quae tamen proprie non oscclectio,sed intecto. i. inelectione medior i , ut si relicto utiliori medio, eli t minus Vtile.Et haec propriE est electio. Deus neutrum potest facere No prius, quia non potest relicto infinito ac increato b 'no,pr ferre bona crea tum&finitum. Nam ipsemet est b0.nsi infinitum M increat Vult aute si sui cessario. Nec pinerius, quia Deusnon habet finem extia si, quem possit obtinere per media, ac proinde, respectu Dei,non dantur m aia, quOxiam unum sit altero utilius ad finz ob- rin du. Potest tamen ipso nobis prae scribere fine,ic ordinare media,quil,

illia assequatitur. Sed neq; hic descit. Nam praescribit nobis finem optimuec praestantissimum, qui esse potest nempe seipsum , qui est infinith bo,

Ordinat autem media,

123쪽

quorum Aia vult esse simpliciter nq, cellaria ad finem obtinendum ;alian quidem Deςcssaria, sed tamen utilia Et inter illa, ali huic alia isti magis a minus acc0n data. In quo maxi

elucet i psus sapientia.. ta obiectio Libertas arbitri in eo consistit, ut quis sitindisserens ad agendum & non agondum: At Deus

non est indisserens, ima ab*t orn0 terminauit se in alteram partem, Re sit Deus aeterno fuit indictu- ens ad creandum & nun creandum hunc mu idum , de seipsum libere in . , at pram pa tem determinauit. Facta, hac libera determinationρ, non muta . Voluntatem, sed constanterin eapς sistit. Haec constanti non libertatem, ede ius pomi

124쪽

Angeli habeant liberum

QVI concedunt Deum & homines.. habere liberum arbitrium , non nogant de Angelis. Vna tamen difficultas est propter D. Thomam , qui in i .part quaest. 6 rt.2. docor , Ange-. os, tam bonos , in malos, liberos ' ς eanteeleiatonem , ita ut possint elisero hoc aut illud, bonum aut malum, . prout voluerint s*d post electionem . non es le amplius liberos, sed fixe dc im mobilitor adhaerere illi, quodsemele bonum, iuς malum c. Hinc factum esse , Vt Angeli boni, qtita senaci bonii elegerunt,confirmati . sitit in bono mali vero quia semel malu QC runt, bstinati sint in malo: Nec arriplius liberti illis esse: ut muret Volu- . talem: Et hoccx natura sua ipsis Coue- oiro Ide lentiunt laicianus, apreolusta Ferrariensis Ratio est,quia voluntas mouetur ab intellect

125쪽

,oluntatis non mutatur, nisi mutato studiciointellectus: sed intellectus Aim geli est immutabilis in iudicando:ergo& volutas in eligedo. Minor probatur, quia quidquid in ellectus iudicat ex simplici apprehensione & sne discursu,hoc fixe & imobiliter iudicat. Hoppatet in nobis , quia nunquam muta mus iudicium circa prima principia , eo quod sine discuro ea apprehenda inus,& vera iudicensita. At intellectus Angelicus iudicat omnia sine dis urtu

ergo nunquam mutat iudiciti. Coir itum docent Scotus,Durandus,Bona uentura, Richardus, Gregorius, brie &Maior in z.d 7

Prima Conclusio. Iudicium Angeli non est semper fixum & immobilla, sex duobus modis mutari potest. Primo, facta mutatione in obiecto Nam res, suae antea erat utilis ad aliquem finem obtinendum , postea potes: fieri inutilis , ac proinde, qui prius iudicauit ibiam esse utilem, postea iudicabit esse inutilem. Secundo, propter nouam dispositionem iudicantis. Fieri unim

126쪽

potest, v t Aragulus iudice aliquid esse appetendum , quod tamen iudicaret non appetendam , si aduerteretad mnes circumstantias: Lrso fieri potest utre melius considerata secundum si as citcumstantias, incipiat aliter de ipsa iudicare. Secunda Conclusio Electio Angeli potest etiam duobus modis mutari. Prinio, fael a mutatione iudicii, iuxta P cedentem conclusionem. Hoc modo dari non aliqua lo appetiit mortemChristi,quam tamen postea voluit impedire re melius considerata. Se cundo ex mera libertate voluntatis sine mutatione iudicij. Ratio est, qui Volunt s. est potentia formaliter isbera : Ergo positis omnibus ad agem . dum requisitis , potest agere & non iamro : Ergo posito quocunque iudi Ciomo necessitat irad agenduim: ergo semper potest mutare electione. Coim firmatur i. quia si iudicium te obiees non necessitat voluntatem ad elige dum , non p'test etiam necessitare ad

127쪽

iin , C A p v T Iv. fieri potest, ut intellectus proponat Vol taci duo obiecta , quorum Vnum iudicet esse honustum,-alterum delectabile . Ergo sicut voluntas finge potest eligere boniana delectabile, re

licto honesto i ita stantς eodem iudicio, potest eligere honestum , i clicto delectabili. 3. Quia nullum est bonus icreatum, in quo praeter rationem boni, non appare e ali Ma ratio mali: e

go voluntas potest illud eligere prinpeer rationem boni , dc iterum respue-rς propter rationem mali.

Ratio in contrarium allata nihil efiicit Im seipsam destruit.Primo, quia iudicium Angeli semper est immutabile , volunt , necessario illud sequitur; nocςsse est; Anselum nCC ante eς post electionem esse libertim in elira do, quod est contra D. Thomam, qui cocedit liberum esse nte electionem. sςquota patet , quia intellectus Angeliante oc post electionem, est immutabilis in iudicando , ut D Thom. supponit: si ergo voluntas, & ante, dc post

128쪽

DELing Roa avni io, hec ante , nec post electionem potest esse ii bera. Secundo ,si Angeli ita iudicant de rebus eligendis , sicut nos iudicamus de primis principiis, ut ratio illa insinuat, neceste est , omnes Angelos eodem modo iudicare de rebus Eligessis, sicut nos eodem modo iudicamus iae primisprincipiis Ortines enim iudi- .camus prima principia esse vera ue re quod nus iussi catverum , alter non ' iudicat falsum. At Angeli non eo dem modo iudicarunt de rebus elogendis , quia alii iudicabant Deo a Ghaerendum esse, alii non Deo , sed Lur cifero ad ii rendum. n ergo eodem si modo iudicarunt de robiis eligerudis, quo nos iudicinius de 'primis princi piis,

129쪽

in QVAEsTI E O homo habuerit liberum

et haec quaestio, sicut & qu&, cilius intelligatur,notandu est, mine spectari posse in quadruplicis a-

tu. Primo,in statu purae naturae, in quo nec gratia, nec peccatum originale lo-' i cum habet, sed natura humana secuim dum se spei ta. Hunc statum nunqua habuit homo,nec habiturus est. Secu- ,in statu innocentiar, in quo primus carens cum iustitia originali fuit coim

stitutus,antequampeccaret.Tertio ,in statu naturae lapis per peccatu m primi parentis . ante gratiam recuperatam. Quarto in statu natu lapsae, post recuperaram gratiam.

130쪽

Ds Lis KO AL,ir. iit primum & secundu confundunt, quia docent primos parentes non habuisse ulla dona supernaturalia, sed sitisse c5ditos in puris naturalibus. Philosephigentiles nullam plane distinctionem admittunt,quia neq; agnoscunt gratiam, in qua conditi sunt primi parentes, nec peccatum originale, in quo posteridae nascuntur sed putant omnes homines nasci in puris naturalibus. Idem fere sentiunt Pelagiani, qui ante Luthe- anos docuerunt,primos parentes non habuisse , nisi dona naturalia ; Acutii Philosophis docent , mullum esse pec

catum originale.

Prima concluso. Homo in statu in- iocentiae habuit liberum arbitrium,id 1 est,habuit voluntate liberam a coactione & necessitate. In hoc conueniunt

futtierant & Caluinistae cum Catholi-ψs. Et probatur primo, ex illo Ecclesia1 a . Deus ab initio constituit hominent,se

reliquisitam in manu con dis . Quod de primo parento in statu innocentiae intelligendum cst. Secundo, ita libet arbitrii est donum n xurale, quod habet ec