장음표시 사용
51쪽
omnibus ad agendum requisitis tum unum est apprehensio vel iudicium intellectus s 'test agere & non ' gere. a. si voluntas necessario determinatur a iudicio intellectus , s quitur primo , Voluntatem non possecligere minus bonum , relidi o maiori . quia intellectus semper iudicat s nisi forte erret datius bonum minori pra ponendum elle: at hoc esst Contra cxperientiam , quia sepe eligimus minus
bonum. 2. Sequitur , voluntatem
duobus bonis aequalibus neutrum pos de eligere, quia rectum iudicium rationis Reutrum alteri praeponi NPrima obiectio. Voluntas non p. est aliquid velle,sine iudicio intellect': ergo si iudicium est indeterminatum,&ipsa voluntas erit indeterminata , si iudicium determinatum, & ipti erie determinata : icd ultimum iudicium practicum est os ino determinatum: . Ergo volutas necessario eliget id,quod ultimum iudicium determinat esse eli- sendum. Rospondeo. Negatur prima consequentia i quia in eo consistitii-
52쪽
ertas voluntatis , ut posito determirato iudicio intellectus.& omnibus illis ad agendum re sius; ipsa adhuc naneat indeterminata & libera. Di - es;Vnde ergo tandem determinaturΘ ejpondeo. Aseipsa. Atusae causae,nquies,quq ex se indeterminatae si Gion determinant seipsas, ut patet inluetione. Nam sel , qui ex se indifl ens est ad producendum equuna auc:oneni, non deteriminat seipsum adlterutruiti producenduin sed neces: est , ut concurrat causaparticularis, qua determinetur. Similiter intelle
tus, qui ex se indifferens est ad hoc ut illud intelligendum, n0n potest incaut illud determinath inteli gere, isi per speciem intelligibileni, oc aut illud in particulari repraeseri' et, determinetur. Ergo idem est de
oluntaxe. Responduo. Causi essicis .cis dilobus modis potest esse indete linata. L quoad exercitium 'quoad ,ecificationem. illa dicitur indete 1inata quoad exercitium, quae est in istbrons ad agendum aut non agen-
53쪽
diam: illa vero , quoad specificatio nem, quae esst indisserens ad varios ese feci producendos. Priori modo ,
la cautaliberae dicuntur indetermi- . . natae, quia positis omnibus ad agen-
dum requisitis . adhuc manent indis γserentes, & possunt agere & non agere. Neq; necesse est,ut huiusmodi ca μζ' . ab aliquo determinentur, quia staipsas acti ue determinat. Posteriori mo . do ta causi liberae,qua naturales dicu-.tur indeterminatς,quia possuntuario 'specie essectus producere , quo pacto voluntas potest exercere acta turpem&honestu intellectus potest formam conceptusubstantiae & accidentis ; ses .i potest producere leone & equii. H ius odi ergo cauis, cium sint ex se in- differentes ad varios essectus,non pos surit certum aliquem essectum producere, nisi ab aliquo determinenturi siue illa determinatio fiat in genere causae formalis extrinsecae, quo pacto determinatur voluntas ad honestum
actum , si proponatur illi obiectum honustum, siue in genere c usis effi-
54쪽
cientis, quo patho determinatur sola leonu , ad producendiu leone ; siue in utroque genere, quo pacto determinatur intellect' per hedistintelligibile
ne. Extus patet olutio ad obiectione. Secunda obiectio. Voluntas 1
nunquam agit Contra Vltimum iudi- cium practicum intepectus: ergo ne- 'cessario sequitur vltimum iudicium practicum. Respondeo. Antece dens distinguendum est. potest enimdupliciter intelligi. i, de ultimqiudicio intellectus, quod praecedit lectionem voluntatis , es sic falsam est, ut ex dictis patet , quia v oluntas inposito quocunque iudicio intello eius antecedente, adhuc manetlibe ra in eligendo , cum quoad exorci rium actus, tum quoad specificatiq-nem Potes: enim eligere & non elige ro,sicuti vult;& similiter potest e duo bus,hoc eligere vel oppi situ. i. piscest 'intelligi de ultimo iudicio intellectus, quod sequitur electione voluntatis;de sic verum est antecedens, sed negatur
55쪽
consequentia. Quod sic ostendo Proponantur voluntati duo bona, quorum inerum maius, alterum mi nus est. Intellectus iudicet maius cli gen uni esse; voluntas Eligat minus Et cum eligit; simul imperet intelle- Vt iudicet recte faetum esse, si no . ballini causam, statem quia volun tusita vult In hoc casse, voluntas non' agit contra ultimum iudicium interulectus sic verum est: antecedens Qtanaen non sequitur vltimum iudiciu
intellectus, sed potius praecedit & im perat s& sic falsimi est consequens. Tertia obiectio Si V luntas non determinatur aiudicio intellectus, e go dabitur actio voluntatis sine iudicio, & per consequens actio sine obio cto, quod iniplic f. PAbro sequen tia vicietur certa. Posteriori robatum quia obiectum Voluntatis noli pro lo- Utur voluntati, nisi per iudicium in- tellςehus: ergo si datus actio volunta- sine iudicio intellectus, dabitur C-ciam sine obiecto. Respondeo. Prior
consequontianegatur. i. quia Volui' ' tas
56쪽
i pondere atrionem ; de sic non dabit ad io sine iudicio. r. ci ia ex duobus bonis sibi propositis pqtest eligere miἡus bonum , dc sic etiam non dabitur actio sine iudicio ; quia licet
numst maius, sterum iesinus b0num,etrunque ta nen iudicatum est b0
um idςo est determinatus ad unum, uia c0gniti' sensitiva esst determin a ad unum. Item voluntas humanaespcehu ultimi filiis, ideo est: desereni at ad unum, taltem quoad specifi-1tionem, quia 'iudicium intellectushdςterminatum ad unum , nec pO G ;:st repraesentare vi imum finem, nisigo b ratione boni. Similiter 'olun s torumide' est: determinata ad se im, qu'ad exercitium, respectu es taliae diuinae clare visci, qitia iudiciu itolio stus est determinatuinad V .go a simili, in quacunque re parti- Iari cligenda, quando intelleam e': dCterminatus, etiam voluntas eryz P
57쪽
determinata. Respondeo. Es dispa ratio in allatis exemplis. Nam pri mo, appetitus bestiar est intrinsece naturalis, non liber. at nostra vo
luntas est intrinsech libri Deinde quod voluntas nostra respectu finis, . aut voluntas beatorum respectu Dei, clare visi, determinata sit ad unum . . non ideo praecise est, quia intellectus ea determinatus ad unum, sed quia obiectum tale est, quod necessitatu - . luntatem. Alia obiecta particular I non sint clusinodi, ut necςssitent voluntatem, Dices, Sed quare nece ssitat, nisi propior vltimum iudicium intellenus 3 R ondeo. Non ideo , sed quia ex natura sua tale est, 'si bene apprehendatur, non possit in is cireperiri ulla ratio in ii, quod de aliis obiectis dici non p' tςst. Quinta Obiectio. Si voluntas po L. set aliquid eligere contra iudicium in- tollectus, Douςt etiam fi Vt in vo- Iusta pes ut poccatum, sine ullo erx re veldesectu in intellectui sed hoc est contra illud Salomonis, Prouer. I - 2 A
58쪽
Erratat , cqui operantur malum. .
pondeo. N 'nes absurdum , Ut pCC-catum sit in volu 'tate , antequatia Cr . . ror aut deceptio sit iis intellectu,yt pM.tet in Angeli malis,& primis parenti- . bus, iuxtae comm 'Mem multorum sententiam. Nec obstat locus Salo- . monis. Nam etiam illi, errant, qui avertunt voluntatem a Deo, quod fit per peccatum. Et ratio Cth, quia is dicitur errare , qui deflectit a r titudine , vel a regula sibi praelio: sed voluntas non minus potest 'eflectere a sono, quam intellectu. Vero: ergo tam voluntas, quatri ellectus potes
59쪽
ua, anpa sit 8 . . CErtum ea, aliquo sensu dic posse
potentiam passivam, quia nimi rum inie recipit suos actus, sicut sub tectum recipit accidentia. . Qi stio est inutiamst activat id est, an norae: lum recipiat in se suos actus, s*d et isti active illos producat3Negat God ,ridus, asserens act- stiue produci, nona voluntate, sed λpharitasmatς, vel ab obiecto cognito, 'el certe ab intellectu proponente obiectum. Alii contra sentixint , actu voluntati active produci ab ipsi voluntate. Hoc intςrest, quod aliqui dicant illum produci a sela voluntate, ut scotus IHenricus, Caprςol , Ferr riensis ; abipartina a voluntate , partit'. ab ψbiςcto, VI ab intellectu pr0po nente obibctum , ut Gregorius, G hrie P ud imus
60쪽
ue producit suos actus. Est comi nissententia colura odibidum. Et pro fatur I. CX , quia voluntas est potentia formaliter libera n cuius po- estate est agere & non agere. 2. Quia 'actio voluntatis est: vitulis : ergo debet
Hle a principio vitali. 3. Quia ea acti immanens : Ergo producitur ab illo, eodem principio , in quo tanquanain . subiecto recipitur. Dice ; Idem non potest esse principium activum&passuum respustu eius loni : sed voluntas recipit suum aquin ergo non p0tes illurn efficere. Respondeo. Negatur maior & datur instantia in 'mnibus
Secunda C nclusio. Ad actum Vo-: 3,Iu'tatis elicienduna tion concurrit ph tasina esse niue , nec etiam 'bie' qum. yri'x pars patet , quia inanima lupatata corpo en qnest phantasma, α tamen est ictus oliuatatis. fatet, quia obiectuna p0test duplicitet spectari. i. Quoad esse reale quod ha-yQt Extra animam. 1. Quoad esse ap-