Tractatus scholasticus De libero arbitrio. Authore R.P. Martino Becano Societatis Iesu, S.S. theologiae doctore et professore ordinario

71쪽

do nomen voluntatis pro actione v 3- iluntatas, non pro Dotentia. Hic mor ab lui. versatur circa bonum per se amabile; M in eo differt ab in ' tentionei & fruitione, quia intentio versatur circa bonum per se amabile, quatenus absens est; fruitio circa bo'

num per se amabile , quatenus prae- sens est ι Amor ab lute , quatenus abstrahit a praesentia & absen- tia. Vide Diuus Thomam quaest. ia art. I. ad Hinc sequitur, hunc ctum non versari circa media, sedci ca finem ; quia finis est bonum per se amabile: media , non nisi propter finem. Nec tamen versatur circa finem.

quatenus exercet causalitatem finis , sed praecish, quatenus eur bonum per se amabile, 't explicatum capit. a. q.

Intention .

. secundus actus circa finem est Intentio. Disteri autem I primo actu , non e a simplici amore seu volitio'

72쪽

os Ling RO ARAi Fuerio , qDodamor, Vt dictum est , ver fetor circa finem , quatenus est bonam quoddam per sq amabile. Intericio autem circa finem , quatenus est bonum absens , dc inquirendum ..ieu inuestigandum per media. Vide D. Thomam loco citato. Quaeres i. an interatio sit idem,

quod desiderium Θ id est , an idem sit, iintendere finem,& desiderare finem ρRespondoo Nesiderium vel est sin y ex , vel effc . Si esticax iam idem est cum incentione ; si simplex,diue

Quaeres a. an intentio ver iur Fcirc solum finem, an etiam circa me- diat Respondeo. Formaliter versa-xur circa solum finem , non autem circa ullum medium in particulari, quatenus medium es, Nam forma liter tecedit consilium & delibera tionem : electio autem mediorum

supponit consilium Oliberatio

QTerest 3. an saltem intentio sγinualiter versetur circa media in E 3 commia

73쪽

C A ν π TGIII i. Communi 3 Respondeo affirmatius, quia ost absoluta & cssicax volunta obtinendi finem: ergo saltem implia. cite irtualiter includit voluntatem mediorum incommuni, non autenivilius medii in particulari. Hoc in pertinet ad electionem, de qua postea aegemus.

7 Tertiusaes in volniatis circanem est fruitio , seugaudium. Disse ' duobus praecedentibus, quia int tio versatur circa selem ab sentem αnondum ψ btentuna:fruitio circa prae ' sentem&iampossessirin: Amor ab Iule, abstrahendo ab utroq; , yxiam ante dies um est. 3 Quaeres 1 uQtia se Respondeo. Esi duplex: una viae, quae

est amperfecta: Alter patriae, quae est i perfecta. Ratio est, quia fruitio significat gaudium de Deo posses . Deus utena dupliciter possidetur p ' l

74쪽

λEher , quando habetur in re. 2. imo perfecte, quando habetur in spe. Via M D. Thomam q. Ii. ari. q.

Q meres r. An fruitio si plane i- 'aem, quod gaudium Respondeo. Duplex est gaudium de Deo: unum 'oritur ex amore charitatis seu amici tiae ; Alterum ex Amore spei seu con-λ cupiscentiae. Potest ehim Deus d pliciter siectari. i. 'test summum bo- num in se. a. ut est nostrum summum bonum. Iriori modo est obiectum. charitatis , post tori , est obiectum spei. Igitur Amor, quo Alma um, tanquam summum bonum in se, test amor charitatis seu amicitiae. M .mor autem, quo Amas us Deu, tanquam sumum bonum nostrum,est rspei seu cocupistentiae. Ex utroq; Amore oritur gaudium: Ex pxiori, saudiu amicitiae, quo gaudemus Deum se esse sammum bonum ex post riori , uaudium concupiscentiae, quo Putamm nos p0ssidere Peum ,

75쪽

tanquam summum nostrum bonum Hoc posterius gaudium V0catur pro-s rie fruitio. Nam fruiDeo, nihil iud est, quam gaudere de Deo, tanquam summo bono nostro iam pos sesta. Prius gaudium proprie non est fruitio. Npn enim proprie dici mur frui Deo , quando S Rhm Deum in se usu bonum

s Primus , actus, voluntatis circi

media est Electio, dς qua multa, quae xi possunt. i. quid lix si obie' iam illiu quomodo Q- lectio differat intentione. q. alielectio sic libera du lingulis Orthiae. Sic ergo prima Conclusio. Electio est

actus ' 'luntatis, quo quis amplect tur unum medium prae aliis , ad fi- nem aliquem obtinendum. HiCa- ius supponit examen de iuditium m- ellectus. Nam intellectus prop aut v xi media i dc examinat, quor

76쪽

Ds L 1 AERO ARpi f. 1 1 nam illorum sic praeserendum aliis , dc postea voluntas unum illis eligit, quod vult. Ho nsa dicunt Theologi, esse voluntatem prsconssiati, id est , esse actum voluntatis , quo amplectimur aliquod medium,de quo

antea Consultauimu .

Secunda conclusio. Electio versatur circa media , quae habent has tres conditiones. i. Vt sint dζfinita in particulari. i. Vt sint possibilia. 3. Vt sint in nostra potestate. Ita D. Thomas q. 13. arxi . 3. q. Sc s. Ratio est, quia ideo cli- si mus media, ut per ea consequamuriinem: sed non possumus consequi si MQmper media , nisi habeant supradictas conditiones, viper se patet; ErgQ,

Tortia Conclusio. Electio differt ab φ4ntentione. i. Quia talentio Versatur circa maena ; ele aio circa smedia, 2'. cet intentio possit etiam versari circa media, uti pra dictum est, non tamen 'circa media in particulari. Quae eS, an unus idemq; actus possit simul esse in- xentio S. electio id est,an uno ctu ''s

77쪽

simus simul intendere finem & eligero media 3 Respondeo. Probabile fieri posse. 1.quia experimur nOS Vnoctu posse amare finem & media ad G nem. 2. quia uno actu charitatis possu-mus amare Deum propter se, & proximum propter Deum. l3. quia intelle, ctus potest uno actu cognostere prim cipia&conclusionem. Quarta Conclasio Eleistio est maxi- me libera inter omnes actiones hum

nas. Ratio est, quia nulla actio est m sis libera , quam quae fit ex praeui. consilio de deliberatione: talis est eleiactio mediorum : Ergo stmaxime libera. Aliqui tamen excipiunt tres c sus,in quibus putant non esse liberam. Primus est, quado est Vnum tantu mea

diu, quo finis potest obtineri. Tunc Onim, qui vult obtinere finem , necest .mo eligit in ad mediuiti. Secundus est, quanao sint jura media aeque utilia. Tunc chim voluntas non potest unum is praeferre ertius est,quando suntlyur mQdi , quaeiudicantur inaequam . Tunc enim voluntas non potos

78쪽

ΠΕΙ 1 AERO AR. 13 eligere,nisi illud,quod iudicatur utilis.

simum. Haec exceptio no placet. Nam Ῥnde sequitur, electionem nunqua esto liboram.Nam in omni casunecesse est, vel unum esse medium, vel plura: Et is plura, vel aeque utilia , Vel inaequa- . ita. Si ergo electio non est libera, quando est unum tantum medium ; neque .

etiam, quando sunt plura aeque utilia , nec denique quando sint inaequalia; plane sequitur,in nullo casuliberam este,quod est absurdum.

Fg igitur de istis tribus casibus sic '

sentio. Primo, quando est unum tan- tum medium . quod iudicatur esse ne- . . si inium ad obtinendum finem tune pelectio illi' medii est simpliciter libera potest tamen esse necessaria ex hy

thesi. Priorpars patet,quia intenti O fi . . '

nis est libera, qhoad exercitium; ergo 'uferri potest ablata autem intentione finis, non est necessaria electio medio- axu. Et confirmatur,qui quis Volun tale essicaci intendat dareHeem Oh non possit,nisi furetur , non necessario elisit tale medium,quia potest mu-

79쪽

tare voluntatem dandi eleumo'nam. donec occurrat illi aliud medium co- modius &honestius. Posterior pars probatur, quia licet intentio finis ulli

Dera, potest lainen fieri, ut voluntas e ficaciter velit perseuerare in intentione finis tunc tibi ipsi imponit ne- 'cessitatem eligendi illud unicum me- dium, quod necesiario requituradi lem finem consequendum Et hoc sen- .sa recte dicimus, electionem illius medii esse necessariam ex suppositione i quia scilicet supposita , & non mutati', ' intentione finis, necessario eligitur talς i

Secundo. Quando subiti ura medii quae iudicantur a quo utilia adfinem consequendum , potest voluntas sita libertate eligere unum, quod voluerit . Icatio est , quia quando singula sunt que apta , tunc nihil est , quod necess-xet voluntatom , vel ad cessandum ab Iovini ele ione, vel ad eligendum v- Um potius, quam aliud: Ergo tunc li-' bere potest eligere, quod vult. Nisi in 'po x sibi hauc necessica cui ininten' uonc

80쪽

tione finis, ut non velit illum obtinere, nisi per aliquod medium, quod sit utilius aliis. Tunc enim: si media sunt ae- qualia , non eligit unum ex illis , non quia non potest , sed quia non vult. Quae hic obiici poterant, soluta sunt,

Cap. s. quaest. F.

Tertio. Quando sunt plura media, quae non iudicantur aeque utilia ad consecutionen, finis,sed 'num iudicatur utilius, quam aliud potest voluntas sua libertate xligere, quod voluerit. Ratio est eadem . quia nihil est , a quo necessitetur voluntas ad eligendum πιnum potius, quam aliud, nisi forte tibi ipsi imponat hanc necessitate , Vt non velit consequi finem, nisi tali tempore tali perse stione, tali certitudine. Tunc enim debet eligere illud mediu, quod' iudicatur aptum ad consequondum si nem cum talibus circumstantiis, prassertini vi alia non sint apta cum licdem circumstantiis. Et patet experientia, quia qui intendit consic qui vitam aeternam, non necessario eligit statum

religiosiim, etiamsi iudicet illuna cy'